UMUMÎ HIFZISSIHHA KANUNU
UMUMÎ HIFZISSIHHA KANUNU
(Bu Kanun’da, 22/2/2005 tarih ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanun hükümlerine aykırılık bulunması durumunda,
5302 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı, söz konusu Kanun’un 70 inci maddesi ile hüküm altına alınmıştır).
Kanun No: 1593 Kabul Tarihi: 24 Nisan 1930
Yayını: 6 Mayıs 1930 tarih ve 1489 sayılı Resmî Gazete
İlgili Maddeler: 1, 2, 20, 168, 204, 211, 212, 213, 214, 237, 238, 239, 240, 241, 242,
244, 245, 246, 247, 248, 249, 262, 263, 265, 266, 267, 268, 269, 270, 271, 272,
273, 274, 275, 282, 283 Ek Madde: 2
Birinci Bap
SIHHÎ TEŞKİLAT
BİRİNCİ FASIL
Devlet hidematı sıhhıyesi ve sıhhî merciler
Madde 1 - Memleketin sıhhî şartlarını ıslah ve milletin sıhhatine zarar veren bütün hastalıklar veya sair muzır amillerle mücadele etmek ve müstakbel neslin sıhhatli olarak yetişmesini temin ve halkı tıbbî ve içtimaî muavenete mazhar eylemek umumî Devlet hizmetlerindendir.
Madde 2 - Umumî sıhhat ve içtimaî muavenet hizmetlerine ait Devlet vezaifi Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâleti tarafından ifa ve hususî idarelerle belediyelere ve sair mahallî idarelere bırakılan hizmetlerin sureti icrası murakabe olunur. Millî Müdafaa teşkilâtına ait sıhhî işler müstesna olmak üzere bütün sıhhat ve içtimaî muavenet işlerinin mercii ve murakıbı bu Vekâlettir.
DÖRDÜNCÜ FASIL
Vilayet hususî idareleri ve belediyeler
Madde 20 - Belediyelerin umumî hıfzıssıhha ve içtimaî muavenete taallûk eden mesailden ifasile mükellef oldukları vazifeler aşağıda zikredilmiştir.
1. İçilecek ve kullanılacak evsafı fenniyeyi haiz su celbi.
2. Lâğım ve mecralar tesisatı.
3. Mezbaha inşaatı.
4. Mezarlıklar tesisatı ve mevta defni ve nakli işleri.
5. Her nevi muzahrafatın teb'it ve imhası.
6. Meskenlerin sıhhî ahvaline nezaret.
............
9. Umumî mahallerde halkın sıhhatine zarar veren âmilleri izale.
............
Altıncı Bap
ÇOCUK HIFZISSIHHASI
BİRİNCİ FASIL
Çocuk ve gençlik koruması
Madde 168 - Her şehir ve kasaba belediyeleri o şehir ve kasabanın vüs'at ve nüfusunun adedine göre icap eden büyüklükte küçük çocukların temiz hava almasına mahsus bir veya müteaddit bahçeler ve spor meydanları vücuda getirmeğe mecburdurlar.
Onuncu Bap
MEZARLIKLAR, ÖLÜLERİN DEFNİ, MEZARDAN ÇIKARILMASI VE NAKLİ
BİRİNCİ FASIL
Mezarlıklar ve ölülerin defni
Madde 211 - Mezarlık ittihaz olunan yerlerden başka yerlere ölü defni memnudur. Fevkâlade hallerde ve sıhhî mahzur mevcut olmadığı takdirde İcra Vekilleri Heyeti kararile muayyen ve malûm mezarlıklar haricinde ölü defnine müsaade edilir.
Madde 212 - Her şehir ve kasaba belediyesi şehir ve kasabanın haricinde ve meskenlerden kâfi miktar uzakta olmak üzere şehir ve kasabanın nüfusuna ve senelik vefiyatı umumiyesine nisbetle lâzım gelen bir veya müteaddid mezarlık mahalli tesisine mecburdur. Mezarlık olmak üzere intihap edilecek mahallerin toprağı, vasıfları ve civarındaki meskenler veya su menbaları için sıhhî bir mahzur bulunup bulunmadığı ve mesahai sathiyesinin kifayeti sıhhiye memurlarınca tayin olunur. Bu mezarlıkların tanzim ve iyi bir halde muhafazası mahallî belediyelerine aittir. Mezarlıkların etrafı behemehal duvarlarla tahdit edilir.
Madde 213 - Köyler için tesis edilecek mezarlık mahalleri bu köylerin merbut olduğu kaza kaymakamlarınca Hükûmet tabiplerinin mütaleası alınarak tayin olunur. Müteaddit ve yekdiğerine mücavir köyler için bir mezarlık mahalli tesis olunabilir. Köy mezarlıklarının iyi halde muhafazaları ihtiyar heyetlerine aittir.
