MEVCUT BİNALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE GÜÇLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN İŞ VE İŞLEMLERİ

MEVCUT BİNALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE GÜÇLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN İŞ VE İŞLEMLERİ Mevcut binalarınmızın deprem tehlikesi dikkate alınarak incelenmesi, gerekenleri için güçlendirme projelerinin hazırlanması işinde aşağıdaki işlem sırası izlenecektir. A- YAPILACAK TESPİT VE DENEYLER 1-İdare, yapılacak inceleme-analiz ve değerlendirme çalışmalarında kullanılmak üzere binaya ait mimari-betonarme proje çizimleri, ilgili hesaplar, zemin araştırma raporları, ataşman defterleri, beton dayanımına ilişkin laboratuar test raporları, vb. dökümanlar hazırlanacaktır. 2- Eğer yapının mimari ve/veya betonarme projeleri mevcut değil ise mimari ve betonarme sistem rölevesi çıkarılarak yapının geometrik ve mekanik özellikleri bakımından mevcut durumu tespit edilecektir. 3- Yapıda var ise hasar ve çatlak tespitlerinin yapılarak betonarme röleve üzerine işaretlenecektir. 4-Yapının mevcut geometrik durumunun, mevcut mimari ve betonarme projesine uygun olup olmadığı kontrol edilir. 5-Beton kalitesinin ve donatı durumunun belirlenmesi için gerekli test ve deneyler yapılacaktır. ( Donatı sayısı,donatı kesitleri, etriye aralıkları ile beton kalitesinin belirlenmesi) 6- Yapının temel sisteminin belirlenmesi amacıyla yeteri kadar kontrol çukuru açılarak temel sistemi belirlenir.Yapılan hesaplamalar sonucunda ihtiyaç olması halinde temelde güçlendirme yapılacaktır. 7- Yapının üzerinde yer aldığı zemin tabakalarının cinsleri ve indeks özellikleri , yer altı su durumu, zemin oturması ve sıvılaşma ihtimali ve 1998 “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik”te belirtilen zemin grubu ve yerel zemin sınıfı belirlenerek jeoloji ve inşaat mühendisince ortaklaşa “Zemin ve Temel Etüdü Raporu”hazırlanacaktır. B-YAPILARIN DEPREM DAYANIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE GÜÇLENDİRİLMESİ Binanın taşıyıcı sistem özelliklerinin belirlenmesinden sonra yapı önce düşey yüklere göre, daha sonra da deprem etkisine göre analiz edilecektir. Mevcut durum analizleri 06 Mart 2006’da Resmi Gazetede yayınlanan Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik kullanılarak yapının deprem performans(yapı güvenliği)düzeyi belirlenecektir.Yapının peformans düzeyine göre sonucunda yapının mevcut haliyle korunması veya takviye edilmesi veya yıkılması alternatifleri maliyet unsurlarını da içerecek şekilde gerekçeleri ile birlikte değerlendirlerek, rapor hazırlanacaktır. C -GÜÇLENDİRME PROJESİNİ HAZIRLANMASI B maddesinde yapılan tahkik hesapları sonucuna göre yapının deprem dayanımının yeterli düzeye ulaştırılması için taşıyıcı sistemin bir bütün olarak ve/veya belirli elemanlar bazında güçlendirilmesi gerektiği ortaya çıkması durmunda ; Yapının güçlendirmesi 06 Mart 2006’da Resmi Gazetede yayınlanan Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik Bölüm 7’deki esaslara uygun olarak güçlendirme projeleri hazırlanacaktır. Güçlendirilmiş durum için gerekli analizler yeniden yapılarak elde edilen sonuçlar mevcut durumla karşılaştırılacak ve binanın yeterli güvenliğine ulaştığı gösterilecektir. D-GÜÇLENDİRME İŞLERİ YAKLAŞIK MALİYETİNİ HAZIRLANMASI Güçlendirme projelerinde yeralan tüm imalatlar ile güçlendirme sebebiyle ortaya çıkacak tüm(inşaat,makine,elektrik) işlerin (sıva, boya, kaplama vb.) metrajları yapılarak bu imalatlara ilişkin birim fiyat analizleri tarifleri ve ’’Teknik Şartname’’ hazırlanarak yaklaşık maliyeti belirlenecektir.Yapılan bu güçlendirme sonucunda çıkan maliyetin ,yapının yeniden yapım maliyetiyle karşılaştırılarak ekonomik olup olmadığı kontrol edilecektir. E-ZEMİN ETÜT ÇALIŞMALARI Yapının üzerinde yer aldığı zemin tabakalarının cinsleri ve indeks özellikleri , yer altı su durumu, zemin oturması ve sıvılaşma ihtimali ve 06Mart 2006 “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik”te belirtilen zemin grubu,yerel zemin sınıfı ile zemin emniyet gerilmesi parametreleri belirlenerek jeoloji ve inşaat mühendisince ortaklaşa “Zemin ve Temel Etüdü Raporu”hazırlanacaktır.Zemin ve Temel Etüdü raporu Bayındırlık Bakanlığının yayınlamış olduğu genelgedeki formata uygun olarak hazırlanacaktır. (ÖRNEKTİR) MEVCUT KAMU BİNALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE GÜÇLENDİRİLMESİ ÖZEL TEKNİK ŞARTNAMESİ MADDE 1. KONU Bu özel teknik şartname, mevcut kamu binalarının deprem tehlikesi dikkate alınarak incelenmesi, gerekenleri için güçlendirme projelerinin hazırlanması işinde uyulması gerekli asgari koşulları içermektedir. MADDE 2. YAPILACAK tespİt VE DENEYLER 2.1. Hasar Tespiti ve Mevcut Durum Araştırmaları 2.1.1. Binaya Ait Proje ve İnşa Dökümanlarının Belirlenmesi ve İncelenmesi İdare, elinde mevcut olması durumunda, (yapılacak inceleme-analiz ve değerlendirme çalışmalarında kullanılmak üzere) binaya ait mimari-betonarme proje çizimleri, ilgili hesaplar, zemin araştırma raporları, ataşman defterleri, beton dayanımına ilişkin laboratuvar test raporları, vb. dökümanları Firma’ya verecektir. 2.1.2. Bina Üzerinde Yapılacak Gözlem, İnceleme ve Deneyler Binada aşağıda belirtilen inceleme, etüd ve deneyler yapılacaktır. Bu çerçevede, yapının projesine uygun olarak yapılıp yapılmadığı, projede öngörülmüş yapı malzemelerinin kullanılıp kullanılmadığı, yapının projelerinin mevcut olmaması durumunda ise rölevesi çıkarılarak yapının geometrik ve mekanik özellikleri bakımından mevcut durumu tespit edilecektir. Yapılacak tüm deney ve ölçümlerin yerleri, verilecek planlara referanslı olarak raporlarda yeralacaktır. Bu amaçla; 2.1.2.1. Röleve Çalışmaları a) Bina Geometrisi: Binanın mimari ve/veya betonarme projeleri mevcut ise, binada yapılacak ölçümlerle mevcut geometrinin mimari plana ve betonarme projesine uygunluğu kontrol edilir. Proje yoksa, saha çalışması ile binanın mimari ve taşıyıcı sistem rölevesi çıkarılır. Elde edilen bilgiler tüm betonarme elemanların ve bölme duvarların her kattaki yerini, açıklıklarını, yüksekliklerini ve boyutlarını içermelidir. Bina geometrisi bilgileri, bina kütlesinin hassas biçimde tanımlanması için gerekli ayrıntıları içermelidir. Binadaki kısa kolonlar kat planına işlenir. Binanın komşu binalarla ilişkisi (ayrık, bitişik, derz var/yok) belirlenir. Yığma binalarda elde edilen bilgiler yığma duvarların her kattaki yerini, uzunluklarını, kalınlıklarını, boşluklarını ve kat yüksekliklerini içermelidir. Temel sistemi açılacak en az iki adet kontrol çukuru ile kontrol edilir. Temel sisteminin tespiti/kontrolü amacıyla açılacak kontrol çukurları için ek’te yeralan Tutanak-1 düzenlenecektir. b) Plan ve kesitler, 1/100 ölçeğinde paftalar halinde düzenlenecek, ancak “İnşaat Mühendisliği Proje Düzenleme Esasları”nda belirtilen 1/50 proje safhasının gerektirdiği bilgileri içerecektir. c) Her bina için mevcut mimari ve taşıyıcı sistem planları ve 1/500 ölçekli yönlendirilmiş ve usulüne uygun olarak çizilmiş vaziyet planı, blok isimleri, proje etiketi A4 boyutunda (gerekirse A4’e katlanmış) olarak ve her bina için en az iki cepheden çekilecek fotoğraf 1. aşama Rapor içeriğinde yer alacaktır. d) Mevcut temel sistemi ve boyutları için yeterince bilgi üretilemediği ve temel sistemi kısıtlı bilgilerle tasarlandığı takdirde, temel röleve planına bu husus işaret edilecektir; bu durumda güçlendirme inşaatı sırasında mevcut temelin gerçek boyutlarına göre, gerekirse temel projesi revizyonu yapılacaktır. e) Her bina için varsa mevcut hasarların işlendiği hasar röleve leri hazırlanacak, bu durum fotoğraflarla tespit edilecektir. 2.1.2.2. Beton Kalitesinin ve Donatı Durumunun Belirlenmesi a) Eleman Detayları: Betonarme projeler mevcut ise, uygulamanın proje ile uyumu kontrol edilir. Bu amaçla her katta en az üçer adet olmak üzere kolonların %10’unun pas payları sıyrılarak donatı kontrolü yapılır. Proje ile uygulama arasında uyumsuzluk bulunması halinde, betonarme elemanlardaki mevcut donatının projede öngörülen donatıya oranını ifade eden "donatı gerçekleşme katsayısı" belirlenir. Eleman kapasitelerinin belirlenmesinde kullanılan bu katsayı birden büyük olamaz. Betonarme projeler veya imalat çizimleri mevcut değil ise, betonarme eleman detaylarının binanın yapıldığı tarihteki minimum donatı koşullarını sağladığı varsayılır. Bu varsayımın doğrulanması veya hangi oranda gerçekleştiğinin belirlenmesi için her katta en az beşer adet olmak üzere kolonların %10’unun pas payları sıyrılarak donatı kontrolü yapılır. Sıyırma işlemi kolon ve kirişlerin uzunluğunun açıklık ortasındaki üçte birlik bölümde yapılmalıdır. Sıyrılan yüzeyler daha sonra yüksek dayanımlı tamir harcı ile kapatılacaktır. Kolon, kiriş ve perdelerin %10’unda enine donatı aralıkları, etriye sıklaştırması yapılıp yapılmadığı belirlenir. Bu amaçla profometre veya benzeri cihazlarla tahribatsız olarak ölçüm yapılabilir. Yığma binalarda çatının türü, duvarlarla bağlantı şekilleri, hatıl ve lentoların durumu görsel olarak tesbit edilir. Yapılan donatı tespitleri için ek’te yeralan Tutanak-2 düzenlenecektir. b) Malzeme Özellikleri: Her kattaki kolonlardan veya perdelerden en az üç; tüm binadan dokuz (9) adetten az olmamak üzere, her 300 m2’den bir adet beton örneği (karot) alınarak test edilecektir. Elemanların kapasitelerinin hesaplanmasında örneklerden elde edilen (ortalama-standart sapma) basınç dayanımı değerleri esas alınacaktır. Beton dayanımının binadaki dağılımı, karot test sonuçları (her katta en az 8, tüm binada ise en az 24 okuma alınarak) ile kalibre edilmiş beton çekici okumaları veya benzeri hasarsız inceleme araçları ile kontrol edilir. Donatı sınıfı, yukarıdaki paragrafta açıklandığı şekilde sıyrılan yüzeylerde yapılan görsel inceleme ile tesbit edilecektir. Donatılarında korozyon gözlenen elemanlar planda işaretlenecek ve bu durum eleman kapasite hesaplarında dikkate alınacaktır. Varsa, paslanma görülen katlarda paslı kolon ve kiriş ve görülen pas hasarının yapısal plan ve kesitler üzerinde bunların işaretlenmesi gerekir. İhtiyaç duyulması halinde kodlanmış noktalardan fotoğraflarla ya da çizimlerle bu tür bilgiler desteklenecektir. Yığma binalarda ise duvar malzemelerinin türü, duvar yüzeyinin bir bölümünün sıvası kaldırılarak gözle tesbit edilecektir. Karot numune alımı için ek’te yeralan Tutanak-3 düzenlenecektir. Beton Test Çekici okumaları için ek’te yeralan Tutanak-4 düzenlenecektir. 