MİLLİ EMLAK KİRALAMA İŞLEMLERİ
KİRALAMA İŞLEMLERİ
Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi görev ve yetkisi, Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesinin (b) bendine göre Bakanlığımıza aittir.
Hazinenin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazların kiraya verilmesi işlemleri esasen 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik ve 300 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğ hükümleri ile Bakanlığımızca çıkarılan Genelgelere göre yürütülmektedir.
GENEL OLARAK KİRALAMA İŞLEMLERİ
ÖZELLİK ARZEDEN KİRALAMA İŞLEMLERİ
1- Ağaçlandırma Amaçlı Kiraya Verilmesi
2- Balıkçı Barınaklarının Kiraya Verilmesi
3- Kıyı Kanunu Kapsamına Giren Yerlerin Kiraya Verilmesi
4- Yüksek Öğretim Kurumlarına Tahsisli Taşınmazların Kiraya Verilmesi
5- Milli Eğitim Bakanlığına Tahsisli ve Bu Bakanlığa Bağlı Okul ve Kurumlardaki Kantin, Açık Alan, Salon ve Benzeri Yerlerin Kiraya Verilmesi
6- Kültür ve Turizm Bakanlığına Tahsisli Olup Döner Sermaye Hizmetlerinde Kullanılan Taşınmazların Kiraya Verilmesi.
7- Hazinenin Elbirliği veya Paylı Mülkiyetinde Bulunan Taşınmazların Kiraya Verilmesi
8- Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Topraksız veya Yeterli Toprağı Olmayan Çiftçilere Kiraya Verilmesi
GENEL OLARAK KİRALAMA İŞLEMLERİ
Başvuru:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre, tarımsal, ticari, spor ve sosyal nitelikli vb. diğer amaçlarda kullanılmak amacıyla, talep sahibi tarafından belirlenen taşınmazın kiralanmasının istenilmesi halinde, kiralama amacını ve taşınmazın sınırları gösterir bilgileri içeren bir dilekçeyle taşınmazın bulunduğu yerdeki Defterdarlığa/Malmüdürlüğüne müracaat edilmesi gerekmektedir.
Kiraya Verilmesi Mümkün Olmayan Hazine Taşınmazları:
Talep dilekçesine konu olan taşınmazların kamu hizmetlerine tahsisli olup tahsis amacında kullanılan taşınmazlar (Bu gibi taşınmazların içinde bulunan büfe, kantin, çay ocağı ve benzeri ticari üniteler hariç), kıyı ve sahil şeritleri (Kıyı Kanununda belirtilen amaçlarda kullanılmak üzere kiralanması talep edilen taşınmazlar hariç), sit alanında kalan taşınmazlar (Kültür ve Turizm Bakanlığınca kiraya verilmesi uygun görülen taşınmazlar hariç), millî park sınırları içerisinde kalan taşınmazlar, Tarım Reformu kapsamındaki taşınmazlar (Tarım Reformu Genel Müdürlüğünce kiraya verilmesi uygun görülen taşınmazlar hariç), Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamındaki taşınmazlar, (Genelkurmay Başkanlığınca kiraya verilmesi uygun görülen taşınmazlar hariç), ibadet yerleri, özel kanunları gereğince hak sahiplerine devri gereken ve devrine yönelik işlemleri devam eden taşınmazlardan (4070, 4071, 4072 vb.) olması halinde kiraya verilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Ayrıca; 6831 sayılı Orman Kanunu kapsamında kalan taşınmazların, 5393 sayılı Belediye Kanununun 79. maddesinin 2 nci fıkrası hükmü uyarınca tasarrufu ilgili belediyelere bırakılan taşınmazların, Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup da ilan edilmiş olan özel çevre koruma bölgesinde kalan taşınmazların, İl Özel İdarelerince kiraya verilmesi gereken, su ürünü üretim yerleri ile kaynak ve yeraltı sularının kiralanması için ilgili kurumlara başvurulması gerekmekte olup, bu alanlarda kalan taşınmazlar için Defterdarlığa/ Malmüdürlüğüne yapılan başvurular da ilgili Kurumlara iletilmektedir.
İhale Usulleri:
Genel hükümlerle yapılan kira işlemlerinde; kapalı teklif usulü, açık teklif usulü ve pazarlık usulü olmak üzere üç tür ihale usulü uygulanır.
Taşınmazların kiraya verilmesinde tahmin edilen yıllık kira bedeli, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 45 inci maddesine göre her yıl merkezî yönetim bütçe kanunuyla belirlenen parasal sınıra kadar olan ihalelerde açık teklif usulü, bu sınırı aşanlarda ise kapalı teklif usulü uygulanır.
Kullanışlarının özelliği veya İdareye yararlı olması nedeniyle kapalı veya açık teklif usulleriyle ihalesi uygun görülmeyen Hazine taşınmazları, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 51 inci maddesinin (g) bendine göre pazarlıkla kiraya verilebilir.
Pazarlık Usulüyle Kiraya Verilmesi Mümkün Olan Taşınmazlar:
Taşınmazların kiraya verilmesi işlemlerinde; kullanışlarının özelliği veya İdareye yararlı olması hususlarının bulunup bulunmadığı Bakanlıkça belirlenir. Ancak, tarıma elverişli arazilerin topraksız veya az topraklı çiftçilere kiraya verilmesi, tahsisli taşınmazlar ile kamu hizmeti görülmek üzere genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince kiralanan taşınmazların ticari amaçla kullanılması mümkün olan bölümlerinin kiraya verilmesi, geçici iş ve hizmetler için kullanılacak taşınmazların kiraya verilmesi, para çekme makineleri için kullanılacak yerlerin bankalara kiraya verilmesi, baz istasyonları ile radyo ve televizyon vericileri için ihtiyaç duyulan yerlerin kiraya verilmesi, genel bütçe kapsamı dışındaki kamu idarelerine kiraya verme, ağaçlandırma amaçlı kiraya verme, birlikte kullanılacağı parselin maliki veya kiracısı tarafından kiralanması talep edilen, bu parselle bütünlük arz eden ve müstakil kullanımı mümkün olmayan taşınmazların kiraya verilmesi, sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getiren eski kiracısı tarafından kiralanması talep edilen taşınmazların (otoparklar hariç) kiraya verilmesi, reklam levhası konulmak üzere kiralanması talep edilen taşınmazların kiraya verilmesi, balıkçı barınaklarının o yörede en az oniki aydan beri faaliyette bulunan su ürünü kooperatiflerine veya su ürünü kooperatif birliklerine kiraya verilmesi işlemlerinde, kullanışlarının özelliği veya İdareye yararlı olduğu hususunun varlığı kabul edilir ve taşınmazlar 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 51 inci maddesinin (g) bendine göre pazarlıkla kiraya verilebilir.
İhaleye Katılabilme Şartları:
Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğe göre yapılacak ihalelere katılacakların; yasal yerleşim yeri sahibi olmaları, tebligat için Türkiye'de adres göstermeleri, gerçek kişilerin T.C. kimlik numarasını, tüzel kişilerin ise vergi kimlik numarasını bildirmeleri, Yönetmelikte istisna edilen işler dışında geçici teminatı yatırmış olmaları, işin gereğine göre defterdarlık veya malmüdürlüğünce tespit edilecek diğer belgeleri vermeleri, özel hukuk tüzel kişilerinin, yukarıda belirtilen şartlardan ayrı olarak, idare merkezlerinin bulunduğu yer mahkemesinden veya siciline kayıtlı bulunduğu ticaret veya sanayi odasından yahut benzeri meslekî kuruluştan, ihalenin yapıldığı yıl içinde alınmış sicil kayıt belgesi ile tüzel kişilik adına ihaleye katılacak veya teklifte bulunacak kişilerin tüzel kişiliği temsile tam yetkili olduklarını gösterir noterlikçe tasdik edilmiş imza sirkülerini veya vekâletnameyi vermeleri; kamu tüzel kişilerinin ise, tüzel kişilik adına ihaleye katılacak veya teklifte bulunacak kişilerin tüzel kişiliği temsile yetkili olduğunu belirtir belgeyi de vermeleri şarttır.
İhaleye Katılamayacak Olanlar:
1. İhaleyi yapan idarenin;
a) İta amirleri,
b) İhale işlemlerini hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve denetlemekle görevli olanlar,
c) (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şahısların eşleri ve ikinci dereceye kadar (ikinci
d) (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen şahısların ortakları (bu şahısların yönetim kurullarında görevli olmadıkları anonim ortaklıklar hariç).
2. Bu Kanun ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar.
doğrudan veya dolaylı olarak ihalelere katılamazlar.
Teminat Olarak Kabul Edilebilecek Değerler:
Geçici veya kesin teminat olarak; tedavüldeki Türk Parası, bankalar ve özel finans kurumlarının verecekleri süresiz teminat mektupları, Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeler (Nominal bedele faiz dahil edilerek ihraç edilmiş ise bu işlemlerde anaparaya tekabül eden satış değerleri esas alınır) kabul edilir.
Bedel Tespiti:
Kiralanacak taşınmaza ilişkin tahmin edilen bedel, İdarece tespit edilir veya ettirilir ve ihale komisyonunca karara bağlanır. Bedel tespit ve takdirinde, taşınmazın konumu ve özellikleri göz önünde bulundurulmak suretiyle rayiç bedel esas alınır. Kiralama işleminde ilk yıl tahmini kira bedeli, taşınmazın emlak vergisine esas asgari metrekare birim değerinin % 5’ inden (yüzde beşinden) az olmamak üzere tespit ve takdir edilir.
Geçici Teminat:
Kiralama ihalelerinde tahmini kira bedelinin % 10’ undan az olmamak üzere % 30' una kadar geçici teminat alınabilir.
Kira Süresi:
Mülkiyeti Hazineye ait veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlar en fazla 10 (On) yıl süreyle kiralanabilir. Turistik tesis kurulacak yerler ve turistik tesisler, enerji üretimi tesisleri ile iletim ve dağıtım tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan araziler, doğal gaz iletim, dağıtım ve depolama tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan araziler on yıldan fazla süre ile kiralanabilir.
Kesin Teminat:
Kiracının, sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlamak amacıyla, sözleşme yapılmasından önce müşteriden ihale bedeli (bir yıllık kira bedeli) üzerinden % 6 (yüzde altı) oranında kesin teminat alınır.
İhale Kararının Bildirilmesinden Sonra Müşterinin Sorumluluğu:
Talep sahibi, onaylanan ihale kararının bildirilmesini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde geçici teminatı kesin teminata çevirerek İdarece düzenlenecek sözleşmeyi imzalamak, zorunlu ise aynı süre içinde sözleşmeyi notere tasdik ve tescil ettirerek İdareye vermek, ihale bedeli ile müşteriye ait bulunan vergi, resim ve harçları ve diğer giderleri ödemek, varsa diğer yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır. Bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale bozulur ve varsa geçici teminat Hazineye gelir kaydedilir ve 1 (Bir) yıla kadar ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilir.
Kira Bedelinin Tahsili:
Kira bedelinin 1/4 ü peşin, kalanı 3 eşit taksitle ödenir. İkinci ve müteakip yıllar kira bedelleri, cari yıl kira bedelinin Türkiye İstatistik Kurumunca artışın yapılacağı ayda yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim oranı) oranında artırılması suretiyle hesaplanır. Bitkisel üretimle sınırlı olmak kaydıyla yapılacak kiralamalarda ilk yıl bedeli ihale bedeline, sonraki yıl bedelleri ise sözleşmeleri gereğince tespit edilecek bedellere %50 (yüzde elli) indirim uygulanarak kira bedeli tahsil edilir.
07/06/2008 tarihinden sonra; Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazların kiraya verilmesi işlemlerinden KDV tahsil edilmemektedir.
Süresinde ödenmeyen kira bedelleri, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesi gereğince gecikme zammı oranı uygulanarak tahsil edilir.
