T

ÜRKİYE BÜYÜKMİLLETMECLİSİ

YASAMA DÖNEMİ YASAMA YILI

24 2

S

IRA SAYISI: 180

Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi

Hakkında Kanun Tasarısı ile Bayındırlık,

İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu Raporu

(1/569)

E

GEMENLİK KAYITSIZ ŞARTSIZ MİLLETİNDİR

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

İÇİNDEKİLER Sayfa

1/569 Esas Numaralı Tasarının

- TBMM Başkanlığına Sunuş Yazısı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

- Genel Gerekçesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

- Madde Gerekçeleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu Raporu . . . . . . . . .10

Muhalefet Şerhleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14

Tasarı Metni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28

Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun

Kabul Ettiği Metin

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29

Tasarı Metnine Ekli Liste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54

Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun

Kabul Ettiği Metne Ekli Liste

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .55

– 3 –

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar 2/2/2012

Genel Müdürlüğü

Sayı: B.02.0.KKG.0.10/101-443/583

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulu’nca

16/12/2011 tarihinde kararlaştırılan “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında

Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Recep Tayyip Erdoğan

Başbakan

GENEL GEREKÇE

Anayasanın 56 ncı maddesi; herkesin sağlıklı, dengeli ve güvenli bir çevrede yaşama hakkına sahip

bulunduğunu hükme bağlamakta ve Devlete bu hususta görevler yüklemektedir. Yine Anayasanın

23 üncü maddesine göre Devlet, “sosyal ve ekonomik gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve düzenli

kentleşmeyi gerçekleştirmek” ile görevlidir.

Bilindiği üzere, Ülkemizin çok mühim bir kısmı, başta deprem olmak üzere tabiî afetlerin riski

altındadır. Buna rağmen, mevcut yapıların büyük bir kısmının muhtemel afetlere karşı dayanıklı

olmadıkları ve orta şiddetteki bir depremde bile ağır derecede hasar görüp yıkıldıkları, bundan dolayı

sosyo-ekonomik problemlerin yaşandığı ve Devletin beklenmedik bir anda büyük malî külfetler ile karşı

karşıya kaldığı bilinmektedir. Onbinlerce insanın ölümüne ve çok yüksek malî kayıplara sebebiyet veren

ve 1999 yılında Marmara Bölgesinde vuku bulan büyük deprem felâketleri, müteakip depremler ve en

son olarak 2011 yılında Van’da meydana gelen deprem ile bu gerçek acı bir şekilde ortaya çıkmıştır.

Ülkemizin bazı yerleri ve buralardaki yerleşim merkezleri hâlen çok yüksek deprem riski altındadır.

Örneğin, İstanbul’un yakın bir zaman içinde çok şiddetli bir depremle karşı karşıya kalacağı, bu hususta

ihtisas sahibi bilim adamlarınca ifade edilmektedir. Bazı yerleşim merkezlerinin jeolojik durumu ve

zemin özellikleri ise, buralarda iskânın tehlikeler arz ettiğini ve afet riski altında bulunan bu yerleşim

merkezlerinin bir an önce bulundukları yerlerde dönüştürülerek buralardaki iskânın yeniden

düzenlenmesini ve hatta bunların başka yerlere nakledilmesini zarurî kılmaktadır.

HAVALE EDİLDİĞİ KOMİSYONLAR

( 1 / 5 6 9 )

ESAS

Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu

TALİ

Adalet Komisyonu

İçişleri Komisyonu

Plan ve Bütçe Komisyonu

– 4 –

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Yürürlükteki 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle

Yapılacak Yardımlara Dair Kanun, afet tehlikesine maruz kalmış veya kalması muhtemel bölgelerin

tespit edilip “afete maruz bölge” olarak ilân edilmesini öngörmekte ve böylece “afete maruz bölge”

olarak ilân edilen yerlerdeki meskenlerin ve işyerlerinin afet tehlikesinden masun yerlere nakledilmesi,

bahsedilen Kanundaki usûl ve esaslara göre yürütülmektedir. Deprem afetine ve diğer afetlere maruz

kalabileceği ilmî ve teknik araştırmalar ile sabit olan yerlerdeki iskânın kaldırılması ile başka yerlere

tahliye ve nakli işleri, etraflı çalışmaları ve büyük harcamaları gerektirmekte, bu masrafların

karşılanmasında zorluklar bulunmakta ve 7269 sayılı Kanuna göre belirli bir yerin “afete maruz bölge”

ilân edilmesi, bu bölgede normal hayatın akışını aksatmakta, “olağanüstü” bazı tedbirlerin alınmasını

gerekli kılmakta ve sosyal problemlere de yol açmaktadır. Bu sebeple, afetler bakımından risk taşıdığı

ilmî ve teknik araştırmalar ile belirlenmiş bölge ve yerler için 7269 sayılı Kanuna göre “afete maruz

bölge” kararı alınmasına gerek olmaksızın, buralardaki meskenlerin ve işyerlerinin öncelikle

“gönüllülük” esasına dayanılarak dönüştürülmesine ve gerekirse başka yerlere nakline imkân sağlayacak

yeni kanunî düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır.