2.1.2.3. Geoteknik İncelemeler a) Yapının üzerinde yer aldığı zemin tabakalarının cinsleri ve indeks özellikleri (zeminin; kuru,doygun ve doğal birim hacim ağırlıkları, içsel sürtünme açısı, kohezyonu, sıkışma yüzdesi, porozitesi, su muhtevası, Atterberg Limitleri ve diğer zemin karakteristikleri ile dane dağılımı), yer altı su durumu, zemin oturması ve sıvılaşma ihtimali ve 1998 “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik”te belirtilen zemin grubu ve yerel zemin sınıfı belirlenerek jeoloji ve inşaat mühendisince ortaklaşa “Zemin ve Temel Etüdü Raporu” hazırlanacaktır. Zemin raporunda verilen bilgiler, elastik zemine oturan temel modeli yapılabilmesi için yeterli olacaktır. b) Bu amaçla bodrum kat hariç üç ve daha fazla kata sahip her yapı sahasında en az bir adet ve ortalama 15m derinliğinden az olmamak üzere zemin etüd sondajı yaptırılacaktır. Daha az katlı binalarda Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın “Zemin ve Temel Etüdü Raporunun Hazırlanmasına İlişkin Esaslar” Kategori-1’de belirtildiği şekilde inceleme alanı ve çevresine ilişkin jeolojik bilgiler alınıp bina değişik cephelerinde derinliği temel alt kotundan az olmamak üzere en az üç adet muayene çukuru açtırılarak zemin, mevcut şev aynaları ve çevre yapıları yönünden incelenecektir. İdarece, kat sayısından bağımsız olarak, zemin koşulları, civar yapıları veya yeraltı suyu yönünden incelenen binanın Kategori-2’de yer aldığı tespit edilirse, sondaja dayalı etüt yapılacaktır. Zemin etüdü amacıyla açtırılacak Muayene Çukuru için ek’te yeralan Tutanak-5; Sondaj Çalışması için Tutanak-6 düzenlenecektir. c) Sondaj veya gözlemsel etüd sonrası ”Bina Ve Bina Türü Yapilar İçin Zemin Ve Temel Etüdü Raporu Genel Formatı“na uygun olarak ”Zemin ve Temel Etüdü Raporu“ hazırlanacaktır. MADDE 3. YAPILARIN DEPREM DAYANIMInın DEĞERLENDİRİLMESİ VE GÜÇLENDİRİLMESİ 3.1. Mevcut Yapının Analizi Binanın taşıyıcı sistem özelliklerinin belirlenmesinden sonra yapı önce düşey yüklere göre, daha sonra da deprem etkisine göre analiz edilecektir. Analizler önce 1998’de yürürlüğe giren Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik esas alınarak yapılacak ve tüm taşıyıcı sistem elemanları için kapasite kontrol tabloları oluşturulacaktır. Mevcut durum analizleri 06 Mart 2006’da Resmi Gazetede yayınlanan Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik kullanılarak tekrarlanacaktır. Bu analizlerde yönetmelikte orta bilgi düzeyi için öngörülen katsayılar kullanılacak, Yönetmeliğin ”7.5 Depremde Bina Performansının Doğrusal Elastik Hesap Yöntemleri İle Belirlenmesi ” maddesine göre binanın deprem performansı belirlenerek yönetmeliğin 7.7 ve 7.8 maddelerine göre gerekli tahkik ve kontroller de yapılacaktır. Analizlerde kabul görmüş bilgisayar yazılımları kullanılarak, program girdileri, taşıyıcı sistem idealleştirmeleri ve kullanılan analiz yöntemleri verilecek raporlarda anlaşılır bir şekilde gösterilecektir. 3.2. Karar Her iki yönetmeliğe göre yapılan analizler sonucu elde edilen sonuçlar irdelenecek, bu çalışmanın sonucunda yapının mevcut haliyle korunması veya takviye edilmesi veya yıkılması alternatifleri değerlendirilerek Firma görüşü, maliyet unsurlarını da içerecek şekilde gerekçeleri ile birlikte, İdare onayına sunulacaktır. MADDE 4. Güçlendİrme 4.1. Güçlendirme Projesinin Hazırlanması Firma, yapılan tahkik hesapları sonucuna göre yapının deprem dayanımının yeterli düzeye ulaştırılması için taşıyıcı sistemin bir bütün olarak ve/veya belirli elemanlar bazında güçlendirilmesi için öneriler geliştirecek; İdare uygun görüşünden sonra güçlendirilmesine karar verilen yapıların güçlendirme projeleri 1998’de yürürlüğe giren Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik esas alınarak Firma tarafından hazırlanarak İdare onayına sunulacaktır. Güçlendirme projeleri temel takviyesi ve gerekmesi halinde zemin iyileştirmeye ilişkin tüm detay ve hesapları içermelidir. Güçlendirmede 06 Mart 2006’da Resmi Gazetede yayınlanan Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik Madde 7.10.1, 7.10.2 ve 7.10.3’de belirtilen yöntemler kullanılacak, detaylar yine bu maddelerde verilen esaslara uygun olacaktır. Bu süreçte Firma, teknik bakımdan geçerli, bölge şartlarında yapımı mümkün ve yapının mimari işlevlerine en az müdahale içerecek tarzda tasarlayacağı güçlendirme sistemlerinin geliştirilip projelendirilmesini sağlayacaktır. Gerekli tüm analiz ve tahkikler, yapıya etkiyebilecek tüm yükler göz önünde bulundurularak güçlendirilmiş durum için yeniden yapılarak elde edilen sonuçlar mevcut durumla karşılaştırılacak ve binanın yeterli güvenliğine ulaştığı gösterilecektir. Ayrıca, mevcut standart,şartname veya yönetmeliklerde yeralmamakla birlikte, yapılan analiz ve hesaplarda kullanılan kriterler de belirtilecektir. Yapının güçlendirme projesine ilişkin çizimler, profesyonel mühendislik kuralları çerçevesinde yeterli ayrıntıda, anlaşılabilir ve uygulanabilir biçimde hazırlancaktır. Güçlendirme ve onarım detayları her bir bina ve eleman bazında ayrı ayrı düzenlenecek olup kesinlikle tip detaylarla yetinilmeyecektir. Projelendirme safhasında mevcut temellerle ilgili bilgilerin yeterince ortaya çıkarılamaması halinde, mevcut bilgilere göre düzenlenecek temel kalıp ve detayları, söz konusu yapının güçlendirme inşaatı sırasında temellerin açılması ile ortaya çıkan bilgilere göre, gerekirse, Firma tarafından İdare’ce kabul edilecek biçimde ücretsiz olarak revize edilecektir. İş kapsamındaki bazı binalarda aynı projenin uygulanmış olması muhtemeldir. Bu durumda MADDE 2 ve MADDE 3’te belirtilen çalışmalar sonrası farklı malzeme özellikleri (beton mukavemetinde farklılık gibi) olmasına rağmen taşıyıcı sistem iyileştirmesi aynı şekilde tasarlanabilen; ancak eleman bazında (değişik temel uygulaması, kolon güçlendirmesi vb.) güçlendirmede farklılıklar içeren işler “Proje Tekrarı” olarak alınacaktır. 4.2. Güçlendirme İşleri Yaklaşık Maliyetinin, Keşif ve Metrajların Hazırlanması Firma tarafından hazırlanan güçlendirme projelerinde yeralan tüm imalatlar ile güçlendirme sebebiyle ortaya çıkacak tüm işlerin (sıva, boya, kaplama vb.) metrajları yapılarak bu imalatlara ilişkin birim fiyat analizleri çıkarılacaktır. Ayrıca her bina için keşif düzenlenecek ve takviye projelerinde yeralan imalatların yapımını tarifleyen ayrıntılı bir “Teknik Şartname” hazırlanacaktır. 4.3. Diğer İşler Mekanik, elektrik, yalıtım, drenaj ve benzeri donanım ve tesisat; güçlendirme işleri esnasında kısmen veya tamamen tahrip olabilir; yenilenmeleri gerekebilir. Bu gibi hallerde, bu tür kısmi veya yenileme işleri için de gerekmesi halinde ayrıca uygulama projesi Firma tarafından, ilave bir bedel ödenmeksizin hazırlanacaktır. MADDE 5. PROJE VE RAPOR VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ Firma tüm iş adımları ile ilgili olarak, işbu şartnamede açıkça yada zımmen belirtilen çeşitli rapor, hesap, proje, tutanak ve belgeleri İdare'ye sunacaktır. Bu dökümanlar onaydan sonra düzeltilmiş olarak ayrıca CD-ROM üzerinde verilecektir. Bu rapor, hesap, proje ve diğer belgeler, aşağıdakiler dahil ancak, bunlarla sınırlı olmayan Firma hizmetlerini kapsayacaktır :Projeler 4 takım ozalit ve 4 adet CD olarak verilecektir. 5.1.1. Genel Tüm raporların bir taslak nüshası, üzerinde görüşmek üzere önce İdare’ye sunulacaktır. Bunun ardından Firma bu görüşmelerde yapılan değişiklikleri kapsayan nihai raporu hazırlayacaktır. 5.1.2. İnceleme ve Analiz Madde.2.1’de belirtilen röleve, inceleme, deney ve gözlem sonuçlarını içeren ve bu konularla ilgili Firma görüşlerini kapsayan rapor (incelenen binanın tüm cephelerini ve Madde2.1.2.1’de belirtilen hasar rölevelerine referanslı olmak üzere taşıyıcı eleman hasarlarına ilişkin yeterli sayı ve ayrıntıda fotoğrafları raporlara ekleyecektir), ve Madde3.1’de belirtilen hesapları içeren rapor. 5.1.3. Güçlendirme Safhası Dökümanları Madde.2.1’de belirtilen güçlendirme sistemlerine ait özel detaylar, ilgili hesaplar; güçlendirilmiş durum röleveleri ve hesapları ile keşif-metraj ve Teknik Şartname. TEMEL SİSTEMİ KONTROL ÇUKURU TESLİM TUTANAĞI (TUTANAK-1) İşin Adı : …………………………………………………... Arsası Zemin Etüdü İşi Muayene Çukuru No. : ……….. nolu çukur Arsa plankotesine göre kuyu üst kotu : .......…... m Muayene çukuru açılma tarihi : …./…/200… Muayene çukuru derinliği (m) : ……….. m Alınan örselenmiş numune adedi : ……….. adet Alınan Örselenmemiş Numune Sayısı (UD) : ……….. adet Yer altı su seviyesi (m) ……….. m Zemin Kesiti ve Tanımlaması : Yukarıda belirtilen kontrol çukuru …………………………… tarafından …../…../ 200.. tarihinde açılarak gerekli tespitler ve inceleme yapılmış olup, iş bu tutanak … sahife ve … nüsha olarak tanzim ve imza edilmiştir. …./….. /2009 Kuzey Arsa Krokisi ve Kontrol Yeri İsim ve İmzalar Firma Yetkilisi Zemin Etüd Firması Yetkilisi Mal Sahibi Kuruluş Temsilcisi İdare Temsilcisi D O N A T I T E S P İ T T U T A N A Ğ I (TUTANAK-2) İşin Adı : Bina adresi : Firma : Kontrol teşkilatı : No İncelenen Yapı Elemanı Düz Demir (adet/çap) Etriye (çap/aralık) Sıklaştırma Bölgesi Boyu Sıklaştırma Bölgesi Etriye (çap/aralık) Etriye Kancaları Kıvrılma şekli (1350 – 900) Donatıda Korozyon Olup Olmadığı ve Korozyon Seviyesi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Yukarıda açık bilgileri bulunan binanın mevcut donatı durumunun tespiti için …/…/2009 tarihinde mahalline gidilerek tespit edilen demir çap ve adetleri ile demir aralıkları yukarıda yazılmış olup, iş bu tutanak … sahife ve … nüsha olarak tanzim ve imza edilmiştir. İsim ve İmzalar Firma Yetkilisi Karot Alan Firma Yetkilisi Mal Sahibi Kuruluş Temsilcisi İdare Temsilcisi S E R T L E Ş M İ Ş B E T O N D A N K A R O T N U M U N E S İ A L M A T U T A N A Ğ I (TUTANAK-3) İşin Adı : Bina adresi : Karot alan kuruluş : Firma : Kontrol teşkilatı : Numune No Numune alınan yapı elemanı (proje üzerindeki aks ve kat belirtilerek) Numunenin alınıp alınamadığı (Evet / Hayır) Numune çapı ve yüksekliği (mm olarak) Düşünceler 1 2 3 4 5 6 7 Yukarıda açık bilgileri bulunan binanın beton dayanımının tespiti için …/…/2009 tarihinde mahalline gidilerek ….. adet beton karot numunesi alınmış olup iş bu tutanak … sahife ve … nüsha olarak tanzim ve imza edilmiştir. İsim ve İmzalar Firma Yetkilisi Karot Alan Firma Yetkilisi Mal Sahibi Kuruluş Temsilcisi İdare Temsilcisi B E T O N T E S T Ç E K İ C İ D E N E Y T U T A N A Ğ I (TUTANAK-4) İşin Adı : Bina adresi : Deneyi yapan kuruluş : Firma : Kontrol teşkilatı : Test çekici tipi ve seri no : No Deney Yapılan Eleman Beton Yaşı Vuruş Yönü Geri Tepme Sayısı Ortalama 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Yukarıda açık bilgileri bulunan binanın beton dayanımının tespiti için …/…/2009 tarihinde mahalline gidilerek beton test çekici ile yapılan deney sonucunda bulunan geri tepme sayıları yukarıda yazılmış olup, iş bu tutanak … sahife ve … nüsha olarak tanzim ve imza edilmiştir. İsim ve İmzalar Firma Yetkilisi Karot Alan Firma Yetkilisi Mal Sahibi Kuruluş Temsilcisi İdare Temsilcisi M U A Y E N E Ç U K U R U T E S L İ M T U T A N A Ğ I (TUTANAK-5) İşin Adı : …………………………………………………... Arsası Zemin Etüdü İşi Muayene Çukuru No. : ……….. nolu çukur Arsa plankotesine göre kuyu üst kotu : .......…... m Muayene çukuru açılma tarihi : …./…/200… Muayene çukuru derinliği (m) : ……….. m Alınan örselenmiş numune adedi : ……….. adet Alınan Örselenmemiş Numune Sayısı (UD) : ……….. adet Yer altı su seviyesi (m) ……….. m Zemin Kesiti ve Tanımlaması : Yukarıda belirtilen muayene çukuru …………………………… tarafından …../…../ 200.. tarihinde açılarak gerekli tespitler ve inceleme yapılmış olup, iş bu tutanak … sahife ve … nüsha olarak tanzim ve imza edilmiştir. …./….. /2009 Kuzey Arsa Krokisi ve Kuyu Yeri İsim ve İmzalar Firma Yetkilisi Zemin Etüd Firması Yetkilisi Mal Sahibi Kuruluş Temsilcisi İdare Temsilcisi S O N D A J K U Y U S U T E S L İ M T U T A N A Ğ I (TUTANAK-6) İşin Adı : …………………………………………………... Arsası Zemin Etüdü İşi Sondaj No. : SK-……. Arsa plankotesine göre sondaj üst kotu : .......…... m Sondajın türü (Zemin / kaya) : Sondajın uygulama şekli (Burgulu –burgusuz /sulu-susuz) : Sondaj makinesinin türü (marka/model) : Başlama Tarihi : …./…/200… Bitiş Tarihi : …./…/200… Sondaj Derinliği (m) : ……….. m Yapılan SPT Deney Sayısı : ……….. adet Alınan Örselenmemiş Numune Sayısı (UD) : ……….. adet Yeraltısu seviyesi (m) ……….. m Yukarıda belirtilen sondaj kuyusu ……………………………. tarafından …../….. / 200.. tarihinde açılarak gerekli tespit ve deneyler yapılmış olup, iş bu tutanak … sahife ve … nüsha olarak tanzim ve imza edilmiştir. …./….. /2009 Kuzey Arsa Krokisi ve Kuyu Yeri İsim ve İmzalar Firma Yetkilisi Zemin Etüd Firması Yetkilisi Mal Sahibi Kuruluş Temsilcisi İdare Temsilcisi