Sözleşme Devri:
İhale süresiyle sınırlı olmak kaydıyla kira sözleşmesi, Bakanlığın izniyle başkasına devredilebilir veya sözleşmeye ortak alınabilir. Devir alacaklarda ve ortak olacaklarda ilk ihaledeki şartlar aranır. Kira sözleşmelerinin devri için, kiracının yükümlülüklerini yerine getirmiş olması ve devir talebinde bulunduğu tarih itibarıyla sözleşmeden doğan herhangi bir borcunun olmaması gerekmektedir. Kira sözleşmeleri, devir talebinde bulunan kiracının söz konusu taşınmazı sözleşmeye dayalı olarak kullanmaya başladığı tarihten itibaren 3 yıl içinde ve sözleşmenin bitimine 6 ay kala devredilemez. Topraksız ve az topraklı çiftçilere kiraya verilen arazilere ilişkin sözleşmeler devredilemez.
Sözleşmeyi devralacak kişiler devir tarihinden itibaren 3 yıl geçmedikçe yeniden devir talebinde bulunamazlar. Ancak ticaret unvanı ve işletmenin nev’indeki (limited şirketin, anonim şirkete dönüşmesi gibi) değişiklikler nedeniyle yapılacak devirler ile kiracının %50 hissesinden fazlasına sahip olduğu şirketlere yapılacak devirlerde süre şartı aranmaz. Kiracının %50 hissesinden fazlasına sahip olduğu şirketlere yapılacak devirlerde; sözleşme süresince kiracının şirketteki hissesinin %50’nin altına düşmemesi gerekmektedir. İşletmenin nev’inde meydana gelen değişiklikler nedeniyle yapılacak devirlerde; yeni şirketin en az %50 hissesinin eski şirket ortaklarına ait olması ve sözleşme süresince bu oranın %50’nin altına düşmemesi gerekmektedir.
Ticaret unvanı ve işletmenin nev'indeki değişiklikler nedeniyle yapılacak devirler ile kiracının %50 hissesinden fazlasına sahip olduğu şirketlere yapılacak devirlerde devre esas kira bedeli, devredilen sözleşmede öngörülen kira bedelidir. Bu durum dışındaki kira sözleşmelerinin devrinde, sözleşme konusu taşınmaza günün emsal ve rayiç bedelleri dikkate alınmak suretiyle kıymet takdir ettirilerek devre esas kira bedeli tespit edilir. Devir sözleşmesi sözleşmenin devredildiği tarihteki kira bedelinden az olmamak kaydıyla tespit edilen bedel üzerinden düzenlenir.
Kiracının kira şartname ve sözleşmesine aykırı davranması:
Kira sözleşmesi düzenlendikten sonra; kiracının taahhüdünden vazgeçmesi veya taahhüdünü, şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi üzerine, sözleşme feshedilerek, fesih tarihi itibariyle varsa ödenmemiş kira bedelleri 6183 sayılı Kanuna göre hesaplanacak gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir, kiracıdan bir yıllık kira bedeli tutarında ayrıca tazminat alınır, kesin teminat kiracının borcuna mahsup edilmeksizin, Hazineye gelir kaydedilir, söz konusu taşınmaz kiracıdan teslim alınır.
ÖZELLİK ARZEDEN KİRALAMA İŞLEMLERİ
1-AĞAÇLANDIRMA AMAÇLI KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
İlgili Mevzuat:
Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki sahaların ağaçlandırma yapmak amacıyla gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine kiraya verilmesi işlemleri 09.10.2003 tarih ve 25254 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ağaçlandırma Yönetmeliği (Değişik: R.G.-30.04.2009–27215) ve 300 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin, Özellik Arzeden Kiralama İşlemlerinin (XVIII.Bölüm) Ağaçlandırma İşlemleri başlıklı (C) Bölümü hükümleri çerçevesinde Bakanlığımızca yürütülmektedir.
Başvuru:
Ağaçlandırma yapılmak amacıyla kiralama talebinde bulunan gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerinin, Hazinenin özel mülkiyetindeki arazilerden talep edecekleri sahanın ada ve parsel numarasını belirtmek suretiyle, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden talep edecekleri saha için ise sahaya ait kroki veya haritayı ekleyerek (Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde tescil şartı aranmaz) illerde defterdarlıklara, ilçelerde ise malmüdürlüklerine bir dilekçe ile başvurmaları gerekmektedir.
Ağaçlandırma Amaçlı Kiraya Verilebilecek Ağaç Türleri:
Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki sahalar üzerinde Kavak, Okaliptus, Kızılağaç, Kestane, Ceviz, Zeytin, Badem, Harnup, Antepfıstığı, Defne, Menengiç, Sakız Ağacı, Kuşburnu, Alıç, Mahlep vb. odun dışı orman ürünü veren Ağaç ve ağaççıklar, Jojoba, Ahlat Çam türleri, Sedir, Göknar, Ladin, Fıstıkçamı, Sahilçamı, Kızılçam, Karaçam, Sarıçam, Halepçamı ve asli orman ürünü veren diğer ibreliler Kayın, Akasya, Meşe, Dişbudak, Ihlamur, Karaağaç, Akçaağaç vb. asli orman ürünü veren Diğer Yapraklılar Servi, At Kestanesi, Aylantus, Çınar, Söğüt, İğde, Gladiçya türleri yetiştirmek üzere ağaçlandırma yapılmak amacıyla kiralama yapılmaktadır.
Hazinenin özel mülkiyetindeki araziler veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler üzerinde elma, armut, şeftali, incir ve benzeri meyve ağacı türleri ile ağaçlandırma izni verilmemektedir.
Ağaçlandırma Amaçlı Kiraya Verilebilecek Taşınmazlar:
Belediye ve mücavir alan sınırları içinde olup, imar planında “Ağaçlandırılacak Alan” olarak ayrılan taşınmazlar, belediye ve mücavir alan sınırları dışında olup, planı bulunan yerlerde herhangi bir üst ölçekli planda ağaçlandırma amacına ayrılmış yerler ve Bakanlığımızca yapılan inceleme ve değerlendirme sonucunda kiraya verilmesinde sakınca görülmediği tesbit edilen yerler ağaçlandırma yapılmak amacıyla kiraya verilmektedir.
Ağaçlandırma Amaçlı Kiraya Verilemeyecek Taşınmazlar:
Anılan Tebliğin "Kiraya Verilemeyecek Taşınmazlar" bölümünde belirtilen taşınmazlar,
Belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde imar planı bulunmayan yerler ile onaylı imar planlarında "ağaçlandırılacak alan" dışında bir amaca ayrılmış yerlerde,
Belediye ve mücavir alan sınırları dışında olup, herhangi bir ölçekteki plânda ağaçlandırma dışında başka bir amaca ayrılmış yerlerde,
Mera, yaylak ve kışlaklar üzerinde,
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 8 inci maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu kararı ile ilan edilen kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezleri ile ileride turizm amacına yönelik yatırımlara açılabilme ihtimali olan yerlerde,
Deniz, akarsular, tabii ve suni göllerin kıyı kenar çizgisi içerisinde kalan alanları ile baraj ve gölet alanlarında, (Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün uygun görüş verdiği alanlar hariç)
İmar planları dışında, tek parçada veya birden fazla olmakla birlikte birbirine bitişik 2 hektardan küçük arazi üzerinde,
Gerçek veya tüzel kişilere bir defada tek bir proje için 300 hektardan büyük arazi üzerinde, (maden sahalarının ağaçlandırılması ile asli orman ürünü işleyerek faaliyetlerini sürdüren gerçek ve tüzel kişilerin ihtiyacı olan hammaddenin karşılanması amacıyla yapacakları özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü, özel imar-ihya çalışmalarında saha büyüklüğü sınırlaması aranmaz.)
Paydaş/paydaşlar dışındaki gerçek ve tüzel kişilerin talebine konu paylı mülkiyete tabi araziler üzerinde,
Kavak, kızılağaç, okaliptüs ve benzeri hızlı gelişen orman ağacı türleri ile zeytin, ceviz, kestane, antepfıstığı, badem, iğde, menengiç, harnup gibi ağaç türleri dışındaki ağaç türleri için I, II, III, IV üncü sınıf tarım arazileri üzerinde,
Bakanlığımız veya diğer genel bütçeli kuruluşların gelecekteki ihtiyaçları için gerekli olduğu anlaşılan taşınmazlar üzerinde,
Teferruğ yolu ile edinilip, edinme tarihinden itibaren bir yıl geçmemiş taşınmazlar üzerinde,
Kamulaştırma yolu ile edinilip amacında kullanılmadığı için boş kalan ve 2942 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinde yazılı süresi dolmamış olan taşınmazlar üzerinde,
Üzerinde irtifak hakkı tesis edilmiş ve hak süresi dolmamış olan taşınmazlar üzerinde,
Özel kanunlar gereği olarak, özel amaçlarla tahsisi, kamu kurum ve kuruluşlarına devri veya kullanımlarına verilmesi gereken taşınmazlar üzerinde,
ağaçlandırma izni verilmemektedir.
Ağaçlandırma Amaçlı Kiralama Taleplerinin Değerlendirilmesi:
Aynı yer için birden fazla talep olması halinde Ağaçlandırma Yönetmeliğinin (Değişik: R.G.-30.04.2009–27215) Başvuru ve Projelendirme Başlıklı 11. maddesinde belirtilen öncelik sıralarına göre işlem tesis edilmektedir.
Anılan Yönetmeliğin (Değişik: R.G.-30.04.2009–27215) 11. maddesinde, 4122 sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanununun 4 üncü maddesinde sayılan kamu kurum ve kuruluşlarının müracaatlarının ilan edilmeksizin öncelikli olarak yerine getirileceği hüküm altına alınmıştır.
Bakanlığımızca yapılan inceleme ve değerlendirmede, talep konusu taşınmazın ağaçlandırma yapılmak amacıyla kiraya verilmesinde sakınca görülmediğinin tesbit edilmesi halinde, anılan Yönetmeliğin (Değişik: R.G.-30.04.2009–27215) 11. maddesi hükmüne göre öncelikle;
Talep konusu taşınmazın belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde ve imar planında “Ağaçlandırılacak Alan” olarak ayrılmış olması halinde müracaatçı adına,
Talep konusu taşınmazın belde mülki hudutları içerisinde kalması ve müracaatçılar arasında belde belediye başkanlığı olması durumunda belde belediye başkanlığı adına, belde belediye başkanlığının müracaatının olmaması durumunda ise, belde belediye başkanlığına yapılacak yazılı tebligat ile taleplerinin olması halinde özel ağaçlandırma müracaatının yedi gün içerisinde yapılması gerektiği bildirilmekte olup, tebligat sonucu müracaatının olmaması halinde ilk müracaatçı adına,
Talep konusu taşınmazın köy mülki hudutları içerisinde kalması ve müracaatçının köy muhtarlığı olması durumunda, öncelikle köy muhtarlığının talebi tahsis yoluyla değerlendirilmektedir.
Talep konusu taşınmazın köy mülki hudutları içerisinde kalması ve müracaatlar arasında o köy nüfusuna kayıtlı ve o köyde ikamet eden gerçek ve tüzel kişinin olması durumunda; köy muhtarlığına yapılacak yazılı tebligat ile taleplerinin olması halinde özel ağaçlandırma müracaatının yedi gün içerisinde yapılması gerektiği bildirilmekte olup, tebligat sonucu müracaatının olmaması halinde, o köy nüfusuna kayıtlı ve o köyde ikamet eden gerçek kişi ile o köyde ikamet eden tüzel kişiye,
Talep konusu taşınmazın köy mülki hudutları içerisinde kalması ve müracaatçıların, taşınmazın bulunduğu köy nüfusuna kayıtlı olmayan ve o köyde ikamet etmeyen gerçek ve tüzel kişiler olması halinde, müracaat yedi gün süreyle köyde ilan edilmekte olup, ilan sonucunda, köy muhtarlığının müracaatta bulunması halinde köy muhtarlığına, köy muhtarlığının müracaatta bulunmaması halinde ise, ilan süresi içerisinde köy halkından müracaat eden gerçek ve tüzel kişiye, o köyde ikamet eden ve o köy nüfusuna kayıtlı hiç kimsenin başvuruda bulunmaması halinde ise ilk müracaatçıya,
proje hazırlanmasına yönelik ön izin verilir.
