Ayrıntılı bilgi için
Vergi İletişim Merkezinin
(VİMER) 444 0 189 numaralı telefon hattına
başvurabilirsiniz.
www.gib.gov.tr
Bu rehber, basım tarihinde yürürlükte olan mevzuat dikkate alınarak hazırlanmıştır.
Güncel mevzuat bilgilerine ücretsiz olarak ulaşmak için
Başkanlığımızın internet sayfası aracılığıyla
e-posta bilgilendirme hizmetine abone olabilirsiniz.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Daire Başkanlığı
Yayın No: 144
Şubat 2012
MÜKELLEF HAKLARI BİLDİRGESİ
Bu bildirge, Türk Gelir İdaresinin mükellef odaklı, kaliteli hizmet
sunma anlayışı içerisinde, saygılı ve dürüst olma temel ilkesiyle
çalışmaya, vergi ödemenin sadece bir yükümlülük değil vatandaş olma
ve sorgulama hakkı olduğu bilinciyle kendisinden hizmet alan herkesi
memnun etmeye ve sorunları çözmeye olan bağlılığını onaylar.
Bu nedenle;
•
Açık, güvenilir, zamanında ve yeterli bilgi ile hizmet vereceğiz.
•
Bilgi Edinme Hakkı Kanunu çerçevesinde öğrenmek istediğiniz
her bilgi için doğru insanlarla temasa geçmeniz konusunda sizleri
yönlendireceğiz.
•
Vergi konusundaki gelişmeleri sürekli güncellenen internet sayfamızla
ve basılı yayınlarla sizlere en kısa zamanda duyuracağız.
•
Ücretsiz e-posta sistemimize kaydolmanız durumunda vergisel
gelişmeleri kaynağından ve anında öğrenmiş olacaksınız.
•
Şahsi ve gizli bilgilerinize saygılıyız. Bu bilgileri Vergi Usul Kanunu’nun
öngördüğü haller dışında açıklamayacağız ve kullanmayacağız.
•
Vergi ile ilgili yükümlülüklerinizin yerine getirilmesinde sizlere her
türlü kolaylığı sağlayacağız.
•
Yaptığımız işlemlerde ve gerçekleştirdiğimiz düzenlemelerde vergi
kanunlarının adil, hukuksal, tarafsız ve rekabeti koruyucu bir şekilde
uygulanmasını esas alacağız.
•
Vergi incelemelerinde kanunları doğru, tarafsız ve tutarlı bir şekilde
uygulayacağız. İncelemenin her aşamasında sizi bilgilendireceğiz.
•
Şikayetlerinizi gerçek kimlik ve iletişim bilgilerinizle iletmeniz halinde,
en kısa sürede sonuç ile beraber size döneceğiz.
•
Sürekli olarak kendimizi yenileyecek, daha iyi hizmet sunmanın arayışı
içinde olacağız.
MİSYONUMUZ
Toplumsal refahın artırılmasına destek sağlamak üzere yeterli geliri
adalet, tarafsızlık, verimlilik ilkeleri çerçevesinde toplamak,
vergi sisteminin basitleştirilmesi ve
uyumun artırılmasına katkıda bulunmak
ve mükellefe kaliteli hizmet sunmaktır.
VİZYONUMUZ
Her türlü ekonomik yapı ve aktiviteyi geliştiren, kavrayan;
güvenilir, etkin, şeffaf, küresel boyutta
öncü ve örnek bir idare olmaktır.
TEMEL DEĞERLERİMİZ
Güvenilirlik
Adalet
Tarafsızlık
Etkinlik (Hız, esneklik ve verimlilik)
Saydamlık
Sorumluluk Bilinci
Çözüm Odaklılık
Yetkinlik
Sürekli Gelişim
Katılımcılık
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ................................................................................................................... 1
1. KİRA GELİRİ.................................................................................................... 1
2. KİRA GELİRİNE KONU MAL VE HAKLAR...................................................... 2
3. KİRA GELİRİNİN ELDE EDİLMESİ.................................................................
3
3.1. Kira Bedelinin Nakden Tahsil Edilmesi........................................................3
3.2. Kira Bedelinin Ayni Olarak Tahsil Edilmesi...................................................4
3.3. Kiraya İlişkin Tahsilat Ve Ödemelerin Belgelendirilmesi
...............................4
4. KİRA BEDELİNİN HİÇ OLMAMASI VEYA DÜŞÜK OLMASI...........................
5
5. KİRA GELİRLERİNDE İSTİSNA UYGULAMASI..............................................
6
6. KİRA GELİRİNİN TESPİTİNDE İNDİRİLECEK GİDERLER.............................
7
6.1. Götürü Gider Yönteminde Gider İndirimi
......................................................7
6.2. Gerçek Gider Yönteminde İndirilecek Giderler
.............................................7
7. ZARAR DOĞMASI HALİ..................................................................................
9
8. KİRA ÖDEMELERİNDE VERGİ KESİNTİSİ .................................................. 10
9. KİRA GELİRİNİN BEYANI
............................................................................. 10
10. YILLIK BEYANNAMEYE DAHİL EDİLEN GELİRLERDEN
YAPILACAK İNDİRİMLER........................................................................... 11
10.1. Şahıs Sigorta Şirketlerine Ödenen Primler ile
Bireysel Emeklilik Sistemine Ödenen Katkı Payları
..................................12
10.2. Eğitim ve Sağlık Harcamaları
...................................................................12
10.3. Bağış ve Yardımlar
...................................................................................13
10.4. Sponsorluk Harcamaları
...........................................................................14
10.5. Doğal Afetler ile İlgili Ayni ve Nakdi Bağışlar
............................................14
10.6. Türkiye Kızılay Derneğine Makbuz Karşılığı Yapılan
Maddi Bağış ve Yardımlar
.......................................................................14
10.7. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansına Yapılan
Bağış, Yardım ve Sponsorluk Harcamaları
.............................................14
10.8. Diğer Kanunlara Göre Tamamı İndirilecek Bağış ve Yardımlar
................15
11. BEYANNAMENİN VERİLME ZAMANI VE YERİ.......................................... 16
12. ÖNCEDEN HAZIRLANMIŞ KİRA BEYANNAME SİSTEMİ.......................... 17
13. KİRA GELİRİ ELDE EDİLDİĞİ HALDE
BEYANNAME VERİLMEMESİ VEYA EKSİK BEYAN EDİLMESİ................. 18
14. 2011 YILI GELİRLERİNE UYGULANACAK VERGİ TARİFESİ.................... 19
15. VERGİNİN ÖDENMESİ............................................................................... 19
16. KİRA GELİRLERİNİN BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEKLER.............................. 20
17. BEYANNAMENİN DOLDURULMASINDA
DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR................................................................. 30
VERGİNİZİ ÖDEYEBİLECEĞİNİZ ANLAŞMALI BANKALAR............................ 31
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
1
GİRİŞ
Bu rehber, 2011 yılında, sahip oldukları mal ve hakları kiraya verenlere;
kira gelirine konu mal ve haklar, vergiden istisna kira tutarı, beyan edilen
kira gelirlerinden indirilecek giderler, kira ödemelerinde vergi kesintisi ve
ödenmesi gereken verginin hesaplanması konularında genel bilgiler sunmak
amacıyla hazırlanmıştır.
Rehberde, konut ve işyeri kira gelirinin hangi hallerde beyan edileceğine
ve kira gelirlerinin diğer gelir unsurları ile bir arada elde edilmesi halinde
beyan edilmesi gereken tutarın tespitine ilişkin örnekli açıklamalar da yer
almaktadır.
