AFET
SİGORTALARI KANUNU
Kanun No. 6305
Kabul Tarihi: 9/5/2012
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve
Tanımlar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 –
(1) Bu Kanunun
amacı, binalarda deprem sonucu meydana gelebilecek maddi zararların
karşılanmasını teminen yaptırılacak zorunlu deprem
sigortası ile sigorta şirketlerince teminat verilemeyen veya teminat
verilmesinde güçlükler bulunan çeşitli afetler ve riskler sonucu meydana
gelebilecek maddi ve bedeni zararların karşılanabilmesini teminen sunulacak sigorta ve reasürans teminatlarına ilişkin usul ve esasları
belirlemektir.
Tanımlar
MADDE 2 –
(1) Bu Kanunda
geçen;
a) Bakan veya
Bakanlık: Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanı veya
Bakanlığı,
b) Birlik:
Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğini,
c) Kurum: Doğal
Afet Sigortaları Kurumunu,
ç) Müsteşarlık:
Hazine Müsteşarlığını,
d) Reasürans
şirketi: 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanununa göre Türkiye’de
kurulmuş reasürans şirketi ile yurt dışında kurulmuş
reasürans şirketinin Türkiye’deki teşkilatını,
e) Sigorta
şirketi: 5684 sayılı Kanuna göre Türkiye’de kurulmuş sigorta şirketi ile yurt
dışında kurulmuş sigorta şirketinin Türkiye’deki
teşkilatını,
f) Teknik
işletici: Kurumun teknik işleri ile işletmeye ilişkin iş ve işlemlerini yürüten
şirketi,
g) Yönetim
Kurulu: Doğal Afet Sigortaları Kurumu Yönetim Kurulunu,
ğ) Zorunlu
deprem sigortası: Binalarda depremin doğrudan neden olduğu maddi zararlar ile
deprem nedeniyle ortaya çıkan yangın, infilak, dev dalga (tsunami) ve yer kayması sonucu oluşan maddi zararları
teminat altına alan zorunlu sigortayı,
ifade
eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
Doğal Afet
Sigortaları Kurumu
Doğal Afet
Sigortaları Kurumu
MADDE 3 –
(1) Bu Kanuna
göre sunulacak sigorta ve reasürans teminatları,
Bakanlık nezdinde kurulan kamu tüzel kişiliğini haiz Doğal Afet Sigortaları
Kurumu tarafından verilir. Kurumun merkezi, teknik işleticinin idare merkezinin
bulunduğu yerdir. Kurumun tescilli isim hakkı Müsteşarlığa
aittir.
(2) Kurum ve
gelirleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.
(3) Kurum ile
bu Kanun kapsamında gerçekleştirilen iş ve işlemler, 2/4/1987 tarihli ve 3346 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri
ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi
Hakkında Kanun, 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu, 10/2/1954
tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu
Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale
Kanununa tabi değildir.
(4) Kurumun
taşınır ve taşınmaz varlıkları ile diğer hak, gelir ve alacakları haczedilemez,
Kurum iflas yoluyla takip edilemez. Kurumun süresinde ödenmeyen sigorta primi
alacakları, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil
edilir.
(5) Kurumun
yıllık hesap, iş ve işlemleri ile harcamaları Müsteşarlık tarafından denetlenir.
Müsteşarlık, Kurumun faaliyetlerine ve denetim sonuçlarına ilişkin olarak her
yıl Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonuna bilgi
verir.
Doğal Afet
Sigortaları Kurumu Yönetim Kurulu
MADDE 4 –
(1) Kurum,
Doğal Afet Sigortaları Kurumu Yönetim Kurulu tarafından yönetilir. Yönetim
Kurulu, Müsteşarlıktan, Çevre ve Şehircilik Bakanlığından, Afet ve Acil Durum
Yönetimi Başkanlığından ve Sermaye Piyasası Kurulundan en az genel müdür
yardımcısı düzeyinde birer üye, Birlik ve Yükseköğretim Kurulu tarafından
önerilecek üçer aday arasından belirlenecek birer üye ile teknik işleticinin
temsilcisi bir üyeden oluşur.