Anayasadan kaynaklanan ve yukarıda bahsedilen Devlet görevleri ve ihtiyaçlar gözetilerek

hazırlanan düzenlemelerle, öncelikli olarak 7269 sayılı Kanundaki “kanunî mecburiyet” esası yerine,

afetler karşısında riskli bulunan alanların ve buralardaki yapıların mâlikleri ile anlaşma sağlanarak bu

riskli yapıların yıktırılıp bu alanların dönüştürülmesinde ve yeniden yerleşimin temin edilmesinde

“gönüllülük” esası getirilmekte; ancak, bu esasa uymayanların yapılarının Bakanlık veya İdarece

yıktırılması ve riskli yapılar ile alanların tahliyesi suretiyle uygulamada bulunmak da öngörülmektedir.

Riskli alanların dönüştürülmesi, mülkiyet hakkını ve mülkiyetin dışındaki sınırlı aynî hakları

etkileyeceğinden; Tasarıda bu hususta düzenlemelere yer verilmiştir. Ayrıca, Tasarının öngördüğü

dönüştürme uygulamaları için uygun arazilere ihtiyaç olacağından, Hazinenin ve diğer kamu kurum ve

kuruluşlarının taşınmazlarından ihtiyaç duyulanların dönüşüm hizmetleri için tahsis edilebileceğine

ilişkin düzenlemelere gerek görülmüştür.

Diğer taraftan, riskli alanların dönüştürülmesine ilişkin uygulamalar için büyük malî kaynaklara

ihtiyaç bulunduğundan, çeşitli kalemlerden oluşan “Dönüşüm Gelirleri” düzenlenmiş ve dönüştürme

hizmetleri için gerekli görülen diğer hükümlere yer verilmiştir.

Kanun sayesinde, başta deprem olmak üzere tabiî afetler sebebiyle meydana gelmesi kuvvetle

muhtemel can ve mal kayıpları önlenecek; mülkiyet haklarına saygı, sağlıklı ve düzenli yerleşme, daha

az maliyet ile en fazla sosyal faydanın temin edilmesi, kaynakların plânlı, sağlıklı ve verimli kullanılması

ilkelerinin hayata geçirilmesi de mümkün olacaktır.

Tasarıdaki düzenlemeler, dönüştürme, yeniden yerleştirme ve yapılaşma hizmetlerinin Devlet ve ilgili

kamu kurum ve kuruluşları eliyle belirli bir plân, program ve düzen içinde gerçekleştirilmesini

öngörmektedir. Bundan dolayı Tasarı, belirli bir yerleşim merkezinin karşı karşıya olduğu afet tehlikesinden

haberdar olanların ferdî teşebbüsleri ile afet tehlikesinden masun olduğunu düşündükleri ancak böyle

olmayabilen bölgelerde yetersiz yapı teknikleri ile inşa edilen yapılara taşınmaları suretiyle meydana gelen

ve gelebilecek olan düzensiz yapılaşmaların ve böylece yol açılan israfın da önüne geçecektir.

Özellikle belirtilmelidir ki afet riski altında olduğu kabûl edilen yerlerde deprem afeti meydana

gelmeden önce buralardaki meskenlerin, işyerlerinin ve sanayi tesislerinin yeni alanlara nakledilmesi

sayesinde, yerleşme ve yapı emniyeti temin edilecek ve muhtemel can ve mal kayıpları ile iktisadî ve

sosyal diğer zararların en aza indirilmesi mümkün olacaktır. Ayrıca, hâlihazırda yaşanabilirlikten uzak,

köhnemiş, can ve mal emniyeti bakımından riskli ve görüntü itibarı ile de çirkin olan yapılaşmalar

ortadan kaldırılabilecek, estetik yapılar inşa edilecek ve halkın daha sıhhatli ve emniyetli şartlar altında

ikameti de temin edilecektir.

Tasarı, afet meydana geldikten sonra “yara sarma” değil de, “yara almama” anlayışına dayanmakta;

böylece Anayasadaki “sosyal hukuk devleti” ilkesinin hayata geçirilmesi için önemli ve etkili bir adım

atılmasını temin etmektedir.

– 5 –

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1-

Madde ile Kanunun amacı belirtilmektedir.

Madde 2-

Madde ile Kanunda geçen bazı kavramlar tanımlanmaktadır.