1. KİRA GELİRİ
Gelir Vergisi Kanununda belirtilen mal ve hakların kiraya verilmesi
karşılığında elde edilen gelirler
“gayrimenkul sermaye iradı” olarak ifade
edilmektedir ve belli koşullarda gelir vergisine tabi tutulmaktadır.
Gayrimenkul sermaye iradının mükellefi, kira gelirine konu mal ve
hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri
ile kiralanmış bir mal veya hakkın kiraya verilmesi durumunda kiracılarıdır.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
2
2. KİRA GELİRİNE KONU MAL VE HAKLAR
Kira gelirine konu mal ve haklar, Gelir Vergisi Kanununun 70 inci
maddesinde tanımlanmıştır. Bunlar;
●
● Arazi, bina, maden suları, memba suları, madenler, taş ocakları, kum ve
çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların
mütemmim cüzileri ve teferruatı,
●
● Voli mahalleri ve dalyanlar,
●
● Gayrimenkullerin, ayrı olarak kiraya verilen mütemmim cüzileri ve
teferruatı ile bilumum tesisatı, demirbaş eşyası ve döşemeleri,
●
● Gayrimenkul olarak tescil edilen haklar,
●
● Arama, işletme ve imtiyaz hakları ve ruhsatları, ihtira beratı, alameti
farika, marka, ticaret unvanı, her türlü teknik resim, desen, model, plan ile
sinema ve televizyon filmleri, ses ve görüntü bantları, sanayi ve ticaret ve
bilim alanlarında elde edilmiş bir tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül
veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı
gibi haklar,
İhtira beratının mucitleri veya kanunî mirasçıları ile telif haklarının
müellifleri veya bunların kanuni mirasçıları tarafından
kiralanmasından doğan kazançlar, serbest meslek kazancıdır.
●
● Telif hakları,
●
● Gemi ve gemi payları ile bilumum motorlu tahmil ve tahliye vasıtaları,
●
● Motorlu nakil ve cer vasıtaları, her türlü motorlu araç, makine ve tesisat
ile bunların eklentileri
olarak ifade edilmektedir.
Yukarıda yazılı mallar ve haklar, ticarî veya zirai bir işletmeye dahil
bulunduğu takdirde bunların iratları ticarî veya zirai kazancın tespitine
ilişkin hükümlere göre hesaplanır.
Tüccarlara ait olsa dahi, işletmeye dahil bulunmayan gayrimenkullerle
hakların kiraya verilmesinden elde edilen gelir de gayrimenkul sermaye iradı
kabul edilir.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
3
Vakfın gelirinden hizmet karşılığı olmayarak alınan hisseler ile zirai
faaliyete bilfiil iştirak etmeksizin sadece üründen pay alan arazi sahiplerinin
gelirleri de gayrimenkul sermaye iradı kabul edilir.
3. KİRA GELİRİNİN ELDE EDİLMESİ
Kira gelirinde gelirin elde edilmesi, tahsil esasına bağlanmıştır. Tahsil
esasına göre kira gelirinin vergilendirilmesi için nakden veya ayni olarak
tahsil edilmiş olması gerekmektedir.
3.1. Kira Bedelinin Nakden Tahsil Edilmesi
Kira bedelinin nakden tahsil edilmesi, kiranın Türk parası veya yabancı
para ile ödenmesini ifade eder. Alınan çek bedelleri de nakden tahsilat
sayılır.
●
● Mükellefler tarafından o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak tahsil edilen
kira bedelleri,
tahsil edildiği yılın hasılatı sayılır.
Örneğin; 2008, 2009 ve 2010 yılları kira gelirleri topluca 2011 yılında
tahsil edilirse, 2011 yılının geliri olarak dikkate alınacaktır.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
4
●
● Gelecek yıllara ait olup, peşin tahsil edilen kira bedelleri, ödemenin
yapıldığı yılın değil,
gelirin ilgili olduğu yılın hasılatı olarak kabul
edilir.
Örneğin; 2011, 2012 ve 2013 yılları kira gelirleri topluca 2011 yılında
tahsil edilirse, her yıla ait kira bedeli ilgili yılda beyan edilecektir.
Döviz cinsinden kiraya verme işlemlerinde tahsilatın yapıldığı tarihteki
T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınarak gayri safi hasılat
belirlenir.
3.2. Kira Bedelinin Ayni Olarak Tahsil Edilmesi
Kiranın ayni olarak alınması halinde, tahsil edilen kiralar Vergi Usul
Kanunu hükümlerine göre emsal bedeli ile paraya çevrilir.
3.3. Kiraya İlişkin Tahsilat ve Ödemelerin Belgelendirilmesi
Kira geliri elde edenler ile kiracıların;
- Konutlarda her bir konut için 500 TL ve üzerinde kira geliri elde
edilmesi halinde,
- İşyerlerinde ise, miktar sınırlaması olmaksızın
kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya
posta idareleri tarafından düzenlenen belgelerle tevsik etmesi zorunluluğu
bulunmaktadır.
Banka, benzeri finans kurumları veya posta idareleri aracı kılınmak
suretiyle, para yatırma veya havale, çek veya kredi kartı gibi araçlar
kullanılmak suretiyle yapılan tahsilat ve ödemeler karşılığında dekont veya
hesap bildirim cetvelleri düzenlendiğinde, bu belgeler tevsik edici belge
kabul edilecektir. Bankaların internet şubeleri üzerinden yapılan ödeme ve
tahsilatlar da aynı kapsamdadır.
Söz konusu zorunluluklara uymayanlara kesilecek ceza, Vergi Usul
Kanununun mükerrer 355 inci maddesinin o yıl için belirlenen özel
usulsüzlük cezası miktarından az olmamak üzere her bir işlem için bu işleme
konu tutarın % 5’idir.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
5
4. KİRA BEDELİNİN HİÇ OLMAMASI VEYA DÜŞÜK
OLMASI
Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde,
“emsal kira
bedeli”
esas alınır. Buna göre;
●
● Gayrimenkulün bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması,
●
● Kiraya verilen gayrimenkulün kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük
olması
hallerinde emsal kira bedeli esası uygulanacaktır.
Kiraya verilen bina ve arazilerde emsal kira bedeli, varsa yetkili özel
makamlarca veya mahkemelerce saptanmış kira bedelidir. O bina ya da arazi
için kira takdiri veya tespiti yapılmamışsa emsal kira bedeli, emlak vergisi
değerinin % 5’idir.
Bina veya arazi dışında kalan mal ve haklarda emsal kira bedeli, bunların
maliyet bedelinin %10’udur. Bu bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul Kanununun
servetlerin değerlemesi hakkındaki hükümlerine göre belli edilen değerlerinin
% 10’udur.
Örnek:
Ayhan DEMİRCAN, 2011 yılında emlak vergisi değeri
120.000 TL olan bir apartman dairesini bedelsiz olarak arkadaşının
kullanımına bırakmıştır.
Bu durumda, kira geliri elde edilmediği halde, emsal kira bedeli
hesaplanması ve buna göre bulunacak tutar kadar kira geliri elde edilmiş
sayılması gerekmektedir.
Emsal Kira Bedeli: 120.000 x % 5= 6.000 TL olacaktır. Bu tutar, beyan
edilmesi gereken gelir olarak dikkate alınacaktır.
Aşağıda belirtilen hallerde ise emsal kira bedeli esası uygulanmaz:
●
● Boş kalan gayrimenkullerin korunması amacıyla bedelsiz olarak
başkalarının ikametine bırakılması,
●
● Binaların mal sahiplerinin çocuklarının, anne ve babalarının veya
kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi (Ancak, bu kimselerin her birinin
ikametine birden fazla konut tahsis edilmişse bu konutların yalnız birisi
hakkında emsal kira bedeli hesaplanmaz),
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
6
●
● Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede oturması,
●
● Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve
belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalar.