(2) Yönetim
Kurulu üyelerinin, 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı
Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6) ve
(7) numaralı alt bentlerinde belirtilen şartları taşımaları, temsil ettikleri
kuruluşların görev alanına giren sigortacılık, acil durum yönetimi, doğal
afetler, sermaye piyasaları ve benzeri konulardan birinde, görevlerini
yürütebilmeleri için gerekli bilgiye ve en az on yıllık deneyime sahip olmaları
gereklidir. Yükseköğretim Kurulu tarafından önerilecek adayların, inşaat,
jeofizik, jeoloji mühendisliği veya dengi bölümlerinden mezun ve deprem
konusunda en az yedi yıl deneyimli olmaları gereklidir.
(3) Yönetim
Kurulu üyeleri, ilgili kurumların önerisi ve Müsteşarlığın teklifi üzerine Bakan
tarafından atanır. Yönetim Kuruluna Müsteşarlık temsilcisi başkanlık
eder.
(4) Yönetim
Kurulu üyeliğine atanan kimseler dört yıl için görev yapar ve en fazla iki defa
atanabilir.
(5) Yönetim
Kuruluna atanan üyeler temsil ettikleri kuruluşlardan ayrıldıkları takdirde
Yönetim Kurulu üyelikleri sona erer. Yönetim Kurulu üyelerinin bu nedenle veya
görev sürelerinin sona ermesi hâli hariç olmak üzere diğer herhangi bir nedenle
üyeliklerinin sona ermesi durumunda yerlerine ilgili kuruluş tarafından birinci
fıkrada belirtilen usule göre aday gösterilir ve bu üyelerin üçüncü fıkrada
belirtilen usule göre atamaları yapılır. Bu üyeler, yerine atandıkları üyelerin
sürelerini tamamlar ve her hâlde en fazla iki defa
atanabilir.
(6) Yönetim
Kurulu en az beş üyenin katılımıyla toplanır ve kararlarını en az dört üyenin
aynı yöndeki oyuyla alır.
(7) Yönetim
Kurulunun temsili başkan tarafından, Yönetim Kurulunca alınan kararların
yürütülmesi teknik işletici tarafından yapılır.
(8) Yönetim
Kurulu başkan ve üyelerine, kamu iktisadi teşebbüslerinde yönetim kurulu başkan
ve üyelerine ödenen aylık ücret ve diğer ödemeler tutarında ücret
ödenir.
Yönetim
Kurulunun görevleri
MADDE 5 –
(1) Yönetim
Kurulunun görevleri şunlardır:
a) Kurumun iş
ve işlemlerine ilişkin çalışma planını düzenlemek.
b) Tazminat
ödemelerine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi ile tazminat ödemelerinin en
kısa sürede yapılmasını sağlamak.
c) Risk
paylaşımı, reasürans ve retrosesyon planını onaylamak.
ç) Kurum
varlıklarının yatırıma yönlendirilmesine ilişkin usul ve esasları
belirlemek.
d) Halkla
ilişkiler, tanıtım ve eğitim kampanyaları yapılmasına karar
vermek.
e) Pazarlamaya
ilişkin usul ve esasları belirlemek.
f) Kurumun
faaliyetleri hakkında Bakana ve Müsteşarlığa bilgi vermek.
g) Bu Kanunla
ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle verilen diğer görevleri yerine
getirmek.
(2) Yönetim
Kurulu üyeleri bu sıfatları dolayısıyla öğrenmiş oldukları bilgileri üyelik
sıfatını kaybetmiş olsalar dahi Yönetim Kurulunun izni veya onayı olmaksızın
açıklayamazlar.
Kurumun
işlerinin yürütülmesi
MADDE 6 –
(1) Kurumun
teknik işleri ile işletmeye ilişkin iş ve işlemleri, yangın ve doğal afetler
branşında ruhsatı bulunan sigorta veya reasürans
şirketleri arasından Müsteşarlıkça belirlenecek bir şirket tarafından teknik
işletici sıfatıyla yürütülür. Teknik işleticinin belirlenmesinde; şirketin mali
bünyesinin sağlamlığı, sigortacılık alanında ve uluslararası reasürans işlemleri ile afet risklerinin yönetimindeki
deneyimi, teknik ve insan kaynakları altyapısı ve benzeri hususlar dikkate
alınır.
