VASİYETNAMENİN TENFİZİ

a) Açıklama ve İstenen Belgeler
Kişiler, sadece sağlıklarında hükümler doğuran hukuki muamele yapma ehliyeti ile donatılmış değillerdir. Ölümlerinden sonra geçerli olmak kaydı ile de, hukuki işlemler yapma hakkına sahiptirler. Ölüme bağlı tasarruf iki şekilde yapılabilir. Biri vasiyet (MK.502), diğeri miras mukavelesidir (MK.503).
Vasiyetnamenin tenfizine karar verilerek bu karar kesinleştikten sonra, isteyen kanuni ve mansup (atanmış) mirasçılara mahkemece mirasçılık (veraset) belgesi verilir.
Vasiyetnamenin yerine getirilmesi (tescili) için aşağıdaki belgeler istenir (TST.20).
- Hakim tarafından tescil için yazılan yazı,
- Tenfiz kararı,
- Vasiyetnamenin noter veya mahkemece onaylı bir örneği,
- Her işlemde istenen nüfus cüzdanı, vesikalık fotoğraf, temsilci varsa temsil belgesi.
(Vasiyetnamenin tenfizi konusu ileride ayrı bir başlık altında ayrıntılarıyla açıklanmıştır.)
1) Kanuni Mirasçıların Tescil Talebi
Kanuni mirasçılar vasiyetnamenin açılıp okunmasına ve tenfizine karar verilip de bu karar kesinleştikten sonra hakimden veraset senedi isteyebilirler. Kanuni mirasçılara verilecek bu veraset senedinde varsa mansup mirasçının ismine de yer verilmektedir. Zira, mansup mirasçı da vasiyet edilen oran dahilinde terekenin mirasçısıdır. Bu itibarla kanuni mirasçılardan birinin veya tamamının veraset senedi ile tapu sicil müdürlüğüne başvurarak miras intikali talebinde bulunmaları halinde veraset senedinde gösterilen kanuni ve mansup mirasçılar adına intikal işlemi yapılacaktır. İntikal işlemi kural olarak iştirak halinde mülkiyet olarak yapılır. Ancak tüm mirasçıların veya yetkili temsilcilerinin talebi ile doğrudan müşterek mülkiyet esaslarına göre de yapılabilir. Tapu sicil müdürü veraset senedinde tereddüt ederse veraset senedine ek olarak nüfus müdürlüğünden miras bırakanın vukuatlı nüfus kayıt örneğini de isteyebilir.
2) Mansup (Atanmış) Mirasçıların Tescil Talebi
Vasiyetname ile atanmış mansup mirasçılar da vasiyetin tenfizine karar verildikten sonra hakimden kendilerine mirasçı olduklarını gösterir veraset senedi verilmesini isteyebilirler. Mansup mirasçı bir veya birden çok kişi olabilir. Bu nedenle her biri ayrı ayrı veraset senedi isteme yetkisine sahiptir. Mansup mirasçı veraset senedini aldıktan sonra artık kanuni mirasçıdan bir farkı yoktur. Tek başına tapu sicil müdürlüğüne müracaat ederek mirasın intikali talebinde bulunabilir. Böyle bir halde tapu sicil müdürlüğü mansup mirasçının getirdiği veraset senedindeki kanuni ve mansup mirasçıların tümünün adına intikal işlemini yapar. Bu intikal işlemi kural olarak iştirak halinde mülkiyet olarak tescil edilir. Ancak veraset senedinde isimleri geçen tüm mirasçıların (kanuni veya mansup) veya yetkili temsilcilerinin talebi halinde doğrudan müşterek mülkiyet esasına göre de intikalin (mirasın) tescili yapılabilir. Mansup mirasçıların intikal talebinde veraset senedi dışında ayrıca vasiyetnamenin örneğini veya hakimin tenfiz kararını veya tescil yazısını aramaya gerek yoktur (TST.21/a). Sadece veraset senedi getirilmiş olması yeterlidir. Ancak tereddüt halinde vukuatlı nüfus kaydı istenebilir.