Madde 214 - Fennî şartları ve vasıfları haiz olmayan ve sıhhî mahzurları görülen mevcut mezarlıklar hali üzerine terk olunarak yeni mezarlıklar ihdas ve tesis edilir.
On Birinci Bap
ŞEHİR VE KASABALAR HIFZISSIHHASI
BİRİNCİ FASIL
İçilecek ve kullanılacak sular
Madde 237 - Şehir ve kasabalarda tevzi edilmek üzere celbedilen su menbalarının etrafında behemehal bir himaye mıntıkası tesis edilmelidir. Bu mıntıkaların hudutları sıhhat memurları huzurile ihtisas erbabı tarafından menbaın gıda havzası üzerinde tayin edilir.
Madde 238 - Himaye mıntıkası olmak üzere menbalar etrafında tayin ve tahdit edilen arazi belediye mıntıkası haricinde de olsa belediye tarafından Belediye İstimlâk Kanununa tevfikan istimlâki mecburî olup bu arazinin mesken yapılmak, ekilmek ve sair her hangi hususlar için istimali memnudur.
Madde 239 - Suları içilmeğe ve ev işlerinde kullanılmağa mahsus hususî ve umumî kuyuların ve sarnıçların televvüs eyledikleri veya televvüse maruz bulundukları takdirde bunların ıslahını takibe belediyeler mecburdurlar. Sahipleri tarafından ıslah ve televvüs tehlikesi bertaraf edilmeyen kuyular mesarifi sahibinden Devlet emvali gibi tahsil edilmek üzere belediye tarafından ıslah edilir.
Madde 240 - Umuma satılan menba suları mahallî belediyesinin sıhhî murakabesi altında bulunur. Bunlara ve bütün içme suları nakliyatına ait kapların vasıfları ve bu kaplara doldurma ve sevkleri tarzı belediyelerce tayin olunur. Menbaların sahipleri veya müstecirleri menbaların ve su nakledenler suların televvüsten vikayesi için gösterilecek tedbirleri tatbika mecburdur.
Madde 242 - Dere, nehir ve çayların ve çeşmelerin televvüsünü mucip tesisat yapılmasına veya eşhas tarafından bu tarzda telvisat ikaına mümanaat olunur. Fabrika sularının fennî mahzurları tahakkuk eden yerlerde mazarratı izale edilmeden nehir ve derelere dökülmesi memnudur.
İKİNCİ FASIL
Mecralar ve muzahrafat imhası
Madde 244 - Mahsus kanununa tevfikan belediyelerce inşa ettirilmiş ve ettirilecek lâğım ve çirkef mecralarının fennî mahzuru olmadığı kabul ve tasdik edilmedikçe dere, çay, nehirlere akıtılması memnudur. Fennî usul dairesinde mecralar muhteviyatının imhası için kullanılacak sahaların meskenlerden uzak olması ve bunların istimlâk edilerek başka suretle istimal edilmemesi lâzımdır.
Madde 245 - Mecra inşası mümkün olmayan yerlerde yapılacak çukurların fennî vasıf ve şartları Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletince tayin olunur. Bu çukurların muayyen fasılalarla temizlenmesi için belediyelerce münasip ve sıhhî mahzurlardan salim tahliye ve nakil vasıtaları tedarik olunup ücret mukabilinde halka tahsis edilir. Çukurlar muhteviyatının dökülmesi için madde 244 de yazılı olduğu tarzda bir saha tahsis edilmelidir. Beşerî mevaddı gaitanın her nevi sebze ve saire zeriyatında gübre olarak istimali memnudur.
Madde 246 - Yirmi binden fazla nüfusu olan şehirlerde umumî caddelerde veya belediyelerce tayin edilecek mıntıkalar içinde hayvan ahırı bulundurulması memnudur.
Madde 247 - Şehirler veya kasabalar belediye hudutları dahilinde görülen hayvan leşlerinin ortadan kaldırılması ve mazarratlarının izalesi belediyeye aittir. Köyler ve köyler civarındakiler köy ihtiyar heyetlerince gömülürler.
Madde 248 - Belediyesi olan her şehir ve kasabada sokakların yıkanmak ve süpürülmek suretile temiz tutulması mecburidir. Toplanan süprüntüler bunların etrafa yayılmasına ve dökülmesine mâni olacak vasıtalarla nakledilerek şehir ve kasabanın vaziyetine göre en münasip olarak kabul edilen şekilde imha veya ihrak edilir. Nüfusu elli binden fazla olan şehirlerde bu süprüntüden istifade edilmek üzere lâzımgelen tesisat yapılır. Sokaklarda veya evler içinde süprüntü birikip kalmaması için bedeliyelerce tedabir ittihaz olunur.