5. KİRA GELİRLERİNDE İSTİSNA UYGULAMASI
Konut kira geliri elde eden kişilerin, yıllık olarak tespit edilen istisna
tutarının (2011 yılı için istisna tutarı 2.800 TL) altında kira geliri elde etmesi
halinde vergi dairesinde mükellefiyet kaydı açtırmasına ve beyanname
vermesine gerek bulunmamaktadır.
İstisna tutarının üzerinde konut kira geliri elde edilmesi halinde ise
yıllık beyanname ile beyan edilen kira gelirinden istisna tutarının düşülmesi
gerekmektedir.
İstisna uygulaması sadece konut olarak kiraya verilen
gayrimenkullerden elde edilen gelirler için söz konusudur.
Örneğin, konut ve işyeri kira gelirinin birlikte elde edilip beyan edilmesi
halinde, istisna sadece konut kira gelirine uygulanır. İşyeri kira gelirine
istisna uygulanmaz. (Bakınız Örnek 4)
Kira gelirinin yanında ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan
etmek zorunda olanlar, 2.800 TL’lik istisnadan yararlanamazlar.
●
● Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde, bu konuttan elde
edilen kira gelirlerinin vergilendirilmesinde, her bir ortak için (2011 yılı
için) 2.800 TL’lik istisna ayrı ayrı uygulanacaktır.
●
● Mirasın paylaşılmamış olması halinde, her bir mirasçı istisnadan ayrı ayrı
yararlanacaktır.
Bir mükellefin birden fazla konuttan
kira geliri elde etmesi halinde, istisna kira gelirleri toplamına
bir defa uygulanacaktır. (Bakınız Örnek 10)
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
7
6. KİRA GELİRİNİN TESPİTİNDE İNDİRİLECEK
GİDERLER
Kira gelirinin vergilendirilmesinde, elde edilen gelirin safi tutarı iki farklı
şekilde tespit edilebilmektedir.
●
● Götürü Gider Yöntemi (Hakları kiraya verenler hariç)
●
● Gerçek Gider Yöntemi
Götürü veya gerçek gider yönteminin seçimi, taşınmaz malların tümü
için yapılır. Bunlardan bir kısmı için gerçek gider, diğer kısmı için götürü
gider yöntemi seçilemez.
Götürü gider yöntemini seçen mükellefler,
iki yıl geçmedikçe gerçek
gider yöntemine dönemezler.
6.1. Götürü Gider Yönteminde Gider İndirimi
Götürü gider yöntemini seçen mükellefler, kira gelirlerinden istisna
tutarını düştükten sonra kalan tutarın % 25’i oranındaki götürü gideri gerçek
giderlere karşılık olmak üzere indirebilirler. Hakları kiraya verenler, götürü
gider yöntemini uygulayamazlar.
6.2. Gerçek Gider Yönteminde İndirilecek Giderler
Gerçek gider yönteminin seçilmesi durumunda, brüt kira geliri tutarından
aşağıdaki giderlerin gerçek tutarları indirilebilir.
●
● Kiraya veren tarafından kiraya verilen gayrimenkul için ödenen
aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri,
●
● Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün önemi ile
orantılı olan idare giderleri,
●
● Kiraya verilen mal ve haklara ait sigorta giderleri,
●
● Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara harcanan
borçların faiz giderleri,
●
● Konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından
itibaren 5 yıl süre ile iktisap bedelinin % 5’i (İktisap bedelinin % 5’i
tutarındaki bu indirim, sadece ilgili gayrimenkule ait hasılata uygulanacak,
indirilmeyen kısım gider fazlalığı sayılmayacaktır. 2007 yılından
önce iktisap edilen konutlar için indirimden yararlanılması mümkün
bulunmamaktadır.)
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
8
İktisap bedelinin % 5’i tutarındaki bu indirim, sadece konut olarak
kiraya verilen bir adet gayrimenkul için uygulanacaktır.
İşyeri olarak kiraya verilen gayrimenkuller
% 5’lik gider indiriminden yararlanamayacaktır.
●
● Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen vergi, resim, harç ve şerefiyelerle
kiraya veren tarafından belediyelere ödenen harcamalara katılma
payları,
●
● Amortismanlar,
●
● Kiraya veren tarafından kiraya verilen gayrimenkul için yapılan onarım
giderleri ile bakım ve idame giderleri,
●
● Kira ile tuttukları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve
diğer gerçek giderler,
●
● Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konut
veya lojmanların kira bedeli,
Türkiye’de yerleşik olmayan mükelleflerin (Çalışma veya oturma izni
alarak altı aydan daha fazla bir süredir yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları
dahil), yabancı ülkelerde ödedikleri kira bedelleri Türkiye’de elde ettikleri
kira gelirinden gider olarak indirim konusu yapılamaz.
●
● Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak sözleşmeye, kanuna veya ilama
istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar.
Gerçek gider yöntemini seçen mükelleflerin, yaptıkları giderlerle ilgili
belgeleri 5 yıl süresince saklamaları ve vergi dairesince istendiğinde ibraz
etmeleri gerekmektedir.
6.2.1. Gerçek Gider Yönteminde İstisnadan Yararlanılması Halinde İndirilecek
Giderin Hesaplanması
Gerçek gider yönteminin seçilmesi ve konut kira gelirlerine uygulanan
istisnadan yararlanılması durumunda, gerçek gider tutarının istisnaya isabet
eden kısmı, gayri safi hasılattan indirilemeyecektir.
Vergiye tabi hasılata isabet eden indirilebilecek gider kısmı aşağıdaki
formül kullanılarak hesaplanabilir.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
9
İndirilebilecek Gider = Toplam Gider x Vergiye Tabi Hasılat*
Toplam Hasılat
(*) Vergiye Tabi Hasılat = Toplam Hasılat - Mesken Kira Geliri İstisnası
Örnek:
Nurettin YILMAZ, sahibi olduğu konutu 2011 yılında kiraya
vermiş olup, 9.000 TL kira geliri elde etmiştir. Başka geliri bulunmayan
ödevli gayrimenkulü ile ilgili olarak, 2.000 TL harcama yapmış olup, gerçek
gider yöntemini seçmiştir.
Ödevlinin gerçek gider olarak indirebileceği tutar, 2.000 TL tutarındaki
toplam giderin vergiye tabi hasılata isabet eden kısmı kadar olacaktır.
Vergiye Tabi Hasılat = 9.000 – 2.800 = 6.200 TL
İndirilebilecek Gider = (2.000 x 6.200) / 9.000 = 1.378 TL
7. ZARAR DOĞMASI HALİ
Gayrimenkul sermaye iradına konu olan sermayenin kendisinde meydana
gelen eksilmeler zarar sayılmaz ve iradın gayri safi miktarının tespitinde gider
olarak kabul edilmezler.
Gayrimenkul sermaye iradının safi tutarının hesabında giderlerin fazlalığı
dolayısıyla doğan zararlar,
beş yılı geçmemek üzere gelecek yıllarda elde
edilen kira gelirlerinden gider olarak düşülebilir.
Bu durumun iki istisnası
vardır:
●
● Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları
konut veya lojmanların kira bedellerini indirim konusu yapmaları
durumunda bir zarar doğması halinde, bu zararın gelecek yıllarda elde
edilen gayrimenkul sermaye iradından indirim konusu yapılması söz
konusu değildir.
●
● Konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkule ait hasılattan indirim
konusu yapılan iktisap bedelinin % 5’i oranındaki tutarın indirilemeyen
kısmı gider fazlalığı olarak dikkate alınamaz.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
10
8. KİRA ÖDEMELERİNDE VERGİ KESİNTİSİ
Gayrimenkul sermaye iradına konu olan mal ve hakları kiralayan Gelir
Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinde sayılan kişi, kurum ve kuruluşlar,
kira ödemeleri üzerinden gelir vergisi kesintisi (tevkifat) yapmak
zorundadırlar.