KAZI İŞLERİ

T.C. ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü KAZI İŞLERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ ANKARA-2006 İÇİNDEKİLER KAZI İŞLERİ 1 1 AÇIKTA VE YERALTINDA KAZILAR 1 1.1 Kapsam 1 1.2 Genel Şartlar 1 1.3 Temizlik Kazıları 2 2 AÇIKTA YAPILAN KAZILAR 2 2.1 Kazı Sınıflandırılması 2 2.1.1 Serbest Kazılar 2 2.1.2 Temel Kazıları 3 2.1.3 Hendek Kazısı 3 2.1.3.2 Drenaj Hendekleri 3 2.1.4 Ocak Üstü Sıyırma Kazıları 3 3 KAZI METOTLARI 4 3.1 Kazı Sınırları 4 4 ZEMİN KAZILARI 4 4.1 Zayıf ve Oynak (batak) Zemin Kazıları 4 4.2 Toprak Zemin Kazıları 5 4.3 Kaya Zemin Kazıları 5 5 SU İÇİNDE KAZI YAPILMASI 6 6 SANAT YAPILARI KAZILARI 6 7 DRENAJ VE TAHLİYE KANALI KAZILARI 7 7.1 Kaplamasız Kanal Kazısı 7 7.2 Kaplamalı Kanal Kazısı 8 8 BARAJLARLA İLGİLİ KAZILAR 9 8.1 Baraj Temel Kazısı 9 8.1.1 Kapsam 9 8.1.2 Ön Temizlik Kazıları 9 8.1.3 Kazı Sınırları 9 8.1.4 Kil Çekirdek Hendeği Kazıları 9 8.1.4.1 Kaya Yüzeyinin Şekillendirilmesi 9 8.1.4.1.1 Patlatma 10 8.1.4.2 Kaya Zemin Yüzeyinin Temizlenmesi 10 8.1.4.3 Fay, Çatlak, Ezilme Zonları, Boşluklardaki Zayıf Zeminler 11 8.1.4.4 Enjeksiyon ve Zemin İyileştirme İşleri İle İlgili Temizlik Kazıları 11 8.1.5 Filtre ve Kaya Ufağı Zonları İçin Temel Zemini Kazıları 11 8.1.6 Tünel Giriş ve Çıkış Ağzı Kazıları 11 8.1.7 Dolusavak Kazısı 12 9 HIDRO ELEKTRIK SANTRAL KAZISI 13 10 KUYRUKSUYU/NEHIR YATAĞI MANSAP KAZILARI 13 11 ŞALT SAHASI KAZILARI 14 12 ŞEV YÜZEYLERININ KESILMESI 14 13 YOLLARIN VE PARK SAHALARININ VE DIĞER HIZMET TESISLERININ GENEL KAZISI 14 14 YERALTI KAZILARI 15 14.1 Kapsam 15 14.2 Kazı Sınırları 15 14.2.1 A-Hattı (Teorik Hat) 15 14.2.2 B-Hattı (Ödeme Hattı) 15 14.3 Çok Amaçlı Cepler 16 14.4 Kazı Metotları 16 14.4.1 Patlatma 17 14.4.1.1 Genel 17 15 KAZI ESNASINDA DRENAJ 17 16 KAZI SÜRESINCE YERALTI İŞLERINDE HAVALANDIRMA VE AYDINLATMA 17 17 ÖLÇÜM ALETLERI VE GÖZLEM 18 KAZI İŞLERİ 1 AÇIKTA VE YERALTINDA KAZILAR 1.1 Kapsam Açıkta ve yeraltında yapılacak her türlü zemin ve şartlarda el aletleri, makinalar, patlayıcı maddeler kullanarak veya kullanmadan yapılan kazıları kapsar. Ayrıca; - Kazı sırasında, kazı yüzlerinin korunmasını ve desteklenmesini, - Kazı alanının kuruda tutulmasını, - Kazı malzemelerinin uzaklaştırılmasını, - Kazıdan çıkan malzemenin korunmasını, - Kazı yerinde her türlü emniyet önlemlerinin alınması, işlerini kapsar. 1.2 Genel Şartlar - Yüklenici, herhangi bir bölgede kazıya başlamadan önce İdare’nin onayını alacaktır. Arazi drenajını, güvenlik önlemlerini, kullanılacak ekipman listesini ve iş ile ilgili diğer konuları kapsayan bir çalışma programını İdare'nin onayına sunacaktır. - Yüklenici, projelerde gösterilen yapıların aplikasyonunu yaparak İdare’nin kontrolüne sunacaktır. Yanlış ve hatalı aplikasyondan Yüklenici sorumlu olacaktır. - Yüklenici, kazı alanı ve çevresinde her türlü emniyet önlemlerini alacaktır. - Yüklenici, kazı sınırları dışındaki zeminlerin gevşememesi, paralanmaması için en uygun kazı metotunu tespit edecek ve uygulayacaktır. Yanlış ve hatalı uygulamadan Yüklenici sorumlu olacaktır. - İdare’nin onayladığı jeolojik - jeoteknik nedenler haricinde, kazının projelerde gösterilen sınırların ve kotların dışında yapılması durumunda Yüklenici, yapı için gerekli sınırlar ve kotlara ulaşmak için, oluşan zemin boşluklarını, beton veya onaylanmış malzemeler ile dolduracak, projelerde belirtilen sınırlara ve kotlara getirecektir. - Kazı esnasında jeolojik - jeoteknik nedenlere bağlı olmayan, Yüklenici’nin kazı metodundan kaynaklanan kayma ve kopmalardan oluşan zemin bozuklukları Yüklenici tarafından onarılacaktır. - Kazı yüzleri projelerde gösterilen şekilde düzeltilip tesviye edilecektir. Beton dökülecek, kil çekirdek inşa edilecek, kaplama yapılacak kısımlarda zeminin bozulmaması için son 20 cm’lik kısım patlatma yapılmadan uygun aletlerle kazılacaktır. Açığa çıkan zemin de, İdare’nin vereceği talimat esaslarına göre, kil dolgu ve betonla kaynaşması için gerekli satıh pürüzlendirme ve benzeri işlemler Yüklenici tarafından yapılacaktır. 1.3 Temizlik Kazıları - Projede sınırları belirlenen sahalar içinde kalan her türlü bitki örtüsü ve köklerden temizlenecektir. - Kesilen ağaçlar ve bitkiler Orman İdaresi’nin uygun gördüğü bir yerde depolanacak ve koruma altına alınacaktır. - Bitki örtüsünün kaldırılmasından sonra nebati toprak, oynak ve bozulmuş zeminler temizlenecektir. - Kazı işlemleri patlatma yapılmadan normal kazı metotları ile yapılacaktır. - Temizleme kazı sınırları İdare tarafından tespit edilecektir. - Ağaç sökme – nebati toprak vb. Temizlik işleri bitmeden zemin kazılarına girilmeyecektir. - Temizlik kazılarında ağaç kökleri gibi istenmeyen malzemelerin kazılmasından dolayı zeminde oluşan boşluklar ve düzensizlikler Yüklenici tarafından onarılacaktır. 2 AÇIKTA YAPILAN KAZILAR 2.1 Kazı Sınıflandırılması Açıkta yapılan kazılar; - Serbest kazılar - Temel kazıları - Hendek kazıları - Ocak ve malzeme sahalarında yapılacak kazılardır. 2.1.1 Serbest Kazılar - Kazı sahasının en düşük (sıfır) kotu üzerinde her cins zeminde, her çeşit kazıcı kullanılarak, patlatmalı veya patlatmasız, elle veya makine ile zeminin kazılması serbest kazı olarak değerlendirilecektir. Bina temel ve sanat yapılarında sıfır kotu üzerindeki kazılar, barajlarda talveg kotu üzerindeki sıyırma, temizlik ve şekil verme kazıları veya galeri giriş çıkış ağızlarındaki kazılar, yol kazıları, isale hattı veya kanal sıyırma ve platform kazıları serbest kazı olarak tanımlanacaktır. 2.1.2 Temel Kazıları - "0" kotu altında 1 m’den daha geniş olarak yapılacak kazılar, temel kazısı olarak değerlendirilecektir. - Bina temel ve sanat yapılarındaki sıfır kotu altındaki kazılar, barajlarda talveg kotu altındaki temel ve katof kazıları, dolusavak düşü havuzu sıfır kotu altında kalan kısmı, 1 m’den daha geniş boru ve açık kanal hendekleri, yeraltı kazısı, şaft kazıları temel kazısı olarak değerlendirilecektir. 2.1.3 Hendek Kazısı - Serbest kazı kotunun altında 1 m’den dar olarak yapılan kazılar, hendek kazısı olarak değerlendirilecektir. - İçmesuyu, sulama suyu, atıksu, drenaj ve gaz boruları ile telefon ve elektrik kabloları için dar olarak yapılan kazılar hendek kazısı olarak kabul edilecektir. - Yüklenici, her türlü zeminde, her türlü alet, makine veya elle her derinlikte, patlayıcı madde kullanarak veya kullanmadan projelerde veya İdare tarafından belirlenen hat ve seviyelere kadar hendek kazısını yapacaktır. Yüklenici işin uygun şekilde yürütülmesi için gerekli olan bütün işçilik, malzeme ve ekipmanı temin edecektir. Doğru ve uygun desteklerle kazı duvarlarının desteklenmesi yapılacaktır. - İdare'nin özel bir talimatı olmadan, projelerde gösterilen hat ve seviyelerin haricinde yapılan kazı yerleri Yüklenici tarafından İdare’nin istediği tip malzeme ile doldurulup tesviye edilecektir. 2.1.3.2 Drenaj Hendekleri - Drenaj hendekleri kazısı tam tesviyesinde ve düzgün bir şekilde yapılacaktır. Toplama hendekleri, diğer kazı işlemlerine başlamadan önce yapılacaktır. Diğer sahaların drenajını temin etmek için gerekli delikler bırakılacak ve bağlantıları sağlanacaktır. Daimi hendeklerin bakımı yapılacak ve sözleşme süresince bu hendeklerin içerisinde bulunan istenmeyen malzeme ve birikintiler temizlenecektir. 2.1.4 Ocak Üstü Sıyırma Kazıları - Projelerde gösterilen malzeme ocakları, sözleşmenin imzalanmasından sonra İdare’ce Yüklenici’ye teslim edilecektir. Malzeme ocaklarının işletilmesi için gerekli servis yolları ve nakliye mesafeleri projesinde belirtilmemişse Yüklenici ve İdare ile birlikte tespit edilecektir. - Yüklenici, ocak sahalarındaki uygun olmayan bütün malzemeyi kaldıracaktır. Kaldırılan malzeme, şayet inşaatta kullanılmayacaksa tespit olunan bir sahaya atılacaktır. Yüklenici, ocağı İdare’nin tespit edeceği bir şekilde hazırlayıp işletecek ve daimi olarak ocaktan azami miktarda malzeme temin edecektir. Satıh ve yeraltı suyunun etkisinde bulunan ocaklarda gerekli drenaj sağlanacaktır. Ocaklar, iş bitiminde, Yüklenici tarafından tesviye edilecek ve İdare’nin onaylayacağı şekilde düzeltilecektir. 3 KAZI METOTLARI - Bütün açık kazılar projelerde gösterilen veya İdare’ce istenen şekilde kota kadar yapılacak, tesviye edilerek düzeltilecektir. Kazı işleri, günün tekniklerine uygun ve gerekli emniyet önlemlerinin alınacağı bir metot ile yapılacaktır. Kazı metotunun başarılı olup olmaması sorumluluğu, İdare'nin onayına bakılmaksızın, tamamen Yüklenici’ye aittir. Kazı işleri sırasında İdare, kazılan veya kazılacak malzemenin veya kazılıp hazırlanmış malzemenin dolgu işlerine uygun olup olmadığına karar verecektir. İdare'nin bu kararı kazı malzemesinin işlenmesi ve hazırlanması hususlarını da kapasadığı taktirde Yüklenici bu karara uyacaktır. 3.1 Kazı Sınırları Kazı sınırların projelerde gösterilmiştir. Bununla birlikte İdare kazı öncesi ve sonrasında aşağıda belirtilen haklara sahiptir; 1) Kazının derinliği, genişliği ve uzunluğunun değiştirilmesi ve kazı palyeleri dahil şevlerin yatırılması veya dikleştirilmesi, 2) Projelerde gösterilen kazı şevleri ve palyelerin duraylı hale getirilmesi ve düzeltilmesi işlerinin yaptırılmasına, 4 ZEMİN KAZILARI 4.1 Zayıf ve Oynak (batak) Zemin Kazıları - Yumuşak killer, turbalar v.s. gibi duraylı olmayan, taşıma gücü çok zayıf doğal zemin, Kontrol Mühendisi’nin tespit edeceği derinlikte kaldırılıp, depo yerine nakledilecektir. Bu malzeme diğer kazı malzemelerinden ayrı bir yerde muhafaza edilecektir. - Oynak zeminin derinliğinin 3,00 m veya daha az olduğu hallerde, uygun kazı makineleri ile oynak zemin, tamamen kazılıp kaldırılacak ve yerine ilk tabaka olarak Kontrol Mühendisi tarafından tespit edilecek kalınlıkta (minimum 30 cm) kum şilte tabakası serilecektir. Yapı sınırının dışında kalan çukurlar, en yüksek yer altı su seviyesi de göz önünde tutularak Kontrol Mühendisi tarafından kabul edilebilecek, geçirgenliği, drenaj kabiliyeti olan suya dayanıklı granüler bir malzeme ile doldurulacaktır. - Kalınlığı 3,00 m’den fazla olan oynak zeminlerde, üstten 3,00 m’lik kısmı kaldırılacak, kum şilte serilecek ve üzerine konacak geçirgen granüler suya dayanıklı dolgu malzemesi ağırlığı ile alttaki yumuşak zemin yanlara itilip dolgu sağlam zemine oturması sağlanacaktır. Konsolidasyonu çabuklaştırmak için Kontrol Mühendisi’nin takdirine göre dolgu üzerine “ilave bir yük” (sürsarj) da tatbik edilebilecektir. - Bu metotun başarılı olmadığı hallerde, yapılacak etüdler sonunda, ekonomik yönleri de gözönünde tutularak aşağıdaki özel metotlardan biri İdare’nin onayı ile uygulanacaktır. 1- Basınçlı Su Püskürtme (jetting) Metotu 2- Emici Tulumba Metotu 3- Patlayıcı Madde Kullanma Metotu 4- Düşey Kum Drenlerle Konsolidasyonu Çabuklaştırma Metotu - Zayıf veya oynak zemin tabakasının istenilen derinlikte kaldırılması, tesviye işlerine başlanmadan önce tamamlanmış olacaktır. 4.2 Toprak Zemin Kazıları - Toprak zemin kazısı, kayadan gayri toprak, kil, silt, kum, çakıl, yamaç molozları patlatma yapılmadan sökülen sertlik ve yapıda ayrışmış ve parçalanmış kaya gibi bütün malzemelerin kazısını ihtiva eder. - Kazı malzemesi projelerde gösterilen veya İdare tarafından belirlenen yerlere taşınıp depo edilecektir. Dolgu malzemesi olarak veya tekrar kullanılması İdare tarafından karara bağlanmış kazı malzemesi şayet hemen dolgu yerine taşınıp serilmiyorsa, bu malzemeler İdare'nin gösterdiği yere depo edilecektir. Atık malzeme depolarına atılacak malzemeler tekrar kullanılmayacaktır. İdare’nin onayı olmadan hiç bir kazı işlemine başlanılmayacaktır. 4.3 Kaya Zemin Kazıları - Kaya zemin kazısı, kamalama, patlatma veya diğer herhangi bir şekilde gevşetilmeden yerinden sökülemeyen bütün sağlam kayaları, sağlam kaya parçalarını, bloklarını ihtiva eder. - Patlatma yapılmadan önce, o kısmın topografik ölçümü Yüklenici tarafından yapılacak ve İdare tarafından kabul edilmiş olacaktır. İdare’nin onayını almadan hiçbir patlatma işlemi yapılmayacaktır. Yüklenici kazı sınırları dışında kalan malzemenin örselenmemesi için gerekli önlemleri alacaktır. Üzerine yapının oturacağı kaya kazısı içinde bulunan bütün boşluklar, betonla sıkı bir şekilde doldurulacaktır. Bu boşlukların dikkatsiz olarak yapılan bir kazı neticesinde meydana geldiği, İdare tarafından belirlenirse, bu yerler Yüklenici tarafından betonla sıkı bir şekilde doldurulacaktır. - Yüklenici, kaya şevlerini, palyelerini temizleyecek ve kaya şevlerinde emniyetli çalışma için gerekli bakım ve kontrol sistemini sağlayacaktır. - Kullanılacak patlatma metotu, Yüklenici tarafından başlangıçta kazı yerinde yapılacak olan ve İdare tarafından onaylanmış, patlatma deneyi sonuçlarına dayanacaktır. Patlatma deliklerinin derinlik ve aralıkları, patlatmalardan (atımlardan) elde edilen sonuçlara ve İdare'nin onayı ile yapılması gerekli görülen ilave deneylere dayanarak iş sırasında Yüklenici tarafından belirlenecektir. Delme ve patlatma paterni, daimi işlerde ve batardolarda kullanılacak dolgu malzemesinin tam dağılımına uygun bir üretim sağlayacak şekilde olacaktır. - Temel kazısı proje kotuna yaklaşınca, patlatma deliklerinin derinliği ve her delikte kullanılacak patlayıcı miktarı giderek azaltılacaktır. Beton yapıların oturacağı son kaya yüzeylerinin patlatma ile örselenmemesi ve zarar görmemesi için, bu kısımlarda deliklere doldurulacak patlayıcı miktarı daha az olacak (patlayıcı yükü azaltılmış) ve kazı manivela, matkap, kesiciler veya diğer uygun aletlerle tamamlanacaktır. Patlatma metotunun İdare tarafından onaylanmış olması, atımların (patlatmanın) yeterli ve emniyetli olması hususunda Yüklenici’yi sorumluluktan kurtarmayacaktır. 