Madde 249 - Belediyelerce şehir ve kasaba dahilinde telvisata meydan vermemek üzere münasip mahallerde fenne muvafık şekilde aptes yerleri tesis ve mevcutları ıslah olunur. Belediye teşkilâtı olmayan yerlerde bu mecburiyet köy ihtiyar heyetlerine aittir. Cadde ve sokaklarda ve meskenler kurbünde ve belediyelerce tayin edilecek hudutlar dahilinde açıkta defihacet etmek kat'î surette menedilir.
BEŞİNCİ FASIL
Yeni tesis olunacak veya tevsi edilecek şehir ve kasabalar
Madde 262 - Nüfusu yirmi bin veya daha ziyade olan şehir ve kasabalar belediyeleri bu kanunun meriyeti tarihinden itibaren üç sene zarfında şehir veya kasabanın tevsi ve ıslahı için bir müstakbel şekil projesi tanzim etmeğe mecburdur.
Bu proje yeniden yapılacak veya ıslah edilecek sokakların istikamet ve genişliğini, meydanların, umumî mahallerin, bahçelerin ve abidelerin yerlerini ve vaziyetlerini gösteren bir haritayı ve yapılacak tesisatın senelere taksim edilmiş olmak üzere belediye meclisince tasdik edilmiş bir programı ihtiva etmelidir.
Madde 263 - Nüfusu yirmi binden az ve beş binden fazla olan şehir ve kasabalar belediyeleri de nüfusları her iki nüfus tahriri devresi arasında % 15 miktarında bir çoğalma gösterdikleri takdirde bu tarzda bir proje ihzarına mecbur oldukları gibi nüfusu her neye baliğ olursa olsun 228 inci maddede yazılı olduğu veçhile içme veya kaplıca mahalli olarak kabul edilen şehir ve kasabalarda bu projeyi tanzim ettirirler.
Madde 265 - Belediyelerce tanzim ettirilecek olan bu plan ve projeler icabında tetkik edilmek üzere Dahiliye ve Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletlerince talep edilebilir. Bu takdirde bu vekâletlerce teklif edilecek tadilâtın kabulü mecburidir.
Madde 266 - Her şehir ve kasaba belediyesi bu kanunun meriyeti tarihinden itibaren bir sene zarfında o şehir veya kasabanın ihtiyaçlarına göre bu kanunun gösterdiği sıhhî hususlara ait bir zabıta talimatnamesi tertip eder. Bu nizamname, meskenlerin ihtiva etmeleri lâzım gelen asgarî müştemilâtı, umumî ve müşterek ikametgâhlardaki ikamet şeraitini, gıda maddeleri satılan veya sair temizliğe müteallik işlerle iştigal edilen mahallerin, han, otel, misafirhane, eğlence mahallerile bütün umumî yerlerin sıhhî şartlarını ve umumiyetle şehrin sıhhat ve temizliğine taallûk eden hususlara ait riayetleri lâzımgelen kaideleri ihtiva eder.
Madde 267 - Belediyelerin mensup oldukları vilâyetler vasıtasile gönderecekleri sıhhî zabıta talimatnameleri Dahiliye ve Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletince tetkik ve tasvip edilmeden meriyete konulamaz.
Bu talimatnamelerde yapılacak esasa müteallik tadiller ayni şartlara tâbidir.
On İkinci Bap
GAYRİ SIHHÎ MÜESSESELER
Madde 268 - Civarında ikamet eden halkın sıhhat ve istirahatini ihlâl eden müesseseler ve atelyeler bu kanunun neşrinden itibaren, resmî müsaade istihsal edilmeksizin açılamaz.
Madde 269 - 268 inci maddede zikredilen müesseseler ve atelyeler üç sınıfa tefrik olunur.
Birinci sınıf- Hususî meskenlerden behemehal uzak bulundurulmaları icap edenler.
İkinci sınıf- Hususî meskenlerden behemahal uzaklaştırılması icap etmekle beraber müsaade verilmezden evvel civarında ikamet edenlerin sıhhat ve istirahatleri üzerine gerek tesisatları ve gerekse vaziyetleri itibarile bir mazarrat yapılmayacağına kanaat husulü için tetkikat yapılması iktiza eden müesseseler.
Üçüncü Sınıf- Meskenlerin yanında kalabilmekle beraber yalnız sıhhî nezarete tâbi tutulması icap eden müesseselerdir.