Madde 3-

Maddenin birinci fıkrası ile riskli yapıların tespitinin usûl ve esasları hükme

bağlanmaktadır. Bir yapının “riskli yapı” ve bulunduğu yerin “riskli alan” olduğunun belirlenmesi

hâlinde, Kanundaki kısıtlamalar ve sair işlemler gündeme geleceğinden; riskli yapıların tespitinin

öncelikli olarak mâliklerince yaptırılması öngörülmekte ve mâliklerince tespit yaptırılmayan hâllerde

Bakanlıkça veya İdarece tespit yoluna gidileceği ve buna ilişkin hususlar düzenlenmektedir.

Maddenin takip eden fıkralarında, Kanunun öngördüğü uygulamaların gerekli kıldığı taşınmazların

devrine, tahsisine ve bunların tapuda tescil iş ve işlemlerine dair usûl ve esaslar düzenlenmektedir. Kanun

ile öngörülen dönüşüm uygulamaları için, ihtiyaca göre Hazinenin ve diğer kamu kurum ve

kuruluşlarının taşınmazlarından tahsis ve devir yapılabilecek olup bunlara dair düzenlemeler de maddede

yer almaktadır.

Maddenin yedinci fıkrasında, Kanunun uygulanması için belirlenen alanların sınırları içinde olup

riskli yapı durumunda olmayan yapılardan uygulama bütünlüğü bakımından Bakanlıkça zarurî görülenler

hakkında da Kanunun uygulanacağı hükme bağlanmaktadır.

Madde 4-

Madde ile Kanunun öngördüğü iyileştirme, yenileme ve dönüştürme iş ve işlemleri ile

uygulamaların gerektirdiği ölçüde, taşınmaz mülkiyetine ve tasarrufuna ilişkin haklar bakımından

getirilen kısıtlamalar düzenlenmektedir.

Ayrıca, öngörülen maksadın gerçekleştirilmesini temin için, Kanunun uygulanması sırasında

gerekmesi ve talep edilmesi hâlinde, riskli alanlardaki yapılar ile riskli yapılara bazı hizmetlerin

verilmeyeceği ve verilenlerin durdurulacağı hükme bağlanmaktadır.

Madde 5-

Maddenin birinci fıkrası ile riskli yapıların yıktırılmasının usûl ve esasları hükme

bağlanmaktadır. Bir yapının “riskli yapı” ve bulunduğu yerin “riskli alan” olduğu belirlendiğinde,

Kanundaki kısıtlamalar gündeme geleceğinden; yıktırmada öncelikli olarak mâlikler ile anlaşma yolu ve

bunlara yapılacak yardımlar öngörülmekte; ikinci fıkrada ise, uygulamanın gerekli kılması hâlinde,

birinci fıkra kapsamında olmayan kişiler hakkında da birinci fıkranın uygulanabileceği hükme

bağlanmaktadır.

Üçüncü fıkrada, riskli yapıların yıktırılmasında ve tahliyesinde, öncelikli olarak mâliklerce yıktırma

ve tahliye, bu mümkün olmadığı takdirde idarî yoldan bu iş ve işlemleri yaptırma öngörülmekte ve

bunların usûl ve esasları tanzim olunmaktadır. Dördüncü fıkrada, önceki fıkralara göre yıktırma

gerçekleşmemiş ise, Bakanlığın bu konudaki görev ve yetkileri belirtilmektedir.

Beşinci fıkrada ise, idarî yoldan yıktırma yoluna gidilen hâllerde, yıktırmanın masrafları için ipotek

tesisi öngörülmektedir.

Madde 6-

Maddenin birinci fıkrası ile üzerindeki bina yıkılarak arsa hâline gelen taşınmazlara

ilişkin hakların ne suretle devam edeceği, bunların tapu siciline işlenmesi, satılmaları, rayiç bedeli

ödenmek kaydı ile Hazine adına tescili, Bakanlığa tahsisi ve Bakanlıkça uygun görülenlerin TOKİ’ye

ve İdareye devri ile ilgili düzenlemelere yer verilmiş; uygulamanın özelliği sebebiyle gerekli olduğu

gözetilerek, ikinci fıkrada, Bakanlığa ve İdareye acele kamulaştırma imkânı tanınmış ve tapu iş ve

işlemleri konusunda Bakanlığın TOKİ’nin ve İdarenin hak ve yetkileri düzenlenmiştir.

Üçüncü fıkrada, Kanunun öngördüğü maksadın daha kolay gerçekleşmesi için teşvik sağlamak

bakımından, anlaşma ile tahliye edilen, yıktırılan veya kamulaştırılan yapıların mâliklerine ve mâlik

olmasalar bile bu yapılarda en az bir yıldır ikamet ettiği veya bu yapılarda işyeri bulunduğu tespit

edilenlere konut, işyeri, arsa veya dönüşüm projeleri özel hesabından kredi ve usûl ve esasları Bakanlıkça

belirlenen ve mülkiyet ve sınırlı aynî hak sağlayan konut sertifikası verilebileceği öngörülmüş; ayrıca,

775 sayılı Gecekondu Kanununa göre yoksul veya dar gelirli olarak kabûl edilenlere verilecek olan

konut veya işyerlerinin, 7269 sayılı Umumî Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle

Yapılacak Yardımlara Dair Kanun uyarınca borçlandırma suretiyle de verilebileceği hükme bağlanmıştır.