Kiracı olan bu kişi ve kuruluşlar, yaptıkları kira ödemelerinin
brüt tutarı
üzerinden
% 20 oranında gelir vergisi kesintisi yapmak zorundadırlar.
Bu vergi kesintisi, gelecek aylara veya yıllara ait olmak üzere peşin
ödenen kira bedeli üzerinden de yapılacaktır. Örneğin; 3 aylık veya 1 yıllık
işyeri kirası peşin tahsil edildiğinde, bu durumda peşin tahsil edilen kiranın
tamamı vergi kesintisine tabi tutulacaktır.
Kiracı olan basit usulde vergiye tabi ise, ödemelerden vergi kesintisi
yapma yükümlülüğü bulunmadığından, kira ödemesi üzerinden vergi
kesintisi yapılmayacaktır.
Kiraya verilen gayrimenkulün hem konut hem de işyeri olarak kullanılması
halinde ise; kiralanan yerin tamamı veya bir kısmı işyeri olarak kullanıldığı
sürece, kira bedelinin
tamamı vergi kesintisine tabi olacaktır.
9. KİRA GELİRİNİN BEYANI
Beyana tabi geliri
sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan
mükelleflerden;
●
● Bir takvim yılı içinde elde ettiği konut kira geliri, istisna tutarını
(2011 yılı için 2.800 TL)
aşanlar,
●
● İşyeri kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan, kira
gelirlerinin brüt tutarı beyanname verme sınırını
(2011 yılı için 23.000 TL)
aşanlar, (Bakınız Örnek: 7)
(Beyanname verme sınırı olan 23.000 TL’nin aşılıp aşılmadığının
tespitinde, gelir vergisi kesintisine tabi brüt kira gelirleri ile konut kira
gelirinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate
alınacaktır.)
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
11
●
● Bir takvim yılı içinde mal ve hakların kiralanmasından elde edilen
gelirlerden kesinti ve istisna uygulamasına konu olmayan ve tutarı
beyanname verme sınırını
(2011 yılı için 1.170 TL) aşanlar (Bakınız
Örnek: 8)
yıllık beyanname vereceklerdir.
Vergi kesintisine ve istisna uygulamasına konu olmayan kira gelirlerinde
(Örneğin, basit usuldeki mükellefe kiraya verilen işyerinden elde edilen kira
gelirlerinde olduğu gibi) beyanname vermede esas olan 1.170 TL’lik tutar
bir istisna olmayıp, beyanname verme sınırıdır. Bu tutarı aşan bir kira geliri
olduğunda tamamı beyan edilecektir.
Aile bireylerinin her birinin sahip oldukları mal ve haklardan elde ettikleri
kira gelirleri için kendi adlarına ayrı ayrı beyanname vermeleri gerekmektedir.
Beyanname, geliri elde eden aile bireyi adına düzenlenerek imzalanacaktır.
Küçük ve kısıtlıların mükellef olması durumunda bunlar adına verilecek
olan yıllık gelir vergisi beyannamesi veli, vasi veya kayyum tarafından
imzalanır.
Mal ve haklara hisseli olarak sahip olunması halinde, her ortağın sadece
kendi hissesine karşılık gelen kira gelirlerini beyan etmesi gerekmektedir.
(Bakınız Örnek: 5)
10. YILLIK BEYANNAMEYE DAHİL EDİLEN
GELİRLERDEN YAPILACAK İNDİRİMLER
Yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlere ilişkin indirimler Gelir
Vergisi Kanunu ile diğer kanunlarda belirtilmiştir. Gelir vergisi matrahının
tespitinde gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden aşağıda
belirtilen indirimlerin yapılabilmesi için yıllık beyanname ile bildirilecek bir
gelirin bulunması ve yapılacak indirimlerin ilgili mevzuatta belirtilen şartları
taşıması gerekmektedir.
Buna göre indirim konusu yapılabilecek hususlar şunlardır:
1- Şahıs sigorta şirketlerine ödenen primler ile bireysel emeklilik sistemine
ödenen katkı payları,
2- Eğitim ve sağlık harcamaları,
3- Bağış ve yardımlar,
4- Sponsorluk harcamaları,
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
12
5- Doğal afetler ile ilgili ayni ve nakdi bağışlar,
6- Türkiye Kızılay Derneğine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve
yardımlar,
7- İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansına yapılan bağış, yardım
ve sponsorluk harcamaları,
8- Diğer kanunlara göre tamamı indirilecek bağış ve yardımlar.
10.1. Şahıs Sigorta Şirketlerine Ödenen Primler ile Bireysel Emeklilik
Sistemine Ödenen Katkı Payları
Yıllık beyanname veren mükellefler, vergi matrahlarının tespitinde
bireysel emeklilik sistemine ödedikleri kendisine, eşine ve küçük çocuklarına
ait katkı payının beyan edilen gelirin % 10’una kadar olan kısmını gelir
vergisi matrahlarının tespitinde indirim konusu yapabileceklerdir. Bireysel
emeklilik dışında kalan şahıs sigortaları için ödenen primlerin ise beyan
edilen gelirin % 5’ine kadar olan kısmı matrahın tespitinde indirim konusu
yapılacaktır. İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplamasında beyan edilen
gelir olarak beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret
olan mükellefler için yıllık gelir vergisi beyannamesinin safi irat satırında yer
alan tutar esas alınacaktır.
Bireysel emeklilik sistemi ile diğer şahıs sigortaları için ödenen katkı payı
ve primlerin birlikte olması halinde matrahtan indirim konusu yapılabilecek
tutar beyan edilen gelirin % 10’u ile sınırlı olacaktır. Bu durumda şahıs sigorta
primleri için % 5 oranındaki sınır ayrıca aranacaktır. Diğer taraftan, indirim
konusu yapılacak prim, aidat ve katkı paylarının toplamı, asgari ücretin yıllık
brüt tutarını aşamaz (2011 yılı gelirlerine ilişkin olarak kullanılacak olan
asgari ücretin yıllık brüt tutarı
9.801 TL’dir).
10.2. Eğitim ve Sağlık Harcamaları
Aşağıda belirtilen şekilde yapılan eğitim ve sağlık harcamaları beyan
edilen gelirin % 10’unu aşmaması şartıyla yıllık beyanname ile bildirilecek
gelirlerden indirilir.
●
● Eğitim ve sağlık harcamaları Türkiye’de yapılmalıdır.
●
● Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan gerçek veya tüzel kişilerden
alınacak belgelerle tevsik edilmelidir.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
13
●
● Söz konusu harcamalar mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına
ilişkin olmalıdır.
İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplanmasında beyan edilen gelir
olarak, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl
zararları toplamından önceki tutar esas alınacaktır.
10.3. Bağış ve Yardımlar
10.3.1. Sınırlı İndirilecekler
Gelir vergisi mükellefleri, genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel
idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar
Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek
gelirin % 5’ini (Kalkınmada öncelikli yöreler için % 10’unu) aşmamak üzere,
makbuz karşılığında yaptıkları bağış ve yardımları yıllık beyanname ile
bildirilecek gelirlerinden indirim konusu yapabilirler.
10.3.2. Sınırsız İndirilecekler
a)
Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve
köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve 100 yatak kapasitesinden az olmamak
üzere öğrenci yurdu (Kalkınmada öncelikli yörelerde 50 yatak kapasiteli)
ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon
merkezi inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için
bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin
faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış
ve yardımların tamamı beyan edilen gelirden indirilebilecektir.