Madde 270 - Bu kanuna müteferri olmak üzere bu üç sınıf müessese ve atelyelerin bir listesi Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletince İktisat Vekâletinin de mütalâası alınmak şartiyle tanzim olunur. Bu listede mündemiç olmayan müessese ve atelyelerin hangi sınıftan addedileceği badehu yine ayni surette tayin edilir.
Madde 271 - Birinci sınıf müesseselerin tesisi için ancak Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletince müsaade olunur ve İktisat Vekâletince malûmat verilir. Bu hususta müsaade almak üzere müessesenin bulunduğu mahalde en büyük mülkiye memuruna bir istida ile müracaat edilir. Bu istidaya müessesenin nev'i, ne ile istigal edeceği ve sair tafsilât kaydedilmelidir. Bu müracaat evrakı mahallî sıhhat memurlarının raporuyla Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâletine gönderilir. Vekâletçe icabında yaptırılacak tetkikat ve tahkikattan sonra resmî müsaade verilir.
Madde 272 - İkinci ve üçüncü sınıf müesseselerin tesisi için mahallî sıhhat memurlarının muvafık raporları üzerine mahallî en büyük mülkiye memurunca resmî müsaade verilir ve Sıhhat ve İktisat Vekâletlerine bildirilir.
Madde 273 - Birinci sınıf müesseseler ve atelyeler civarında ve Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletince tasdik edilecek mesafe dahilinde meskenler veya insanların ikametine mahsus sair mahallerin bulunması memnudur.
Madde 274 - Bu kanunun neşri tarihinde mevcut olup civarında mukim halkın sıhhat ve istirahatlerini ihlâl eylediği mahallî sıhhat memurlarının raporu ve Vilâyet İdare Heyetinin tasvibi ile tebeyyün eden birinci sınıfa dahil müesseselerin İktisat ve Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletleri kararile nakli ve sahibinin mümanaatı halinde seddi caizdir.
Madde 275 - Birinci sınıfa dahil bulunan müessese ve atelyelerden işbu kanundan evvel tesis edilmiş olanlar başka bir mahalle naklettikleri veya faaliyetlerini altı ay müddetle tatil eyledikleri takdirde yeniden tesis edilecek müessese mahiyetinde telâkki edilerek müsaade istihsali lâzım gelir.
On Dördüncü Bap
CEZA HÜKÜMLERİ
(Cezalarla ilgili hükümlerin değiştirildiği ilgili mevzuata dikkat edilmelidir).
Madde 282 - (Değişik: 2890 - 22.9.1983) Bu kanunda yazılı olan yasaklara aykırı hareket edenler veya zorunluluklara uymayanlar hakkında; Kanunda ayrıca bir ceza hükmü gösterilmediği ve fiilleri Türk Ceza Kanununda daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde, üç aydan altı aya kadar hafif hapis cezası ve beşbin liradan otuzbin liraya kadar hafif para cezası verilir. Ayrıca, fiilin işleniş şekli ve niteliğine göre failin suça vasıta kıldığı meslek ve sanatın yedi günden üç aya kadar tatiline ve aynı süre kadar işyerinin kapatılmasına da hükmedilebilir.
Madde 283 - Bu kanunda yazılı belediye vazifelerine taallûk edip 266 ıncı maddede gösterilen sıhhî zabıta nizamnamesinde mezkûr memnuiyetlere muhalif hareket edenlerle mecburiyetlere riayet etmeyenler, 16 Nisan 1340 tarih ve 486 numaralı kanun mucibince cezalandırılır.
Ek Madde 2 - (1627-14.11.1972) Bu kanunun 69 uncu maddesi gereğince alınmış olan tedbirlerden çevre sağlığı ile ilgili olanlara uyulmaması halinde 303 üncü maddede yazılı yetkililerce 10 liradan 30 liraya kadar para cezası alınır. Bu cezaya tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde o yer sulh ceza hâkimliğine itirazda bulunulabilir. Süresinde itiraz olunmaz veya itiraz reddedilirse bu para cezaları yetkili memurlarca derhal tahsil olunur.
Bu tahsilât Muhasebei Umumiye Kanunu hükümlerine göre sağlık ocakları veya Hükümet tabipliklerinde görevlendirilecek muhasip mutemetleri vasıtasiyle ve mutemet makbuzları karşılığında yapılır.
Tahsilât derhal yapılmadığı takdirde tebliğ tarihinden itibaren üç gün içinde ilgili yerlere ödeyenler hakkında ayrıca takibat yapılmaz. Bu süre içinde ödenmeyen cezalar iki kat olarak 15 gün içerisinde tahsil olunur.
Bu süreler içinde de ödenmeyen cezalar üç kat olarak Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre sağlık ocakları veya Hükümet tabipliklerince tahsil olunur.