– 6 –

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Dördüncü fıkra ile Kanun uyarınca yapımı gerçekleştirilen konutların ve iş yerlerinin bedellerinin

belirlenmesinde ve ilgililerin borçlandırılmasında, sosyo-ekonomik durumlar, tabiî afetin ortaya çıkardığı

neticeler ve sosyal devlet anlayışının gerekleri gözetilerek uygulama gerçekleştirileceği hükme

bağlanmaktadır.

Beşinci fıkrada Kanunun uygulanması için değişik usûlleri ve tatbikat alternatifleri öngörülmekte

ve bu hususlarda Bakanlığın yetkileri düzenlenmektedir.

Kanun kapsamındaki uygulamaların özelliği gözetilerek, altıncı fıkrada, riskli alanlardaki ve rezerv

yapı alanlarındaki uygulamalarda faydalanılmak üzere; her tür ve ölçekteki plânlama işlemlerine esas

teşkil edecek standartları belirleme ve gerektiğinde bu standartları plân kararları ile tayin etme veya özel

standartlar ihtiva eden plânlar yapma ve onaylama ve kent tasarımları hazırlama konularında Bakanlığa

özel bir yetki verilmektedir.

Maddenin yedinci fıkrasında dönüştürmeye tâbi taşınmazların değer tespiti işlemlerinin yapılması

düzenlenmektedir.

Maddenin sekizinci fıkrasına göre, Kanunun uygulanacağı alanlar dışında olmakla birlikte Kanunun

güttüğü maksatlar çerçevesinde güçlendirilebileceği teknik olarak tespit edilen yapılar için de dönüşüm

projeleri özel hesabından güçlendirme kredisi verme imkânı getirilmektedir.

Dokuzuncu fıkrada, bu Kanun kapsamındaki iş ve işlemlere karşı açılacak davalarla ilgili düzenleme

yapılmaktadır. Kanunun temel amacı, afet riski altındaki alanlarda bulunan, bu sebeple her an yıkılması

ihtimal dâhilinde olup can ve mal kaybına yol açabilecek olan yapıların ve bulundukları alanların

iyileştirme, yenileme ve dönüştürme suretiyle can ve mal emniyeti için uygun ve yaşanabilir kılınmasını

temin etmektir. Bu yönüyle Kanun, yaşama hakkı ile doğrudan alâkalıdır. Diğer taraftan, mülkiyet hakkı

ve hak arama hürriyeti, Anayasa ile teminat altına alınmış olan hak ve hürriyetlerdendir. Ancak, Kanunun

temel amacının “can ve mal emniyetini temin” olduğu ve bu arada yaşama hakkı ile sıkı bir

münasebetinin bulunduğu çok açıktır. Yaşama hakkı ise, diğer temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının

olmazsa olmaz şartıdır. Kanunun öngördüğü iş ve işlemlerin plânlanan şekilde ve zamanında

gerçekleştirilmesi zarurîdir. Bunlarda herhangi bir sebepten dolayı aksaklık meydana geldiğinde,

Kanunun öngördüğü amacın gerçekleşmesi engellenmiş, can ve mal emniyetini temin ile yaşama hakkına

matuf olan hizmetler aksamış olacak ve insanların yaşama hakkının afet riski nedeniyle tehlike altında

olması hâli devam edecektir. Bu yüzden, Kanunun temel amacı gözetilerek, uygulamada ve hizmette

aksaklıklara mahal vermemek üzere, bu Kanun uyarınca tesis edilen idarî işlemler üzerine idarî yargı

yoluna müracaat edilip dava açılabileceği, fakat bu davalarda yürütmenin durdurulmasına karar

verilemeyeceği hükme bağlanmıştır. Anayasanın 125 inci maddesinin altıncı fıkrasında, “Kanun,

olağanüstü hallerde, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hâlinde ayrıca millî güvenlik, kamu düzeni, genel

sağlık nedenleri ile yürütmenin durdurulması kararı verilmesini sınırlayabilir.” hükmü yer almaktadır.

Can ve mal emniyetini korumayı temel amaç edinen bu Kanuna göre tesis edilen idarî işlemlere karşı

açılan davalarda yürütmenin durdurulması kararı verilmesini sınırlayan hüküm, Anayasanın söz konusu

maddesiyle çizilen çerçeveye uygun düşmektedir.

Onuncu fıkrada, Kanun uyarınca yapılan iş ve işlemlerin tebligatına ilişkin hususlar

düzenlenmektedir.

Onbirinci fıkrada, Kanunun uygulanmasına bağlı olarak meydana gelen yeni taşınmazların tapuya

tescili düzenlenmekte; son fıkrada ise, Bakanlığın uygulama iş ve işlemlerine ilişkin belirleme ve yetki

devri hususundaki yetkisi hükme bağlanmaktadır.