(2)
Müsteşarlık, Kurum iş ve işlemlerinin yürütülmesi amacıyla teknik işleticiyle
sözleşme yapar. Sözleşme en fazla beş yıllık süre için yapılır ve aynı usule
göre yenilenebilir. Teknik işleticiye ödenecek işletme ücreti sözleşmede tespit
edilir.
(3) Kurumun
çalışma usul ve esasları ile teknik işleticinin yetki ve sorumlulukları
Müsteşarlık tarafından hazırlanan yönetmelikle belirlenir.
(4) Kurum,
Bakanın uygun gördüğü uluslararası kuruluşlara üye olabilir ve bu kuruluşlar ile
diğer ülkelerin benzeri kuruluşlarıyla kendi çalışma konularına ilişkin olarak
işbirliği yapabilir, yurt içinde ve yurt dışında bir ücret karşılığı veya ücret
alınmaksızın danışmanlık hizmeti sağlayabilir. Bu kapsamda yasal hakları Kuruma
ait bulunan yazılım, lisans ve benzeri varlıklar, Kurum tarafından ücreti
karşılığı kullandırılabilir, satılabilir veya hibe
edilebilir.
Kurum
tarafından verilecek teminatlar
MADDE 7 –
(1) Zorunlu
deprem sigortası teminatı münhasıran Kurum tarafından verilir. Bu teminat, risk
yönetimi açısından şartların gerekli kılması durumunda ve Bakan tarafından uygun
görülmesi hâlinde sigorta şirketleri ile müştereken de
verilebilir.
(2) Sigorta
şirketlerince teminat verilememesi durumunda deprem, sel, yer kayması, fırtına,
dolu, don, çığ düşmesi ve benzeri doğal afetler için kamu yararı açısından gerek
görülmesi hâlinde sigortacılık ilkeleri gözetilerek Kurum tarafından sigorta
veya reasürans teminatı verilebilir. Kurum tarafından
bu teminatların hangilerinin verileceği hususu Bakanın teklifi ile Bakanlar
Kurulunca belirlenir. Kurum tarafından bu fıkraya göre verilen teminatlara
ilişkin limitler, sigorta genel şartları ile tarifelerin nasıl tespit edileceği
hususu Müsteşarlık tarafından belirlenir.
(3) Kurum
tarafından verilen teminatlara ilişkin hesaplar, kayıtlar ve hesaplar arası
aktarıma ilişkin esaslar Müsteşarlık tarafından hazırlanan yönetmelikle
belirlenir.
(4) Kurum
tarafından verilen teminatların uygulama usul ve esasları ile sigorta
şirketleriyle müşterek sigorta yapılmasına ilişkin esaslar Kurumun ve Birliğin
görüşü alınarak sigortacılık ilkeleri çerçevesinde Müsteşarlık tarafından
belirlenir.
Hasar fazlası
desteği
MADDE 8
– (1) Kurum
tarafından üstlenilen riskler için ulusal ve uluslararası piyasalardan uygun
koşullarda yeterli koruma sağlanamaması hâlinde, Bakanın teklifi ile Bakanlar
Kurulunca belirlenecek kısmının uygun bir bedel karşılığında Devlet tarafından
taahhüt edilmesine karar verilebilir.
Kurumun
gelirleri ve kullanılabileceği yerler
MADDE 9 –
(1) Kurumun
gelirleri; sigorta ve reasürans primlerinden, reasürans
ve retrosesyon işlemlerinden elde edilen
komisyonlardan, Kurum varlıklarından sağlanan gelirlerden ve sair gelirlerden
oluşur.
(2) Kurum,
tazminatların ödenmesi için gerekli görülen durumlarda yıllık prim gelirlerinin
toplam tutarını geçmemek üzere Bakanın uygun görüşü ile
borçlanabilir.
(3) Kurumun
gelirleri, Kurum tarafından ve sadece aşağıdaki amaçlar doğrultusunda
kullanılabilir:
a) Kurum
tarafından verilen sigorta ve reasürans teminatlarına
ilişkin tazminat ödemeleri, hasar tespit işlemlerine ilişkin ödemeler ve mahkeme
masrafları.
b) Kurumun
yönetimi ve işleyişi için gerekli masraflar.
c) Yurt içi ve
yurt dışı piyasalardan sağlanan reasürans ve benzeri
koruma teminatlarına ilişkin ödemeler.