(Bu Kanun’da, 22/2/2005 tarih ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanun hükümlerine aykırılık bulunması durumunda,
5302 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı, söz konusu Kanun’un 70 inci maddesi ile hüküm altına alınmıştır).
Kanun No: 1593 Kabul Tarihi: 24 Nisan 1930
Yayını: 6 Mayıs 1930 tarih ve 1489 sayılı Resmî Gazete
İlgili Maddeler: 1, 2, 20, 168, 204, 211, 212, 213, 214, 237, 238, 239, 240, 241, 242,
244, 245, 246, 247, 248, 249, 262, 263, 265, 266, 267, 268, 269, 270, 271, 272,
273, 274, 275, 282, 283 Ek Madde: 2
Birinci Bap
SIHHÎ TEŞKİLAT
BİRİNCİ FASIL
Devlet hidematı sıhhıyesi ve sıhhî merciler
Madde 1 - Memleketin sıhhî şartlarını ıslah ve milletin sıhhatine zarar veren bütün hastalıklar veya sair muzır amillerle mücadele etmek ve müstakbel neslin sıhhatli olarak yetişmesini temin ve halkı tıbbî ve içtimaî muavenete mazhar eylemek umumî Devlet hizmetlerindendir.
Madde 2 - Umumî sıhhat ve içtimaî muavenet hizmetlerine ait Devlet vezaifi Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâleti tarafından ifa ve hususî idarelerle belediyelere ve sair mahallî idarelere bırakılan hizmetlerin sureti icrası murakabe olunur. Millî Müdafaa teşkilâtına ait sıhhî işler müstesna olmak üzere bütün sıhhat ve içtimaî muavenet işlerinin mercii ve murakıbı bu Vekâlettir.
DÖRDÜNCÜ FASIL
Vilayet hususî idareleri ve belediyeler
Madde 20 - Belediyelerin umumî hıfzıssıhha ve içtimaî muavenete taallûk eden mesailden ifasile mükellef oldukları vazifeler aşağıda zikredilmiştir.
1. İçilecek ve kullanılacak evsafı fenniyeyi haiz su celbi.
2. Lâğım ve mecralar tesisatı.
3. Mezbaha inşaatı.
4. Mezarlıklar tesisatı ve mevta defni ve nakli işleri.
5. Her nevi muzahrafatın teb'it ve imhası.
6. Meskenlerin sıhhî ahvaline nezaret.
............
9. Umumî mahallerde halkın sıhhatine zarar veren âmilleri izale.
............
Altıncı Bap
ÇOCUK HIFZISSIHHASI
BİRİNCİ FASIL
Çocuk ve gençlik koruması
Madde 168 - Her şehir ve kasaba belediyeleri o şehir ve kasabanın vüs'at ve nüfusunun adedine göre icap eden büyüklükte küçük çocukların temiz hava almasına mahsus bir veya müteaddit bahçeler ve spor meydanları vücuda getirmeğe mecburdurlar.
Onuncu Bap
MEZARLIKLAR, ÖLÜLERİN DEFNİ, MEZARDAN ÇIKARILMASI VE NAKLİ
BİRİNCİ FASIL
Mezarlıklar ve ölülerin defni
Madde 211 - Mezarlık ittihaz olunan yerlerden başka yerlere ölü defni memnudur. Fevkâlade hallerde ve sıhhî mahzur mevcut olmadığı takdirde İcra Vekilleri Heyeti kararile muayyen ve malûm mezarlıklar haricinde ölü defnine müsaade edilir.
Madde 212 - Her şehir ve kasaba belediyesi şehir ve kasabanın haricinde ve meskenlerden kâfi miktar uzakta olmak üzere şehir ve kasabanın nüfusuna ve senelik vefiyatı umumiyesine nisbetle lâzım gelen bir veya müteaddid mezarlık mahalli tesisine mecburdur. Mezarlık olmak üzere intihap edilecek mahallerin toprağı, vasıfları ve civarındaki meskenler veya su menbaları için sıhhî bir mahzur bulunup bulunmadığı ve mesahai sathiyesinin kifayeti sıhhiye memurlarınca tayin olunur. Bu mezarlıkların tanzim ve iyi bir halde muhafazası mahallî belediyelerine aittir. Mezarlıkların etrafı behemehal duvarlarla tahdit edilir.
Madde 213 - Köyler için tesis edilecek mezarlık mahalleri bu köylerin merbut olduğu kaza kaymakamlarınca Hükûmet tabiplerinin mütaleası alınarak tayin olunur. Müteaddit ve yekdiğerine mücavir köyler için bir mezarlık mahalli tesis olunabilir. Köy mezarlıklarının iyi halde muhafazaları ihtiyar heyetlerine aittir.