Madde 7-

Madde ile Kanun uyarınca yapılacak olan iş ve işlemler ile uygulamalarda kullanılacak

olan dönüşüm gelirlerinin bütçe ile ilişkisi hükme bağlanmakta ve bu gelirler sayılmakta, Kanunun

uygulanmasında kullanılacak diğer kaynaklar belirtilmekte, dönüşüm projeleri özel hesabı ile ilgili

düzenlemelere yer verilmekte, bu hususta Bakanlığa idarî düzenleme yetkisi tanınmakta ve vergi, resim

ve harç gibi malî mükellefiyetler için istisnalar getirilmektedir.

– 7 –

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Maddede ayrıca, Kanunun öngördüğü iş, işlem ve hizmetlere tahsis edilmiş olan para, mal ve

hakların kamu yararı amacına tahsis edilmiş sayılacağı, Kanun maksadı için kullanılmak üzere gerekirse

Bakanlıkça dönüşüm gelirlerinden TOKİ’ye ve İdareye kaynak aktarılabileceği ve bu gelirlerin Kanunun

maksadı dışında kullanılamayacağı hükme bağlanmaktadır.

Madde 8-

Madde ile Kanunun öngördüğü her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin

özelliği ve âciliyeti sebebiyle, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının

(b) bendinde belirtilen hâllere dayanan işlerden sayılacağı; bunların ve dönüşüm uygulamalarının, aynı

Kanun kapsamındaki idareler ile akdedilecek olan protokoller çerçevesinde 4734 sayılı Kanuna tâbi

olmaksızın gerçekleştirilebileceği öngörülmektedir.

Maddenin üçüncü fıkrasında, Kanunun gerektirdiği iş ve işlemleri engelleyenler ve bu konudaki

görevlerinin gereklerine aykırı davrananlar hakkında uygulanacak cezaî hükümler belirtilmektedir.

Maddenin dördüncü fıkrasında Kanun kapsamındaki iş ve işlemlerin özelliği gözetilerek, 657 sayılı

Devlet Memurları Kanununun ve sair kanunların ilgili hükümlerine bağlı kalınmaksızın, sözleşmeli

personel çalıştırılabileceği hükme bağlanmakta; beşinci fıkrada, ihtiyaç hâlinde diğer kamu kurum ve

kuruluşlarının personelinin geçici olarak Bakanlık bünyesinde görevlendirilmesinde 657 sayılı Kanunun

ek 8 inci maddesinde yer alan süre sınırlamasının uygulanmayacağı öngörülmektedir. Yapıların

riskliliğinin tespiti suretiyle “riskli yapı” statüsüne sokulması, Kanunun uygulanması için çok önemli ve

tamamen “teknik” bir konudur. Bu nedenle, maddenin son fıkrasında, “riskli yapı”nın tespitinde geçerli

olacak teknik kriterler ile sair usûl ve esasların ve Kanunun uygulanmasına dair diğer usûl ve esasların

yönetmelik ile düzenlenmesi konusunda Bakanlığa yetki verilmektedir.

Madde 9-

Madde ile Kanun kapsamındaki iş, işlem ve uygulamaların özelliği ve âciliyeti

gözetilerek, Kanun uyarınca yapılacak olan plânların, 3194 sayılı Kanundaki kısıtlamalara ve askı ilân

sürelerine tâbi olmayacağı ve aynı sebeple, Kanun kapsamındaki alanlara ilişkin iş, işlem ve uygulamalar

hakkında, maddede sayılan kanunların bu Kanunu engelleyici hükümleri ile diğer kanunların bu Kanuna

aykırı hükümlerinin uygulanmayacağı hükme bağlanmaktadır.

Madde 10-

Madde ile 6831 sayılı Orman Kanununa ek madde eklenerek, afet riski altında bulunan

alanların dönüştürülmesi uygulamalarının ve afete ilişkin hizmetlerin gerekli kılması sebebiyle, şehrin

içindeki veya yakın çevresindeki ormanlık alanların afetler öncesinde ve sonrasında kullanılabilmesi

için bu alanlara altyapı hizmetleri verileceği öngörülmektedir.

Madde 11-

Madde ile 775 sayılı Gecekondu Kanununun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a)

bendinde, gecekondu sahiplerinin mağduriyetini gidermek üzere değişikliğe gidilmekte ve maddeye

eklenen fıkra ile gerekirse ilgililere nakdî yardım yapılmasına imkân tanınmaktadır.