Ön İzin ve Kiraya Verme İşlemleri:
Yukarıda belirtilen hususlar göz önüne alınarak talepler değerlendirildikten sonra ağaçlandırma yapılmak amacıyla kiraya verilmesinde sakınca görülmediği tesbit edilen ve öncelik sırası belirlenen gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine Ağaçlandırma Yönetmeliğinin (Değişik: R.G.-30.04.2009–27215) yedinci fıkrası uyarınca ağaçlandırmaya esas teşkil edecek projenin hazırlanmasına yönelik 3 ay süreli ön izin verilmekte olup, uygulama projesinin verilen sürede teslim edilmemesi ve talepte bulunulması halinde ise, 1 ay süreli ek süre verilir.
Bu süreler zarfında Ormancılık Bürolarınca hazırlanan proje Çevre ve Orman Bakanlığına onaylatıldıktan sonra ağaçlandırma yapılmak üzere gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerine, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 51/g maddesi uyarınca pazarlık usulü ile azami 10 yıl süreyle kiraya verilir.
Ağaçlandırma Amaçlı Kiraya Verilecek Yerlerde Kira Bedeli:
Kira bedelleri, Çevre ve Orman Bakanlığı Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğünce, fidan türleri ve arazi verim sınıfları dikkate alınarak her yıl yeniden belirlenmekte olup, bu bedeller Bakanlığımızca valiliklere duyurulur. Ayrıca tespit edilen bu bedeller ilk beş yıl % 50 indirimli olarak tahsil edilmektedir.
Yapılaşma Şartları:
Kiraya verilen taşınmazlar üzerinde proje sahası yatay alanının % 0,1’ine kadar ağaçlandırma, bakım ve koruma amaçlı yapılaşma izni Bakanlığımızca verilebilmektedir. Bu miktar 3.000 m²’yi geçemez.
Ara Tarım Şartları:
Hazinenin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan alanlarda, asli veya odun dışı orman ürünü veren ağaç ve ağaççıklarla yapılan ağaçlandırmaların altında, projesinde belirtilmek ve projesine uygun olarak ağaç dikimi yapıldığının Çevre ve Orman Bakanlığınca tespit edilmesi kaydıyla ikinci tür olarak, tıbbi, aromatik, yumrulu ve soğanlı bitkiler ile diğer tarım ürünleri yetiştirilebilir. Ara tarım yapılacak alanın kullanım bedeli, ağaçlandırma amacıyla belirlenen kira bedelinden ayrı olarak İdarece 2886 sayılı Kanuna göre rayiç kira bedelleri dikkate alınarak takdir edilmektedir.
Anılan Tebliğin Özellik Arzeden Kiralama İşlemlerinin (XVIII.Bölüm) Ağaçlandırma İşlemleri başlıklı (C) Bölümünün 12. maddesinde belirtilen şartlar gerçekleşmeden ara tarım yapıldığının belirlenmesi halinde, İdarece 2886 sayılı Kanuna göre belirlenecek kullanım bedelleri kiracıdan talep edilerek sözleşmenin feshi yoluna gidilmektedir.
Ağaçlandırma Amaçlı Kiralamalarda Kira Süresi:
Kira süresi içinde yapılacak kontrollerde, arazinin Çevre ve Orman Bakanlığınca onaylanan ağaçlandırma projesine uygun olarak ağaçlandırıldığının tespit edilmesi halinde, kira süresi 10’ar yıllık dilimler halinde, uygulama projesinde belirlenen süreye kadar uzatılabilmektedir.
Kira Sözleşmesinin Feshi:
Bakanlığımızca kiraya verilen taşınmazlar üzerinde Çevre ve Orman Bakanlığınca onaylanan projedeki teknik esaslar doğrultusunda ağaçlandırma çalışması yapılmadığı ve sözleşmeden doğan yükümlülüklerinin yerine getirilmediği (dikim işlemine zamanında başlamama, izinsiz yapılaşma, izinsiz ara tarım, kira bedellerinin iki yıl üst üste yatırılmaması vs.) tesbit edilenlerin kira sözleşmeleri Bakanlığımızca feshedilmektedir.
Herhangi bir nedenle sözleşmenin feshine neden olunması halinde, İdarece arazinin 2886 sayılı Kanuna göre rayiç kira bedelleri dikkate alınarak takdir edilecek kullanım bedelinden, ağaçlandırma amacıyla ödenen kira bedelleri mahsup edildikten sonra kalan miktar yapılacak tebligat tarihinden itibaren 1 ay içinde kiracı tarafından defaten ödenmekte olup, bu husus düzenlenecek sözleşmelere özel şart olarak konulmaktadır.
Sözleşmenin feshi halinde 2886 sayılı Kanuna göre takdir edilecek yılı rayiç kira bedeli tutarı ayrıca tazminat olarak alınacak ve arazi mevcut haliyle Hazineye teslim edilmekte, arazi üzerinde fesih tarihine kadar yapılmış işler ve dikilmiş ağaçlar için kiracı tarafından herhangi bir hak veya tazminat talebinde bulunulmamaktadır.
II- BALIKÇI BARINAKLARININ KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
Balıkçı Barınaklarının Tanımı
Her türlü balıkçı gemilerine hizmet vermek maksadı ile mendireklerle korunmuş, yeterli havuz ve geri saha ile barınacak gemilerin manevra yapabilecekleri su alanı ve derinliğe sahip, yükleme, boşaltma, bağlama rıhtımları ile suyu, elektriği, ağ kurtarma sahası, satış yeri, idare binası, ön soğutma ve çekek yeri bulunan, büyüklüğüne ve sağladığı imkanlara göre balıkçı limanı, barınma yeri veya çek çek yeri olarak adlandırılan kıyı yapılarıdır.
Mevzuat
Balıkçı barınakları, 13/12/1996 tarihli ve 22846 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Balıkçı Barınakları Yönetmeliği ile 300 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğine göre kiralanmaktadır.
Balıkçı Barınaklarının Kiralanması
Balıkçı barınakları, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Ulaştırma Bakanlığının olumlu görüşlerine dayanılarak, Bakanlığımız tarafından kiraya verilmektedir.
Kiralamada öncelikle;
-Balıkçı barınağının mülki idare sınırları içerisinde bulunan,
-Ortakları orada ikamet eden,
-En az on iki aydan beri faaliyette bulunan,
-Münhasıran su ürünleri ile iştigal eden,
-Otuz günlük ilan süresi içerisinde kiralamak için müracaat eden,
Su ürünleri kooperatif veya kooperatif birliklerine, on yıldan az olmamak üzere açık pazarlık usulüyle kiraya verilir.
Balıkçı barınağının bulunduğu mülki idari sınırlar içerisinde birden fazla su ürünleri kooperatifinin olması ve bu kooperatiflerin ayrı ayrı barınak kiralama taleplerinin bulunması halinde, gerekli şartları taşıyan kooperatiflerin aralarında anlaşarak müşterek ve müteselsil sorumlu olarak kiralama istekleri olduğu takdirde, barınak açık pazarlık usulüyle bu kooperatiflere kiralanmaktadır.
Kooperatiflerin aralarında anlaşma olmaması halinde gerekli şartları taşıyan ve barınağın bulunduğu mülki idari sınırlar içerisinde balıkçı gemilerinin yarısından fazlasının üye olduğu kooperatife açık pazarlık usulüyle kiraya verilmektedir.
Yukarıda belirtilen şartların sağlanamaması halinde ise kooperatifler arasında yapılacak ihaleyle barınak kiralanmaktadır.
Su ürünleri Kooperatif ve birlikleri ilan edilen süre içinde kiralama talebinde bulunmadığı veya gerekli şartları taşımadıkları taktirde barınak, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu gereğince Bakanlığımız tarafından talep bulunması halinde öncelikle yerel yönetimlere aksi taktirde diğer gerçek ve tüzel kişilere kiralanmak üzere ihale edilir.
Balıkçı Barınaklarına Kıymet Takdir Edilmesi
Balıkçı barınaklarının İlk yıl tahmini kira bedeli, sınıf ve maliyet durumları ile Balıkçı Barınağı yönetmeliğinin EK - 1'de belirtilen kriterlere göre Tarım İl Müdürlüklerince tesbit ve hesap edilerek Defterdarlığa (Milli Emlak Müdürlüğü) bildirilir. Tarım İl Müdürlüğünce bildirilen bedel 2886 sayılı Devlet İhale Kanunun 13 üncü maddesine göre oluşturulan komisyonca incelenir ve Tarım İl Müdürlüğünce belirlenen bedelden az olmamak üzere, yıllık kira bedeli olarak karara bağlanır.
Daha sonraki yıllara ait kira bedeli, bir önceki yıl kira bedelinin Türkiye İstatistik Kurumunca yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim oranı) oranında artırılması suretiyle hesaplanır.
Geçici ve Ek Taminat
Balıkçı barınaklarının kiralama ihalelerinde geçici teminatın yanı sıra tahmini bedelin % 30’u oranında ek teminat alınır.
Balıkçı Barınaklarının Kira Süresi
Bakanlığımızca balıkçı barınakları 10 yıllık dönemler halinde kiralanmaktadır.
Kira Süresinin Sona Ermesi
Kira süresinin sona ermesiyle kiracının tüm hakları sona erer ve yeniden yapılacak kiralamada eski kiracıya herhangi bir öncelik ve tercih hakkı tanınmaz. Kira süresinin sonunda veya kira sözleşmesinin süresinden önce feshi halinde kiracı tarafından hiçbir hak ve tazminat iddiasında bulunulmadan barınak ve üzerindeki tesisler Hazineye teslim edilir.
Kiracı barınakta yapmış olduğu her türlü ek tesis ve onarım giderlerinin ödenmesi için herhangi bir talepte bulunamaz.
Kiralanması Yapılan Balıkçı Barınaklarında Uyulması Gereken Genel Esaslar
Kiralanan barınak ve üst yapılar hiç bir şekilde üçüncü şahıslara devredilemez, kiraya verilemez ve bunların kiralanmasında ve işletilmesinde ortak alınamaz Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Bakanlığımızdan izin alınmadan şartnamesinde belirtilen amaçlar dışında kullanılamaz, barınağın üzerinde tadil veya tevsi inşaatı yapılamaz.
Balıkçı Barınaklarının Geçici ya da Kesin Devrinin Kaldırılması
Geçici devri yapılmış olan balıkçı barınaklarını kiralamak için su ürünleri kooperatif veya birliklerinden talep gelmesi halinde, barınağın Tarım ve Köyişleri Bakanlığına geçici devir işlemleri tamamlandıktan sonra kiralama işlemlerine başlanır.
Kesin devri yapılmış olan balıkçı barınaklarını kiralamak için ise, su ürünleri kooperatif veya kooperatif birliklerinden gelen talepler Tarım ve Köyişleri Bakanlığına iletilir. Bakanlar Kurulu Kararı yürürlükten kaldırıldığı taktirde barınak kiraya verilir.
Balıkçı Barınaklarının Taranması İşlemleri
Barınakta ihtiyaç duyulan tarama çalışmaları Ulaştırma Bakanlığınca belirlenecek esas ve usullere göre bütçe imkanları dahilinde gerçekleştirilir.
Ulaştırma Bakanlığınca yapılan tarama sonucu çıkarılan kum ticari amaçla kullanılamaz. Ancak, kumun karaya çıkarılabilmesi halinde, bu kum Bakanlık yerel teşkilatınca değerlendirilir.
Ulaştırma Bakanlığınca tarama çalışmalarının yapılamaması halinde, bu Bakanlıkça belirlenen esaslarda çıkarılmasına karar verilen kum ve diğer malzemelerin belirlenen bedeli esas alınarak, tarama işleri 2886 sayılı Kanunun 51 inci maddesinin (g) bendi gereğince barınak işletmecisine, talebinin olmaması halinde diğer gerçek veya tüzel kişilere ihale yoluyla yaptırılır.
Barınak işletmecisi ile diğer gerçek ve tüzel kişilere yaptırılacak barınak ve basen taramalarının şekli ve miktarı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının görüşü doğrultusunda Ulaştırma Bakanlığı taşra teşkilatınca belirlenir ve bu kuruluşların denetiminde gerçekleştirilir.
III- KIYI KANUNU KAPSAMINA GİREN YERLERİN KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
3621 sayılı Kıyı Kanununun kapsamında kalan kıyı, sahil şeridi ve dolgu alanları Kıyı Kanunu ile Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uygun ve amacında kullanılmak üzere belediyelere veya mahalli idare birliklerine kiraya verilebilmektedir.