3) Lehine Belli Bir Mal Vasiyet Edilen (Musalehin) Adına Tescil Talebi
Lehine İzmir’deki dükkan, Adana’daki tarla, Ankara’daki ev gibi belli bir mal vasiyet edilene veraset senedi verilmez. Zira bu kimse terekenin belli bir oranının mirasçısı değil, belli bir mal kendisine bırakılacak kimsedir. Bu kimse mirasçılara ve terekeye karşı bir alacak hakkına sahiptir, bu nedenle kendisine musaleh denmektedir. Vasiyetnamenin tenfizine karar verildikten sonra diğer mirasçılara veraset senedi verildiği halde kendisine belli bir mal vasiyet edilene veraset senedi bu nedenle verilmemektedir. Elinde veraset senedi olmadığı için kural olarak bu kimse (musaleh) kendisine vasiyet edilen şeyin kendisi adına tescil ettirilmesini mirasçılardan veya varsa tenfiz memurundan isteyecektir.
aa) Musaleh Adına Tescilin Mirasçılarca İstenmesi:
Mirasçılar veya tenfiz memuru veraset senedi, vasiyetnamenin onaylı örneği ve tenfiz kararına istinaden doğrudan bu belli malı musaleh adına tescil ettirebilirler. Bu durum tescilsiz tasarruf edememe kuralının (ölüme bağlı tasarrufta bulunanın iradesine saygı gereği) bir istisnasını teşkil eder (MK.705/2). Böyle bir halde mirasçılar ve musalehin talebi tescil istem belgesine yazıldıktan sonra miras bırakanın adı (eğer bundan önce mirasçılar adlarına burayı da intikal ettirmişlerse mirasçıların adı) terkin edilerek musaleh adına tescil işlemi yapılır. Bu işlem için Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı Tarifenin 3.Pozisyonu uyarınca, Binde 9 oranında harç alınması gerekir. Bu harcın mükelefi lehine vasiyet edilen musalehtir. Ayrıca tapu kütüğündeki edinme sebebi sütununa “vasiyetin infazı” veya “vasiyet” yazılarak ivazsız iktisaptan dolayı maliyeye ihbarda bulunulması ve ilerdeki bir ayni hak tesisinde veya devir talebinde veraset ve intikal vergisi ilişiğinin aranması gerekir.
bb) Musaleh Adına Tescilin Tenfiz Memurunca İstenmesi:
Vasiyetname ile tenfiz memuru atanmış ise, vasiyet edilen bu belli malı tenfiz memuru da musaleh (miras alacaklısı) adına tescil ettirebilir. Bunun için tenfiz memurunun vasiyetnamenin onaylı örneğini ibraz etmesi gerekir. Ancak tescil için hakimin yazısını aramaya gerek yoktur. Zira tenfiz memuru mirasçıların ve terekenin temsilcisidir. Tenfiz memurunun talebi tapu sicil müdürlüğünce tescil istem belgesine geçirilir ve yakarıda izah edildiği şekilde tescil yapılır. Ancak ödenmesi gereken harcın mükellefi musaleh olduğundan harç tahakkukunun musaleh adına yapılması gerekir. Vasiyetnamede açıkça öngörülmediği sürece bu harcın terekeden karşılanması mümkün değildir. Harcı tenfiz memuru musaleh adına yatırmak isterse bu mümkündür. Böyle bir durumda harcı yatıranın gerçek harç mükellefine rucu ederek yatırdığı harcı isteyebilmesi için harç tahakkuk makbuzu “.... .... yerine .... ....” şeklinde yazılmalıdır.
cc) Musalehin Kendisinin Tescil İstemi:
Mirasçılar veya tenfiz memuru musaleh adına belli bir malı tescil ettirmekten kaçınıyor ise musalehin vasiyetnamenin tenfizine karar veren mahkemeye müracaat ederek vasiyetnamede kendisine bırakılan belli malın adına tesciline yönelik yazı yazılmasını istemesi gerekir. Hakim böyle bir yazıyı işin daha en başında vasiyetnamenin tenfizine karar verdiği zaman dahi musalehe verebilir.
Lehine belli bir mal vasiyet edilen kimse işte hakim tarafından tescil için yazılan bu yazı ile birlikte tenfiz kararı ve vasiyetnamenin onaylı bir örneğini de alarak ilgili tapu sicil müdürlüğüne müracaat etmelidir. Bu müracaat müdürlükte tescil istem belgesine geçirilir ve yukarıda izah edildiği şekilde tescil işlemi musaleh adına yapılır. Tenfiz kararında tescilden de söz edilmişse kanımızca ayrıca hakimin yazısını aramaya gerek yoktur.