Okul, sağlık tesisi ve öğrenci yurdu yapımı veya bu tesislerin faaliyetlerine
devam edebilmeleri için yapılan bağış ve yardımların (harcamaların)
herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın vergi matrahının tespitinde dikkate
alınabilmesi için bu bağış ve yardımların genel bütçeye dahil daireler, özel
bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köylere yapılması
gerekmektedir.
b)
Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek
ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde
bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet
bedellerinin tamamı beyan edilecek gelirden indirilebilecektir.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
14
c)
Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler,
kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan
vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar
tarafından yapılan ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen veya
desteklenmesi uygun görülen çalışmalara ilişkin harcamalar ile bu amaçla
yapılan her türlü bağış ve yardımların tamamı beyan edilen gelirden indirim
konusu yapılabilecektir.
10.4. Sponsorluk Harcamaları
3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanun ile 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu
Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk
harcamalarının;
●
● Amatör spor dalları için tamamı,
●
● Profesyonel spor dalları için % 50’si
yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirim konusu
yapılabilecektir.
10.5. Doğal Afetler ile İlgili Ayni ve Nakdi Bağışlar
Bakanlar Kurulunca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla
Başbakanlık aracılığıyla makbuz karşılığı yapılan ayni veya nakdi bağışların
tamamı indirim konusu yapılabilecektir.
10.6. Türkiye Kızılay Derneğine Makbuz Karşılığı Yapılan Nakdi Bağış ve
Yardımlar
İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine makbuz karşılığı
yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı indirim konusu yapılabilecektir.
10.7. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansına Yapılan Bağış,
Yardım ve Sponsorluk Harcamaları
5706 sayılı İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Hakkında Kanun
uyarınca kurulan Ajansa yapılan her türlü ayni ve nakdi bağış ve yardımlar ile
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
15
sponsorluk harcamalarının tamamı gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek
gelirlerden indirilebilecektir.
10.8. Diğer Kanunlara Göre Tamamı İndirilecek Bağış ve Yardımlar
a) Umumi hayata müessir afetler dolayısıyla alınacak tedbirlerle yapılacak
yardımlara ilişkin 7269 sayılı Kanuna göre oluşturulan fona yapılan nakdi
bağışların tümü ile milli yardım komiteleri veya mahalli yardım komitelerine
makbuz karşılığı yapılan ayni/nakdi bağışlar,
b) Yüksek Öğretim Kanununa göre üniversitelere ve Yüksek Teknoloji
Enstitüsüne makbuz karşılığı yapılan nakdi ve ayni bağışlar ile vakıf
üniversitelerine yapılan bağış ve yardımlar,
c) Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa göre yapılan
bağış ve yardımlar,
d) Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunun Kuruluşu
Hakkındaki Kanuna göre yapılan nakdi bağışlar,
e) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununa göre yapılan
ayni ve nakdi bağışlar,
f) Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanununa göre yapılan
ayni/nakdi bağışlar,
g) Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı Kanununa göre yapılan
ayni/nakdi bağışlar,
h) Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanununa göre
yapılan ayni/nakdi bağışlar,
i) İlköğretim ve Eğitim Kanununun 76 ncı maddesine göre ilköğretim
kurumlarına yapılan nakdi bağışların
tamamı indirilebilecektir.
Bağış ve yardımın nakden yapılmaması halinde,
bağışlanan veya yardımın konusunu teşkil eden mal veya hakkın
varsa mukayyet değeri, yoksa Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre
Takdir Komisyonunca tespit edilecek değeri esas alınır.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
16
11. BEYANNAMENİN VERİLME ZAMANI VE YERİ
Mükelleflerin,
1 Ocak 2011 – 31 Aralık 2011 dönemine ait beyana
tabi gayrimenkul sermaye iradı gelirleri için
2012 yılının MART ayının
1 inci gününden 25 inci günü akşamına kadar
beyannamelerini vermeleri
gerekmektedir.
Beyanname verme süresinin son gününün resmi tatil gününe rastlaması
halinde, tatilden sonraki ilk iş gününün tatil saatine kadar beyanname
verilebilir.
Beyanname; normal (adi) posta ile veya özel dağıtım şirketleri aracılığıyla
gönderilirse, vergi dairesine ulaştığı tarihte, taahhütlü olarak posta ile
gönderilmiş ise zarfın üzerindeki postaya veriliş tarihinde verilmiş sayılır.
Takvim yılı içinde ülkeyi terk edenler, yurt dışına çıkma tarihinden
önceki
15 gün içinde beyanname vermek zorundadırlar. Ölüm halinde ise
beyanname ölüm tarihinden itibaren
4 ay içinde mirasçılar tarafından verilir.
Beyanname, mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine verilecektir.
Mükellefler normal olarak ikametgahlarının bulunduğu yerin vergi dairesine
bağlıdırlar.
Beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan
mükellefler, istemeleri halinde vergi dairesinden alacakları kullanıcı kodu,
parola ve şifreyi kullanmak suretiyle yıllık gelir vergisi beyannamelerini
elektronik ortamda doğrudan kendileri gönderebilecekleri gibi elektronik
beyanname gönderme aracılık yetkisi almış meslek mensubu aracılığıyla da
elektronik ortamda gönderebileceklerdir.
Beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret
olan mükellefler, 1001B nolu Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesini
dolduracaklardır.
Gayrimenkul sermaye iradının yanında beyana tabi diğer gelirlerin de
olması halinde, elde edilen kira geliri, bütün gelirlerin beyanı için kullanılan
1001A nolu Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesine dahil edilecektir.
Sadece kira geliri elde eden 60 yaş üzeri mükellefler ile
özürlü mükelleflerden yaşlılığı, sakatlığı veya hastalığı nedeniyle
vergi dairesine gelemeyecek durumda olanların, bağlı oldukları
vergi dairesini aramaları halinde adreslerine gidilerek
beyannamelerini doldurmalarına yardımcı olunacaktır.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
17
12. ÖNCEDEN HAZIRLANMIŞ KİRA BEYANNAME
SİSTEMİ
Önceden Hazırlanmış Kira Beyanname Sistemi; kira geliri elde eden
mükelleflerin MERNİS, banka, PTT, sigorta şirketleri, tapu gibi kurum ve
kuruluşlardan Başkanlığımız veri tabanına aktarılan bilgileri kullanılarak,
beyannamelerin Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından önceden hazırlandığı ve
internet ortamında mükelleflerin onayına sunulduğu bir sistemdir.
Sistemden sadece kira geliri olanlar faydalanabilirler. Kira geliri dışında
ticari, zirai veya serbest meslek kazancı ile menkul sermaye iradı gibi gelir
unsurlarından kazanç ve irat elde eden mükellefler, bu Sistemden beyanname
veremezler.
Sistem sadece 2011 ve takip eden yıllarda elde edilen kira geliri
beyannameleri için hazırlanmıştır. Sisteme;
●
● İnternet Vergi Dairesi şifresi kullanılarak, (Şifre yoksa, herhangi bir vergi
dairesine kimlikle başvurularak ücretsiz olarak alınabilir.) veya
●
● Kişiye özel hazırlanmış güvenlik soruları cevaplanarak giriş yapılabilir.
Kira geliri yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar da bu
sistemden yararlanabilecektir. Bu bakımdan, vergi dairesinde mükellefiyet
kaydı bulunmadığında, internet vergi dairesinde hazırlanan kira beyannamesi
elektronik ortamda onaylandığı anda, şahıs adına vergi dairesinde mükellefiyet
tesisi ve vergi tahakkuku işlemleri otomatik olarak gerçekleştirilecektir.