Bu alanlarda yapılacak düzenlemelerin kapsamı, gelirlerin paylaşımı, sona ermeye ve üçüncü kişilere kiraya verilmesi halinde elde edilecek hasılatın paylaşımı esasına dayalı protokol İdare ile ilgili kuruluşlar arasında düzenlenerek belirlenir.
Ahşap İskele olarak kullanılacak alanların kiralama işlemleri
Ahşap iskelelerin yapım süreci Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yayımlanan 2006/3 ve 2007/7 sayılı Genelgelerde belirtilen esaslar çerçevesinde belirlenmiş olup, kiralama talepleri bu Genelgelerdeki şartların yerine getirilmesi halinde değerlendirilmektedir.
IV- YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARINA TAHSİSLİ TAŞINMAZLARIN KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun Ek 25 inci maddesi hükmü gereğince, yüksek öğretim kurumlarına tahsisli olan taşınmazların, üzerinde herhangi bir inşaat yapılmaması ve irtifak hakkına konu edilmemesi, eğitim, sağlık ve sosyal amaçlı kullanılması, elde edilen gelirin tamamının ilgili yüksek öğretim kurumunun her çeşit mal ve hizmet alımlarında ve sermaye harcamalarında (yüksek öğretim kurumları adına tapuda kayıtlı taşınmazların satılması suretiyle elde edilen gelirlerin tamamı sadece sermaye harcamalarında) kullanılması artıyla, Bakanlığımızca kiraya verilmesinden elde edilen gelirler ilgili yüksek öğretim kurumu bütçesine yılı bütçe kanunu hükümleri çerçevesinde özel ödenek/öz gelir olarak kaydedilmektedir.
V- MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞINATAHSİSLİ VE BU BAKANLIĞA BAĞLI OKUL VE KURUMLARDAKİ KANTİN, AÇIK ALAN, SALON VE BENZERİ YERLERİN KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli ve bu Bakanlığa bağlı okul ve kurumlarda bulunan büfe, kantin, çay ocakları, yemekhane, kafeterya, bahçe ve boş alanlar ile spor, konferans ve çok amaçlı kapalı salonların eğitsel, sosyal, kültürel, sportif ve ticari amaçlarda kullanılması amacıyla okul aile birliğince kiralanmasının talep edilmesi halinde, okulun bulunduğu yerdeki defterdarlık veya malmüdürlüğünce 2886 sayılı Kanunun 51/g maddesi gereğince pazarlık usulüyle okul aile birliğine kiraya verilebilmektedir. Bu alanlar okul aile birlikleri tarafından işletilebileceği gibi, üçüncü kişilere de işlettirilebilmektedir.
VI- KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞINA TAHSİSLİ OLUP DÖNER SERMAYE HİZMETLERİNDE KULLANILAN TAŞINMAZLARIN KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
Bakanlığımız ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında düzenlenen 10/05/2005 tarihli protokol gereğince, Hazineye ait olup Kültür ve Turizm Bakanlığına tahsis edilen ve döner sermaye hizmetlerinde kullanılmak üzere ayrılan taşınmazlar ile tesislerdeki, sergi, yeme, içme, satış, hizmet, kültürel etkinlik ve dinlenme yerleri ile salon, büfe ve otoparklar 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri uyarınca Kültür ve Turizm Bakanlığınca (Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü) kiraya verilmektedir.
VII- HAZİNENİN ELBİRLİĞİ VEYA PAYLI MÜLKİYETİNDE BULUNAN TAŞINMAZLARIN KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
Taşınmaz, biri Hazine olmak üzere iki kişiye ait ise İdarenin kiralama önerisini kabul etmesi hâlinde paydaşına rayiç bedel üzerinden 2886 sayılı Kanunun 51/f bendine göre pazarlık usulü ile kiraya verilebilir.
İkiden fazla paydaşı olan taşınmazdaki Hazine payı, kabul etmeleri hâlinde payları oranında diğer paydaşlara veya pay ve paydaş çoğunluğunun vereceği karara göre diğer paydaşa pazarlıkla kiraya verilebilir.
Hazinenin paydaşı olduğu taşınmazlardaki payının paydaşlar dışında üçüncü kişilerce kiralanmasının talep edilmesi hâlinde, pay ve paydaş çoğunluğunun vereceği olumlu karara göre açık teklif usulü veya pazarlıkla kiraya verilebilir.
VIII- HAZİNEYE AİT TARIM ARAZİLERİNİN TOPRAKSIZ VEYA YETERLİ TOPRAĞI OLMAYAN ÇİFTÇİLERE KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
İlgili Mevzuat:
Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki sahaların tarımsal amaçlarda kullanılmak üzere kiraya verilmesi işlemleri Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik ve 300 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin, Özellik Arzeden Kiralama İşlemlerinin (XVIII.Bölüm) Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Topraksız veya Yeterli Toprağı Olmayan Çiftçilere Kiraya Verilmesi başlıklı (A) Bölümü hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir.
Başvuru:
Arazi kiralamak isteyenler, taşınmazın bulunduğu Malmüdürlüğü veya Defterdarlıklardan temin edecekleri "Tarım Arazisi Kiralama Talep Formunu" (Ek 6) eksiksiz olarak doldurup taşınmazın bulunduğu yer muhtarlığına ve Tapu Sicil Müdürlüğüne formun ilgili bölümlerini onaylatarak, yine taşınmazın bulunduğu Malmüdürlüğü veya Defterdarlığa onaylı nüfus kayıt örneği ile birlikte teslim ederler. Formdaki imza veya mühürlerin form sahiplerine ait olup olmadığı, formlarda eksiklik bulunup bulunmadığı, gerçeğe aykırı beyan olup olmadığı milli emlak servislerince kontrol edildikten sonra varsa eksiklikleri tamamlanmaktadır. Daha sonra, millî emlâk servisince, Formun "gerçek durum"a ilişkin bölümü doldurulur.
Muhtaç Çiftçilere Tarımsal Amaçlı Kiraya Verilemeyecek Taşınmazlar:
1. Kamu hizmetlerine tahsisli olup tahsis amacında kullanılan taşınmazlar, (Bu gibi taşınmazların içinde bulunan büfe, kantin, çay ocağı ve benzeri ticari üniteler hariç)
2. 3621 sayılı Kıyı Kanunu kapsamında bulunup, bu Kanunda belirtilen amaçlar dışında kullanılmak üzere kiralanması talep edilen taşınmazlar,
3. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında olup, Kültür ve Turizm Bakanlığınca kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar,
4. 2873 sayılı Kanun uyarınca; millî park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiat koruma alanları içinde kalan ve Çevre ve Orman Bakanlığına tahsisi gereken taşınmazlar,
5. 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu kapsamında olup, Tarım Reformu Genel Müdürlüğünce kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar,
6. 2565 sayılı Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamında olup, Genelkurmay Başkanlığınca kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar,
7. 6831 sayılı Orman Kanunu kapsamında kalan taşınmazlar,
8. 5393 sayılı Belediye Kanununun 79. maddesinin 2 nci fıkrası kapsamında kalan taşınmazlar,
9. İbadet yerleri,
10. Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup da ilan edilmiş olan özel çevre koruma bölgesinde kalan taşınmazlar,
11. Özel kanunları gereğince hak sahiplerine devri gereken ve devrine yönelik işlemleri devam eden taşınmazlar. (4070, 4071, 4072 vb.)
12. İl Özel İdarelerince kiraya verilmesi gereken, su ürünü üretim yerleri ile kaynak ve yer altı suları.
Bu bölümün 7, 8, 10 ve 12. maddelerinde belirtilen taşınmazların kiralanmasına yönelik talepler ilgili kurumlara yönlendirilecek, diğerleri ise reddedilmektedir.
Kiracılarda Aranacak Şartlar:
a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,
b) Medenî hakları kullanma ehliyetine sahip olmak,
c) Çiftçi olmak,
d) Aile başkanı olmak,
e) En az üç yıldan beri sürekli olarak o köyde ya da beldede ikamet etmek (Ancak, 2510 sayılı İskân Kanunu ile ek ve değişikliklerine göre tarımsal yerleşime tabi tutulanlarda üç yıllık oturma şartı aranmaz),
f) Topraksız veya yeterli toprağı olmamak.
Kiraya Vermede Öncelik Sırası:
Taşınmazın kiracıda aranacak şartları taşıyan birden fazla kişi tarafından kiralanmasının talep edilmesi halinde, aşağıdaki öncelik sırası göz önünde bulundurulmaktadır.
a) 2510 sayılı İskân Kanununa göre tarımsal yerleştirmeye tabi tutulup çeşitli sebeplerle topraklandırılamayanlar.
b) Kendisinin veya ailesi üyelerinin hiç toprağı olmayanlar.
c) Yeterli toprağı olmayanlar.
d) Topraksız veya yeterli toprağı olmayıp en az üç yıldan beri kiracılık, ortakçılık veya tarım işçiliği yapanlar.
Aynı Grup İçinde Olanlar Arasında Öncelik Sırası:
Kiraya Vermede Öncelik Sırası bölümünde belirtilen gruplardan, aynı grup içinde olanlar arasında öncelik sırası aşağıdaki şekilde yapılmaktadır.
Evli ve çocuğu çok olanlar.
Evli olup çocuğu olmayanlar.
Evli olmayanlar.
Kiraya Verilecek Arazi Miktarı:
Bir çiftçiye kiraya verilecek arazi miktarı, kendisi ve aile üyelerinin sahibi bulunduğu arazi ile varsa başkalarından kiraladıkları veya ortakçılıkla işlettikleri arazi toplamının, anılan Tebliğe 7 numaralı eki listede yer alan miktardan çıkarılması suretiyle tespit edilen miktardan fazla olamaz.
Kiralanması talep edilen taşınmazın tamamının kiraya verilmesi durumunda, anılan Tebliğe 7 numaralı eki listesinde belirtilen miktarın aşılması, kısmi kiralama yapılması durumunda da arta kalan Hazine arazisinin verimli kullanımının mümkün olmaması durumunda taşınmazın tamamı kiraya verilebilmektedir. (Bu Genel Tebliğin yürürlüğe girmesinden sonra, il teşkilatı kurulan yerlerde uygulanacak arazi miktarı konusunda, o ilin il olmadan önceki arazi miktarları dikkate alınmaktadır.)
Kuru Arazinin Devletçe Sulanabilir Duruma Getirilmesi:
Kiraya verilecek arazi ile kiracının işletmekte olduğu arazinin ne miktarının sulu, ne miktarının kuru olduğunun tespiti 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununa göre yapılacaktır.
Arazi, kira süresi içinde Devletçe sulanır hale getirilirse, o hasat dönemi sonunda, kiralama işlemleri yeniden yapılır. Ancak, eski hak sahipliği devam edenlere kiralamada öncelik tanınır. Daha önce kira sözleşmesi yapılan hak sahipleriyle önceki kira sözleşmesinde kullanılan süre dikkate alınarak kalan süre için de yeni sözleşme yapılır.
Kiracı, bu hüküm gereğince yapılan değişiklikten sonra, yeniden sözleşme yapmak istemediği takdirde, Hazineye olan borçlarının tamamını ödemiş olması şartıyla, hasat dönemi sonunda sözleşmeyi feshedebilir.
Kira Bedelinin Tespiti:
Kiraya verilecek yerlerdeki sulu ve kuru arazinin bir dönümünün yıllık kira bedeli anılan Tebliğin VI. bölümüne göre hesap edilmektedir.
Kira Süresi:
Kiracılarda aranacak şartlar, öncelik sırası ve bir çiftçiye verilebilecek arazi miktarları açısından yapılan değerlendirme sonucunda hak sahibi olduğu tespit edilenlere, tarım arazileri, 2886 sayılı Kanunun 51 inci maddesinin (g) fıkrası hükmü gereğince pazarlık usulüne göre kiraya verilmekte, kira sözleşmeleri, 5 yıla kadar düzenlenebilmekte olup, ancak arazi üzerinde ekim yapmadan ayrı olarak bağ ve bahçe gibi dikim işleri de yapılmak istenirse, bu süre 10 yıla kadar uzatılabilmektedir. Sözleşmenin başlama ve bitiş tarihleri, mümkün olduğu hallerde, ekim ve hasat dönemleri dikkate alınarak tespit edilmektedir.
Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi görev ve yetkisi, Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesinin (b) bendine göre Bakanlığımıza aittir.
Hazinenin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazların kiraya verilmesi işlemleri esasen 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik ve 300 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğ hükümleri ile Bakanlığımızca çıkarılan Genelgelere göre yürütülmektedir.
GENEL OLARAK KİRALAMA İŞLEMLERİ
ÖZELLİK ARZEDEN KİRALAMA İŞLEMLERİ
1- Ağaçlandırma Amaçlı Kiraya Verilmesi
2- Balıkçı Barınaklarının Kiraya Verilmesi
3- Kıyı Kanunu Kapsamına Giren Yerlerin Kiraya Verilmesi
4- Yüksek Öğretim Kurumlarına Tahsisli Taşınmazların Kiraya Verilmesi
5- Milli Eğitim Bakanlığına Tahsisli ve Bu Bakanlığa Bağlı Okul ve Kurumlardaki Kantin, Açık Alan, Salon ve Benzeri Yerlerin Kiraya Verilmesi
6- Kültür ve Turizm Bakanlığına Tahsisli Olup Döner Sermaye Hizmetlerinde Kullanılan Taşınmazların Kiraya Verilmesi.
7- Hazinenin Elbirliği veya Paylı Mülkiyetinde Bulunan Taşınmazların Kiraya Verilmesi
8- Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Topraksız veya Yeterli Toprağı Olmayan Çiftçilere Kiraya Verilmesi
GENEL OLARAK KİRALAMA İŞLEMLERİ
Başvuru:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre, tarımsal, ticari, spor ve sosyal nitelikli vb. diğer amaçlarda kullanılmak amacıyla, talep sahibi tarafından belirlenen taşınmazın kiralanmasının istenilmesi halinde, kiralama amacını ve taşınmazın sınırları gösterir bilgileri içeren bir dilekçeyle taşınmazın bulunduğu yerdeki Defterdarlığa/Malmüdürlüğüne müracaat edilmesi gerekmektedir.
Kiraya Verilmesi Mümkün Olmayan Hazine Taşınmazları:
Talep dilekçesine konu olan taşınmazların kamu hizmetlerine tahsisli olup tahsis amacında kullanılan taşınmazlar (Bu gibi taşınmazların içinde bulunan büfe, kantin, çay ocağı ve benzeri ticari üniteler hariç), kıyı ve sahil şeritleri (Kıyı Kanununda belirtilen amaçlarda kullanılmak üzere kiralanması talep edilen taşınmazlar hariç), sit alanında kalan taşınmazlar (Kültür ve Turizm Bakanlığınca kiraya verilmesi uygun görülen taşınmazlar hariç), millî park sınırları içerisinde kalan taşınmazlar, Tarım Reformu kapsamındaki taşınmazlar (Tarım Reformu Genel Müdürlüğünce kiraya verilmesi uygun görülen taşınmazlar hariç), Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamındaki taşınmazlar, (Genelkurmay Başkanlığınca kiraya verilmesi uygun görülen taşınmazlar hariç), ibadet yerleri, özel kanunları gereğince hak sahiplerine devri gereken ve devrine yönelik işlemleri devam eden taşınmazlardan (4070, 4071, 4072 vb.) olması halinde kiraya verilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Ayrıca; 6831 sayılı Orman Kanunu kapsamında kalan taşınmazların, 5393 sayılı Belediye Kanununun 79. maddesinin 2 nci fıkrası hükmü uyarınca tasarrufu ilgili belediyelere bırakılan taşınmazların, Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup da ilan edilmiş olan özel çevre koruma bölgesinde kalan taşınmazların, İl Özel İdarelerince kiraya verilmesi gereken, su ürünü üretim yerleri ile kaynak ve yeraltı sularının kiralanması için ilgili kurumlara başvurulması gerekmekte olup, bu alanlarda kalan taşınmazlar için Defterdarlığa/ Malmüdürlüğüne yapılan başvurular da ilgili Kurumlara iletilmektedir.
İhale Usulleri:
Genel hükümlerle yapılan kira işlemlerinde; kapalı teklif usulü, açık teklif usulü ve pazarlık usulü olmak üzere üç tür ihale usulü uygulanır.
Taşınmazların kiraya verilmesinde tahmin edilen yıllık kira bedeli, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 45 inci maddesine göre her yıl merkezî yönetim bütçe kanunuyla belirlenen parasal sınıra kadar olan ihalelerde açık teklif usulü, bu sınırı aşanlarda ise kapalı teklif usulü uygulanır.
Kullanışlarının özelliği veya İdareye yararlı olması nedeniyle kapalı veya açık teklif usulleriyle ihalesi uygun görülmeyen Hazine taşınmazları, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 51 inci maddesinin (g) bendine göre pazarlıkla kiraya verilebilir.
Pazarlık Usulüyle Kiraya Verilmesi Mümkün Olan Taşınmazlar:
Taşınmazların kiraya verilmesi işlemlerinde; kullanışlarının özelliği veya İdareye yararlı olması hususlarının bulunup bulunmadığı Bakanlıkça belirlenir. Ancak, tarıma elverişli arazilerin topraksız veya az topraklı çiftçilere kiraya verilmesi, tahsisli taşınmazlar ile kamu hizmeti görülmek üzere genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince kiralanan taşınmazların ticari amaçla kullanılması mümkün olan bölümlerinin kiraya verilmesi, geçici iş ve hizmetler için kullanılacak taşınmazların kiraya verilmesi, para çekme makineleri için kullanılacak yerlerin bankalara kiraya verilmesi, baz istasyonları ile radyo ve televizyon vericileri için ihtiyaç duyulan yerlerin kiraya verilmesi, genel bütçe kapsamı dışındaki kamu idarelerine kiraya verme, ağaçlandırma amaçlı kiraya verme, birlikte kullanılacağı parselin maliki veya kiracısı tarafından kiralanması talep edilen, bu parselle bütünlük arz eden ve müstakil kullanımı mümkün olmayan taşınmazların kiraya verilmesi, sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getiren eski kiracısı tarafından kiralanması talep edilen taşınmazların (otoparklar hariç) kiraya verilmesi, reklam levhası konulmak üzere kiralanması talep edilen taşınmazların kiraya verilmesi, balıkçı barınaklarının o yörede en az oniki aydan beri faaliyette bulunan su ürünü kooperatiflerine veya su ürünü kooperatif birliklerine kiraya verilmesi işlemlerinde, kullanışlarının özelliği veya İdareye yararlı olduğu hususunun varlığı kabul edilir ve taşınmazlar 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 51 inci maddesinin (g) bendine göre pazarlıkla kiraya verilebilir.
İhaleye Katılabilme Şartları:
Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğe göre yapılacak ihalelere katılacakların; yasal yerleşim yeri sahibi olmaları, tebligat için Türkiye'de adres göstermeleri, gerçek kişilerin T.C. kimlik numarasını, tüzel kişilerin ise vergi kimlik numarasını bildirmeleri, Yönetmelikte istisna edilen işler dışında geçici teminatı yatırmış olmaları, işin gereğine göre defterdarlık veya malmüdürlüğünce tespit edilecek diğer belgeleri vermeleri, özel hukuk tüzel kişilerinin, yukarıda belirtilen şartlardan ayrı olarak, idare merkezlerinin bulunduğu yer mahkemesinden veya siciline kayıtlı bulunduğu ticaret veya sanayi odasından yahut benzeri meslekî kuruluştan, ihalenin yapıldığı yıl içinde alınmış sicil kayıt belgesi ile tüzel kişilik adına ihaleye katılacak veya teklifte bulunacak kişilerin tüzel kişiliği temsile tam yetkili olduklarını gösterir noterlikçe tasdik edilmiş imza sirkülerini veya vekâletnameyi vermeleri; kamu tüzel kişilerinin ise, tüzel kişilik adına ihaleye katılacak veya teklifte bulunacak kişilerin tüzel kişiliği temsile yetkili olduğunu belirtir belgeyi de vermeleri şarttır.
İhaleye Katılamayacak Olanlar:
1. İhaleyi yapan idarenin;
a) İta amirleri,
b) İhale işlemlerini hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve denetlemekle görevli olanlar,
c) (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şahısların eşleri ve ikinci dereceye kadar (ikinci
d) (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen şahısların ortakları (bu şahısların yönetim kurullarında görevli olmadıkları anonim ortaklıklar hariç).
2. Bu Kanun ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar.
doğrudan veya dolaylı olarak ihalelere katılamazlar.
Teminat Olarak Kabul Edilebilecek Değerler:
Geçici veya kesin teminat olarak; tedavüldeki Türk Parası, bankalar ve özel finans kurumlarının verecekleri süresiz teminat mektupları, Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeler (Nominal bedele faiz dahil edilerek ihraç edilmiş ise bu işlemlerde anaparaya tekabül eden satış değerleri esas alınır) kabul edilir.
Bedel Tespiti:
Kiralanacak taşınmaza ilişkin tahmin edilen bedel, İdarece tespit edilir veya ettirilir ve ihale komisyonunca karara bağlanır. Bedel tespit ve takdirinde, taşınmazın konumu ve özellikleri göz önünde bulundurulmak suretiyle rayiç bedel esas alınır. Kiralama işleminde ilk yıl tahmini kira bedeli, taşınmazın emlak vergisine esas asgari metrekare birim değerinin % 5’ inden (yüzde beşinden) az olmamak üzere tespit ve takdir edilir.
Geçici Teminat:
Kiralama ihalelerinde tahmini kira bedelinin % 10’ undan az olmamak üzere % 30' una kadar geçici teminat alınabilir.
Kira Süresi:
Mülkiyeti Hazineye ait veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlar en fazla 10 (On) yıl süreyle kiralanabilir. Turistik tesis kurulacak yerler ve turistik tesisler, enerji üretimi tesisleri ile iletim ve dağıtım tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan araziler, doğal gaz iletim, dağıtım ve depolama tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan araziler on yıldan fazla süre ile kiralanabilir.
Kesin Teminat:
Kiracının, sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlamak amacıyla, sözleşme yapılmasından önce müşteriden ihale bedeli (bir yıllık kira bedeli) üzerinden % 6 (yüzde altı) oranında kesin teminat alınır.
İhale Kararının Bildirilmesinden Sonra Müşterinin Sorumluluğu:
Talep sahibi, onaylanan ihale kararının bildirilmesini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde geçici teminatı kesin teminata çevirerek İdarece düzenlenecek sözleşmeyi imzalamak, zorunlu ise aynı süre içinde sözleşmeyi notere tasdik ve tescil ettirerek İdareye vermek, ihale bedeli ile müşteriye ait bulunan vergi, resim ve harçları ve diğer giderleri ödemek, varsa diğer yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır. Bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale bozulur ve varsa geçici teminat Hazineye gelir kaydedilir ve 1 (Bir) yıla kadar ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilir.
Kira Bedelinin Tahsili:
Kira bedelinin 1/4 ü peşin, kalanı 3 eşit taksitle ödenir. İkinci ve müteakip yıllar kira bedelleri, cari yıl kira bedelinin Türkiye İstatistik Kurumunca artışın yapılacağı ayda yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim oranı) oranında artırılması suretiyle hesaplanır. Bitkisel üretimle sınırlı olmak kaydıyla yapılacak kiralamalarda ilk yıl bedeli ihale bedeline, sonraki yıl bedelleri ise sözleşmeleri gereğince tespit edilecek bedellere %50 (yüzde elli) indirim uygulanarak kira bedeli tahsil edilir.
07/06/2008 tarihinden sonra; Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazların kiraya verilmesi işlemlerinden KDV tahsil edilmemektedir.
Süresinde ödenmeyen kira bedelleri, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesi gereğince gecikme zammı oranı uygulanarak tahsil edilir.
Sözleşme Devri:
İhale süresiyle sınırlı olmak kaydıyla kira sözleşmesi, Bakanlığın izniyle başkasına devredilebilir veya sözleşmeye ortak alınabilir. Devir alacaklarda ve ortak olacaklarda ilk ihaledeki şartlar aranır. Kira sözleşmelerinin devri için, kiracının yükümlülüklerini yerine getirmiş olması ve devir talebinde bulunduğu tarih itibarıyla sözleşmeden doğan herhangi bir borcunun olmaması gerekmektedir. Kira sözleşmeleri, devir talebinde bulunan kiracının söz konusu taşınmazı sözleşmeye dayalı olarak kullanmaya başladığı tarihten itibaren 3 yıl içinde ve sözleşmenin bitimine 6 ay kala devredilemez. Topraksız ve az topraklı çiftçilere kiraya verilen arazilere ilişkin sözleşmeler devredilemez.