ç) Kurumun
görev alanına giren konularda yaptıracağı çalışma ve araştırmalara ilişkin
ödemeler.
d) Danışmanlık
hizmetleri ve yatırım yönetimi gibi dışarıdan sağlanan hizmetlere ilişkin
ödemeler.
e) Halkla
ilişkiler, tanıtım ve eğitim kampanyalarına ilişkin
ödemeler.
f) Sigorta
şirketlerine ve diğer aracı kuruluşlara ödenen
komisyonlar.
g) Kurumun
aldığı borçların geri ödenmesine ilişkin faiz ve anapara
ödemeleri.
ğ) Retrosesyon ve reasürans primleri
ile reasürans komisyonları.
(4) Kurum
varlıklarının yatırıma yönlendirilmesinde, yatırım araçları bakımından
çeşitlendirme yapılır ve öncelikli olarak; varlıkların likit olması, anapara kaybı riskinin en düşük olması ve
getiri oranının yüksek olması ilkeleri esas alınır.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Zorunlu Deprem
Sigortası
Kapsam ve
sigorta yapma zorunluluğu
MADDE 10 –
(1) 23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu
kapsamındaki bağımsız bölümler, tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tâbi
taşınmazlar üzerinde mesken olarak inşa edilmiş binalar, bu binaların içinde yer
alan ve ticarethane, büro ve benzeri amaçlarla kullanılan bağımsız bölümler ile
doğal afetler nedeniyle Devlet tarafından yaptırılan veya sağlanan kredi ile
yapılan meskenler zorunlu deprem sigortasına tâbidir.
(2) 9/11/1983 tarihli ve 2946 sayılı Kamu Konutları Kanununa tâbi
olan veya kamu hizmet binası olarak kullanılan binalar ve bağımsız bölümler, köy
nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlarca köy yerleşik alanları ve civarında
ve mezralarda yapılan binalar ile 634 sayılı Kanun kapsamında olsalar dahi
tamamı ikamet dışı amaçlarla kullanılan binalar zorunlu deprem sigortasına tâbi
değildir.
(3) Birinci
fıkrada belirtilen binalar ve bağımsız bölümler için malikler veya intifa hakkı
sahipleri tarafından zorunlu deprem sigortası yaptırılır ve bu sigorta her yıl
yenilenir.
(4) Kurum,
ilgili mevzuata ve projeye aykırı olarak inşa edilen binaları sigortalamama
hakkına sahiptir. Kurum, taşıyıcı sistemi olumsuz yönde etkileyecek şekilde
tadil edildiği veya zayıflatıldığı tespit edilen binaları sigortalamaz. Bu
tespitin yapıldığı binaların listesi Kurum tarafından ilgili idareye
gönderilir.
Yükümlülerin
saptanması ve sigortanın kontrolü
MADDE 11 –
(1) Zorunlu
deprem sigortasını yaptırmakla yükümlü olanlar, 10 uncu madde hükümleri
çerçevesinde Kurum tarafından tespit edilir. Mahallî idareler dâhil kamu kurum
ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler, sigorta yükümlülerinin saptanmasına
ve izlenmesine yönelik olarak Kurum tarafından kendilerinden istenecek bilgileri
belirli aralıklarla ve düzenli olarak vermek zorundadır. Bu konudaki bilgi
paylaşımı, gerektiği hâlde, elektronik ortamda
yapılabilir.
(2) Tapu
müdürlükleri, maliklerin veya intifa hakkı sahiplerinin taleplerine bağlı olarak
tapu kütüğünde bu sigortaya tâbi bağımsız bölümler ve binalarla ilgili tescil
işlemlerini veya tapuya kayıtlı taşınmazın kayda tâbi olmayan bir taşınmaza
dönüşmesi hâli hariç olmak üzere terkin işlemlerini zorunlu deprem sigortasının
yaptırıldığı ve işlem tarihi itibarıyla geçerli olduğu belgelenmedikçe
yapamaz.
(3) Zorunlu
deprem sigortasının kapsamına giren binalar ve bağımsız bölümlerle ilgili olarak
yaptırılan su ve elektrik abonelik işlemlerinde, zorunlu deprem sigortasının
varlığı ilgili kuruluşça kontrol edilir. Bu kontrol, gerektiği hâlde, Kurum
tarafından elektronik ortamda sağlanan bilgi ve olanaklar ile
yapılabilir.