Madde 214 - Fennî şartları ve vasıfları haiz olmayan ve sıhhî mahzurları görülen mevcut mezarlıklar hali üzerine terk olunarak yeni mezarlıklar ihdas ve tesis edilir.
On Birinci Bap
ŞEHİR VE KASABALAR HIFZISSIHHASI
BİRİNCİ FASIL
İçilecek ve kullanılacak sular
Madde 237 - Şehir ve kasabalarda tevzi edilmek üzere celbedilen su menbalarının etrafında behemehal bir himaye mıntıkası tesis edilmelidir. Bu mıntıkaların hudutları sıhhat memurları huzurile ihtisas erbabı tarafından menbaın gıda havzası üzerinde tayin edilir.
Madde 238 - Himaye mıntıkası olmak üzere menbalar etrafında tayin ve tahdit edilen arazi belediye mıntıkası haricinde de olsa belediye tarafından Belediye İstimlâk Kanununa tevfikan istimlâki mecburî olup bu arazinin mesken yapılmak, ekilmek ve sair her hangi hususlar için istimali memnudur.
Madde 239 - Suları içilmeğe ve ev işlerinde kullanılmağa mahsus hususî ve umumî kuyuların ve sarnıçların televvüs eyledikleri veya televvüse maruz bulundukları takdirde bunların ıslahını takibe belediyeler mecburdurlar. Sahipleri tarafından ıslah ve televvüs tehlikesi bertaraf edilmeyen kuyular mesarifi sahibinden Devlet emvali gibi tahsil edilmek üzere belediye tarafından ıslah edilir.
Madde 240 - Umuma satılan menba suları mahallî belediyesinin sıhhî murakabesi altında bulunur. Bunlara ve bütün içme suları nakliyatına ait kapların vasıfları ve bu kaplara doldurma ve sevkleri tarzı belediyelerce tayin olunur. Menbaların sahipleri veya müstecirleri menbaların ve su nakledenler suların televvüsten vikayesi için gösterilecek tedbirleri tatbika mecburdur.
Madde 242 - Dere, nehir ve çayların ve çeşmelerin televvüsünü mucip tesisat yapılmasına veya eşhas tarafından bu tarzda telvisat ikaına mümanaat olunur. Fabrika sularının fennî mahzurları tahakkuk eden yerlerde mazarratı izale edilmeden nehir ve derelere dökülmesi memnudur.
İKİNCİ FASIL
Mecralar ve muzahrafat imhası
Madde 244 - Mahsus kanununa tevfikan belediyelerce inşa ettirilmiş ve ettirilecek lâğım ve çirkef mecralarının fennî mahzuru olmadığı kabul ve tasdik edilmedikçe dere, çay, nehirlere akıtılması memnudur. Fennî usul dairesinde mecralar muhteviyatının imhası için kullanılacak sahaların meskenlerden uzak olması ve bunların istimlâk edilerek başka suretle istimal edilmemesi lâzımdır.
Madde 245 - Mecra inşası mümkün olmayan yerlerde yapılacak çukurların fennî vasıf ve şartları Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletince tayin olunur. Bu çukurların muayyen fasılalarla temizlenmesi için belediyelerce münasip ve sıhhî mahzurlardan salim tahliye ve nakil vasıtaları tedarik olunup ücret mukabilinde halka tahsis edilir. Çukurlar muhteviyatının dökülmesi için madde 244 de yazılı olduğu tarzda bir saha tahsis edilmelidir. Beşerî mevaddı gaitanın her nevi sebze ve saire zeriyatında gübre olarak istimali memnudur.
Madde 246 - Yirmi binden fazla nüfusu olan şehirlerde umumî caddelerde veya belediyelerce tayin edilecek mıntıkalar içinde hayvan ahırı bulundurulması memnudur.
Madde 247 - Şehirler veya kasabalar belediye hudutları dahilinde görülen hayvan leşlerinin ortadan kaldırılması ve mazarratlarının izalesi belediyeye aittir. Köyler ve köyler civarındakiler köy ihtiyar heyetlerince gömülürler.
Madde 248 - Belediyesi olan her şehir ve kasabada sokakların yıkanmak ve süpürülmek suretile temiz tutulması mecburidir. Toplanan süprüntüler bunların etrafa yayılmasına ve dökülmesine mâni olacak vasıtalarla nakledilerek şehir ve kasabanın vaziyetine göre en münasip olarak kabul edilen şekilde imha veya ihrak edilir. Nüfusu elli binden fazla olan şehirlerde bu süprüntüden istifade edilmek üzere lâzımgelen tesisat yapılır. Sokaklarda veya evler içinde süprüntü birikip kalmaması için bedeliyelerce tedabir ittihaz olunur.