Sözleşmeyi devralacak kişiler devir tarihinden itibaren 3 yıl geçmedikçe yeniden devir talebinde bulunamazlar. Ancak ticaret unvanı ve işletmenin nev’indeki (limited şirketin, anonim şirkete dönüşmesi gibi) değişiklikler nedeniyle yapılacak devirler ile kiracının %50 hissesinden fazlasına sahip olduğu şirketlere yapılacak devirlerde süre şartı aranmaz. Kiracının %50 hissesinden fazlasına sahip olduğu şirketlere yapılacak devirlerde; sözleşme süresince kiracının şirketteki hissesinin %50’nin altına düşmemesi gerekmektedir. İşletmenin nev’inde meydana gelen değişiklikler nedeniyle yapılacak devirlerde; yeni şirketin en az %50 hissesinin eski şirket ortaklarına ait olması ve sözleşme süresince bu oranın %50’nin altına düşmemesi gerekmektedir.
Ticaret unvanı ve işletmenin nev'indeki değişiklikler nedeniyle yapılacak devirler ile kiracının %50 hissesinden fazlasına sahip olduğu şirketlere yapılacak devirlerde devre esas kira bedeli, devredilen sözleşmede öngörülen kira bedelidir. Bu durum dışındaki kira sözleşmelerinin devrinde, sözleşme konusu taşınmaza günün emsal ve rayiç bedelleri dikkate alınmak suretiyle kıymet takdir ettirilerek devre esas kira bedeli tespit edilir. Devir sözleşmesi sözleşmenin devredildiği tarihteki kira bedelinden az olmamak kaydıyla tespit edilen bedel üzerinden düzenlenir.
Kiracının kira şartname ve sözleşmesine aykırı davranması:
Kira sözleşmesi düzenlendikten sonra; kiracının taahhüdünden vazgeçmesi veya taahhüdünü, şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi üzerine, sözleşme feshedilerek, fesih tarihi itibariyle varsa ödenmemiş kira bedelleri 6183 sayılı Kanuna göre hesaplanacak gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir, kiracıdan bir yıllık kira bedeli tutarında ayrıca tazminat alınır, kesin teminat kiracının borcuna mahsup edilmeksizin, Hazineye gelir kaydedilir, söz konusu taşınmaz kiracıdan teslim alınır.
ÖZELLİK ARZEDEN KİRALAMA İŞLEMLERİ
1-AĞAÇLANDIRMA AMAÇLI KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
İlgili Mevzuat:
Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki sahaların ağaçlandırma yapmak amacıyla gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine kiraya verilmesi işlemleri 09.10.2003 tarih ve 25254 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ağaçlandırma Yönetmeliği (Değişik: R.G.-30.04.2009–27215) ve 300 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin, Özellik Arzeden Kiralama İşlemlerinin (XVIII.Bölüm) Ağaçlandırma İşlemleri başlıklı (C) Bölümü hükümleri çerçevesinde Bakanlığımızca yürütülmektedir.
Başvuru:
Ağaçlandırma yapılmak amacıyla kiralama talebinde bulunan gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerinin, Hazinenin özel mülkiyetindeki arazilerden talep edecekleri sahanın ada ve parsel numarasını belirtmek suretiyle, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden talep edecekleri saha için ise sahaya ait kroki veya haritayı ekleyerek (Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde tescil şartı aranmaz) illerde defterdarlıklara, ilçelerde ise malmüdürlüklerine bir dilekçe ile başvurmaları gerekmektedir.
Ağaçlandırma Amaçlı Kiraya Verilebilecek Ağaç Türleri:
Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki sahalar üzerinde Kavak, Okaliptus, Kızılağaç, Kestane, Ceviz, Zeytin, Badem, Harnup, Antepfıstığı, Defne, Menengiç, Sakız Ağacı, Kuşburnu, Alıç, Mahlep vb. odun dışı orman ürünü veren Ağaç ve ağaççıklar, Jojoba, Ahlat Çam türleri, Sedir, Göknar, Ladin, Fıstıkçamı, Sahilçamı, Kızılçam, Karaçam, Sarıçam, Halepçamı ve asli orman ürünü veren diğer ibreliler Kayın, Akasya, Meşe, Dişbudak, Ihlamur, Karaağaç, Akçaağaç vb. asli orman ürünü veren Diğer Yapraklılar Servi, At Kestanesi, Aylantus, Çınar, Söğüt, İğde, Gladiçya türleri yetiştirmek üzere ağaçlandırma yapılmak amacıyla kiralama yapılmaktadır.
Hazinenin özel mülkiyetindeki araziler veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler üzerinde elma, armut, şeftali, incir ve benzeri meyve ağacı türleri ile ağaçlandırma izni verilmemektedir.
Ağaçlandırma Amaçlı Kiraya Verilebilecek Taşınmazlar:
Belediye ve mücavir alan sınırları içinde olup, imar planında “Ağaçlandırılacak Alan” olarak ayrılan taşınmazlar, belediye ve mücavir alan sınırları dışında olup, planı bulunan yerlerde herhangi bir üst ölçekli planda ağaçlandırma amacına ayrılmış yerler ve Bakanlığımızca yapılan inceleme ve değerlendirme sonucunda kiraya verilmesinde sakınca görülmediği tesbit edilen yerler ağaçlandırma yapılmak amacıyla kiraya verilmektedir.
Ağaçlandırma Amaçlı Kiraya Verilemeyecek Taşınmazlar:
Anılan Tebliğin "Kiraya Verilemeyecek Taşınmazlar" bölümünde belirtilen taşınmazlar,
Belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde imar planı bulunmayan yerler ile onaylı imar planlarında "ağaçlandırılacak alan" dışında bir amaca ayrılmış yerlerde,
Belediye ve mücavir alan sınırları dışında olup, herhangi bir ölçekteki plânda ağaçlandırma dışında başka bir amaca ayrılmış yerlerde,
Mera, yaylak ve kışlaklar üzerinde,
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 8 inci maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu kararı ile ilan edilen kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezleri ile ileride turizm amacına yönelik yatırımlara açılabilme ihtimali olan yerlerde,
Deniz, akarsular, tabii ve suni göllerin kıyı kenar çizgisi içerisinde kalan alanları ile baraj ve gölet alanlarında, (Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün uygun görüş verdiği alanlar hariç)
İmar planları dışında, tek parçada veya birden fazla olmakla birlikte birbirine bitişik 2 hektardan küçük arazi üzerinde,
Gerçek veya tüzel kişilere bir defada tek bir proje için 300 hektardan büyük arazi üzerinde, (maden sahalarının ağaçlandırılması ile asli orman ürünü işleyerek faaliyetlerini sürdüren gerçek ve tüzel kişilerin ihtiyacı olan hammaddenin karşılanması amacıyla yapacakları özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü, özel imar-ihya çalışmalarında saha büyüklüğü sınırlaması aranmaz.)
Paydaş/paydaşlar dışındaki gerçek ve tüzel kişilerin talebine konu paylı mülkiyete tabi araziler üzerinde,
Kavak, kızılağaç, okaliptüs ve benzeri hızlı gelişen orman ağacı türleri ile zeytin, ceviz, kestane, antepfıstığı, badem, iğde, menengiç, harnup gibi ağaç türleri dışındaki ağaç türleri için I, II, III, IV üncü sınıf tarım arazileri üzerinde,
Bakanlığımız veya diğer genel bütçeli kuruluşların gelecekteki ihtiyaçları için gerekli olduğu anlaşılan taşınmazlar üzerinde,
Teferruğ yolu ile edinilip, edinme tarihinden itibaren bir yıl geçmemiş taşınmazlar üzerinde,
Kamulaştırma yolu ile edinilip amacında kullanılmadığı için boş kalan ve 2942 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinde yazılı süresi dolmamış olan taşınmazlar üzerinde,
Üzerinde irtifak hakkı tesis edilmiş ve hak süresi dolmamış olan taşınmazlar üzerinde,
Özel kanunlar gereği olarak, özel amaçlarla tahsisi, kamu kurum ve kuruluşlarına devri veya kullanımlarına verilmesi gereken taşınmazlar üzerinde,
ağaçlandırma izni verilmemektedir.
Ağaçlandırma Amaçlı Kiralama Taleplerinin Değerlendirilmesi:
Aynı yer için birden fazla talep olması halinde Ağaçlandırma Yönetmeliğinin (Değişik: R.G.-30.04.2009–27215) Başvuru ve Projelendirme Başlıklı 11. maddesinde belirtilen öncelik sıralarına göre işlem tesis edilmektedir.
Anılan Yönetmeliğin (Değişik: R.G.-30.04.2009–27215) 11. maddesinde, 4122 sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanununun 4 üncü maddesinde sayılan kamu kurum ve kuruluşlarının müracaatlarının ilan edilmeksizin öncelikli olarak yerine getirileceği hüküm altına alınmıştır.
Bakanlığımızca yapılan inceleme ve değerlendirmede, talep konusu taşınmazın ağaçlandırma yapılmak amacıyla kiraya verilmesinde sakınca görülmediğinin tesbit edilmesi halinde, anılan Yönetmeliğin (Değişik: R.G.-30.04.2009–27215) 11. maddesi hükmüne göre öncelikle;
Talep konusu taşınmazın belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde ve imar planında “Ağaçlandırılacak Alan” olarak ayrılmış olması halinde müracaatçı adına,
Talep konusu taşınmazın belde mülki hudutları içerisinde kalması ve müracaatçılar arasında belde belediye başkanlığı olması durumunda belde belediye başkanlığı adına, belde belediye başkanlığının müracaatının olmaması durumunda ise, belde belediye başkanlığına yapılacak yazılı tebligat ile taleplerinin olması halinde özel ağaçlandırma müracaatının yedi gün içerisinde yapılması gerektiği bildirilmekte olup, tebligat sonucu müracaatının olmaması halinde ilk müracaatçı adına,
Talep konusu taşınmazın köy mülki hudutları içerisinde kalması ve müracaatçının köy muhtarlığı olması durumunda, öncelikle köy muhtarlığının talebi tahsis yoluyla değerlendirilmektedir.
Talep konusu taşınmazın köy mülki hudutları içerisinde kalması ve müracaatlar arasında o köy nüfusuna kayıtlı ve o köyde ikamet eden gerçek ve tüzel kişinin olması durumunda; köy muhtarlığına yapılacak yazılı tebligat ile taleplerinin olması halinde özel ağaçlandırma müracaatının yedi gün içerisinde yapılması gerektiği bildirilmekte olup, tebligat sonucu müracaatının olmaması halinde, o köy nüfusuna kayıtlı ve o köyde ikamet eden gerçek kişi ile o köyde ikamet eden tüzel kişiye,
Talep konusu taşınmazın köy mülki hudutları içerisinde kalması ve müracaatçıların, taşınmazın bulunduğu köy nüfusuna kayıtlı olmayan ve o köyde ikamet etmeyen gerçek ve tüzel kişiler olması halinde, müracaat yedi gün süreyle köyde ilan edilmekte olup, ilan sonucunda, köy muhtarlığının müracaatta bulunması halinde köy muhtarlığına, köy muhtarlığının müracaatta bulunmaması halinde ise, ilan süresi içerisinde köy halkından müracaat eden gerçek ve tüzel kişiye, o köyde ikamet eden ve o köy nüfusuna kayıtlı hiç kimsenin başvuruda bulunmaması halinde ise ilk müracaatçıya,
proje hazırlanmasına yönelik ön izin verilir.
Ön İzin ve Kiraya Verme İşlemleri:
Yukarıda belirtilen hususlar göz önüne alınarak talepler değerlendirildikten sonra ağaçlandırma yapılmak amacıyla kiraya verilmesinde sakınca görülmediği tesbit edilen ve öncelik sırası belirlenen gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine Ağaçlandırma Yönetmeliğinin (Değişik: R.G.-30.04.2009–27215) yedinci fıkrası uyarınca ağaçlandırmaya esas teşkil edecek projenin hazırlanmasına yönelik 3 ay süreli ön izin verilmekte olup, uygulama projesinin verilen sürede teslim edilmemesi ve talepte bulunulması halinde ise, 1 ay süreli ek süre verilir.