5 SU İÇİNDE KAZI YAPILMASI - Yüklenici su içinde yapılacak kazı için planladığı metot, malzeme ve ekipmanı, yeterli detayla İdare’ye sunacaktır. 6 SANAT YAPILARI KAZILARI Köprü, menfez, duvar, kanal, su alma yapıları, sifon, drenaj yapıları, derivasyon kanalları vs. gibi yapıları kapsar. Uygulama şartları; - Gerekli rölevelerin alınması ve yapıların aplikasyonundan sonra kazılara başlanacaktır. - Temizlik kazılarından sonra yapı temel kazıları, projelerde ve kesitlerde detaylarıda verilen boyut-eğim ve kotlarda yapılacaktır. - Temel, kayadan başka bir zemine oturacaksa, tabanın bozulmamasına önemle dikkat edilecektir. Temel tabanının son 20 cm’lik kazısı temel inşaatına başlanılmadan önce tamamlanacaktır. - Kazılar yapının tam ölçüleri ile yerleşmesini sağlayacak büyüklükte olacaktır. - Kazılar esnasında yapı için uygun sert ve sağlam bir tabakaya rastlanıldığında, tabaka üzerindeki kısımlar kaldırılacaktır. - İdare’nin talimatına uygun olarak yatay, kademeli ve dişli sağlam bir yüzey elde edilecektir. - Kaya zeminlerde fay-çatlaklar ve erime boşluklarındaki zayıf zeminler ve dolgular İdare’nin İdare’nin belirlediği derinliğe kadar uygun metotlarla temizlenecek ve içleri betonla doldurulacaktır. - Zemin iyileştirme ve güçlendirme işlerinden ve yüzeydeki istenmeyen malzemelerin temizlenmesinden sonra yapı inşaatına izin verilecektir. - Yapı, kayadan başka toprak zemine inşa edilecek ise, kazı esnasında zeminin bozulmamasına dikkat edilecektir. Zeminin son 20 cm’lik kısmı koruyucu olarak bırakılacak, bu kısım yapı inşaasına başlamadan hemen önce kazılacaktır. - Yüklenicinin, kazı sınırları dışında yaptığı aşırı kazılar İdare’nin uygun göreceği malzeme ile doldurulacaktır. - Kazı sınırları yaklaşık verilmişse, kazı sınırları yerinde açtırılacak araştırma hendekleri ile İdare tarafından tespit edilecektir. - Yapının oyuracağı zemin uygun ve güvenilir olacaktır. Uygun olmayan zeminler enaz 30 cm olmak üzere İdare’nin belirleyeceği derinlikte kazılıp uzaklaştırılacaktır. - Yapı hem toprak hem de kaya zemin üzerine oturuyorsa, toprakta en az 60 cm derinlikte fazla kazı yapılarak yerine sıkıştırılmış dolgu yapılarak, yapı için uygun hale getirilecektir. - Toprak zeminlerde, projelerde gösterilen kota kadar kazı yapıldıktan sonra satıh tesviye edilecek ve beton dökümünden önce sulanarak, sıkıştırılacaktır. - Kazı şevleri toprak zeminde (düşey/yatay) 1/1, kaya zeminlerde 1/0.25 alınacaktır. Ancak, açığa çıkan zemin şartlarına göre İdare’ce bu eğimler değiştirilebilecektir. 7 DRENAJ VE TAHLİYE KANALI KAZILARI 7.1 Kaplamasız Kanal Kazısı - Drenaj ve tahliye kanallarının kazıları, gerekli mansap şartları sağlandıktan sonra, mansaptan membaya doğru yapılacaktır. Kanal kazılarında projede gösterilen kesit ve kotlar sağlanacak ve yüzeyler olabildiğince az pürüzlü olacak şekilde kazı yapılacaktır. Kazı yüzeyleri, projede gösterilen hatlardan, tabanda ve şevlerde 5 cm'den fazla sapma göstermeyecektir. Kanal kazısından çıkan malzeme, genel olarak, kanala paralel ve projede gösterilen yerlerde depo edilecektir. Depo yükseklikleri 2,5 m'den fazla yapılmayacaktır. Kazıdan çıkan malzemenin dolguda kullanılmayacak kısımları depoya konulacak, dolguda kullanılacak kısımların röprize gerek olmadan dolguya konulması için uygun çalışma düzeni sağlanacaktır. 7.2 Kaplamalı Kanal Kazısı - Kazı işleri membadan mansaba doğru yapılacaktır. Ancak, kazı kesitinde su çıkması durumunda, suyun tahliyesini sağlamak için, bu kesimlerdeki kazı İdare tarafından belirlenecek yerden başlayarak membaya doğru yapılacaktır. - Kanal banket veya yol seviyesi altındaki kazı, kaplama betonu altında fazla kazı veya gevşek zemin oluşmasını önleyecek şekilde itina ile yapılacaktır. Toprak zeminlerde kazının kaplama altına gelen son 10 cm’lik kısmı, kaplama betonu altı hazırlanması sırasında yapılacaktır. Banket kazısında projede belirtilen banket genişliği oluşmadıkça kanal kazısı yapılmayacaktır. - Kanal kazısı kayalık zeminde yapıldığı takdirde, kaplama taban yüzeyi ile kazı yüzeyi arasında 10 cm'den fazla mesafe olmaması için itina gösterilecektir. Fazla kazı yapılan yerler seçilmiş dolgu malzemesiyle doldurularak sıkıştırılacaktır. - Kanal kaplaması altındaki kazıda; turba, balçık, şişen kil gibi zeminler bulunması halinde; İdarenin oluru alınarak, uygun olmayan bu zeminler en az 0,30 m en çok 1 m olmak üzere kazılarak, seçilmiş dolgu malzemesiyle doldurulacak ve sıkıştırılacaktır. - Kanal banket veya yol seviyesi üzerindeki şevler, emniyetli en dik eğimlerde teşkil edilecek şekilde kazı yapılacaktır. Şev yüksekliklerinin 2 m'den az olması durumunda şev eğimi (düşey/yatay) toprak zeminlerde 1/1'den, kayalık zeminde 1/0,25'den daha yatık teşkil edilmeyecektir. 2 metreden büyük şev yüksekliklerinde, kazıya başlamadan önce gerekli inceleme yapılarak heyelan, kayma oluşmayacak en dik şev eğimi İdare tarafından tespit edilecektir. Kazı sırasında şevlerin durumu emniyetsiz görülürse, tutanakla tespit edilerek, İdare’nin izniyle şev eğimleri değiştirilecektir. - Kanal kazısından çıkan malzemenin dolguya elverişli olan kısmı kanal ve yol dolgularında kullanılacak, dolguya uygun olmayan veya fazla olan kısmı depoya konulacaktır. - Kazıdan çıkan malzemenin kendi enkesiti içinde (kanal eksenine dik doğrultuda) taşınarak dolgu veya depoya konulması esastır. Kazı işlerine başlamadan, Kanal kazısı ve kazıdan çıkan malzemenin taşınması işleri (ariyet kazılarıda dahil olmak üzere) Yüklenici tarafından onaylı uygulama projelerine göre hazırlanacak ''Kazı ve Dolgu işleri Projesi" İdare’ye verilecektir. İdare, kazı ve dolgu işlerine esas olacak bu projede gerekli göreceği değişikliği yapabilecektir. - Kazı sırasında veya kazıdan sonra açılan kanal kısmının sel sularıyla hasara uğramaması için gerekli önlemler alınacaktır. Alt sel geçitlerinin bulunduğu kesimlerde kazı ve kanal dolgusu sel geçitleri inşa edildikten sonra yapılacaktır. Üst sel geçitlerinin bulunduğu kesimlerde sel geçitlerinin inşaatı, kazı işlerini takip ederek öncelikle yapılacaktır. 8 BARAJLARLA İLGİLİ KAZILAR 8.1 Baraj Temel Kazısı 8.1.1 Kapsam - Baraj gövdesi, kil çekirdek hendeği, batardo, blanket, yamaç kaplaması inşa edilecek temel zemin yüzeyinin hazırlanması için yapılacak ön temizlik, şekil verme, zemin iyileştirme pürüzlendirme ve son temizlik kazılarını kapsar. 8.1.2 Ön Temizlik Kazıları - Madde 1.3’e göre yapılacaktır. 8.1.3 Kazı Sınırları a) Projelerde kazı sınırları jeoteknik etütler sonucunda yaklaşık olarak tespit edilmiştir. Nihai kazı sınırları ve derinlikleri inşaat sırasında karşılaşılan kaya zemin kalitesine göre belirlenecektir. b) Alüvyon zeminlerde yapılacak kazılar İdare tarafından aksi belirtilmedikçe projelerede gösterilen minimum derinliklere ve sınırlara göre yapılacaktır. c) Kazı şevleri projelerde gösterildiği şekilde kazılacaktır. Açık şev yüzeyleri duraylı bir şekilde muhafaza edilecektir. Tehkikeli şartların oluşmasını önlemek amacıyla şevlerdeki oynak, gevşek malzemeler temizlenecektir. 8.1.4 Kil Çekirdek Hendeği Kazıları 8.1.4.1 Kaya Yüzeyinin Şekillendirilmesi - Kil Dolgunun inşa edileceği kaya zemin ile geçirimsiz kil malzeme arasında iyi bir kaynaşma temin etmek için kaya yüzeyi şekillendirilecektir. - Şekillendirme projelerde gösterilen detaylara uygun ve İdare’nin talimatına göre edeceği şekilde yapılacaktır. - Kayadaki girinti çıkıntılar, ters şevler, sıkıştırma işleminin yapımına uygun olmayan dik şevler, kil malzemenin sıkıştırılması ve kayayla kaynaşmasını sağlayacak şekilde düzeltilecek ve meyillendirilecektir. - Kaya şekillendirilmesi İdare’nin onaylayacağı bir sistemle yapılacaktır. (Makina, patlatma, hidrolik kırıcı vb.) 8.1.4.1.1 Patlatma - Yüklenici, patlatma için uygun patlatma metotu tespit edecek ve İdare’nin onayına sunacaktır. - Kaya yüzlerinin patlatma ile örselenmemesi ve zarar görmemesi için patlatmada kullanılacak patlayıcı miktarı, deneme patlatması sonucuna göre belirlenecektir. - Patlatma sonucu kazı yüzeyinde oluşabilecek gevşek parçalar manivela, matkap ve kaya kırıcı ve diğer uygun metotlarla düzeltilecektir. 8.1.4.2 Kaya Zemin Yüzeyinin Temizlenmesi Kaya Şekillendirmesinden sonra aşağıdaki temizlik işlemlerine geçilecektir. - Tüm gevşek, paralanmış, ayrışmış, oynak parçalar ve diğer malzemeler kaya yüzeyinden temizlenecektir. - Temizlik işlemleri el aletleri, yüksek basınçlı hava-su ve İdare’nin uygun gördüğü sistemlerle yapılacaktır. - Temizlik kazılarında zemine hiç bir şekilde zarar verilmeyecektir. - Temel yüzeyinde gözlenen süreksizlikler, ezilme zonları boyutları ve konumları ile harita üzerine işlenecek, detaylı kesitler çıkartılacaktır. - İdare, jeoteknik harita ve kesitlerde gösterilen kil dolgu inşaatına uygun olmayan zonlar ve dolgular kazılarak temizlenecektir. - Ana kayanın jeoteknik yapısına bağlı olarak üste bulunan ve uygun olmayan malzeme ve tabakaların kazılmasından sonra açığa çıkan kaya yüzeyinin hava koşullarına bağlı olarak bozuşmaması için gerekli önlemler alınacaktır. Gerekirse İdare’nin onayı alınarak sonra kazılmak üzere koruyucu tabaka bırakılacaktır. - Kazılar esnasında kazı ekipmanlarından dolayı temel yüzeyinde çatlaklar, yarıklar meydana gelmesi halinde bu tip hasarlar Yüklenici tarafından giderilecektir. - Kil malzeme ile kaynaşması mümkün olmayan perdahlı kaya yüzeyleri pürüzlendirilecek, kil malzeme ile kaynaşması sağlanacaktır. 8.1.4.3 Fay, Çatlak, Ezilme Zonları, Boşluklardaki Zayıf Zeminler - Jeoteknik haritada fay, çatlak ve ezilme zonlarının boyutları, eğimleri, doğrultuları, içlerindeki zayıf dolgular gösterilmiştir. - Fay ve çatlaklardaki zayıf zonlar, zon genişliğinin en az iki katı kadar derinlikte kazılacaktır. İdare isterse bu derinliği arttırabilir. - Zayıf zemin kazıları el aletleri, havalı çekiç gibi aletlerle yapılacaktır. - Erime boşluklarındaki zayıf zonlar tamamen erişilebilen derinliğe kadar uygun aletlerle temizlenecek, açığa çıkan boşluk basınçlı su ile yıkanacak ve içerisi İdare’ce uygun görülen malzeme ile doldurulacaktır. - Dolgu malzemesinin temizlenen boşluk kanalları içine en iyi şekilde girmesi ve yayılması için uygun aletler ve sistemler kullanılacaktır. 8.1.4.4 Enjeksiyon ve Zemin İyileştirme İşleri İle İlgili Temizlik Kazıları - Kazılar ve Temizlik işleri bitirildikten sonra zemin iyileştirme ve enjeksiyon işleri yapılacaktır. Bu işlemlerden sonra zeminde enjeksiyonla ilgili yapı ve malzemeler temizlenecek, zemin dolguya hazır hale getirilecektir. 8.1.5 Filtre ve Kaya Ufağı Zonları İçin Temel Zemini Kazıları a) Filtreler - Filtre dolguların inşa edileceği zemin kazısı İdare’ce belirlenecek gevşek ve oynak malzeme içermeyen sıkışık zemine kadar yapılacaktır. - Zeminin sıkılığı İdare’ce görülecek ve değerlendirilecektir. Toprak zeminlerde İdare gerektiğinde izafi sıkılık değerinin belirlenmesini isteyebilecektir. - Zemin üzerindeki oynak ve gevşek kısımlar temizlenecektir. - Dolgulu boşluk ve çatlaklar el aletleri ile temizlenecektir. b) Kaya Ufağı ve Zayiat Dolguları - 1.1.3’te belirtilen temizlik kazılarından sonra zeminde dolgu için, kaya zemine veya İdare’ce uygun görülen sağlam zemine kadar kazı yapılacaktır. 8.1.6 Tünel Giriş ve Çıkış Ağzı Kazıları - Bu kazılar her türlü zeminde, her şartta, her genişlikte, darlıkta, derinlikte ve yükseklikte patlatmalı ve patlatmasız yapılan kazılardır. - Sınırları projelerde belirtilmiş olmasına rağmen giriş ve çıkış ağzında, yeraltı kazısı şartları oluşturuluncaya kadar Kontrol Mühendisi’nin gözetiminde gerekli kazılar yapılmalıdır. Bu kazılar, açık kazılarla ilgili şartname esaslarına göre yapılacaktır. - Yeraltı kazısı giriş ve çıkış kazıları sırasında yapılan delgiler ve kullanılacak patlayıcı miktarı yeraltı kazısı güzergahına ve çevre yapılara zarar vermeyecek miktarda olacaktır. - Giriş ve çıkış ağzı kazıları yeraltı kazısının emniyeti açısından önemli kazılardır. Bu nedenle kazılar itina ile yapılmalı ve gerekiyorsa her türlü destekleme sistemleri uygulanmalıdır. 