(4) İkinci ve
üçüncü fıkra hükümlerinin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, ilgili
kurumların görüşü alınarak Müsteşarlık tarafından
belirlenir.
(5) Kurum,
sigortanın yapılması ve düzenli olarak yenilenmesi için zorunlu deprem
sigortasının kapsamına giren bina ve sitelerin yönetimleri ile kontrol
uygulamaları geliştirebilir.
Sigortalının
sorumluluğu
MADDE 12 –
(1) Malik veya
intifa hakkı sahibi, binanın ve her bir bağımsız bölümün projeye aykırı olarak
ve taşıyıcı sistemi olumsuz yönde etkileyecek şekilde tadil edilmesine veya
zayıflatılmasına karşı gerekli tedbirleri almakla
yükümlüdür.
(2) Malik veya
intifa hakkı sahibi, hasarın projeye aykırı olarak ve taşıyıcı sistemi olumsuz
yönde etkileyecek tadilat nedeniyle ortaya çıktığının tespit edilmesi durumunda,
sigortadan tazminat alma hakkını kaybeder.
Tarife ve
talimatlar ile uygulama esasları ve genel şartlar
MADDE 13 –
(1) Zorunlu
deprem sigortasına ilişkin tarife ve talimatlar ile azami teminat tutarı her yıl
Bakan tarafından belirlenir ve Resmî Gazetede yayımlanır. Sigorta primlerinin
tespitinde; binanın yüzölçümü, inşaat türü ve kalitesi, binanın üzerinde
bulunduğu arazinin zemin özellikleri, deprem riski ve benzeri unsurlar
değerlendirilir.
(2) Zorunlu
deprem sigortası bulunan ve deprem nedeniyle hasar gören binalara ilişkin
tazminat, gerekli bilgi ve belgeler ile hasar tespitinin tamamlanmasını müteakip
en geç otuz gün içinde ödenir.
(3) Zorunlu
deprem sigortasına ilişkin uygulama usul ve esasları ile sigorta genel şartları
Müsteşarlık tarafından belirlenir.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Diğer
Hükümler
Yönetmelik
MADDE 14 –
(1) Bu Kanunun
uygulamasına ilişkin yönetmelikler bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl
içinde yürürlüğe konulur.
Yürürlükten
kaldırılan hükümler
MADDE 15 –
(1) 25/11/1999 tarihli ve 587 sayılı Zorunlu Deprem Sigortasına
Dair Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 16 –
(1) 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler
Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara
Dair Kanunun 29 uncu maddesine aşağıdaki fıkra
eklenmiştir.
“Zorunlu deprem
sigortası kapsamındaki binalar için, bu Kanundan ve ilgili diğer mevzuattan
doğan Devletin konut kredisi açma ve bina yaptırma yükümlülükleri, zorunlu
deprem sigortası yaptırılmamış olmasının tespit edilmesiyle birlikte ortadan
kalkar.”
GEÇİCİ MADDE 1
– (1) Bu Kanunla
mülga 587 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan Doğal Afet Sigortaları
Kurumunun aktif ve pasifleri ile her türlü hak ve yükümlülükleri, hiçbir işleme
gerek kalmaksızın, bu Kanunla kurulan Doğal Afet Sigortaları Kurumuna
devredilmiş sayılır.
(2) Bu Kanunla
mülga 587 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 7 nci
maddesine göre Yönetim Kuruluna atanan üyelerden, aynı maddenin (a) bendine göre
atanan hariç diğer üyeler görev sürelerinin sonuna kadar görevlerine devam
eder.
GEÇİCİ MADDE 2
– (1) Bu Kanunda
belirtilen yönetmelik ve diğer düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar, bunların
düzenleyeceği konulara ilişkin mevcut düzenlemelerin bu Kanuna aykırı olmayan
hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
(2) Bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten önce Müsteşarlık ile teknik işletici arasında yapılan
sözleşme, süresi sonuna kadar devam eder.
Yürürlük
MADDE 17 –
(1) Bu Kanun
yayımı tarihinden üç ay sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18 –
(1) Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
17/5/2012
|
Yorumlar