Bu süreler zarfında Ormancılık Bürolarınca hazırlanan proje Çevre ve Orman Bakanlığına onaylatıldıktan sonra ağaçlandırma yapılmak üzere gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerine, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 51/g maddesi uyarınca pazarlık usulü ile azami 10 yıl süreyle kiraya verilir.
Ağaçlandırma Amaçlı Kiraya Verilecek Yerlerde Kira Bedeli:
Kira bedelleri, Çevre ve Orman Bakanlığı Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğünce, fidan türleri ve arazi verim sınıfları dikkate alınarak her yıl yeniden belirlenmekte olup, bu bedeller Bakanlığımızca valiliklere duyurulur. Ayrıca tespit edilen bu bedeller ilk beş yıl % 50 indirimli olarak tahsil edilmektedir.
Yapılaşma Şartları:
Kiraya verilen taşınmazlar üzerinde proje sahası yatay alanının % 0,1’ine kadar ağaçlandırma, bakım ve koruma amaçlı yapılaşma izni Bakanlığımızca verilebilmektedir. Bu miktar 3.000 m²’yi geçemez.
Ara Tarım Şartları:
Hazinenin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan alanlarda, asli veya odun dışı orman ürünü veren ağaç ve ağaççıklarla yapılan ağaçlandırmaların altında, projesinde belirtilmek ve projesine uygun olarak ağaç dikimi yapıldığının Çevre ve Orman Bakanlığınca tespit edilmesi kaydıyla ikinci tür olarak, tıbbi, aromatik, yumrulu ve soğanlı bitkiler ile diğer tarım ürünleri yetiştirilebilir. Ara tarım yapılacak alanın kullanım bedeli, ağaçlandırma amacıyla belirlenen kira bedelinden ayrı olarak İdarece 2886 sayılı Kanuna göre rayiç kira bedelleri dikkate alınarak takdir edilmektedir.
Anılan Tebliğin Özellik Arzeden Kiralama İşlemlerinin (XVIII.Bölüm) Ağaçlandırma İşlemleri başlıklı (C) Bölümünün 12. maddesinde belirtilen şartlar gerçekleşmeden ara tarım yapıldığının belirlenmesi halinde, İdarece 2886 sayılı Kanuna göre belirlenecek kullanım bedelleri kiracıdan talep edilerek sözleşmenin feshi yoluna gidilmektedir.
Ağaçlandırma Amaçlı Kiralamalarda Kira Süresi:
Kira süresi içinde yapılacak kontrollerde, arazinin Çevre ve Orman Bakanlığınca onaylanan ağaçlandırma projesine uygun olarak ağaçlandırıldığının tespit edilmesi halinde, kira süresi 10’ar yıllık dilimler halinde, uygulama projesinde belirlenen süreye kadar uzatılabilmektedir.
Kira Sözleşmesinin Feshi:
Bakanlığımızca kiraya verilen taşınmazlar üzerinde Çevre ve Orman Bakanlığınca onaylanan projedeki teknik esaslar doğrultusunda ağaçlandırma çalışması yapılmadığı ve sözleşmeden doğan yükümlülüklerinin yerine getirilmediği (dikim işlemine zamanında başlamama, izinsiz yapılaşma, izinsiz ara tarım, kira bedellerinin iki yıl üst üste yatırılmaması vs.) tesbit edilenlerin kira sözleşmeleri Bakanlığımızca feshedilmektedir.
Herhangi bir nedenle sözleşmenin feshine neden olunması halinde, İdarece arazinin 2886 sayılı Kanuna göre rayiç kira bedelleri dikkate alınarak takdir edilecek kullanım bedelinden, ağaçlandırma amacıyla ödenen kira bedelleri mahsup edildikten sonra kalan miktar yapılacak tebligat tarihinden itibaren 1 ay içinde kiracı tarafından defaten ödenmekte olup, bu husus düzenlenecek sözleşmelere özel şart olarak konulmaktadır.
Sözleşmenin feshi halinde 2886 sayılı Kanuna göre takdir edilecek yılı rayiç kira bedeli tutarı ayrıca tazminat olarak alınacak ve arazi mevcut haliyle Hazineye teslim edilmekte, arazi üzerinde fesih tarihine kadar yapılmış işler ve dikilmiş ağaçlar için kiracı tarafından herhangi bir hak veya tazminat talebinde bulunulmamaktadır.
II- BALIKÇI BARINAKLARININ KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
Balıkçı Barınaklarının Tanımı
Her türlü balıkçı gemilerine hizmet vermek maksadı ile mendireklerle korunmuş, yeterli havuz ve geri saha ile barınacak gemilerin manevra yapabilecekleri su alanı ve derinliğe sahip, yükleme, boşaltma, bağlama rıhtımları ile suyu, elektriği, ağ kurtarma sahası, satış yeri, idare binası, ön soğutma ve çekek yeri bulunan, büyüklüğüne ve sağladığı imkanlara göre balıkçı limanı, barınma yeri veya çek çek yeri olarak adlandırılan kıyı yapılarıdır.
Mevzuat
Balıkçı barınakları, 13/12/1996 tarihli ve 22846 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Balıkçı Barınakları Yönetmeliği ile 300 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğine göre kiralanmaktadır.
Balıkçı Barınaklarının Kiralanması
Balıkçı barınakları, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Ulaştırma Bakanlığının olumlu görüşlerine dayanılarak, Bakanlığımız tarafından kiraya verilmektedir.
Kiralamada öncelikle;
-Balıkçı barınağının mülki idare sınırları içerisinde bulunan,
-Ortakları orada ikamet eden,
-En az on iki aydan beri faaliyette bulunan,
-Münhasıran su ürünleri ile iştigal eden,
-Otuz günlük ilan süresi içerisinde kiralamak için müracaat eden,
Su ürünleri kooperatif veya kooperatif birliklerine, on yıldan az olmamak üzere açık pazarlık usulüyle kiraya verilir.
Balıkçı barınağının bulunduğu mülki idari sınırlar içerisinde birden fazla su ürünleri kooperatifinin olması ve bu kooperatiflerin ayrı ayrı barınak kiralama taleplerinin bulunması halinde, gerekli şartları taşıyan kooperatiflerin aralarında anlaşarak müşterek ve müteselsil sorumlu olarak kiralama istekleri olduğu takdirde, barınak açık pazarlık usulüyle bu kooperatiflere kiralanmaktadır.
Kooperatiflerin aralarında anlaşma olmaması halinde gerekli şartları taşıyan ve barınağın bulunduğu mülki idari sınırlar içerisinde balıkçı gemilerinin yarısından fazlasının üye olduğu kooperatife açık pazarlık usulüyle kiraya verilmektedir.
Yukarıda belirtilen şartların sağlanamaması halinde ise kooperatifler arasında yapılacak ihaleyle barınak kiralanmaktadır.
Su ürünleri Kooperatif ve birlikleri ilan edilen süre içinde kiralama talebinde bulunmadığı veya gerekli şartları taşımadıkları taktirde barınak, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu gereğince Bakanlığımız tarafından talep bulunması halinde öncelikle yerel yönetimlere aksi taktirde diğer gerçek ve tüzel kişilere kiralanmak üzere ihale edilir.
Balıkçı Barınaklarına Kıymet Takdir Edilmesi
Balıkçı barınaklarının İlk yıl tahmini kira bedeli, sınıf ve maliyet durumları ile Balıkçı Barınağı yönetmeliğinin EK - 1'de belirtilen kriterlere göre Tarım İl Müdürlüklerince tesbit ve hesap edilerek Defterdarlığa (Milli Emlak Müdürlüğü) bildirilir. Tarım İl Müdürlüğünce bildirilen bedel 2886 sayılı Devlet İhale Kanunun 13 üncü maddesine göre oluşturulan komisyonca incelenir ve Tarım İl Müdürlüğünce belirlenen bedelden az olmamak üzere, yıllık kira bedeli olarak karara bağlanır.
Daha sonraki yıllara ait kira bedeli, bir önceki yıl kira bedelinin Türkiye İstatistik Kurumunca yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim oranı) oranında artırılması suretiyle hesaplanır.
Geçici ve Ek Taminat
Balıkçı barınaklarının kiralama ihalelerinde geçici teminatın yanı sıra tahmini bedelin % 30’u oranında ek teminat alınır.
Balıkçı Barınaklarının Kira Süresi
Bakanlığımızca balıkçı barınakları 10 yıllık dönemler halinde kiralanmaktadır.
Kira Süresinin Sona Ermesi
Kira süresinin sona ermesiyle kiracının tüm hakları sona erer ve yeniden yapılacak kiralamada eski kiracıya herhangi bir öncelik ve tercih hakkı tanınmaz. Kira süresinin sonunda veya kira sözleşmesinin süresinden önce feshi halinde kiracı tarafından hiçbir hak ve tazminat iddiasında bulunulmadan barınak ve üzerindeki tesisler Hazineye teslim edilir.
Kiracı barınakta yapmış olduğu her türlü ek tesis ve onarım giderlerinin ödenmesi için herhangi bir talepte bulunamaz.
Kiralanması Yapılan Balıkçı Barınaklarında Uyulması Gereken Genel Esaslar
Kiralanan barınak ve üst yapılar hiç bir şekilde üçüncü şahıslara devredilemez, kiraya verilemez ve bunların kiralanmasında ve işletilmesinde ortak alınamaz Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Bakanlığımızdan izin alınmadan şartnamesinde belirtilen amaçlar dışında kullanılamaz, barınağın üzerinde tadil veya tevsi inşaatı yapılamaz.
Balıkçı Barınaklarının Geçici ya da Kesin Devrinin Kaldırılması
Geçici devri yapılmış olan balıkçı barınaklarını kiralamak için su ürünleri kooperatif veya birliklerinden talep gelmesi halinde, barınağın Tarım ve Köyişleri Bakanlığına geçici devir işlemleri tamamlandıktan sonra kiralama işlemlerine başlanır.
Kesin devri yapılmış olan balıkçı barınaklarını kiralamak için ise, su ürünleri kooperatif veya kooperatif birliklerinden gelen talepler Tarım ve Köyişleri Bakanlığına iletilir. Bakanlar Kurulu Kararı yürürlükten kaldırıldığı taktirde barınak kiraya verilir.
Balıkçı Barınaklarının Taranması İşlemleri
Barınakta ihtiyaç duyulan tarama çalışmaları Ulaştırma Bakanlığınca belirlenecek esas ve usullere göre bütçe imkanları dahilinde gerçekleştirilir.
Ulaştırma Bakanlığınca yapılan tarama sonucu çıkarılan kum ticari amaçla kullanılamaz. Ancak, kumun karaya çıkarılabilmesi halinde, bu kum Bakanlık yerel teşkilatınca değerlendirilir.
Ulaştırma Bakanlığınca tarama çalışmalarının yapılamaması halinde, bu Bakanlıkça belirlenen esaslarda çıkarılmasına karar verilen kum ve diğer malzemelerin belirlenen bedeli esas alınarak, tarama işleri 2886 sayılı Kanunun 51 inci maddesinin (g) bendi gereğince barınak işletmecisine, talebinin olmaması halinde diğer gerçek veya tüzel kişilere ihale yoluyla yaptırılır.
Barınak işletmecisi ile diğer gerçek ve tüzel kişilere yaptırılacak barınak ve basen taramalarının şekli ve miktarı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının görüşü doğrultusunda Ulaştırma Bakanlığı taşra teşkilatınca belirlenir ve bu kuruluşların denetiminde gerçekleştirilir.
III- KIYI KANUNU KAPSAMINA GİREN YERLERİN KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
3621 sayılı Kıyı Kanununun kapsamında kalan kıyı, sahil şeridi ve dolgu alanları Kıyı Kanunu ile Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uygun ve amacında kullanılmak üzere belediyelere veya mahalli idare birliklerine kiraya verilebilmektedir.