8.1.7 Dolusavak Kazısı Dolusavak yaklaşım kanalı, eşik yapısı, boşaltım kanalı, enerji kırıcı havuzda yapılan kazılardır. Şartlar; - Dolusavak yapı yeri projelerde gösterilen şekilde araziye aplike edilecektir. - Yapı yerinin jeoteknik özellikleri yenilenecektir. - Yüklenici, kazı ve kazı şevlerinin korunması ve desteklenmesi için her türlü ekip ve ekipmanı hazır bulunduracaktır. - Yüklenici, dolusavak kazıları için uygulayacağı metodu, planı ve programı İdare’ye sunacaktır. Plan ve programın onaylanmasından sonra kazılara başlayacaktır. - Kazılar projelerde ve kesitlerde gösterilen şekilde yapılacaktır. Kazılara üst kotlardan başlanacak, kademeli olarak alt kotlara inilecektir. - Şev eğimleri ve yükseklikleri, palye genişlikleri projelere uygun yapılacaktır. - Dolusavak kazılarında, patlatmalı veya patlatmasız yapılan kazılarda, kazı sınırı dışında kalan zemine zarar verilmeyecektir. - Patlatma yöntemi ve metodunu Yüklenici hazırlayacak, İdare’nin onayına sunacaktır. Onaylanan metodun uygulanması sırasında meydana gelebilecek zararlar Yüklenici’ye ait olacaktır. - Patlatmalar sonucu oluşan aşırı pürüzlü yüzeyler düzgün hale getirilecektir. - Dolusavak yaklaşım kanalı, boşaltım, enerji kırıcı havuz taban ve yamaç kazıları kazı sınırına kadar bir defada yapılacaktır. - Dolusavak şev kazı yüzlerinin yeterince duraylı olmadığı durumlarda yüzeyler uygun ve gerekli sistemlerle korunacak ve desteklenecektir. “DSİ Zemin İyileştirme ve Güçlendirme Teknik Şartnamesi” esaslarına göre yapılacaktır. - Dolusavak kazıları diğer yapıların zemin iyileştirme ve güçlendirme işlerine başlanmadan önce bitirilecektir. Veya İdare’nin uygun göreceği, çevreye zarar vermeyen patlatma sistemi uygulanacaktır. - Dolusavak kazısı esnasında tabanda ve yamaçlarda çıkan zayıf zonlar kazılacak ve İdare’nin istediği şekilde onarılacaktır. - Dolusavak kazı malzemesi incelenecek, dolgu yerine veya depoya götürülmesi hususunda İdare karar verecektir. -Kazılar sırasında yamaçlardan veya tabandan gelen yeraltı suları uygun sistemlerle drene edilecektir. 9 HİDRO ELEKTRİK SANTRAL KAZISI - Açıkta yapılacak santral kazıları projelerde ve şartnamelerde belirtilen esaslara göre yapılacaktır. - Duraysız kazı yüzleri desteklenecek ve korunacaktır. “DSİ Zemin İyileştirme ve Güçlendirme Teknik Şartnamesi” esaslarına göre yapılacaktır. - Patlatmalar sırasında kazı sınırı dışında kalan zemine zarar verilmeyecektir. - Projelerde kazı sınırları verilmiştir. Bu sınırlar dışında kazı yapılmayacaktır. - Kazı süresince kazı alanında gerekli drenaj işleri yapılacaktır. 10 KUYRUKSUYU/NEHİR YATAĞI MANSAP KAZILARI - Kuyruksuyu ve nehir yatağı mansap düzenleme kazıları, projelerde ve kazı şartnamesinde belirtilen esaslar doğrultusunda yapılacaktır. - Nehir yatağı uygun olduğu durumlarda kazı yerini kuruda tutmak için açık derivasyon yapılacaktır. - Zemin suyunun drenajı için kazılara mansaptan başlanacaktır. - Nehir yatağı ıslahı için gerekli kazı metodu ve programı Yüklenici tarafından hazırlanacaktır. - Kazılar nehir yatağında suyun en az olduğu dönemlerde yapılacaktır. - Su içinde yapılacak kazılar, İdare’nin onaylayacağı program ve ekipmana göre yapılacaktır. 11 ŞALT SAHASI KAZILARI - Şalt sahası projelerde gösterilmiş ve jeolojik özellikleri belirtilmiştir. - Yüklenici proje ve jeolojik özelliklere göre kazı metodu ve planı hazırlayarak İdare’nin onayına sunacaktır. - Kazılar ve kazı yüzeylerinin korunması, desteklenmesi “DSİ Zemin İyileştirme ve Güçlendirme Teknik Şartnamesi” esaslarına göre yapılacaktır. - Şalt sahasının ön ve kazı sonrası temizliği yapılacaktır. - Şalt sahasının drenajı uygun sistemler ile yapılacaktır. 12 ŞEV YÜZEYLERİNİN KESİLMESİ - Kaya yüzeyleri uygulanan kazı metodundan dolayı aşırı pürüzlü olması halinde kazı yüzleri uygun patlatma veya ekipmanla İdare’ce onaylanmış proje sınırlarına göre yapılacaktır. - Kazı yüzlerinin uygun hale getirilmesi için Yüklenici özel metodlar geliştirecek ve İdare’nin onayına sunacaktır. 13 YOLLARIN VE PARK SAHALARININ VE DİĞER HİZMET TESİSLERİNİN GENEL KAZISI - Yüklenici, Projelerde gösterilen veya inşaat sırasında İdare tarafından belirtilen yerlerde ulaşım ve servis yolları inşa edecektir. Yol kaplamaları ve bu kaplamaların yapılacağı kısımlar İdare tarafından belirlenecektir. - Yüklenici, yol inşaatlarına başlanmadan önce, yollara ait tüm projeleri hazırlayarak İdare’nin onayına sunacaktır. - Yüklenici,ulaşım, servis ve taşıma yollarının bakım ve onarımından sorumludur. Yolların daima hizmete açık iyi bir durumda bakımı sağlanacak ve bütün çukurlar veya zarar gören kısımlar hemen onarılacaktır. - Park sahaları ve hizmet tesislerinin genel kazısı, "DSİ Kazı ve Dolgu İşleri Teknik Şartnamesi"’nin Açık Kazılar Bölümündeki esaslara göre yapılacaktır. 14 YERALTI KAZILARI - Açık kazı dışında, yeraltında, her derinlikte, her türlü zemin ve şartlarda, elle veya makine ile patlatmalı veya patlatmasız yapılan kazılar bu sınıfta değerlendirilecektir. 14.1 Kapsam - Yeraltı kazıları, yatay ve eğimli yeraltı kazıları, galeriler, yeraltı santralleri, yer altı depoları, sığınaklar vs. kazılarını kapsar. 14.2 Kazı Sınırları - Yeraltı kazıları projede gösterilen kazı hatlarının (A ve B hatları), eğimlerin ve ölçülerin içinde kalacak ve bu sınırın dışında kazı yapılmayacaktır. - Yeraltı kazılarında projelerde gösterilen B hattının dışında Yüklenici tarafından inşaat işleri için gerekli görülen girintiler, ulaşım galerileri, kenar geçitleri, pasa çukurları, pompa çukurları, drenaj hendekleri, ray yuvaları ile malzeme sahaları ve benzeri yerlerde yapılacak kazılar ancak İdare tarafından onaylandığı takdirde yapılabilir. İnşaat tamamladıktan sonra bu kısımlar betonla doldurulacak veya İdare tarafından diğer malzemelerle beton tıkaçlarla kapatılacaktır. - Kazı sırasında Yüklenici’nin kusuru dışında bir defada 10 m3’den fazla boşalma olursa bu göçük sayılacaktır. 14.2.1 A-Hattı (Teorik Hat) - Zemin cinsine göre belirlenen görülen kesitler projelerde gösterilmiştir. Yüzey desteklemesi yapılmayan kısımlarda, kaplama betonun dış yüzü A hattı olarak kabul edilecektir. A hattı içerisinde kazılmamış yer bırakılmayacaktır. Yüzey desteklemesi yapılan (destek, tel kafes, ön kaplama betonu, püskürtme betonu vs.) yerlerde ise destek imalatlarının dış yüzü A hattı olarak kabul edilecektir. Pas payını geçmemek üzere madeni desteğin betonarme kaplama betonu içine girmesine İdare’ce izin verilebilir. Yapılacak röleve sonucu A hattı içinde kazılmamış yer bırakıldığı tespit edildiği takdirde Yüklenici, bu kazılmamış yerleri en az A hattına kadar kazacak ve bunun için herhangi bir talepte bulunmayacaktır. 14.2.2 B-Hattı (Ödeme Hattı) - A hattının bitim noktasından, özel teknik şartnamede veya projesinde belirtilen mesafede çizilen teorik hat B hattıdır. A hattı ile B hattı arasındaki mesafe yeraltı kazı ölçülerine bağlı olmayıp, bu ölçülerin ve yeraltı kazılarının eksen ve ölçüleri ile kotlarında bir değişiklik yapılması veya zemin cinslerinin değişmesi hallerinde dahi aynı kalacaktır. Ancak yeraltı kazısı kazı yüzeyinde, (çelik veya ahşap destek, çelik kaplama levhaları, kaya bulonları, tel kafes, püskürtme betonu, ön kaplama vs.) destekleme yapılması durumunda, bu destekleme kalınlığı kadar B hattı ötelenecektir. - Kesit tiplerinde sonradan değişiklik yapılması veya projelerde aksine bir hüküm bulunması hallerinde bile A ile B hattı arasındaki mesafe daima özel teknik şartnamede veya projesinde belirtilen miktar olacaktır. - Fiilen yapılan kazı her ne sebeple olursa olsun bu hattın dışına çıksa bile kazı ve enkesitteki diğer unsurlar için B hattı ödemeleri esas alınacaktır. B hattının dışındaki göçük kısımları, fay zonları ve karstik boşluklar İdare’ce değerlendirilecektir. 14.3 Çok Amaçlı Cepler - Delme patlatma yöntemi ile yapılan yeraltı kazılarında malzeme taşıma nakliye araçları için cepler yapılabilir. Bu ceplerin ölçüleri ve ara mesafeleri projelerde belirtilmelidir. Projeleri İdare tarafından onaylanan cepler uygulama sırasında İdare’nin izni olmadan değiştirilemez. - İş sonunda cepler İdare’nin uygun göreceği metot ve malzemeler ile doldurulacaktır. 14.4 Kazı Metotları - Tip kesitlerde verilen kazı sınırı dışındaki zeminin örselenmemesi için gerekli bütün önlemler Yüklenici tarafından alınacaktır. Patlatma veya diğer yeraltı kazılarında, desteklerde veya yeraltı kazısının bir kısmında Yüklenici’nin ihmalinden dolayı hasar meydana gelmesinin İdare tarafından tespit edilmesi durumunda, Yüklenici bu hasarı gidermekle sorumludur. - Kazı sırasında veya daha sonra yeraltı kazısı tavan ve yan kısımlarında düşmesi muhtemel gevşek malzemeyi İdare’nin talimatına uygun olarak Yüklenici kaldıracaktır. Bütün delme ve patlama işleri (B) hattı dışındaki malzemenin zarar görmeyeceği şekilde yapılacaktır. Kazı metotları ve araçları zemin ve projede istenilen ölçüleri elde edecek şekilde olacaktır. Yüklenici kazı metotu olarak, İdare’nin uygun göreceği, özel metotlar kullanabilir. Yüklenici emniyetli çalışmayı sağlayacak şekilde her türlü önlemi alacak ve gözlem, kayıt sistemi kuracaktır. Zeminin gerektirdiği bütün ölçmelerle ilgili alet, teçhizat vb. Yüklenici tarafından sağlanacak ve İdare elemanları ile beraberce ölçüm ve kayıtlar yapılacaktır. Bu kısımda yazılan kayıtlar genel kapsamda olup bütün yeraltı işlerinin proje ve şartnamesine uygun şekilde yapılmasında bütün sorumluluk sadece Yüklenici’ye ait olacaktır. - Projeler, iş sahasında karşılaşılacak çeşitli zemin şartları için B hatları dahil tipik en kesitleri gösterir. Yeraltı açıklığının, herhangi bir kısmı için projelerde gösterilen kesitlerin kullanılabilirliği veya gösterilmemiş diğer kesitlerin durumu, karşılaşılan gerçek jeolojik koşullara, proje ve şartnameler gereğince İdare tarafından belirlenecektir. Yeraltı kazılarında zeminin desteklenmesi ve korunması ''DSİ Zemin İyileştirme ve Güçlendirme Teknik Şartnamesi'' esaslarına göre yapılacaktır. - Kazı işlerinin tamamlanmasından sonra Yüklenici, yeraltı boşluğunun (tünel, şaft, galeri, santral vb.) jeolojik profilini hazırlayacak ve bu projeleri İdare'nin onayına sunacaktır. 14.4.1 Patlatma 14.4.1.1 Genel - Su yapıları ile ilgili planlama, proje ve uygulama aşamalarında yapılan jeoteknik çalışmalarında yer alan kaya araştırılmasında ve kaya ocağı işletilmesinde; araştırma galerisi, yeraltı kazısı, yer altı santral kazısı ve kanalların kazılmasında; şev düzenlemelerinde yapılan kazılarda İdare’nin onayı ile patlayıcı madde kullanılabilir. - Deneme patlatmasından elde edilecek sonuç; patlatılacak kayaç kütlesi özelliklerinin, bu özelliklere göre seçilen patlayıcı maddenin, patlatma (atım) geometrisinin ve zamanlamanın bir fonksiyonudur. Bu nedenle, patlatmadan önce kayacın yapısal, fiziksel ve mekanik özellikleri belirlenerek sınıflandırlmalı ve zayıf zonlar güvenilir şekilde ortaya konulmalıdır. Bu bilgiler sathi jeoteknik etütlerle, sismik çalışmalarla, temel sondajlarıyla, araştırma galerileriyle, yerinde ve alınan numuneler üzerinde laboratuvarda yapılan deneylerle desteklenmiş ve en azından karşılaştırılmış olmalıdır. Patlatma paterni Yüklenici tarafından hazırlanacaktır ve İdare’nin onayına sunulacaktır. 15 KAZI ESNASINDA DRENAJ - Yeraltı kazısı esnasında çıkan sular, çalışmayı engellemeyecek bir şekilde drene edilecektir. Bu amaçla Yüklenici, projelerde gösterildiği gibi yeraltı kazısı tabanlarında drenaj hendekleri açacaktır. Yüklenici, bu hendeklere kapaklar ya da borular yerleştirecektir. Bu hendeklerin temizliği için uygun yerlerde temizlik çukurları yapacaktır. Beton dökümünden önce sızan suların drenaj sistemine bağlantısı yapılacaktır. - Küçük kesitli yeraltı kazılarında kazı yüzeylerinden çıkan aşırı suların tabandan tahliyesinin zor olduğu durumlarda pompa ve borular yardımı ile suyun tahliyesi yapılacaktır. 16 KAZI SÜRESİNCE YERALTI İŞLERİNDE HAVALANDIRMA VE AYDINLATMA - Yüklenici, kazı işlerinin devamı süresince, işçilerin emniyetini sağlamak maksadıyla yeraltı çalışma sahalarını aydınlatacak, havalandıracak ve bu tesislerin devamlı bakımını yapacaktır. - Genel olarak her çalışma aynasına orada bulunan her personel için, ekipmanlara temin edilecek havaya ilaveten dakikada en az dört (4) m temiz hava basılacaktır. Havalandırma sistemi, çalışma sahalarına olabildiğince yakından hava üfleyecek tarzda tanzim edilecektir. Bütün havalandırma kanallarının hava kaçırmayacak şekilde devamlı bakımı yapılacaktır. - Şayet Yüklenici, içten yanmalı motorlar kullanıyorsa, motorlar egzost filitresi ile donatılacak ve ilaveten her kurulu beygir gücü için dakikada iki (2) m hava temin edilecektir. Şayet egzost filitresi kullanılmıyorsa, bu ilave hava miktarı her kurulu güç (HP) için dakikada altı (6)m olacaktır. - Egzost gazlarının hacim olarak, yüzde 0,2 den fazla karbonmonoksit veya yüzde 0,1 den fazla diazot monoksit bulundurmaması için gerekli önlemler alınmalıdır. Yeraltındaki hava, numune alınarak ve tahlil yapılarak (System Draeger) kontrol edilmeli ve sonuçlar günlük raporlara kaydedilmelidir. Havada bulunan gazların miktarı kabul edilebilir miktarı geçerse, personeli mevcut gazlara karşı koruyacak önlem alınmadığı sürece, bu yeraltı iş yerlerine hiçbir işçinin girmesine izin verilmeyecek ve orada hiçbir personel bulundurulmayacaktır. 17 ÖLÇÜM ALETLERİ VE GÖZLEM - Kayanın durumunu anlamak ve desteklerin durumunu incelemek için, yeraltı boşluklarında kazı işleri devam ederken, bilhassa (tünel, galeri, şaft vb.) kazı aynası etrafında periyodik aralıklarla gözlem ve inceleme yapılacaktır. Bu gözlem ve inceleme sonuçları İdare ' ye sunulacaktır. - Yüklenici, İdare'nin isteği üzerine bedeli karşılığında, yeraltı kazılarının devamı süresince ve tamamlandıktan sonra, ekstensometreler, yükleme hücreleri v.s. gibi ölçüm ve gözlem aletlerini temin ve monte edecek, bunların bakımını yapacak ve işin sonunda kaldıracaktır. Bu gözlem ve inceleme işlemleri, yeraltı açıklığının deformasyonlarını, kesitlerin yatay ve düşey hareket miktarlarının tespiti amacıyla yapılacaktır. Ayrıca çevre kayanın duraylılığı ve desteklara etkisi durumu da takip edilecektir. Yüklenici ölçüm ve gözlem sonuçlarını düzenli olarak İdare'ye sunacaktır.