Onaylanan kira beyanına ilişkin ödemeler anlaşmalı bankalardan veya tüm
vergi dairelerinden yapılabilir. Ayrıca internet bankacılığı kullanılarak da
vergi borcu ödenebilir.
Sistemi kullanma zorunluluğu bulunmamaktadır. Beyannameler vergi
dairesine gidilerek elden veya beyanname düzenleme programı kullanılarak
da verilebilir.
Önceden Hazırlanmış Kira Beyanname Sistemine erişim ve uygulama
hakkında detaylı bilgiye Gelir İdaresi Başkanlığının www.gib.gov.tr
adresinden ulaşabilirsiniz.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
18
13. KİRA GELİRİ ELDE EDİLDİĞİ HALDE BEYANNAME
VERİLMEMESİ VEYA EKSİK BEYAN EDİLMESİ
●
● Konutlardan elde edilen kira gelirleri beyan edilmez veya eksik beyan
edilirse, 2011 yılı için 2.800 TL’lik istisnadan yararlanılamaz. Ancak,
idarece herhangi bir tespit yapılmadan önce, süresinde beyan etmedikleri
veya süresinde verdikleri beyannamede yer almayan konut kirası
gelirlerini, kendiliklerinden, süresinden sonra verecekleri beyanname ile
beyan edenler söz konusu istisnadan yararlanabileceklerdir.
●
● Geçmiş takvim yıllarına ait kira gelirlerini ilgili beyan döneminde hiç
beyan etmeyen veya eksik beyan eden kira geliri sahiplerinin bu gelirlerini,
Vergi Usul Kanununda yer alan
Pişmanlık ve Islah hükümlerinden
yararlanarak beyan etmeleri de mümkündür. Vergi dairesinin bilgisine
girmeden önce, vergi dairesine kendiliğinden dilekçe ile bildirilmesi ve
dilekçenin verildiği tarihten itibaren 15 gün içerisinde
hiç verilmemiş
beyannamenin verilmesi ya da eksik veya yanlış yapılan vergi
beyanının düzeltilmesi ve ödeme süresi geçmiş verginin aynı sürede
ödenmesi
halinde bu mükellefler de konut istisnasından yararlanacak
ve gecikmeden dolayı adlarına vergi ziyaı cezası kesilmeyecektir.
Bu
mükellefler hakkında pişmanlık zammı uygulanacak ve birinci derece
bir kat usulsüzlük cezası kesilecektir.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
19
●
● Beyan edilmesi gereken kira gelirinin bildirilmemesi halinde, mükellef
adına
iki kat birinci derece usulsüzlük cezası kesilir ve gelir takdir
komisyonunca takdir edilir. Takdir edilen gelir üzerinden, gelir vergisi
ile vergi ziyaı cezası hesaplanır.
Vergi ziyaı cezası iki kat olarak kesilen
usulsüzlük cezası ile kıyaslanıp miktar itibariyle en ağırı uygulanır.
Ayrıca gecikilen her ay için
gecikme faizi talep edilir.
●
● Bu şekilde tahakkuk eden vergi, ceza ve gecikme faizinin tahakkuk
tarihinden itibaren
bir ay içinde ödenmesi gerekmektedir. Ödenmediği
takdirde, vergi dairesince ayrıca her ay için ayrı ayrı
gecikme zammı
hesaplanmak suretiyle cebren tahsil yoluna gidilir. Ay kesirlerine isabet
eden gecikme zammı günlük olarak hesap edilir.
14. 2011 YILI GELİRLERİNE UYGULANACAK VERGİ
TARİFESİ
Gelir Vergisi Kanununa göre 2011 yılında elde edilen gelirlere aşağıda
yer alan vergi tarifesi uygulanarak gelir vergisi hesaplanır.
9.400 TL'ye kadar % 15
23.000 TL'nin 9.400 TL'si için 1.410 TL, fazlası
% 20
53.000 TL'nin 23.000 TL'si için 4.130 TL (ücret gelirlerinde 80.000 TL’nin
23.000 TL’si için 4.130 TL), fazlası
% 27
53.000 TL'den fazlasının 53.000 TL'si için 12.230 TL (ücret gelirlerinde
80.000 TL’den fazlasının 80.000 TL’si için 19.520 TL), fazlası
% 35
Not: Kira gelirleri ile birlikte ücret gelirlerinin de beyan edilmesi ve beyan edilen gelir tutarının 53.000
TL’yi aşması halinde, gelir vergisi, 25.02.2011 tarihli ve 75 sıra nolu Gelir Vergisi Sirkülerinde yapılan
açıklamalara göre hesaplanacaktır.
15. VERGİNİN ÖDENMESİ
Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi
MART ve TEMMUZ
aylarında olmak üzere
iki eşit taksitte ödenir. Hesaplanan vergi,
●
● Mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine,
●
● Bağlı olunan vergi dairesinin bulunduğu yerin belediye sınırları dışındaki
vergi dairelerine,
●
● Tahsile yetkili banka şubelerine ödenebilir.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
20
Ödeyeceğiniz gelir vergisini www.gib.gov.tr adresindeki
“Hesaplamalar”
bölümünden yararlanarak öğrenebilirsiniz.
(www.gib.gov.tr
Ana Sayfa İnternet Vergi Dairesi Hesaplamalar GMSİ)
16. KİRA GELİRLERİNİN BEYANINA İLİŞKİN
ÖRNEKLER
Örnek 1:
Suat IŞIK, 2011 yılında tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş
19.800 TL işyeri kira geliri, 40.000 TL mevduat faizi ve konut olarak kiraya
verdiği dairesinden 2.400 TL kira geliri elde etmiştir.
İşyeri Kira Geliri (Brüt)
19.800 TL
Konut Kira Geliri
2.400 TL
Mevduat Faizi
40.000 TL
●
● Tevkif yoluyla vergilendirilen 40.000 TL mevduat faizi geliri, tutarı ne
olursa olsun beyan edilmeyecektir.
●
● Konut kira gelirinden 2.800 TL’lik istisna düşülecek olup, kalan tutar
beyan edilecektir. Örnekte, istisna haddinin altında konut kira geliri elde
edildiğinden beyan edilmeyecektir.
●
● Tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş işyeri kira geliri olan 19.800 TL
ise 23.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından yıllık beyanname ile beyan
edilmeyecektir.
Örnek 2:
Cemal YILDIRIM, dairesini konut olarak kiraya vermesi
sonucu 2011 yılında 10.800 TL kira geliri elde etmiştir.
Beyana tabi başka geliri olmayan mükellef, gerçek gider yöntemini seçmiş
olup, bu konut ile ilgili gerçek giderleri toplamı 3.000 TL’dir.
(Gerçek gider usulünü seçen mükellefler, vergiden istisna edilen kısma
isabet eden giderleri hasılatlarından gider olarak indiremeyecekler, sadece
vergiye tabi hasılata isabet eden giderleri indirebileceklerdir. Bunun için
toplam gider tutarının vergiye tabi hasılata isabet eden kısmının hesaplanması
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
21
gerekir. Vergiye tabi hasılata isabet eden gider aşağıdaki formüle göre
hesaplanacaktır.)
Vergiye Tabi Hasılat = Toplam Hasılat – Konut Kira Geliri İstisnası
= 10.800 - 2.800 = 8.000 TL
İndirilebilecek Gider = Toplam Gider x Vergiye Tabi Hasılat
Toplam Hasılat
= 3.000 x 8.000
= 2.222 TL
10.800
Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi
hesaplanacaktır.
Gayrisafi İrat Toplamı
10.800 TL
Vergiden İstisna Tutar
2.800 TL
Kalan (10.800 – 2.800)
8.000 TL
İndirilebilecek Gerçek Gider Tutarı
2.222 TL
Vergiye Tabi Gelir (8.000 – 2.222)
5.778 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi 866,70 TL
Damga Vergisi 34,50 TL
Örnek 3:
Duru ŞENER, 2011 yılında dairesini konut olarak kiraya
vermesi sonucu 13.200 TL kira geliri elde etmiştir.