Bu alanlarda yapılacak düzenlemelerin kapsamı, gelirlerin paylaşımı, sona ermeye ve üçüncü kişilere kiraya verilmesi halinde elde edilecek hasılatın paylaşımı esasına dayalı protokol İdare ile ilgili kuruluşlar arasında düzenlenerek belirlenir.
Ahşap İskele olarak kullanılacak alanların kiralama işlemleri
Ahşap iskelelerin yapım süreci Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yayımlanan 2006/3 ve 2007/7 sayılı Genelgelerde belirtilen esaslar çerçevesinde belirlenmiş olup, kiralama talepleri bu Genelgelerdeki şartların yerine getirilmesi halinde değerlendirilmektedir.
IV- YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARINA TAHSİSLİ TAŞINMAZLARIN KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun Ek 25 inci maddesi hükmü gereğince, yüksek öğretim kurumlarına tahsisli olan taşınmazların, üzerinde herhangi bir inşaat yapılmaması ve irtifak hakkına konu edilmemesi, eğitim, sağlık ve sosyal amaçlı kullanılması, elde edilen gelirin tamamının ilgili yüksek öğretim kurumunun her çeşit mal ve hizmet alımlarında ve sermaye harcamalarında (yüksek öğretim kurumları adına tapuda kayıtlı taşınmazların satılması suretiyle elde edilen gelirlerin tamamı sadece sermaye harcamalarında) kullanılması artıyla, Bakanlığımızca kiraya verilmesinden elde edilen gelirler ilgili yüksek öğretim kurumu bütçesine yılı bütçe kanunu hükümleri çerçevesinde özel ödenek/öz gelir olarak kaydedilmektedir.
V- MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞINATAHSİSLİ VE BU BAKANLIĞA BAĞLI OKUL VE KURUMLARDAKİ KANTİN, AÇIK ALAN, SALON VE BENZERİ YERLERİN KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli ve bu Bakanlığa bağlı okul ve kurumlarda bulunan büfe, kantin, çay ocakları, yemekhane, kafeterya, bahçe ve boş alanlar ile spor, konferans ve çok amaçlı kapalı salonların eğitsel, sosyal, kültürel, sportif ve ticari amaçlarda kullanılması amacıyla okul aile birliğince kiralanmasının talep edilmesi halinde, okulun bulunduğu yerdeki defterdarlık veya malmüdürlüğünce 2886 sayılı Kanunun 51/g maddesi gereğince pazarlık usulüyle okul aile birliğine kiraya verilebilmektedir. Bu alanlar okul aile birlikleri tarafından işletilebileceği gibi, üçüncü kişilere de işlettirilebilmektedir.
VI- KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞINA TAHSİSLİ OLUP DÖNER SERMAYE HİZMETLERİNDE KULLANILAN TAŞINMAZLARIN KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
Bakanlığımız ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında düzenlenen 10/05/2005 tarihli protokol gereğince, Hazineye ait olup Kültür ve Turizm Bakanlığına tahsis edilen ve döner sermaye hizmetlerinde kullanılmak üzere ayrılan taşınmazlar ile tesislerdeki, sergi, yeme, içme, satış, hizmet, kültürel etkinlik ve dinlenme yerleri ile salon, büfe ve otoparklar 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri uyarınca Kültür ve Turizm Bakanlığınca (Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü) kiraya verilmektedir.
VII- HAZİNENİN ELBİRLİĞİ VEYA PAYLI MÜLKİYETİNDE BULUNAN TAŞINMAZLARIN KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
Taşınmaz, biri Hazine olmak üzere iki kişiye ait ise İdarenin kiralama önerisini kabul etmesi hâlinde paydaşına rayiç bedel üzerinden 2886 sayılı Kanunun 51/f bendine göre pazarlık usulü ile kiraya verilebilir.
İkiden fazla paydaşı olan taşınmazdaki Hazine payı, kabul etmeleri hâlinde payları oranında diğer paydaşlara veya pay ve paydaş çoğunluğunun vereceği karara göre diğer paydaşa pazarlıkla kiraya verilebilir.
Hazinenin paydaşı olduğu taşınmazlardaki payının paydaşlar dışında üçüncü kişilerce kiralanmasının talep edilmesi hâlinde, pay ve paydaş çoğunluğunun vereceği olumlu karara göre açık teklif usulü veya pazarlıkla kiraya verilebilir.
VIII- HAZİNEYE AİT TARIM ARAZİLERİNİN TOPRAKSIZ VEYA YETERLİ TOPRAĞI OLMAYAN ÇİFTÇİLERE KİRAYA VERİLMESİ İŞLEMLERİ
İlgili Mevzuat:
Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki sahaların tarımsal amaçlarda kullanılmak üzere kiraya verilmesi işlemleri Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik ve 300 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin, Özellik Arzeden Kiralama İşlemlerinin (XVIII.Bölüm) Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Topraksız veya Yeterli Toprağı Olmayan Çiftçilere Kiraya Verilmesi başlıklı (A) Bölümü hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir.
Başvuru:
Arazi kiralamak isteyenler, taşınmazın bulunduğu Malmüdürlüğü veya Defterdarlıklardan temin edecekleri "Tarım Arazisi Kiralama Talep Formunu" (Ek 6) eksiksiz olarak doldurup taşınmazın bulunduğu yer muhtarlığına ve Tapu Sicil Müdürlüğüne formun ilgili bölümlerini onaylatarak, yine taşınmazın bulunduğu Malmüdürlüğü veya Defterdarlığa onaylı nüfus kayıt örneği ile birlikte teslim ederler. Formdaki imza veya mühürlerin form sahiplerine ait olup olmadığı, formlarda eksiklik bulunup bulunmadığı, gerçeğe aykırı beyan olup olmadığı milli emlak servislerince kontrol edildikten sonra varsa eksiklikleri tamamlanmaktadır. Daha sonra, millî emlâk servisince, Formun "gerçek durum"a ilişkin bölümü doldurulur.
Muhtaç Çiftçilere Tarımsal Amaçlı Kiraya Verilemeyecek Taşınmazlar:
1. Kamu hizmetlerine tahsisli olup tahsis amacında kullanılan taşınmazlar, (Bu gibi taşınmazların içinde bulunan büfe, kantin, çay ocağı ve benzeri ticari üniteler hariç)
2. 3621 sayılı Kıyı Kanunu kapsamında bulunup, bu Kanunda belirtilen amaçlar dışında kullanılmak üzere kiralanması talep edilen taşınmazlar,
3. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında olup, Kültür ve Turizm Bakanlığınca kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar,
4. 2873 sayılı Kanun uyarınca; millî park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiat koruma alanları içinde kalan ve Çevre ve Orman Bakanlığına tahsisi gereken taşınmazlar,
5. 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu kapsamında olup, Tarım Reformu Genel Müdürlüğünce kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar,
6. 2565 sayılı Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamında olup, Genelkurmay Başkanlığınca kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar,
7. 6831 sayılı Orman Kanunu kapsamında kalan taşınmazlar,
8. 5393 sayılı Belediye Kanununun 79. maddesinin 2 nci fıkrası kapsamında kalan taşınmazlar,
9. İbadet yerleri,
10. Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup da ilan edilmiş olan özel çevre koruma bölgesinde kalan taşınmazlar,
11. Özel kanunları gereğince hak sahiplerine devri gereken ve devrine yönelik işlemleri devam eden taşınmazlar. (4070, 4071, 4072 vb.)
12. İl Özel İdarelerince kiraya verilmesi gereken, su ürünü üretim yerleri ile kaynak ve yer altı suları.
Bu bölümün 7, 8, 10 ve 12. maddelerinde belirtilen taşınmazların kiralanmasına yönelik talepler ilgili kurumlara yönlendirilecek, diğerleri ise reddedilmektedir.
Kiracılarda Aranacak Şartlar:
a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,
b) Medenî hakları kullanma ehliyetine sahip olmak,
c) Çiftçi olmak,
d) Aile başkanı olmak,
e) En az üç yıldan beri sürekli olarak o köyde ya da beldede ikamet etmek (Ancak, 2510 sayılı İskân Kanunu ile ek ve değişikliklerine göre tarımsal yerleşime tabi tutulanlarda üç yıllık oturma şartı aranmaz),
f) Topraksız veya yeterli toprağı olmamak.
Kiraya Vermede Öncelik Sırası:
Taşınmazın kiracıda aranacak şartları taşıyan birden fazla kişi tarafından kiralanmasının talep edilmesi halinde, aşağıdaki öncelik sırası göz önünde bulundurulmaktadır.
a) 2510 sayılı İskân Kanununa göre tarımsal yerleştirmeye tabi tutulup çeşitli sebeplerle topraklandırılamayanlar.
b) Kendisinin veya ailesi üyelerinin hiç toprağı olmayanlar.
c) Yeterli toprağı olmayanlar.
d) Topraksız veya yeterli toprağı olmayıp en az üç yıldan beri kiracılık, ortakçılık veya tarım işçiliği yapanlar.
Aynı Grup İçinde Olanlar Arasında Öncelik Sırası:
Kiraya Vermede Öncelik Sırası bölümünde belirtilen gruplardan, aynı grup içinde olanlar arasında öncelik sırası aşağıdaki şekilde yapılmaktadır.
Evli ve çocuğu çok olanlar.
Evli olup çocuğu olmayanlar.
Evli olmayanlar.
Kiraya Verilecek Arazi Miktarı:
Bir çiftçiye kiraya verilecek arazi miktarı, kendisi ve aile üyelerinin sahibi bulunduğu arazi ile varsa başkalarından kiraladıkları veya ortakçılıkla işlettikleri arazi toplamının, anılan Tebliğe 7 numaralı eki listede yer alan miktardan çıkarılması suretiyle tespit edilen miktardan fazla olamaz.
Kiralanması talep edilen taşınmazın tamamının kiraya verilmesi durumunda, anılan Tebliğe 7 numaralı eki listesinde belirtilen miktarın aşılması, kısmi kiralama yapılması durumunda da arta kalan Hazine arazisinin verimli kullanımının mümkün olmaması durumunda taşınmazın tamamı kiraya verilebilmektedir. (Bu Genel Tebliğin yürürlüğe girmesinden sonra, il teşkilatı kurulan yerlerde uygulanacak arazi miktarı konusunda, o ilin il olmadan önceki arazi miktarları dikkate alınmaktadır.)
Kuru Arazinin Devletçe Sulanabilir Duruma Getirilmesi:
Kiraya verilecek arazi ile kiracının işletmekte olduğu arazinin ne miktarının sulu, ne miktarının kuru olduğunun tespiti 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununa göre yapılacaktır.
Arazi, kira süresi içinde Devletçe sulanır hale getirilirse, o hasat dönemi sonunda, kiralama işlemleri yeniden yapılır. Ancak, eski hak sahipliği devam edenlere kiralamada öncelik tanınır. Daha önce kira sözleşmesi yapılan hak sahipleriyle önceki kira sözleşmesinde kullanılan süre dikkate alınarak kalan süre için de yeni sözleşme yapılır.
Kiracı, bu hüküm gereğince yapılan değişiklikten sonra, yeniden sözleşme yapmak istemediği takdirde, Hazineye olan borçlarının tamamını ödemiş olması şartıyla, hasat dönemi sonunda sözleşmeyi feshedebilir.
Kira Bedelinin Tespiti:
Kiraya verilecek yerlerdeki sulu ve kuru arazinin bir dönümünün yıllık kira bedeli anılan Tebliğin VI. bölümüne göre hesap edilmektedir.
Kira Süresi:
Kiracılarda aranacak şartlar, öncelik sırası ve bir çiftçiye verilebilecek arazi miktarları açısından yapılan değerlendirme sonucunda hak sahibi olduğu tespit edilenlere, tarım arazileri, 2886 sayılı Kanunun 51 inci maddesinin (g) fıkrası hükmü gereğince pazarlık usulüne göre kiraya verilmekte, kira sözleşmeleri, 5 yıla kadar düzenlenebilmekte olup, ancak arazi üzerinde ekim yapmadan ayrı olarak bağ ve bahçe gibi dikim işleri de yapılmak istenirse, bu süre 10 yıla kadar uzatılabilmektedir. Sözleşmenin başlama ve bitiş tarihleri, mümkün olduğu hallerde, ekim ve hasat dönemleri dikkate alınarak tespit edilmektedir.
Yorumlar