DASK Ödemeleri Bu Hafta Başlıyor!

DASK Ödemeleri Bu Hafta Başlıyor! DASK, Van'daki depremin ardından tamamen yıkık evler için Kurban Bayramı öncesi ödemeye başlanacağını açıkladı. Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) Yönetim Kurulu Başkanı Selamet Yazıcı, Van’daki depremin ardından, tamamen yıkık yerler için Kurban Bayramı öncesi, hafif ve orta düzeydeki hasarları da bayram sonrası ödemeye başlayacaklarını bildirdi.

Selamet Yazıcı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Van’daki hasar tespit çalışmalarının devam ettiğini, eksperlerinin cuma gününden itibaren bölgeye intikal ederek çalışmalara başladığını, ilk anda bölgeye 45 sigorta eksperinin gittiğini, hasar tespitlerini daha hızlı yapabilmek için deprem bölgesinde "olağandan" daha fazla eksper görevlendirdiklerini, bu hafta içerisinde de bu rakamı 100’e çıkarmayı hedeflediklerini kaydetti. Van’daki 84 bin konuttan 7 bin 318’inin sigortalı olduğunu, ön ödeme yapabilmek için planlama yaptıklarını, Van’da poliçe sahiplerinin yüzde 50’sine ödeme yapılmasının beklenebileceğini ifade eden Yazıcı, geçen haftanın sonundan itibaren DASK’ta kayıtlı telefonu bulunan bölgedeki sigortalıları aramaya başladıklarını, bunun sonucunda hasar ihbar rakamlarının çok yükseldiğini, şu anda 2 bin 456 hasar ihbarı olduğunu belirtti. Tamamen yıkık yerler için Kurban Bayramı öncesi, diğer hasarları, yani hafif ve orta düzeydeki hasarları da bayram sonrası, 9-10 Kasım gibi ödemeye başlayacaklarını bildiren Yazıcı, "Tamamen yıkık olan yerlerin hasar tespitini yapmak daha kolay. Ama ortada kalan hasarlarda bu tespiti yapmak biraz daha vakit alabiliyor. Normal şartlarda bir ay içerisinde hasar tespitlerini tamamlayıp ödemeleri yapmayı planlıyoruz. Tabii ki sarkanlar olacaktır; bazen hasar tutarlarında ihtilaf olabiliyor. Özellikle orta dereceli hasarlarda..." diye konuştu. Van’daki depremde aldıkları ihbarların Simav’daki depremin 2 katına yakın olduğunu, dolayısıyla bunun hasar ödemelerinin daha fazla olacağını dile getiren Yazıcı, şöyle devam etti: "Sigortalılık oranının düşük olmasına karşın, DASK’ın orada insanların yaralarını saran büyüklükte hasar ödeyebileceğini düşünebiliriz. Van’da, 7 bin 318 tane sigortalımız varken, Simav’da bin 530 tane vardı. DASK, 2000 yılında kuruldu. DASK olarak, kuruluşumuzdan beri bugüne kadar bir tek depremde ödediğimiz en büyük hasarı ödeyeceğiz. Bugüne kadar meydana gelen depremler, daha ziyade sigorta oranı düşük yerlerde olmuştu. Burada daha yüksek bir hasar ödemesi var. Çünkü deprem büyük, Düzce depreminden sonra meydana gelen en büyük deprem..." Yazıcı, Van’dan ayrılan depremzedelerin DASK çağrı merkezini aramalarını da istedi. Milliyet

Binanız Depreme Dayanıklı mı?

Binanız Depreme Dayanıklı mı?

Mimar, inşaat, jeoloji, jeofizik ve harita mühendislerinden oluşan 8 uzman tarafından hazırlanan testi yaparak binanızın depreme dayanıklığını öğrenebilirsiniz. 1- Binanızın bulunduğu yer: Kayalık zemin: 0 Yüksek ve tepelik yer: 1 Eğimin yüzde 20`nin üzerinde olduğu yamaçlar: 2 Çevresine göre çukur yerler: 3 Dere yatağı ve dolgu zeminler: 4 Sulu zeminler: 5 2-Binanız betonarme ise yaşı: 1-10 yıl: 0 10-11 yıl: 1 11-20 yıl: 3 21-30 yıl: 4 31 yıl ve üstü: 5 3- Binanızın taşıyıcı sistemi: Çelik ya da ahşap bina: 0 Betonarme bina: 1 Tuğla örgü yığma bina: 2 Taş örgü yığma bina: 3 Kerpiç örgülü bina: 4 Kerpiç örgülü toprak damlı bina: 5 4- Binanızda bodrum kat ve rutubet sorunu var mı? Bodrum kat var, hiç rutubet olmuyor: 0 Bodrum kat var, kış aylarında rutubetli: 1 Bodrum kat yok, rutubet yok: 2 Bodrum kat var, sürekli rutubet var: 3 Bodrum kat var, su birikiyor: 5 5- Binanız zemin kat dahil kaç katlı? Bir katlı: 0 İki katlı: 1 Üç katlı: 2 Dört-beş katlı: 3 Altı-sekiz katlı: 4 Dokuz kat ve üstü: 5 6- Binanızın zemin katı nasıl? Üst katlarla aynı: 0 Üst katlardan daha içerde, ancak duvarlar kapalı: 1 Kat yüksekliği diğer katlardan daha fazla, ancak duvarlar kapalı: 2 Normal katlarla aynı, ancak duvar yok: 3 Normal katlardan daha içeride, ancak duvar yok: 4 Kat yüksekliği normal katlardan dahafazla, ancak duvar yok: 5 7-Bina çıkmaları nasıl? Binada hiç çıkma yok: 0 Yalnızca balkonlar çıkma: 1 Binanın bütününde kapalı çıkma var 80 cm`ye kadar: 3 Açık çıkmalar duvarlarlakapatılmış: 4 Binanın bütününde 80 cm`den fazla çıkma var: 5 8-Binaya yapılan müdahale var mı? Binanın herhangi bir yerinde değişlik yapılmadı: 0 Binanın iç duvarlarında kaldırılan bölümler var: 1 Binanın iç duvarlarında birden fazla kaldrırılan bölümler var: 2 Dış duvarlarda pencere açıldı veya pencereler büyütüldü: 3 Binanın bütününde ilave pencere yapılması ya da duvarların kaldırılması: 4 İç bölme ve duvarların komple kaldırılması (1 kat bile olsa): 5 9-Binanın kullanım amacı değiştirildi mi? Bina yapım amacına göre kullanılıyor: 0 Konut amaçlı yapılıp, normal katlar atölye olarak kullanılıyor: 1 Zemin kat konut amaçlı yapılıp, dükkan ya da atölye olarak kullanılıyor: 2 Binaya sonradan asansör montajı yapıldı: 3 Sonradan çatı arasına bir tondan fazla kapasiteli su deposu yapıldı: 4 Binaya sonradan asansör ve su deposu yapıldı: 5 10 -Binanızda şu ana kadar: Herhangi bir tamirat yapılmadı: 0 Titreşimli bir aletle tamirat yapıldı: 1 Yapının taşıyıcıları titreşimli bir aletle tamir edildi: 2 Kolon ve kirişlere delik ve benzeri müdahale yapıldı: 3 Binada katya da döşeme ilavesi yapıldı: 4 Binada kısmı de olsa yangın oldu: 5 11-Binanızdaki daha önceki hasar ya da çatlaklar Binanızda gözle görülür çatlak yok: 0 Balkon döşemesinde ya da köşelerinde çok ince çatlak var: 1 Çıkmalardaki dış duvarların kolon ve kirişlerin birleştiği yerde çok ince çatlaklar var: 2 Pencere altıve hizalarında duvarda yatay çatlaklar var: 3 Dış duvarlarda yatay vedüşey bina yüksekliğince çatlama var: 4 12- Bina şekli, plan şeması: Kare ya da çokgen: 0 Dikdörtgen: 1 Yıldız şeklinde: 2 Binada derin boşluklar var: 3 Bitişik bloklar, aynı kat seviyesinde değil: 4 Bitişik bloklar, aynı yükseklikte değil: 5 DEĞERLENDİRME Her soruya verdiğiniz yanıtların karşılığındaki değerleri topladığınızda; 0-6 puan: binanızda ciddi bir deprem riski bulunmamaktadır. 7-12 puan: binanızda düşük deprem riski bulunmaktadır. 13-20 puan: orta deprem riski söz konusu, yapı uzmanlarca incelenmeli. 21-60 puan: deprem etkilerine açık bir yapıya sahipsiniz. Öncelikle yapınızın mimar ve mühendisiyle temasa gecerek uzman bir kuruluştan tespit isteyiniz

MEVCUT KAMU BİNALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE GÜÇLENDİRİLMESİ ÖZEL TEKNİK ŞARTNAMESİ

MEVCUT KAMU BİNALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE GÜÇLENDİRİLMESİ ÖZEL TEKNİK ŞARTNAMESİ Bu özel teknik şartname, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yürütülen mevcut kamu binalarının deprem tehlikesi dikkate alınarak incelenmesi, gerekenleri için güçlendirme projelerinin hazırlanması işinde uyulması gerekli asgari koşulları içermektedir. Aşağıda içeriğini gördüğünüz özel şartnameyi detaylı incelemek isterseniz, aşağıdaki ilgili download(indirme) linklerine tıklayabilirsiniz. Linkler üzerinde sağ tıklayarak hedefi farklı kaydet diyerek, dökümanı bilgisayarınıza indirebilirsiniz. MADDE 1. KAPSAM 2. YAPILACAK TESPİT VE DENEYLER 2.1 – Hasar tespiti ve Mevcut Durum Araştırmaları. 2.1.1 – Binaya Ait Proje ve İnşa Dökümanlarının Belirlenmesi ve İncelenmesi 2.1.2 – Bina Üzerinde Yapılacak Gözlem, İnceleme ve Deneyler 2.1.2.1 –Röleve Çalışmaları 2.1.2.2 –Beton Kalitesinin ve Donatı Durumunun Belirlenmesi 2.1.2.2 –Geoteknik İncelemeler 3 – YAPILARIN DEPREM DAYANIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE GÜÇLENDİRİLMESİ 3.1 –Mevcut Yapının Analizi 3.2 –Karar 4 – GÜÇLENDİRME 4.1 – Güçlendirme projesinin hazırlanması.. 4.2 –Güçlendirme İşleri Yaklaşık Maliyetinin, Keşif ve Metrajların Hazırlanması 4.2 –Diğer İşler 5 – PROJE ve RAPOR VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 5.1.1 – Genel 5.1.2 – İnceleme ve Analiz 5.1.3 – Güçlendirme Safhası Dökümanları EKLER Tutanak 1 - Temel Sistemi Kontrol Çukuru Teslim Tutanağı Tutanak 2 - Donatı Tespit Tutanağı Tutanak 3 - Sertleşmiş Betondan Karot Numunesi Alma Tutanağı Tutanak 4 - Beton Test Çekici Deney Tutanağı Tutanak 5 - Muayene Çukuru Teslim Tutanağı Tutanak 6 - Sondaj Kuyusu Teslim Tutanağı

Van'da 80 bin konuttan 7 bini bile sigortalı değil

Van'da 80 bin konuttan 7 bini bile sigortalı değil Van’daki 7.2’lik depremde, çöken binalar ve enkaz görüntüleri Türkiye’ye acıyı bir kez daha hatırlattı. Van'daki 80 bin konuttan 10'da 1'i bile sigortalı değil.

Van’da çöken binalar, dikkatleri tekrardan Zorunlu Deprem Sigortası’na çevirdi. Van’da sigorta kapsamına giren yaklaşık 80 bin konut bulunurken, bunların 7 bin 318’i sigorta poliçesine sahip bulunuyor. Sigortalılık oranı yüzde 9 olan Van’ın depremde ağır hasar gören ilçelerinden olan Erciş de, aynı orana sahip. Van, bu oranıyla Türkiye genelinde son sıralarda bulunuyor. Erciş’te 1303 poliçe Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) Yönetim Kurulu Başkanı Selamet Yazıcı’nın verdiği bilgilere göre Van’da toplam 7 bin 318 konutun sigortası bulunuyor. Merkezde 4 bin 352 konutun sigortası bulunurken, ağır hasar altında olan Erciş’te 1303 konutun, Edremit’te ise 1045 konutun sigortası bulunuyor. Ancak Van’ın tamamına bakıldığında, sigorta kapsamında olması gereken 80 bin konut bulunuyor. Kısa mesajla bilgi Şu ana kadar kendilerine herhangi bir hasar tespitinin ulaşmadığını söyleyen Selamet Yazıcı, Sigortalılarımız Van’daki can ve mal kaybından dolayı bize ulaşmayı düşünecek durumda değiller. Yarın çağrı merkezimizi arayarak ihbarlarını yapabilirler. Biz de sistemde cep numarası bulunanlara kısa mesajlarla ulaşıp hatırlatma yapacağız. Kütahya Simav depremimim ardından da hatırlatmalarımızı yaptıktan sonra dönüş aldık” diye konuştu. Yazıcı, bölgede durum değerlendirmedi yapmak üzere bir ekibi yola çıkardıklarını da belirtti. Ödemeler bir ayda tamamlanır Selamet Yazıcı, hasar tespit işlemlerinin 1-2 hafta içinde bittiğini belirterek, şunları söyledi: “Hasar etspit edilen konutlar için 2-3 hafta içerisinde ödemelere başlarız. Bu ölçekte bir depremde ödemeler ortalama 1 ayda tamamlandır. Eğer hasar teminat bedelinin yüzde 2’sini aşıyorsa ödemeler yapılıyor. Van’da çöken binaları gördük. Burada ek tespitler yapmaya gerek kalmıyor. Enkaz tespiti yapıldığında hemen ödemeleri yapıyoruz. Az hasarda da aynı durum söz konusu. Orta hasar olduğunda tespitler zaman alabiliyor.” Deprem yaşayan iller ilk sırada TÜRKİYE’de en çok Zorunlu Deprem Sigortası yaptıran illerin başında depremi yaşayan iller ilk sırada geliyor. Bolu yüzde 58 oranı ile ilk sırada bulunurken, onu yüzde 54 ile Düzce’nin takip ediyor. Üçüncü sırada yüzde 46 ile Yalova gelirken, Muğla yüzde 46 ile dördüncü, Ankara yüzde 44 ile beşinci sırada bulunuyor. Deprem olduğunda poliçe sayısının yükseldiğini anlatan Selamet Yazıcı, “Mayıs ayında depremi yaşayan Simav’da poliçe oranı yüzde 130 arttı” dedi. Türkiye genelinde 3.5 milyon poliçe TÜRKİYE genelinde Zorunlu Deprem Sigortası kapsamına girdiği hesaplanan 13 milyon konut olduğunu, bunların 3 milyon 570 bininin poliçeli olduğunu kaydeden Selamet Yazıcı, “Bu sene sigortalılık oranında yüzde 10 artış var. Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da artış hızı daha yüksek, yüzde 15 seviyesinde. Ancak rakamlar az. Bizim hedefimiz yüzde 50’lerin üzerine çıkarmak” diye konuştu. TOBB: Birbirimize daha sıkı sarılmalıyız TÜRKİYE Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Van’daki deprem felaketi üzerine bir mesaj yayımladı. Hisarcıklıoğlu, “Bölge halkına ve milletimize büyük geçmiş olsun. Deprem felaketleriyle ‘acı’ sınavlar veren halkımız, birlik ve beraberlikle bu acıyı yürekten paylaşarak yaşıyor. Bu acıların karşısında birbirimize daha sıkı sarılmak zorundayız” dedi. Hisarcıklıoğlu mesajında şu ifadelere yer verdi: “Terörle yüreği yanan ülkemizin, acılarının üstüne bir de büyük deprem felaketi eklenmiştir. Türk iş dünyası olarak, hepimizi derin bir üzüntüye boğan deprem felaketinde can kaybının artmaması ve yeni felaketlerle karşılaşmamamız dileğiyle bölge insanlarının ve bütün halkımızın üzüntülerini derinden paylaşmaktayız.” Sağlam binamız kalmadı, işyerlerimiz zarar gördü VAN Ticaret ve Sanayi Odası (VATSO) Başkanı Mirza Nadiroğlu, ildeki maddi hasarın çok yüksek olduğunu belirterek, “Sağlam binamız kalmadı. Yıkılmamış olsa bile binalarda barınma imkanı kalmadı. Bütün ilçelerimiz zarar gördü. Şehirdeki işyerlerimizin çatıları çöktü, hasar gördü. VATSO’nun binası bile zarar görmüş durumda. 2 otelimiz hasar gördü, birisi yarı yarıya yıkıldı. Şu anda maddi hasar hakkında net bir bilgi edinemedik. Yarın durumu daha iyi tespit edeceğimizi düşünüyorum” diye konuştu. Nadiroğlu, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ve İTO Başkanı Murat Yalçıntaş’ın kendisini arayarak bilgi aldığını, yardım konusunda bilgi vereceklerini söyledi. Hürriyet

Mantolama ile yalıtım tarihe karışacak!

