Geribildirimin önemi
Sonbaharın ikinci yarısına girdiğimiz bu günlerde nasıl ki doğa kışa hoş bir hazırlanışta ise kurumlar, bireyler de benzeri bir hazırlık içinde. Yaprakların kızardığı, kalın kazakların bizi ısıttığı bu sezon; gerek bireylerin gerek organizasyonların eğitime, gelişime ve değişime zaman ve önem verdiği en güzel dönem aslında.
Bu ay size geribildirimin doğru verilmesinin arkasındaki güçten bahsetmek istedim. Son zamanların en büyük “iletişim dehası” doğru yapılmış ve sunulmuş geribildirimlerdir. Geribildirim sayesinde öğrenmenin mümkün olduğu iletişim döngüsünde genelde şu soru akla takılır; “Nasıl öğreteceğim?” Aslında üzerinde düşünülmesi gereken soru şudur; “Geribildirimi, öğrenmeyi kolaylaştıracak şekilde nasıl sunmalıyım?” Geribildirimlerin asıl amacı alındığında da verildiğinde de “öğrenmek” olmalı… Birilerinden bir şeyler öğrenebilmenin veya öğretebilmenin en doğal ve zarif yöntemi yaşanılan deneyim için ya da izlenilen performans için söylemek istediklerinizi ‘geribildirim hamburger’i şeklinde karşı tarafa sunabilmektir. Herhangi bir deneyime geri dönüp baktığımızda;
- Neyi iyi yaptınız / yaptık / yaptım?
- Neyi daha iyi yapabilirdiniz / yapabilirdik / yapabilirdim? (gelişmeye açık olan alan)
- Neyi iyi yaptınız / yaptık / yaptım?
Şeklinde o deneyimi gözden geçirip ve kendimize veya diğer kişilere bu halde sunarsak zihinsel olarak gelişmesi gereken durum veya beceriyi daha rahat kabulleniriz. Daha önce iyi niyetle yaptığımız geribildirimleri hatırlayacak olursak, genelde karşılaştığımız engel, geribildirim verilen kişinin “Neyi daha iyi yapabilirdin?” kısmında ortaya koyduğu savunma ve neden/niçin öyle yaptığını anlatması. Kişi bu şekilde savunmaya geçtiği zaman öğrenme şansını tamamen kaybetmiş oluyor. Zihin neyi neden niçin öyle yaptığını anlatmakla meşgul olduğu için öğrenme gerçekleşmiyor. Zihin geribildirimi ancak ve ancak doğru formda sunulduğunda dinliyor, kabul ediyor ve kendi yararına kullanma olasılığı ortaya çıkıyor. Zihin önce nelerin iyi yapıldığını duyuyor, sonra nelerin daha farklı yapılabileceği konusundaki önerileri dinliyor ve tam savunmaya geçmek üzereyken başka nelerin iyi yapıldığına dikkat çekiliyor. Bu aslında aynı kuru köfte veya salam-peynir yemek yerine ekmek arası soslu, turşulu bir şekilde sandviçinizi yemenin daha lezzetli olmasına benzetilebilir.
Size önerimiz şu: Yaşamın bir alanını hatta tek bir kişiyi seçin ve bir süre (2-3 hafta boyunca) o kişiye geribildiriminizi hep yukarıdaki hamburger kıvamında sunun ve sonuçları gözlemleyin. Öteki yanda, sadece neyin daha iyi yapılabileceğini söylediğiniz durumlarda aldığınız tepkilerle hamburgerden aldığınız tepkileri karşılaştırın. Ve bize yazın, farkı fark edeceksiniz!
Neden geribildirimi almak ve vermek zordur?
Geribildirim almak ve vermek zordur çünkü yaşamımızı kendi değerlerimiz, önyargı, varsayımlarımız ve inançlarımıza göre yaşamamız ve geribildirimleri de aynı öznel bakış açısıyla algılamamızdır. Bu hamburger metodu ise geribildirim verirken bir adım geri çekilmeyi ve daha olumlu daha nesnel şekilde olaya yaklaşmayı gerektirmektedir.
Herhangi bir davranış veya durumu gözden geçireceğiniz zaman bu durumda nelerin iyi yapıldığını, ve neyin –size göre- daha iyi yapılabileceğini düşünün ve son olarak o davranış veya durumda nelerin daha iyi olduğunu karşı tarafa ifade edin ve sonucu gözlemleyin. Unutmayın, geribildirim yalnızca geribildirimi veren kişinin o durum veya deneyime bakış açısıdır ve size göre doğru olmayabilir. Geribildirimi alan kişinin tek yapması gereken “Teşekkür Etmek” ve geribildirimden öğrenebileceği, bir daha ki sefere benzeri bir olayda daha farklı yapabileceği bir şey olup olmadığına dikkatini yöneltmesidir.
Son olarak geribildirimi verirken ve alırken yapılan yorumların net ve açık olmasına dikkat edin. Örneğin, “..sunum sırasında anlaşılması zordun” demek yerine “sunum sırasında sesinin zaman zaman azalmasından dolayı seni duyamadığımız dolayısı ile anlayamadığımız kısımlar oldu” daha net ve odaklı bir yaklaşım olacaktır. Lütfen, en önemli konu ise bundan sonra sizlerin hem geribildirim dinlerken hem de geribildirimi kendi kendinize içsel olarak yaparken , bu formatta geribildirimi talep etmenizdir. Bu şekli bilmeyen veya düşünemeyen kişilere yardımcı olun ve sorun; ne iyi yapıldı?, toplantıda, projede ekip neyi iyi yaptı? (farkındalık alanı), neler daha farklı veya iyi yapılabilirdi (gelişim/öğrenim alanı) ve başka neler iyiydi, iyi yapıldı (iyi niyetli ve olumlu tanımlama alanı) Unutmayın, farkı yaratacak olan sizlersiniz! Farkına vardıklarınızla...