Madde 12-

Madde ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 15 inci maddesinde bilirkişilerin

sayısının artırılmasını öngören değişiklik yapılmaktadır. Afet riski altında bulunan alanların

dönüştürülmesi, oldukça fazla kamulaştırma ve yıktırma işlemini ve buna bağlı ihtilâfları gündeme

getireceğinden, taşınmaz konusunda mahkemelere bilirkişilik yapacakların sayılarının artırılması

gerekmektedir. Bu yüzden, bilirkişilik konusundaki tartışmaların en aza indirilmesini ve bilirkişilerin

tarafsızlığına ilişkin inancın artırılmasını temin bakımından, bilirkişilerin tayininde tarafların anlaşması

esası getirilmekte ve anlaşma sağlanamadığı takdirde kura usûlü öngörülmektedir. Ayrıca, 2942 sayılı

Kanunun 15 inci maddesine bir fıkra eklenerek, Sermaye Piyasası Kuruluna kayıtlı değerleme

uzmanlarının bilirkişilik yapmaları öngörülmekte ve yeterli değerleme uzmanı bulunan yerlerde bunlara

öncelik verileceği hükme bağlanmaktadır.

Madde 13-

Madde ile 2985 sayılı Toplu Konut Kanununun 2 nci maddesinin birinci fıkrasında

değişiklik yapılarak, anılan Kanunun ek 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (m) bendi kapsamında

gerçekleştirilen proje ve uygulamalar için ilgili kamu kurum ve kuruluşundan hizmet payı alınması

öngörülmekte ve inşaat işlerinin Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca daha iyi ve çabuk gerçekleştirilmesine

katkıda bulunulması amaçlanmaktadır.

– 8 –

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Madde 14-

Madde ile 3194 sayılı İmar Kanununa bir ek madde ve bir geçici madde eklenmektedir.

İmar uygulamalarına ilişkin yönetmeliklerin olması gereken düzenlemeleri ihtiva etmesi ve iyi şekilde

uygulanması, Ülkemizdeki yapıların can ve mal emniyetini temin ve sair hususlar bakımından çok

önemlidir. Bu nedenle, 3194 sayılı Kanuna bir ek madde ve bir geçici madde eklenerek, 5393 sayılı

Belediye Kanunu ve 3194 sayılı Kanuna göre çıkarılacak olan yönetmeliklerden imar uygulamalarına

ilişkin olanların Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca onaylandıktan sonra Resmî Gazete’de yayımlanarak

yürürlüğe konulacağı; evvelce belediyeler tarafından imar uygulamalarına ilişkin olarak çıkarılmış olan

yönetmeliklerin, eklenen ek 5 inci maddedeki esaslar çerçevesinde en geç bir yıl içinde yeniden

hazırlanıp yürürlüğe konulacağı, aksi takdirde, evvelki yönetmeliklerin yürürlükten kalkacağı hükme

bağlanmaktadır.

Madde 15-

Madde ile 5366 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasında değişiklik yapılarak,

yenileme alanı ilânında Çevre ve Şehircilik Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı alınması

öngörülmektedir.

Madde 16-

Madde ile, 5393 sayılı Belediye Kanununun 73 üncü maddesinde değişiklik yapılarak,

kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilânında Çevre ve Şehircilik Bakanlığının teklif makamı olması

öngörülmektedir.

Madde 17-

Madde ile 5543 sayılı İskân Kanununa bir ek madde eklenerek, afet riski veya fen,

sanat ve sağlık kurallarına aykırılık sebebiyle veya Bakanlar Kurulunca belirlenen özel proje alanlarında

gerçekleştirilecek olan yeniden iskân uygulamalarında buralardaki ailelerin daha elverişli yerlerde iskânı

ile köye dönüş projeleri çerçevesindeki iskânlarının, 5543 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılmasının

usûl ve esasları hükme bağlanmakta ve projeyi yürüten kuruluşun bütçesine ödenek konulması ve ödenek

transferi düzenlenmektedir.

Madde 18-

Madde ile 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve

Bakanlığın bazı birimlerinin görevlerinde değişiklikler yapılmaktadır.

Madde 19-

Madde ile afet riski altında bulunan alanların dönüştürülmesi uygulamalarının asıl

sorumlusu olan Bakanlık için yeni daire başkanı kadrolarının ihdası sağlanmaktadır.

Madde 20-

Madde ile uygulamanın gerektirmesi sebebiyle 6107 sayılı İller Bankası Anonim Şirketi

Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinde değişiklikler yapılmaktadır.

Madde 21-

Madde ile Atatürk Kültür Merkezi alanına ilişkin güncelliğini kaybeden ve uygulama

kabiliyeti kalmayan mevzuat hükümleri yürürlükten kaldırılmaktadır.

Madde 22-

Madde ile Kanun yürürlüğe girdiğinde, uygulanma kabiliyeti kalmayacak olan

24/2/1984 tarihli ve 2981 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılmaktadır.

Geçici Madde 1-

Madde ile benzer amaçlarla çıkarılan bâzı kanunlar uyarınca dönüşüm ve

iyileştirme uygulamaları için tahsis edildiği hâlde belirli bir süre içinde maksada uygun olarak

kullanılmaya başlamayan taşınmazların tescili ve Bakanlığa tahsisi düzenlenmektedir.