Mantolama ile yalıtım tarihe karışacak! Bir ömür eskimeyen, çevreci, ekonomik ve üstelik mantolama işleminden iki kat daha etkili... İzoduo'nun ürettiği bu duvar blokları, inşaat sektörüne yeni bir soluk getirecek. Yalıtım; ortamdaki enerjinin dışa gitmesini engeller hem de dışarıdan doğrudan gelebilecek soğuk hava, gürültü ve nemi minimuma indirir. Bu ne ifade eder?

Öncelikle doğalgaz ve elektrik faturanızın yarı yarıya inmesidir; çünkü dışarıdan soğuk hava akımı gelmediği için ortam kolay kolay soğumaz, kısaca daha ucuza ısınırsınız. Tabii aynı durum yaz mevsiminde de geçerli; odanızın ısısı makul seviyede kalacağı için ekstra bir soğutmaya çok fazla ihtiyaç duymazsınız.

Daha huzurlu ve sakin yaşam sürmenize yardımcı olur; çünkü yan dairenizde ya da oturduğunuz konutun dışında oluşabilecek yüksek sesi duymanızı engeller. Öte yandan bir yararı daha var ki; bu sanırım hepimizi yakından ilgilendiriyor. Özellikle deprem haberlerini ardı ardında aldığımız son dönemde sıkça duyduğumuz, binanın güçlendirilmesi kadar önem taşıyan korozyona karşı bir yalıtım çeşidi. Evet su yalıtımı... Çünkü binanınız dışı her ne kadar sağlam görülürse görülsün; maalesef ki inşaat aşamasında kullanılan demirler, metaller, taşlar ve tuğlalar yağmur suyu ve nemin etkisiyle zamanla erir, aşınır ve bir noktadan sonra o binayı taşıyamaz hale gelir.

İşte bu üç yalıtım çeşidi, ev sahiplerini yakından ilgilendiriyor. Ancak her biri için ayrı bir işlem uygulanıyor, farklı malzemeler kullanıldığından ayrı bir bütçe hazırlanıyor ve her 5-10 yıllık bir süre zarfında yeniden tekrarlanması gerekiyor.

Kulağa oldukça külfetli geliyor değil mi? Peki tüm bu işlemleri, bina inşa edilirken tek bir blok yardımıyla yapabilirsiniz desek? Ve bir daha değiştirmek zorunda kalmayacağınızı, ömür boyu rahatlıkla kullanabileceğinizi söylesek? "Hadi canım" dediğinizi duyar gibiyiz... O zaman gelin, şimdi haberimizi sonuna kadar okuyun...

İNŞAAT SEKTÖRÜNDE ARTIK BU YAPI TAŞI KONUŞULACAK İzoduo, inşaat sektöründe yeni bir soluk yarattı. Yerli malzeme ile üretilen, çevreci özelliği ile dikkat çeken, oldukça hafif hem de binanın yalıtımı sağlayan "duvar bloğu" oluşturdu. Peki bu duvar bloğu nasıl kullanılıyor? Hangi malzemelerden yapılıyor? İzoduo Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Lüleci, merak edilenleri ntvmsnbc'ye anlattı: Yapı taşı üretiyoruz. Normalde yalıtım için mantolama yapılır. Masrafı yüksektir ve belli bir zaman diliminde yenilenmesi veya en azından tamiri bakımı gerekir. Yenilendiği zaman, atılır ve çevre kirliliğine sebep olur. O nedenle ikinci maliyette doğacaktır. Biz, tüm bu işlemleri devre dışı bırakacak ve bina ile ömür boyu yaşayacak bir ürün geliştirelim istedik. Dışı çimento esaslı hafif beton plakalardan, içi yoğunluklu EPS (strafor) köpükten oluşan hafif duvar yapı elemanlar ürettik. Ürün kalınlığı 19,5 santimetre ve içerisinde kullanılan 10 santimetrelik EPS ile yüksek yalıtım sağlıyor. Önce sadece yalıtım üzerine yoğunlaştık, ancak bu malzemelerin depremde de çok etkili olduğunu gördük. Çünkü hafif ve sağlam.

SESİ ENGELLİYOR Tabii bir artımız daha var ki; o da sesi engellemesi... Binanın ses izalosyonunu da çok iyi yapıyor. Ayrıca ısı yalıtımı konusunda; normal mantolama işlemine göre iki kat daha etkili... İzoduo blokları 60 dB şiddetindeki gürültüyü soğurabiliyor. Yapılan testlerde de yüksek basınçta uniform yapının bozulmadığı kanıtlandı. NEM TUTMUYOR Malzememizin en önemli özelliği nem tutmaması. Bu nedenle korozyona da uğramıyor. Bir binada betondan daha çok demiri korozyona uğratmamak önemlidir. Çünkü su içinde kalan beton, demir kadar kolay aşınıp, yapıya zarar vermez. Şayet demir, herhangi bir nem ya da su ile karşılaşırsa çok çabuk küflenir ve erir. Bu bloklar ile örülen duvarlarda, nem oluşmadığından çatlak, dökülme ve sıva izine de rastlanmıyor. SAĞLIKLI Tabii bu konunun bir de hijyen yönü var ki; ortamda mikroorganizma üremesine engel olması. Diyelim ki; bu malzeme ile bir bina yaptınız ve 20 sene sonra yıkmak istediniz; geri dönüşüm özelliği olduğundan blokları geri alabilir ve tekrar üretime koyabiliriz. YEŞİL DOSTU Üretim aşamasında da tamamen çevreci olma özelliği ile dikkat çekiyor. Yapısında radyoaktif ve toksik maddeler içermiyor, üretim prosesinin de çevreci olması nedeniyle tam bir doğa dostu. Sera gazı etkisi olmadan ve karbondioksit gazı salınmadan üretiliyor. Biliyorsunuz; karbondioksit, küresel ısınma üzerinde en etkili olan gaz. Şantiyede de fire oluşmaması sebebiyle çevreye atık moloz bırakmıyor. Yüzde yüz geri dönüşümlü bir malzeme. YERLİ MALI VE DOĞAL MALZEMELERLE ÜRETİLİYOR Ayrıca malzemelerin yerli malı olması ve tamamen Türkiye'de üretiliyor olması bizim bir diğer artımız... Bugüne kadar duvar için kullanılan malzemelerin yapısında ya toprak tan alınan kil yada kimyasal katkıların olduğunu biliyoruz. Doğal hammaddeler kullanılarak oluşturulan ürün yeşil bina konseptinin vazgeçilmezidir. YANGINA KARŞI KORUNAKLI Bloklar, dış yüzeyindeki pomza taşının volkanik yapısı sayesinde ısıya da dayanıklı. Yüksek sıcaklıklarda alev almıyor, şekil ve boyut kaybına uğramıyor, duman çıkarmıyor. Kısaca binada yangın emniyetini sağlıyor.

İZOLASYON İŞİ HİÇ BU KADAR BASİT OLMAMIŞTI Bugüne kadar böyle bir malzeme olmadığı için insanlar izolasyonu hep binanın dışına ya da iki tuğla arasına yaptılar. Uygulaması çok basit. Bloklar, düzgün yüzeyli ve düzgün kenarlı. Bu nedenle gönyeli duvar da oldukça kolay. Duvarların iç yüzeyine ince alçı kaplaması, dış yüzeyine ise ince bir sıva uygulaması yeterli. Örme işleminiz bitince izolasyon işiniz de bitmiş oluyor. Biz izolasyon işini unutturuyoruz. İZOLASYON ARTIK ŞART Herkes izolasyonlu ev almak istiyor. Ancak müteahhit bu güne kadar bu işlemden kaçtı, çünkü pahalı bir uygulamaydı. Şimdi ise devlet bunu mecburi hale getirdi. Biz, bu işlemi blokları örerken müteahhide hediye ediyoruz. Aynı zamanda konut sahibi de 5 ya da 10 yıl sonra tekrar evini mantolama derdine düşmüyor. Ömür boyu, gönül rahatlığı ile kullanabiliyor. YERLİ MALI VE DOĞAL MALZEMELERLE ÜRETİLİYOR Ayrıca malzemelerin yerli malı olması ve tamamen Türkiye'de üretiliyor olması bizim bir diğer artımız... Bugüne kadar duvar için kullanılan malzemelerin yapısında ya toprak tan alınan kil yada kimyasal katkıların olduğunu biliyoruz. Doğal hammaddeler kullanılarak oluşturulan ürün yeşil bina konseptinin vazgeçilmezidir. YANGINA KARŞI KORUNAKLI Bloklar, dış yüzeyindeki pomza taşının volkanik yapısı sayesinde ısıya da dayanıklı. Yüksek sıcaklıklarda alev almıyor, şekil ve boyut kaybına uğramıyor, duman çıkarmıyor. Kısaca binada yangın emniyetini sağlıyor. İZOLASYON İŞİ HİÇ BU KADAR BASİT OLMAMIŞTI Bugüne kadar böyle bir malzeme olmadığı için insanlar izolasyonu hep binanın dışına yada iki tuğla arasına yaptılar. Uygulaması çok basit. Bloklar, düzgün yüzeyli ve düzgün kenarlı. Bu nedenle gönyeli duvar da oldukça kolay. Duvarların iç yüzeyine ince alçı kaplaması, dış yüzeyine ise ince bir sıva uygulaması yeterli. Örme işleminiz bitince izolasyon işiniz de bitmiş oluyor. Biz izolasyon işini unutturuyoruz. İZOLASYON ARTIK ŞART Herkes izolasyonlu ev almak istiyor. Ancak müteahhit bu güne kadar bu işlemden kaçtı, çünkü pahalı bir uygulamaydı. Şimdi ise devlet bunu mecburi hale getirdi. Biz, bu işlemi blokları örerken müteahhide hediye ediyoruz. Aynı zamanda konut sahibi de 5 ya da 10 yıl sonra tekrar evini mantolama derdine düşmüyor. Ömür boyu, gönül rahatlığı ile kullanabiliyor. NORMAL DUVAR AĞIRLIĞININ YARISI KADAR Deprem yönünden de kullanışlı olduğunu söyledim. Hafif bir malzeme olmasından dolayı, olası bir yıkılma anında kişiyi yaralamıyor ya da etkisi çok az oluyor. Binayı yük altında bırakmıyor. Eğer bir metrekare duvar 250 kilogramsa, bu bloklar 112 kilogram ağırlık veriyor. Yarı yarıya hafif... MANTOLANMIŞ BİR DUVARIN MALİYETİNDEN ÇOK DAHA UCUZ Bir binanın mantolama ve duvar bedelini hesapladığınız zaman, bu ürün çok daha ekonomik kalıyor. Isınma giderleri de yarı yarıya hafifliyor. Şöyle söylemek gerekirse; bir duvarın maliyetinden çok daha ucuz..." İŞTE TEKNİK ANALİZLER "Yalıtımlı bina bloğu" fikrinde, Tamamen Türk emeği var yani. Aldığımız tüm teknik analizler ise şunlar: - TS EN 13820 Yangına Direnç Analizi - TS EN 772-20,Yüzey Düzgünlüğü Analizi - TS EN 772-16,Oturma Yüzeylerinin Düzlemsel Paralellikten Sapma - TS EN 772-13, Birim Hacim Kütle Analiz Deneyi - TS EN 772-1, Basınç Dayanım Analizi - TS EN 772-11, Kâgir Birimlerde Kılcal Su Emme Analizi - TS EN 1745, Isı İletkenlik Analizi - EN ISO 6946, Isıl Direnç ve Isıl Geçirgenlik Analizi - TS EN 140-4, Ses Yalıtım Analizi - TS EN 1052-3, Başlangıç Kayma Bağ Dayanım Analizi" Sektör içerisinde başarıyla yol aldıklarını ve şu ana kadar çok sayıda belediye ile kamu binası yaptıklarını belirten Lüleci, şöyle devam ediyor: Ürünlerimizi kullanan 200 müteahhit var. Şunu söyleyebilirim ki; gelecekte artık yalıtım kalmayacak, mantolamasız yalıtım olacak. Daha çok yeni tanınmamıza rağmen, hedefimiz 5 yılda pazarın yüzde 30'unu almak, iddialıyız alacağız da... YILDA 5 MİLYAR DOLAR ZARAR Ülkemizdeki yapılaşmayla ilgili otorite değilim ama yalıtımla ilgili ciddi bir yanlış yapıldığını düşünüyorum. Binaların mutlaka yalıtılması gerek. Yıllık 5 milyar dolar zararımız var, bu 7 milyar dolara kadar çıkabiliyor. YENİ BİNALAR MANTOLANMAMALI ÇÜNKÜ... Eski binalarda başka çaremiz yok.Ama yeni yapacağımız binaları mantolamamalıyız. Çünkü o bina zamanla tamir görecek. Bu malzemeler çöpe atılacak. Bu kadar çöp nereye gidecek? Biz bunları hangi çöplüğe atacağız? Plastik malzeme olduklarından, geri dönüşüm imkanları yok. Bu çevre, emek ve masraf ziyanlığıdır... Eğer şu anda yeni binalarda mantolama işlemini durdurursak, ciddi kâr ederiz. Ürettiğimiz bu blokları kullanırsanız, üç misli daha çok izole yapmış olacaksınız, hem de ömür boyu kâr sağlayacaksınız." İZODUO YALITIMLI DEPREM BLOĞU KULLANILAN BAZI PROJELER ŞÖYLE: Sağlık Bakanlığı Göztepe Ağız ve Diş Sağlığı Aile Hekimliği Binası - Beykoz / İstanbul Özbayraktar İnşaat İş Merkezi Projesi - Bahçelievler / İstanbul Açıkel İnşaat Kefken Villaları - Kocaeli Kullar İnşaat Garden Lavinya Projesi - Beylikdüzü / İstanbul Ayzek İnşaat Özel Yurt İnşaatı - Ordu Osman İkiz Villa Projesi - Gölcük / Kocaeli Bakgörler İnşaat Prestij Park Ve Özlüce Konutları - Bursa Metar Group Villa Projesi - Beykoz / İstanbul Benerler İnşaat New Moon Vilları - Ankara TBN Yapı İnşaat Bağçeşme Şirin Vadi Evleri ve Tabanoğlu Park - Kocaeli Doğa Yapı Konut Kooperatifi ve Konut Projesi - Kızıltepe / Mardin Yılmaz İnşaat Turizm Ayvaz Park Otel - Tokat Isı -Teknik İnşaat Anatolia Park - Ünye / Ordu Ali Cemal Villa Projesi - Demre / Antalya Günser İnşaat Villa Projesi - Tavşanlı / Kütahya İlhan İnşaat Konut Projesi - Edremit / Balıkesir Efe Ltd. Şti. Villa Projesi - Karasu / Sakarya MN Group Paşabahçe Nizamiye Binası - Eskişehir Güler Metal Fabrika Projesi - Eskişehir Bozkurtlar İnşaat Konut İnşaatı - Tavşanlı / Kütahya Ersözer Yapı Konut İnşaatı - İskilip / Çorum Beykoz Belediyesi Şehit Aileleri Konut Projesi - Beykoz / İstanbul Bilgili Holding Riva Sağlık Ocağı - Beykoz / İstanbul Kandiş Yapı Konut Projesi - K.Bakkalköy / İstanbul Yaşar Holding Alaçatı Liman Otel İnşaatı - Çeşme / İzmir Aydın Köşk Belediyesi Eğitim ve Kültür Merkezi - Köşk / Aydın Kurt İnşaat Konut Projesi - Eskişehir Bahar İnşaat Konut Projesi - Çeliktepe / İstanbul Evrenay İnşaat Konut Projesi - Eskişehir Girişken İnşaat Özel Öğrenci Yurdu - Denizli Egfeoğlu Konut Kooperatifi - Muğla Çelik İnşaat Konut Projesi - Kağıthane / İstanbul Cafer Pektaş Villa Projesi - Afyon Dokuzlar İnşaat Konut Projesi - Eskişehir Gümülcine İnşaat Konut Projesi - Eskişehir Ömer Yalçınkaya Villa Projesi - Beykoz/İstanbul YS Arkon İnşaat Konut Projesi - Ümraniye/İstanbul Ali Ekici Villa Projesi - Çanakkale Göryapı Apart Projesi - Bursa Mimarhan İnşaat Konut Projesi - Antalya Efe Yapı – Oğuzlar İnşaat Apart Projesi - Bilecik SBS AŞ SBS Fabrika İnşaatı - Malatya Kalyoncu İnşaat İş Merkezi Projesi - Çeliktepe/İstanbul Ege Mühendislik Villa Projesi - Çanakkale Yöntem Mimarlık Fabrika Projesi - Ankara ÖZMEN İnşaat Konut Projesi - Ankara Atakman Yapı Villa Projesi - Sakarya Miray Yapı Miray Konutları - Edirne Meşale Yapı Akasya Konutları - Hendek / Sakarya Tetik İnşaat Konut Projesi - Edirne Güngör İnşaat Konut Projesi - Lüleburgaz Muhafız Çiçek Konut Projesi - Bursa A4 Yapı Villa Projesi - Ankara Sevkoç İnşaat Beykoz Belediyesi Ek Bina İnşaatı - Beykoz/İstanbul Şaloğlu İnşaat Konut İnşaatı - Kurtköy/İstanbul Arinci İnşaat Konut Projesi - Bozöyük / Bilecik Tuncer İnşaat Konut Projesi - Edirne Eskişehir Sanayi Odası Meslek Yüksek Okul İnşaatı - Eskişehir Onarı Yapı Villa Projesi - Zekeriyaköy/İstanbul Saime Büyükokuroğlu Konut Projesi - Bursa Artet Yapı Villa Projesi - Bursa Berkay İnşaat Villa Projesi - Konya Bozkurt İnşaat Sarıyer Fahrettin Aslan İ.Ö.O. İnşaatı - Sarıyer/İstanbul Bozkurt İnşaat Suadiye Mehmet Karamancı İlköğretim Okulu - Suadiye/İstanbul Erim ARC İnşaat Villa Natura Projesi - Aydın Mersine Mert Konut Projesi - Çanakkale Türk Diyanet Vakfı Göksu Evleri Cami İnşaatı - Beykoz/İstanbul Artı Grup Villa Projesi - Bodrum / Muğla GMB İnşaat Fabrika Binası - Gebze/Kocaeli Teknik İnşaat Konut Projesi - Bursa Toros Mermer Konut Projesi - Burdur Frekans LTD. Ses Stüdyosu - Beşiktaş / İstanbul Sabancı İnşaat Konut Projesi - Urla / İzmir Torbey Endüstriyel Fabrika Tuzla - İstanbul Taşhan İnşaat Taşhan Sitesi - Düzce Bilfen Eğit. Kurumları Bilnet Üretim Tersisleri ve idari binası - Dudullu / İstanbul Yılmaz Dere Villa Projesi - Fatsa / Ordu Tetik İnşaat Villa Projesi - Edirne Peker İnşaat Konut Projesi - Eskişehir Armağan Köyü Muhtarlığı Cami İnşaatı - Armağan/Rize ntvmsnbc.com