Bu ay size geribildirimin doğru verilmesinin arkasındaki güçten bahsetmek istedim. Son zamanların en büyük “iletişim dehası” doğru yapılmış ve sunulmuş geribildirimlerdir. Geribildirim sayesinde öğrenmenin mümkün olduğu iletişim döngüsünde genelde şu soru akla takılır; “Nasıl öğreteceğim?” Aslında üzerinde düşünülmesi gereken soru şudur; “Geribildirimi, öğrenmeyi kolaylaştıracak şekilde nasıl sunmalıyım?” Geribildirimlerin asıl amacı alındığında da verildiğinde de “öğrenmek” olmalı… Birilerinden bir şeyler öğrenebilmenin veya öğretebilmenin en doğal ve zarif yöntemi yaşanılan deneyim için ya da izlenilen performans için söylemek istediklerinizi ‘geribildirim hamburger’i şeklinde karşı tarafa sunabilmektir. Herhangi bir deneyime geri dönüp baktığımızda;
- Neyi iyi yaptınız / yaptık / yaptım?
- Neyi daha iyi yapabilirdiniz / yapabilirdik / yapabilirdim? (gelişmeye açık olan alan)
- Neyi iyi yaptınız / yaptık / yaptım?
Şeklinde o deneyimi gözden geçirip ve kendimize veya diğer kişilere bu halde sunarsak zihinsel olarak gelişmesi gereken durum veya beceriyi daha rahat kabulleniriz. Daha önce iyi niyetle yaptığımız geribildirimleri hatırlayacak olursak, genelde karşılaştığımız engel, geribildirim verilen kişinin “Neyi daha iyi yapabilirdin?” kısmında ortaya koyduğu savunma ve neden/niçin öyle yaptığını anlatması. Kişi bu şekilde savunmaya geçtiği zaman öğrenme şansını tamamen kaybetmiş oluyor. Zihin neyi neden niçin öyle yaptığını anlatmakla meşgul olduğu için öğrenme gerçekleşmiyor. Zihin geribildirimi ancak ve ancak doğru formda sunulduğunda dinliyor, kabul ediyor ve kendi yararına kullanma olasılığı ortaya çıkıyor. Zihin önce nelerin iyi yapıldığını duyuyor, sonra nelerin daha farklı yapılabileceği konusundaki önerileri dinliyor ve tam savunmaya geçmek üzereyken başka nelerin iyi yapıldığına dikkat çekiliyor. Bu aslında aynı kuru köfte veya salam-peynir yemek yerine ekmek arası soslu, turşulu bir şekilde sandviçinizi yemenin daha lezzetli olmasına benzetilebilir.
Size önerimiz şu: Yaşamın bir alanını hatta tek bir kişiyi seçin ve bir süre (2-3 hafta boyunca) o kişiye geribildiriminizi hep yukarıdaki hamburger kıvamında sunun ve sonuçları gözlemleyin. Öteki yanda, sadece neyin daha iyi yapılabileceğini söylediğiniz durumlarda aldığınız tepkilerle hamburgerden aldığınız tepkileri karşılaştırın. Ve bize yazın, farkı fark edeceksiniz!
Neden geribildirimi almak ve vermek zordur?
Geribildirim almak ve vermek zordur çünkü yaşamımızı kendi değerlerimiz, önyargı, varsayımlarımız ve inançlarımıza göre yaşamamız ve geribildirimleri de aynı öznel bakış açısıyla algılamamızdır. Bu hamburger metodu ise geribildirim verirken bir adım geri çekilmeyi ve daha olumlu daha nesnel şekilde olaya yaklaşmayı gerektirmektedir.
Herhangi bir davranış veya durumu gözden geçireceğiniz zaman bu durumda nelerin iyi yapıldığını, ve neyin –size göre- daha iyi yapılabileceğini düşünün ve son olarak o davranış veya durumda nelerin daha iyi olduğunu karşı tarafa ifade edin ve sonucu gözlemleyin. Unutmayın, geribildirim yalnızca geribildirimi veren kişinin o durum veya deneyime bakış açısıdır ve size göre doğru olmayabilir. Geribildirimi alan kişinin tek yapması gereken “Teşekkür Etmek” ve geribildirimden öğrenebileceği, bir daha ki sefere benzeri bir olayda daha farklı yapabileceği bir şey olup olmadığına dikkatini yöneltmesidir.
Son olarak geribildirimi verirken ve alırken yapılan yorumların net ve açık olmasına dikkat edin. Örneğin, “..sunum sırasında anlaşılması zordun” demek yerine “sunum sırasında sesinin zaman zaman azalmasından dolayı seni duyamadığımız dolayısı ile anlayamadığımız kısımlar oldu” daha net ve odaklı bir yaklaşım olacaktır. Lütfen, en önemli konu ise bundan sonra sizlerin hem geribildirim dinlerken hem de geribildirimi kendi kendinize içsel olarak yaparken , bu formatta geribildirimi talep etmenizdir. Bu şekli bilmeyen veya düşünemeyen kişilere yardımcı olun ve sorun; ne iyi yapıldı?, toplantıda, projede ekip neyi iyi yaptı? (farkındalık alanı), neler daha farklı veya iyi yapılabilirdi (gelişim/öğrenim alanı) ve başka neler iyiydi, iyi yapıldı (iyi niyetli ve olumlu tanımlama alanı) Unutmayın, farkı yaratacak olan sizlersiniz! Farkına vardıklarınızla...
Yorumlar