Geçici Madde 2-

Madde ile Kanunun 7 nci maddesinde belirtilen dönüşüm gelirlerinden 2012

yılında gerçekleşenler hakkında uygulanmak üzere bütçeye ilişkin geçici düzenleme ihtiva etmektedir.

Madde 23-

Yürürlük maddesidir.

Madde 24-

Yürütme maddesidir.

– 9 –

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu 1.3.2012

Esas No: 1/569

Karar No: 5

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlar Kurulunca Türkiye Büyük Millet Meclisi

Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça 10/2/2012 tarihinde esas komisyon olarak Komisyonumuza, tali

komisyon olarak da, Adalet, İçişleri ve Plan ve Bütçe Komisyonlarına havale edilen 1/569 esas numaralı

"Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Tasarısı" Komisyonumuzun 22/2/2012

tarihinde yaptığı dördüncü ve 23/2/2012 tarihinde yaptığı beşinci toplantılarında; Hükümeti temsilen

Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan BAYRAKTAR ile Çevre ve Şehircilik, Kültür ve Turizm, Milli

Savunma, Gıda, Tarım ve Hayvancılık, İçişleri, Maliye, Adalet, Orman ve Su İşleri Bakanlıkları ile

Devlet Personel Başkanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Sermaye Piyasası Kurulu, Afet ve Acil Durum

Yönetimi Başkanlığı, Atatürk, Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanlığı, İller Bankası A.Ş. Genel

Müdürlüğü, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanlığı, Türkiye Belediyeler Birliği,

Türkiye Mühendisler ve Mimarlar Odaları Birliği, Jeofizik Mühendisleri Odası temsilcilerinin

katılımlarıyla incelenip görüşülmüştür.

Tasarı ile afet riski altında olan alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve

arazilerde fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek

üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dâhil usul ve esaslar belirlenmektedir. Tasarının gerekçesinde;

Ülkemizin çok büyük bir kısmının başta deprem olmak üzere yüksek oranda tabiî afet riski altında

olduğu ve bu nedenle risk altında bulunan yerleşim merkezlerinin dönüştürülmesinin zaruri olduğu, bu

dönüştürme işlemlerinin yürürlükteki kanunlara göre yürütülmesinin çeşitli sosyal ve ekonomik

problemlere yol açtığı, bu nedenlerle de bu sıkıntılara yol açmadan dönüşümü gerçekleştirecek yeni bir

kanuni düzenlemeye ihtiyaç duyulduğu belirtilmektedir.

Tasarının tümü üzerinde Hükümet adına yapılan sunuş konuşmasında Çevre ve Şehircilik Bakanı

Erdoğan BAYRAKTAR; Türkiye’nin % 90’ının birinci, ikinci ve üçüncü derecede deprem bölgesi

içerisinde yer aldığını, bu nedenle afet riski altında olan binaların dönüştürülmesi ve yenilenmesinin

büyük önem arz ettiğini, 1960’lı yıllardan itibaren 775, 2981, 2982, 2985 ve 5393 sayılı kanunlarla

Ülkemizde kentsel dönüşüm, şehirleşme ve konut edinme konularında ciddi adımlar atıldığını, ancak

mevcut kanunlarla afet riski altında olan yapıların dönüştürülmesinin mümkün olmadığını, bu nedenle

daha kısa ve yaptırım gücü yüksek bir kanun yapma ihtiyacı doğduğunu, Türkiye’nin yüzölçümüne

bakıldığında Arap Yarımadasından Türkiye’ye gelen fay hattının yan akslarıyla birlikte toplam 24.500

km² olduğunu, bu itibarla baştaMarmara Bölgesi olmak üzere tüm bölgelerde afet riski altında bulunan

alanların ve binaların mutlaka ve bir an önce değiştirilmesi ve dönüştürülmesi gerektiğini, Tasarının

kanunlaşmasıyla birlikte yoğun bir ikincil mevzuat çalışmasının yapılacağını ve bu sayede Tasarıda yer

alan hususların daha da açıklığa kavuşturulacağını, Tasarı hazırlanırken sivil toplum kuruluşlarının, şehir

planlamacılarının, inşaat mühendisleri ile mimarların, Adalet Bakanlığı ile ilgili tüm kuruluşların

görüşlerinin alındığını, Tasarı taslağının tüm siyasi parti gruplarına sunulduğunu ifade etmişlerdir.