Madde 249 - Belediyelerce şehir ve kasaba dahilinde telvisata meydan vermemek üzere münasip mahallerde fenne muvafık şekilde aptes yerleri tesis ve mevcutları ıslah olunur. Belediye teşkilâtı olmayan yerlerde bu mecburiyet köy ihtiyar heyetlerine aittir. Cadde ve sokaklarda ve meskenler kurbünde ve belediyelerce tayin edilecek hudutlar dahilinde açıkta defihacet etmek kat'î surette menedilir.
BEŞİNCİ FASIL
Yeni tesis olunacak veya tevsi edilecek şehir ve kasabalar
Madde 262 - Nüfusu yirmi bin veya daha ziyade olan şehir ve kasabalar belediyeleri bu kanunun meriyeti tarihinden itibaren üç sene zarfında şehir veya kasabanın tevsi ve ıslahı için bir müstakbel şekil projesi tanzim etmeğe mecburdur.
Bu proje yeniden yapılacak veya ıslah edilecek sokakların istikamet ve genişliğini, meydanların, umumî mahallerin, bahçelerin ve abidelerin yerlerini ve vaziyetlerini gösteren bir haritayı ve yapılacak tesisatın senelere taksim edilmiş olmak üzere belediye meclisince tasdik edilmiş bir programı ihtiva etmelidir.
Madde 263 - Nüfusu yirmi binden az ve beş binden fazla olan şehir ve kasabalar belediyeleri de nüfusları her iki nüfus tahriri devresi arasında % 15 miktarında bir çoğalma gösterdikleri takdirde bu tarzda bir proje ihzarına mecbur oldukları gibi nüfusu her neye baliğ olursa olsun 228 inci maddede yazılı olduğu veçhile içme veya kaplıca mahalli olarak kabul edilen şehir ve kasabalarda bu projeyi tanzim ettirirler.
Madde 265 - Belediyelerce tanzim ettirilecek olan bu plan ve projeler icabında tetkik edilmek üzere Dahiliye ve Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletlerince talep edilebilir. Bu takdirde bu vekâletlerce teklif edilecek tadilâtın kabulü mecburidir.
Madde 266 - Her şehir ve kasaba belediyesi bu kanunun meriyeti tarihinden itibaren bir sene zarfında o şehir veya kasabanın ihtiyaçlarına göre bu kanunun gösterdiği sıhhî hususlara ait bir zabıta talimatnamesi tertip eder. Bu nizamname, meskenlerin ihtiva etmeleri lâzım gelen asgarî müştemilâtı, umumî ve müşterek ikametgâhlardaki ikamet şeraitini, gıda maddeleri satılan veya sair temizliğe müteallik işlerle iştigal edilen mahallerin, han, otel, misafirhane, eğlence mahallerile bütün umumî yerlerin sıhhî şartlarını ve umumiyetle şehrin sıhhat ve temizliğine taallûk eden hususlara ait riayetleri lâzımgelen kaideleri ihtiva eder.
Madde 267 - Belediyelerin mensup oldukları vilâyetler vasıtasile gönderecekleri sıhhî zabıta talimatnameleri Dahiliye ve Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletince tetkik ve tasvip edilmeden meriyete konulamaz.
Bu talimatnamelerde yapılacak esasa müteallik tadiller ayni şartlara tâbidir.
On İkinci Bap
GAYRİ SIHHÎ MÜESSESELER
Madde 268 - Civarında ikamet eden halkın sıhhat ve istirahatini ihlâl eden müesseseler ve atelyeler bu kanunun neşrinden itibaren, resmî müsaade istihsal edilmeksizin açılamaz.
Madde 269 - 268 inci maddede zikredilen müesseseler ve atelyeler üç sınıfa tefrik olunur.
Birinci sınıf- Hususî meskenlerden behemehal uzak bulundurulmaları icap edenler.
İkinci sınıf- Hususî meskenlerden behemahal uzaklaştırılması icap etmekle beraber müsaade verilmezden evvel civarında ikamet edenlerin sıhhat ve istirahatleri üzerine gerek tesisatları ve gerekse vaziyetleri itibarile bir mazarrat yapılmayacağına kanaat husulü için tetkikat yapılması iktiza eden müesseseler.
Üçüncü Sınıf- Meskenlerin yanında kalabilmekle beraber yalnız sıhhî nezarete tâbi tutulması icap eden müesseselerdir.