Beyana tabi başka geliri bulunmayan mükellef, götürü gider yöntemini
seçmiştir.
Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi
hesaplanacaktır.
Gayrisafi İrat Toplamı
13.200 TL
Vergiden İstisna Tutar
2.800 TL
Kalan (13.200 – 2.800)
10.400 TL
%25 Götürü Gider (10.400 x %25)
2.600 TL
Vergiye Tabi Gelir (10.400 – 2.600)
7.800 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi
1.170 TL
Damga Vergisi 34,50 TL
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
22
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
23
Örnek 4:
Uğur KAYA, 2011 yılında konut olarak kiraya verdiği
dairesinden 15.000 TL ve işyeri olarak kiraya verdiği dairesinden ise
24.000 TL brüt kira geliri elde etmiştir. İşyeri için ödenen kira bedelleri
üzerinden 4.800 TL tevkifat yapılmıştır.
Beyana tabi başka geliri olmayan mükellef, götürü gider yöntemini
seçmiştir.
Konut ve işyeri kira gelirinin birlikte elde edilip beyan edilmesi halinde,
istisna sadece konut kira gelirine uygulanır. İşyeri kira gelirine istisna
uygulanmaz. Konut kirası gelirinin istisna haddini aşan kısmı ile tevkifata
tabi tutulan işyeri kirasının toplamı 23.000 TL’yi aştığından, konut ve işyeri
kira gelirleri birlikte beyan edilecek olup, buna ilişkin gelir vergisi aşağıdaki
gibi hesaplanacaktır.
Konut Kira Geliri
15.000 TL
Vergiden İstisna Tutar
2.800 TL
Kalan 12.200 TL
İşyeri Kira Geliri
24.000 TL
Gayrisafi İrat Toplamı (12.200 + 24.000)
36.200 TL
%25 Götürü Gider (36.200 x %25)
9.050 TL
Vergiye Tabi Gelir (36.200 – 9.050)
27.150 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi 5.250,50 TL
Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler
4.800 TL
Ödenecek Gelir Vergisi 450,50 TL
Damga Vergisi 34,50 TL
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
24
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
25
Örnek 5:
Eda ŞAHİN ve eşi Ferhat ŞAHİN, 2011 yılında ayrı ayrı 1/2
hissesine sahip oldukları dairelerini konut olarak kiraya vermeleri sonucu,
18.000 TL kira geliri elde etmişlerdir.
Eda ŞAHİN ayrıca 2011 yılında işyeri olarak kiraya verdiği
gayrimenkulünden 15.000 TL brüt kira geliri elde etmiştir. İşyeri için ödenen
kira bedeli üzerinden 3.000 TL gelir vergisi tevkifatı yapılmıştır.
Ferhat ŞAHİN aynı zamanda doktorluk faaliyetinden dolayı 2011
yılında 48.000 TL serbest meslek kazancı elde etmiştir. Yıl içinde serbest
meslek kazancından 6.000 TL tevkifat yapılmıştır.
Her iki mükellef de götürü gider yöntemini seçmiştir.
Mükelleflerin kira gelirlerine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi
hesaplanacaktır.
Eda ŞAHİN’in Beyanı:
Örnekte kiraya verilen konut 1/2 hisseli olduğundan elde edilen
18.000 TL kira gelirinin (18.000/2) 9.000 TL’sini Eda ŞAHİN, 9.000 TL’sini
de Ferhat ŞAHİN ayrı ayrı beyan edecektir.
Eda ŞAHİN’in gelir vergisi tevkifatına tabi tutulan işyeri kira geliri
15.000 TL ile hissesine düşen konut kira gelirinin gelir vergisinden istisna
tutarı aşan kısmı (9.000 TL - 2.800 TL) 6.200 TL birlikte dikkate alındığında
(15.000 + 6.200 =) 21.200 TL 2011 yılı için beyanname verme sınırı olan
23.000 TL’yi aşmadığından, işyeri kira geliri beyannameye dahil edilmeyecek
olup, sadece hissesine düşen 9.000 TL konut kira geliri beyan edilecektir.
Gayrisafi İrat Toplamı
9.000 TL
Vergiden İstisna Tutar
2.800 TL
Kalan (9.000 - 2.800)
6.200 TL
%25 Götürü Gider (6.200 x %25)
1.550 TL
Vergiye Tabi Gelir (6.200 - 1.550)
4.650 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi 697,50 TL
Damga Vergisi 34,50 TL
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
26
Ferhat ŞAHİN’in Beyanı:
Ferhat ŞAHİN’in, konut olarak kiraya verilen daireden hissesine düşen
kira geliri 9.000 TL’dir.
Kira gelirinin yanında ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan etmek
zorunda olan mükellefler, 2.800 TL’lik konut kira geliri istisnasından
yararlanamazlar.
Ödevlinin, gerçek usulde vergilendirilen serbest meslek kazancı
bulunduğundan dolayı konut kira geliri istisnasından yararlanamayacaktır.
Yıllık gelir vergisi beyannamesinde serbest meslek kazancıyla birlikte kira
gelirini de beyan etmek zorundadır.
Konut Kira Geliri
9.000 TL
%25 Götürü Gider (9.000 x %25)
2.250 TL
Safi İrat
6.750 TL
Serbest Meslek Kazancı
48.000 TL
Beyan Edilen Gelirler Toplamı (48.000+6.750)
54.750 TL
Vergiye Tabi Gelir
54.750 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi 12.842,50 TL
Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler 6.000,00 TL
Ödenecek Gelir Vergisi 6.842,50 TL
Damga Vergisi 34,50 TL
Örnek 6:
Sevgi AKBULUT, dairesini konut olarak kiraya vermesi
sonucu 2011 yılında 30.000 TL kira geliri elde etmiştir. Mükellef, 2011 yılı
içinde bireysel emeklilik sistemine 6.000 TL katkı payı ödemiş ve belediyeye
ait bir huzurevine 21.05.2011 tarihinde 10.000 TL nakit olarak bağışta
bulunmuştur.
Beyana tabi başka geliri bulunmayan mükellef, götürü gider yöntemini
seçmiştir.
Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi
hesaplanacaktır.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
27
Gayrisafi İrat Toplamı
30.000 TL
Vergiden İstisna Tutar
2.800 TL
Kalan (30.000 - 2.800)
27.200 TL
%25 Götürü Gider (27.200 x %25)
6.800 TL
Safi İrat (27.200 – 6.800)
20.400 TL
Bireysel Emeklilik Sistemine Ödenen Katkı Payı (20.400 x %10)*
2.040 TL
Okul, Yurt ve Sağlık Tesisleri İçin Yap. Bağış ve Yardımlar**
10.000 TL
Katkı Payı ve Bağış ve Yardımlar Toplamı (10.000+ 2.040)
12.040 TL
Vergiye Tabi Gelir (20.400 – 12.040)
8.360 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi
1.254 TL
Damga Vergisi 34,50 TL
Vergiye tabi gelirden yapılacak indirimlerde bazı bağış ve yardımlar ile harcamaların tamamı indirim konusu
yapılabilirken, bazı bağış ve yardımlar ile harcamaların ise beyan edilen gelirin (safi iradın) belirlenen oranına kadar olan
kısmı indirim konusu yapılabilmektedir.