Binalar kaçak olarak güçlendiriliyor !

Evler en az 6 bin liraya güçlendiriliyor, belediye planı değişene izin vermiyor. Van depremi, ‘bina güçlendirme’nin önemini gündeme getirdi. Vatandaşlar, önce üniversitelerden veya mühendislik bürolarından ‘deprem dayanıklılık raporu’ alıyor. Zemin etüdü ile malzeme kalitesinin test edildiği rapor sonucuna göre, duvarların devrilmemesi için cam elyafla kaplanması, taşıyıcı bir duvar ilave edilmesi gibi 3-6 aylık sürede bir dizi güçlendirme çalışması yapılıyor. Ortalama 20 daireli bir binada hasar raporu almak, 100 m2 daire başına 750 lira-1.500 lira, bina güçlendirmek ise hasarın ve binanın büyüklüğüne göre daire başına 5 bin ila 15 bin liraya malolabiliyor. Belediyelerin imar planlarının değiştiği veya emsalin düştüğü gerekçesiyle güçlendirme ruhsatı vermediği yüzlerce binanın olduğu ve bazı güçlendirmelerin kaçak yapıldığı belirtiliyor. Van depreminin ardından Türkiye genelinde 9 milyon kaçak konutun yıkılması, gerekirse sormadan kamulaştırmasının yapılması konusundaki çalışmalar sürerken, vatandaşların halihazırda oturdukları binaların sağlamlık derecesinin ne olduğu ve binalarını güçlendirmek için apartman bazında neler yapabilecekleri en çok merak edilen konuların başında geliyor. Bu kapsamda binalarını güçlendirmek isteyen vatandaşların ilk yapması gereken, inşaat mühendisleri odası, mühendislik büroları veya üniversitelerden binalarının deprem dayanıklılık raporunu almak. Ardından ise vatandaşların bina güçlendirme işini üstlenen şirketlerle anlaşarak süresi yaklaşık olarak 3 ila 6 ay sürebilecek güçlendirme çalışmalarını başlatmaları gerekiyor. 1987’den beri İstanbul Teknik Üniversitesi işbirliğiyle bina güçlendirme çalışmaları yapan, Gölcük, Afyon, Bingöl depremleri de dahil olmak üzere bugüne kadar 1000’in üzerinde binayı onaran, son olarak Van’da Koç şirketlerine ait 45 binanın hasar tespit çalışmalarını yapan Art-Yol Mühendislik’in Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Türkkan’a göre, güçlendirmenin püf noktası, insanların sağ salim binadan çıkışını sağlayacak bir yapıyı kurmak. Bunun için deprem dayanıklılık raporu hazırlamaya hasar tespitinin ve binanın zayıf yönlerinin belirlendiği ‘zemin etüdü’ yapılarak başlanıyor. Betondan numune alınıyor, kırdırılarak beton kalitesi, röntgen cihazlarıyla kolonlar içindeki demirin kalitesi inceleniyor. Hasar ve çatlaklar belirlenerek tüm veriler 3 boyutlu bir analize tabi tutuluyor. Kolonlardaki korozyon temizleniyor Binalardaki sorunun 3 ana nedenden kaynaklandığını belirten Türkkan, “İlk ve en büyük problem, projenin sisteminde, statiğinde sorun bulunması. Diğer iki sorun ise, malzemesindeki hatalar ve kullanıma bağlı oluşan deformasyonlar” dedi. Raporun ardından yapılan güçlendirme çalışmalarına değinen Türkkan, “Duvarlar depremde hasar alıp devrilmemesi için cam elyafla kaplanıyor. Şayet statikle ilgili sistemsel bir problem varsa, tuğla duvar yıkılarak demir ve betonu kuvvetlendirilmiş taşıyıcı bir betonarme duvar ilave ediliyor” diye konuştu. Binalarda izolasyon eksikliğinden bodrum katlarında korozyona bağlı problemler oluştuğunu belirten Türkkan, bunun binaların yüzde 70’inin sorunu olduğunu, güçlendirme esnasında kolonu sıyırarak paslı demiri temizleyip koruyucu karbonla sardıklarını kaydetti. Binalar kaçak olarak güçlendiriliyor! Ortalama 20 daireli bir binada dayanıklılık raporu alma bedelinin 15-30 bin lira arasında olabileceği, ortalama 100 m2 daire başına 750 lira-1.500 liralık bir ödemenin söz konusu olduğu belirtiliyor. Bina güçlendirmek ise hasarın ve binanın büyüklüğüne göre 20 katlı bir binada daire başına 5 bin ila 15 bin liraya malolabiliyor. Yani ortalama olarak bir dairenin rapor ve güçlendirmek için toplam maliyeti 6 bin liradan başlayıp 17 bin TL’ye çıkabiliyor. Hasara ve binaya göre değiştiği için kesin rakamlardan bahsetmenin güç olduğu kaydediliyor. Sektörde ‘kaçak güçlendirme kavramı’nın da ortaya çıktığını kaydeden Türkkan, “Bina güçlendirmek için firmayla anlaştınız. O bina güçlendirme firması, belediyelerden güçlendirme ruhsatı almadan bu işi yapamaz. Ancak belediye imar planlarının değiştiğini, emsalin düştüğünü gerekçe göstererek güçlendirmeye ruhsat vermeyebiliyor. İmkansız olduğunu bile bile ‘Emsali eski haline getir, öyle güçlendir’ diyor. Yani insanlarda bilinç olsa, belediyeleri aşamıyorsunuz. Güçlendirilmesi gereken binaların yüzde 10’u sadece ruhsat verilmediği için güçlendirilemiyor” diye konuştu. Bunun sektörde bina güçlendirmesi yapan bazı şirketleri kaçak çalışmaya itebildiğini kaydeden Türkkan, şöyle devam etti: “6 katlı, 30 yıllık bir bina için ruhsatı, imarı olduğu halde, emsali düştüğü için ‘3 katı yıkın, öyle güçlendirme yapın’ cevabını aldık. Ruhsatlı, iskanlı olan başka bir binanın 230 bin m2 kullanım alanı vardı. Belediye ‘Projenin emsali değişti, yeni plana göre kullanım alanı 4 bin m2’ diyerek bina güçlendirme ruhsatını vermedi.” Bina güçlendirmeye karşı çıkanın evi mahkeme kararıyla elinden alınabiliyor! 2007 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 8. maddesinde, “Kat maliklerinden biri, bütün kat maliklerinin beşte dördünün yazılı rızası olmadıkça anagayrimenkulün ortak yerlerinde inşaat, onarım ve tesisler, değişik renkte dış badana veya boya yaptıramaz. ‘Ancak, ortak yer ve tesislerdeki bir bozukluğun anayapıya veya bağımsız bir bölüme veya bölümlere zarar verdiğinin ve acilen onarılması gerektiğinin veya anayapının güçlendirilmesinin zorunlu olduğunun mahkemece tespit edilmiş olması halinde’, bu onarım ve güçlendirmenin yapılması konusunda kat maliklerinin rızası aranmaz” deniyor. Bu maddeye dayanarak binalarda 5’te 4 çoğunluk sağlanamadığında kat maliklerinin kendi aralarında birleşerek mahkemeye ‘güçlendirmelidir kararı’ çıkarmak için başvurabildiklerini söyleyen TADEM Taşınmaz Değerleme Başkanı Ali Çetin Önder, “Mahkeme raporu, ‘Bina güçlendirilmelidir’ diyorsa bu karar bağlayıcı nitelik taşıyor. Ancak itiraz eden kat maliği yine üzerine düşen payı ödemezse, diğer kat sahipleri tekrar mahkemeye giderek para ödemeyen kişi adına ‘tescil işlemi’ davası açıyor. Bu da 1-2 yıl sürebiliyor. Sonunda mahkeme, ilgili şahsın evini, güçlendirmeyi talep edenlerin adına tescil edebiliyor, bir başka deyişle mülkiyetine el konuyor. Ardından evinin değeri, o güne yakın bir tarihteki değer üzerinden belirleniyor. Bedelin içinden kat sahibinden istenen pay alınarak kalanı kişinin hesabına yatırılıyor” diye konuştu. Öte yandan uzmanlar, kanunun buna izin vermesine karşın mahkemeden çıkan güçlendirilmelidir kararına uyulduğunu, mahkeme ile uğraşmak istemeyen ya da komşularıyla davalık olmak istemeyenlerin ise çoğunluk sağlanana kadar beklediğini ekliyor. Özel hastaneler, altı fırın, kebapçı olan binalar tehlikede Türkiye’de binaların dayanımı açısından özel hastane ve özel dershanelerin tehdit altında olduğuna değinen Sinan Türkkan, “Konut olarak nitelendirilen alanlar, özel sektörde birileri tarafından satın alınıyor, sonra hastane ya da dershane yapılıyor. Oysa ki hastane veya dershane gibi 200-300 kişinin aynı anda yük bindirdiği yapılar, bu yükü kaldıracak şekilde özel olarak projelendirilir” dedi. Altı fırın ya da kebapçı olan yüzlerce apartman bulunduğunu ve bu binaların da dayanıklılığının zarar gördüğünü dile getiren Türkkan, “Yük ve ısı hesabı gözetilmiyor. Oysa ki ısı farklılıkları binanın yıpranmasında çok etkili. Yüksek ısı, beton ve demirin genleşme katsayılarını değiştirerek malzemelerin kalitesini bozuyor. Daha dayanıksız hale getiriyor” diye konuştu. Türkkan, aynı işi gören ama fiyatı çok farklı olan güçlendirme malzemelerine dikkat edilmesi gerektiğinin de altını çizdi. Güçlendirme, yıkım bedelinin % 40’ını aşarsa avantajlı değil Teknik Yapı ve İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, binanın güçlendirme maliyetinin binayı yıkıp yeniden yapma maliyetinin yüzde 40’ını aşması durumunda maliyet açısından avantajlı olmadığını, bunun yerine yıkılıp yeniden yapılmasının yerinde olduğunu açıkladı. Durbakayım, “Belediyeler, eğer bina, yıkıldığı anda başka bina veya insanlara verecek konumda değilse insanların boşaltılması yönünde karar alabilir. Deprem sonrası çıkabilecek ağır hasarlı oturulamaz raporuna göre belediye yıkımı zorunlu koşabilir. Belediyenin yıkım kararı verebilmesi için binanın kendi yükünü bile taşıyamayacak halde olması, ayrıca yıkıldığı anda başka bina ve insanlara zarar verecek konumda olması gerekir” diye konuştu. Antakya’da binayı kimseyi çıkarmadan güçlendirdi, maliyetini NATO ödedi 4 yıl önce NATO’nun dünyaya katkı yapması nedeniyle seçerek maliyetini karşılamak yoluyla desteklediği 7 uygulama projesinden birini gerçekleştirdiklerini söyleyen Art-Yol Mühendislik’in Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Türkkan, “İTÜ ile kurduğumuz işbirliğiyle Antakya’da 12 katlı bir binayı, içindeki insanları çıkarmadan 3 ay içinde güçlendirdik. Boya-badana yapar gibi sadece eşyaları çekerek bunu yaptık. Bodrum katlarındaki demir korozyonunu engelledik, tuğla duvarları demire karşı 5-10 kat daha mukavemeti olan karbonla kapladık, perdeler ilave ettik. Binanın dışını belirli noktalardan demirli betonarme ile kapladık” dedi. Türkkan, NATO tarafından tüm giderleri karşılanan projenin maliyetinin 2007 yılında 130 bin TL’ye mal olduğunu kaydetti.

Van’da fırsatçılar türedi ‘Çatlak doldururuz’ diye sokakta dolaşıyorlar Van-Erciş’te Koç Grubu’na ait olan Arçelik, Beko, Aygaz, Opet ve Ford bayilerine ait olan 45 binanın hasar raporunu düzenlediklerini belirten Sinan Türkkan, “Fakat orada ‘gözle kontrol’ün yanı sıra bu alanda fırsatçılara meydan veren bir ortam doğdu. ‘Mantolama yapıyoruz’ diye dolaşanlar, çatlağa bir şeyler sürüp doldurduğunu iddia edenler türedi. Bunlara karşı, orada Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nden gelen taleple İTÜ ile de işbirliği sağlayarak bina güçlendirmesi yapabiliriz. Van’a giderek oradaki çalışmalarda bizzat görev almaya talibiz” dedi. Bina güçlendirme kredileri verilmeli Bina güçlendirmesini destekleyecek bir dizi teşvik verilmesi gerektiğini vurgulayan Türkkan, şöyle devam etti: “Bu binalara yapılacak harcamalarda KDV düşürülmeli. Bankalarla işbirliği sağlanarak konut kredileri gibi ‘bina güçlendirme kredileri’ de verilebilmeli. Kat malikleri için cazip hale getirmek amacıyla yüzde 10 emsal artırılabilir. Binalara ‘sağlamlık’ sertifikası da verilebilir. Bir de DASK’a ödenecek primler binanın sağlamlık derecesi arttıkça azalabilir.”

Kat bazında duvarlar güçlendirilebiliyor Uzmanlar, kat bazında alınabilecek tek önlemin yıkım anında yaşam alanları oluşturmak için yapılacak korumalardan ibaret olduğunu belirtiyor. Önlemler arasında duvarları karbon malzemeyle kaplamak, eşyaları duvara vidalamak, acil deprem planı oluşturmak var. gazetevatan