Madde 270 - Bu kanuna müteferri olmak üzere bu üç sınıf müessese ve atelyelerin bir listesi Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletince İktisat Vekâletinin de mütalâası alınmak şartiyle tanzim olunur. Bu listede mündemiç olmayan müessese ve atelyelerin hangi sınıftan addedileceği badehu yine ayni surette tayin edilir.
Madde 271 - Birinci sınıf müesseselerin tesisi için ancak Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletince müsaade olunur ve İktisat Vekâletince malûmat verilir. Bu hususta müsaade almak üzere müessesenin bulunduğu mahalde en büyük mülkiye memuruna bir istida ile müracaat edilir. Bu istidaya müessesenin nev'i, ne ile istigal edeceği ve sair tafsilât kaydedilmelidir. Bu müracaat evrakı mahallî sıhhat memurlarının raporuyla Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâletine gönderilir. Vekâletçe icabında yaptırılacak tetkikat ve tahkikattan sonra resmî müsaade verilir.
Madde 272 - İkinci ve üçüncü sınıf müesseselerin tesisi için mahallî sıhhat memurlarının muvafık raporları üzerine mahallî en büyük mülkiye memurunca resmî müsaade verilir ve Sıhhat ve İktisat Vekâletlerine bildirilir.
Madde 273 - Birinci sınıf müesseseler ve atelyeler civarında ve Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletince tasdik edilecek mesafe dahilinde meskenler veya insanların ikametine mahsus sair mahallerin bulunması memnudur.
Madde 274 - Bu kanunun neşri tarihinde mevcut olup civarında mukim halkın sıhhat ve istirahatlerini ihlâl eylediği mahallî sıhhat memurlarının raporu ve Vilâyet İdare Heyetinin tasvibi ile tebeyyün eden birinci sınıfa dahil müesseselerin İktisat ve Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletleri kararile nakli ve sahibinin mümanaatı halinde seddi caizdir.
Madde 275 - Birinci sınıfa dahil bulunan müessese ve atelyelerden işbu kanundan evvel tesis edilmiş olanlar başka bir mahalle naklettikleri veya faaliyetlerini altı ay müddetle tatil eyledikleri takdirde yeniden tesis edilecek müessese mahiyetinde telâkki edilerek müsaade istihsali lâzım gelir.
On Dördüncü Bap
CEZA HÜKÜMLERİ
(Cezalarla ilgili hükümlerin değiştirildiği ilgili mevzuata dikkat edilmelidir).
Madde 282 - (Değişik: 2890 - 22.9.1983) Bu kanunda yazılı olan yasaklara aykırı hareket edenler veya zorunluluklara uymayanlar hakkında; Kanunda ayrıca bir ceza hükmü gösterilmediği ve fiilleri Türk Ceza Kanununda daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde, üç aydan altı aya kadar hafif hapis cezası ve beşbin liradan otuzbin liraya kadar hafif para cezası verilir. Ayrıca, fiilin işleniş şekli ve niteliğine göre failin suça vasıta kıldığı meslek ve sanatın yedi günden üç aya kadar tatiline ve aynı süre kadar işyerinin kapatılmasına da hükmedilebilir.
Madde 283 - Bu kanunda yazılı belediye vazifelerine taallûk edip 266 ıncı maddede gösterilen sıhhî zabıta nizamnamesinde mezkûr memnuiyetlere muhalif hareket edenlerle mecburiyetlere riayet etmeyenler, 16 Nisan 1340 tarih ve 486 numaralı kanun mucibince cezalandırılır.
Ek Madde 2 - (1627-14.11.1972) Bu kanunun 69 uncu maddesi gereğince alınmış olan tedbirlerden çevre sağlığı ile ilgili olanlara uyulmaması halinde 303 üncü maddede yazılı yetkililerce 10 liradan 30 liraya kadar para cezası alınır. Bu cezaya tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde o yer sulh ceza hâkimliğine itirazda bulunulabilir. Süresinde itiraz olunmaz veya itiraz reddedilirse bu para cezaları yetkili memurlarca derhal tahsil olunur.
Bu tahsilât Muhasebei Umumiye Kanunu hükümlerine göre sağlık ocakları veya Hükümet tabipliklerinde görevlendirilecek muhasip mutemetleri vasıtasiyle ve mutemet makbuzları karşılığında yapılır.
Tahsilât derhal yapılmadığı takdirde tebliğ tarihinden itibaren üç gün içinde ilgili yerlere ödeyenler hakkında ayrıca takibat yapılmaz. Bu süre içinde ödenmeyen cezalar iki kat olarak 15 gün içerisinde tahsil olunur.
Bu süreler içinde de ödenmeyen cezalar üç kat olarak Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre sağlık ocakları veya Hükümet tabipliklerince tahsil olunur.
Yorumlar