(*) Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payının asgari ücretin bir yıllık tutarını aşmamak üzere indirim konusu
yapılabilecek yıllık toplam tutarı, beyan edilen gelirin (Beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından
ibaret olan mükellefler için yıllık gelir vergisi beyannamesinin safi irat satırında yer alan tutar esas alınacaktır.) %10’u
(20.400 %10) olan 2.040 TL’yi aşamayacağından sadece 2.040 TL’lik kısmı indirim konusu yapılabilecektir.
(**) Okul, yurt, sağlık tesisleri ve huzurevleri için genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve
köylere yapılan bağışların tamamı indirim konusu yapılabilecektir. Bu nedenle örneğimizdeki, belediyeye ait huzurevine
nakit olarak yapılan 10.000 TL bağışın tamamı indirim konusu yapılabilecektir.
Örnek 7:
Banu ÖZALP, 2011 yılında konut olarak kiraya verdiği
dairesinden 26.400 TL ve işyeri olarak kiraya verdiği dairesinden ise
28.800 TL brüt kira geliri elde etmiştir. İşyeri için ödenen kira bedelleri
üzerinden 5.760 TL tevkifat yapılmıştır.
Beyana tabi başka geliri bulunmayan mükellef, götürü gider yöntemini
seçmiştir.
Konut kira gelirinin istisnayı aşan tutarı ile işyeri kira geliri toplamı olan
(23.600 + 28.800=) 52.400 TL, 2011 yılı için beyan sınırı olan 23.000 TL’yi
aştığı için, tevkifata tabi tutulmuş olan işyeri kira geliri de konut kira geliri
ile birlikte beyan edilecektir.
Konut ve işyeri kira gelirinin birlikte elde edilip beyan edilmesi halinde,
istisna sadece konut kira gelirine uygulanır.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
28
Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi
hesaplanacaktır.
Konut Kira Geliri
26.400 TL
Vergiden İstisna Tutar
2.800 TL
Kalan 23.600 TL
İşyeri Kira Geliri
28.800 TL
Gayrisafi İrat Toplamı (23.600 + 28.800)
52.400 TL
%25 Götürü Gider (52.400 x %25)
13.100 TL
Vergiye Tabi Gelir (52.400 - 13.100)
39.300 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi
8.531 TL
Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler
5.760 TL
Ödenecek Gelir Vergisi
2.771 TL
Damga Vergisi 34,50 TL
Örnek 8:
Ebru DENİZ, sahibi bulunduğu işyerini 2011 yılında basit
usulde vergilendirilen bir mükellefe kiralamış ve 2.400 TL işyeri kira geliri
elde etmiştir.
Basit usuldeki mükelleflerden elde edilen ve vergi kesintisi ile istisna
uygulamasına tabi olmayan işyeri kira gelirlerinde, beyanname verme sınırı
1.170 TL’dir. Ödevlinin, 2.400 TL tutarındaki işyeri kira gelirinin 2011 yılı
için beyanname verme sınırı olan 1.170 TL’yi aşması nedeniyle tamamı beyan
edilecektir.
Götürü gider yöntemini seçen mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi
aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
İşyeri Kira Geliri
2.400 TL
%25 Götürü Gider (2.400 x %25)
600 TL
Vergiye Tabi Gelir (2.400 - 600)
1.800 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi
270 TL
Damga Vergisi 34,50 TL
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
29
Örnek 9:
Mehmet TAMÖZ, dairesini konut olarak kiraya vermesi
sonucu 2011 yılında 16.800 TL konut kira geliri elde etmiştir. Bununla
birlikte, birinci işverenden 30.000 TL, ikinci işverenden ise 20.000 TL brüt
ücret geliri elde etmiştir. Ücretlerin tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş
olup 2011 yılında toplam 7.500 TL tevkifat yapılmıştır.
Beyana tabi başka geliri olmayan mükellef, götürü gider yöntemini
seçmiştir.
2011 yılında konut kira geliri istisna tutarını aştığından, kira gelirinin
tamamı beyan edilecektir.
Kira gelirinin yanında birden sonraki işverenden aldığı ücret geliri olan
20.000 TL 2011 yılı için beyan sınırı olan 23.000 TL’nin altında kaldığından
tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret gelirleri beyan edilmeyecektir.
Mükellefin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Konut Kira Geliri
16.800 TL
Vergiden İstisna Tutar
2.800 TL
Kalan (16.800-2.800)
14.000 TL
%25 Götürü Gider (14.000 x %25)
3.500 TL
Vergiye Tabi Gelir (14.000 - 3.500)
10.500 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi
1.630 TL
Damga Vergisi 34,50 TL
Örnek 10:
Cengiz TUNÇBİLEK, üç adet dairesini konut olarak kiraya
vermesi sonucu yıllık 9.000 TL, 7.200 TL ve 5.400 TL kira geliri elde
etmiştir.
Beyana tabi başka geliri olmayan mükellef, götürü gider yöntemini
seçmiştir.
Mükellefin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Ödevlinin, 2011 yılında kiraya verdiği üç konuttan elde ettiği toplam kira
geliri:
9.000 + 7.200 + 5.400 = 21.600 TL’ dir.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
30
Birden fazla konuttan kira geliri elde edilmesi halinde istisna kira gelirleri
toplamına bir defa uygulanacaktır.
Konut Kira Geliri
21.600 TL
Vergiden İstisna Tutar
2.800 TL
Kalan (21.600 - 2.800)
18.800 TL
%25 Götürü Gider (18.800 x %25)
4.700 TL
Vergiye Tabi Gelir (18.800 - 4.700)
14.100 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi
2.350 TL
Damga Vergisi 34,50 TL
17. YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNİN
DOLDURULMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Beyanname ve gelir elde edilen gayrimenkul sayısının beşten fazla olması
halinde kullanılacak ek föy;
●
● Beyanname bir örnek doldurulacaktır.
●
● Mavi veya siyah tükenmez kalem kullanılarak BÜYÜK MATBAA
HARFLERİ ile doldurulacaktır.
●
● Okunaklı bir şekilde silinti ve kazıntı yapılmadan düzenlenmesine özen
gösterilecektir.
●
● Rakamlar arasına herhangi bir işaret konulmayacaktır.
●
● Sayısal ifadeler romen rakamı ile yazılmayacaktır.
●
● Alfabetik karakterler sola, sayısal karakterler sağa yanaşık olarak
yazılacaktır.
●
● Elektronik ortamda beyanname verecek olan mükellefler beyannamelerini,
https://ebeyanname.gib.gov.tr
adresinde yer alan kılavuza uygun olarak
dolduracaklardır.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ
31
VERGİNİZİ ÖDEYEBİLECEĞİNİZ ANLAŞMALI BANKALAR
AKBANK T.A.Ş.
ALBARAKA TÜRK KATILIM BANKASI A.Ş.
ALTERNATİFBANK A.Ş.
ANADOLUBANK A.Ş.
ASYA KATILIM BANKASI A.Ş.
CITIBANK A.Ş.
DENİZBANK A.Ş.
EUROBANK TEKFEN A.Ş.
FİNANSBANK A.Ş.
HSBC BANK A.Ş.
ING BANK A.Ş.
KUVEYT TÜRK KATILIM BANKASI A.Ş.
ŞEKERBANK T.A.Ş.
TÜRK EKONOMİ BANKASI A.Ş.
TÜRKİYE GARANTİ BANKASI A.Ş.
TÜRKİYE HALK BANKASI A.Ş.
TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş.
TÜRKİYE VAKIFLAR BANKASI T.A.O.
T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş.
TEKSTİLBANK A.Ş.
TURKISHBANK A.Ş.
TURKLAND BANK A.Ş.
TÜRKİYE FİNANS KATILIM BANKASI A.Ş.
YAPI VE KREDİ BANKASI A.Ş.
Vergi ile ilgili tüm sorularınızda
size bir telefon kadar yakınız.
www.gib.gov.tr