Vasiyetnamenin Tescili İçin Hakimin Yazacağı Yazı Örneği
T.C.
Ankara 16.Sulh Hukuk Mahkemesi
1999/33 Vasiyetname

ALTINDAĞ 1. BÖLGE TAPU SİCİL MÜDÜRLÜĞÜNE
Mahkememizin 03.09.1999 tarihinde kesinleşmiş 09.05.1999 tarih ve 1999/1102-445 sayılı Vasiyeti Tenfiz Kararı ve bu karara ekli Beşiktaş 4.Noterliğince tanzim edilmiş 10.04.1998 gün 9852 sayılı vasiyetname gereğince ilgilisinin müdürlüğünüze müracaatı halinde tescilin yapılması rica olunur. Tarih
Hakim - 27154
Not: İlgilisince elden takiplidir.
b) Tescil İstem Belgesinin Yazımı
Yukarıda niteliği gösterilen taşınmaz malın tamamı İslam REFİKOĞLU adına kayıtlı iken; malikin 14/10/1998 tarihinde vefat ettiği ve mirasının Sarıyer 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 26/101998 tarih 1998/1003-960 sayılı veraset belgesine göre eşi Güzin REFİKOĞLU ile çocukları Fatma-Lale-Hasan ve İlhan REFİKOĞLU’na kaldığı ve Üsküdar 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 03/09/1999 tarihinde kesinleşmiş 09/05/1999 tarih 1999/1102-455 sayılı vasiyetname tenfiz kararı ve aynı mahkemesinin 10/04/1998 tarih 1998/1102 sayılı mirasçılık belgesi ve bu belgelere ek murisin Beşiktaş 4. Noterince tanzim edilen 23/02/1994 tarih 9852 sayılı vasiyetnamesi gereğince iş bu gayrimenkulün intifa hakkının Güzin REFİKOĞLU kuru mülkiyetinin ise Galatasaray Eğitim Vakfı adına tesciline karar verilmiştir. İş bu meskenin yukarıda belirtildiği şekilde kuru mülkiyetinin Galatasaray Eğitim Vakfı adına, intifa hakkının ise Güzin REFİKOĞLU adına tapuya tescilinin yapılmasını ve anılan Vakıf Bakanlar Kurulunun 08/11/1982 tarih 8/5685 sayılı kararı gereğince kamuya yararlı bir vakıf sayılarak harçtan muaf tutulduğundan vakıf açısından harç tahakkuk ve tahsil edilmeden işlemin sonuçlandırılmasını, intifa hakının harcı için ise 492 sayılı Harçlar Kanununa göre yukarıda gösterilen değerin emlak vergisi değerine yeniden değerleme oranı uygulanmak suretiyle bulunacak değerden düşük olmadığını, aksi halde aradaki farkın V.U.K. na göre cezalı olarak tahsil edileceği hususunun Tapu Sicil Müdürü tarafından tarafımıza bildirildiğini beyan ederiz
c) Tapuya Tescili
2.2.2000 - 86
İslam REFİKOĞLU: Hüseyin oğlu Tam Kadastro 3.5.1985
Galatasaray Eğitim Vakfı Tam Kadastro 2.2.2000 - 86
İrtifak Hakları Sütununa;
İşbu taşınmaz malın intifa hakkı Güzin REFİKOĞLU’na aittir. 2.2.2000 – 86
d) Tapu Senedinin Yazımı
İşbu taşınmaz malın tamamı İslam REFİKOĞLU adına kayıtlı iken; malikin 14/10/1998 tarihinde vefat ettiği ve mirasının Sarıyer 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 26/101998 tarih 1998/1003-960 sayılı veraset belgesine ek murisin Beşiktaş 4. Noterince tanzim edilen 23/02/1994 tarih 9852 sayılı vasiyetnamesi gereğince, iş bu taşınmaz malın intifa hakkının Güzin REFİKOĞLU kuru mülkiyetinin ise Galatasaray Eğitim Vakfı adına tesciline istinaden düzenlenmiştir.
e) İşlemin Mali Yönü
Vasiyetnamelerin tescilinde, Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı Tarifenin 3. pozisyonu uyarınca, kayıtlı değer üzerinden Binde 9 oranında harç tahsil edilir.
Ayrıca Döner Sermaye İşletmesince belirlenen tarifeye göre ücret tahsil edilir.

Yorumlar

Popüler Yayınlar