Tasarının tümü üzerinde yapılan görüşmelerde; Türkiye’nin %90’ına yakınının afet riski altında

olduğu ve bu nedenle toplu bir kentsel dönüşüme ihtiyaç olduğu, yalnızca deprem değil, sel, heyelan vb.

doğal ya da endüstriyel olayların yaratacağı afet riskleri için de önlemler alınmasına gerek olduğu, afet

riski altında olan alanların dönüştürülmesinin her zaman önem ve öncelik arz ettiği, ancak günümüze

kadar bu konuda finansman sorunu, yetki karmaşası ve yeterli uygulama araçlarının bulunmaması

– 10 –

sebebiyle geniş kapsamlı adımlar atılamadığı, Tasarıyla birlikte bu sorunların büyük ölçekte giderildiği,

afet riski altında yer alan binalar dönüştürülürken sosyal donatı alanlarının da arttırılmasının uygun

olacağı, Tasarıda TOKİ’ye çok atıf yapıldığı ve bu durumun yeniden gözden geçirilmesi gerektiği, riskli

yapı tespitlerine karşı yapılan itirazları inceleyecek teknik heyetlerin oluşumunda jeoloji ve jeofizik

mühendislerine birlikte yer verilmesi ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığından katılacak görevli kişilerin

sayısının arttırılmasının daha uygun olacağı, Tasarıdaki afet teriminden sadece depremlerin

anlaşılmaması gerektiği, ülkemizin her an afet riskine maruz kalabileceği, bu nedenle de Tasarının vakit

kaybetmeksizin kanunlaşması gerektiği, sadece afet riski altında olan alanlarda değil bu alanlar dışında

da kentsel dönüşümün gerekli olduğu görüşleri ifade edilmiştir.

Bazı Komisyon üyelerimizce, Tasarının 6 ncı maddesinin dokuzuncu fıkrasında düzenlenen bu

Kanunun uygulanmasından doğan işlemlere karşı açılacak davalarda yürütmenin durdurulamayacağına

ilişkin hükmün Anayasaya aykırı olduğuna ilişkin yapılan itirazlara cevaben, Hükümet temsilcisi Çevre

ve Şehircilik Bakanı Erdoğan BAYRAKTAR, Anayasanın 125 inci maddesinin altıncı fıkrasında hangi

durumlarda yürütmenin durdurulması kararlarının sınırlanabileceğinin düzenlendiğini ve söz konusu

maddede ve Tasarıda düzenlenen işlemlerin can ve mal güvenliği ile ilgili olduğu bu durumun da kamu

düzeni ile ilgili olduğundan burada getirilen sınırlamanın Anayasaya uygun olduğunu ifade etmişlerdir.

Yapılan görüşmelerin ardından Tasarının alt komisyona gönderilmesine ilişkin öneri, hız ve pratiklik

açısından, ülkemizin her an afet riskine maruz kalabileceği, bu nedenle de Tasarının vakit kaybetmeksizin

kanunlaşabilmesi amacıyla ve Komisyonun yeterli donanım ve birikime sahip olması nedeniyle

reddedilmiştir.

Tasarının tümü üzerindeki görüşmelerden sonra maddelerine geçilmesi kabul edilmiştir.

Tasarının 1 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Tasarının 2 nci maddesi (ç) bendinde yer alan “, TOKİ” ibaresinin, riskli alan tespitinin Bakanlık

tarafından yeterli olması gerekçesiyle, çıkartılması suretiyle kabul edilmiştir.

Tasarının 3 üncü maddesi, birinci fıkranın altıncı cümlesinin riskli yapı tespitlerine itirazları

inceleyecek olan teknik heyete üniversite öğretim üyelerinden uygun olanların iştirakini sağlamak ve

üniversitelerden iştirak edecek üyeler ile Bakanlıktaki görevlilerden iştirak ettirilecek olanların sayısının

arttırılması gerekçesiyle değiştirilerek ve ikinci fıkradaki “, TOKİ” ibaresinin TOKİ’nin riskli yapı tespiti

yapamayacağı ve bu hususta TapuMüdürlüğüne bildirimde bulunması söz konusu olmadığı gerekçesiyle

çıkartılması suretiyle kabul edilmiştir.

Tasarının 4 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

Tasarının 5 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Tasarının 6 ncı maddesi on ikinci fıkrasındaki “maddede” ibaresinin hükmün kanundaki tüm iş ve

işlemlere yansıtılması amacıyla “Kanunda” olarak değiştirilmesi suretiyle kabul edilmiştir.

Tasarının 7 nci maddesi on ikinci fıkrasının dönüşüm projeleri özel hesabından Bakanlığın ilgili

kuruluşu olan İller Bankası Anonim Şirketine bu Kanunda öngörülen amaçlarda kullanılmak üzere

kaynak aktarılması gerekçesiyle değiştirilmesi suretiyle kabul edilmiştir.

Tasarının 8 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Tasarının 9 uncu maddesi birinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “ve askı sürelerine”

ibaresinin benzer metnin yer aldığı kanunlara ilişkin verilen Anayasa Mahkemesi kararları uyarınca

metinden çıkarılmak, ikinci fıkrasına Boğaziçi Kanunu kapsamında kalan geri görünüm ve etkilenme

bölgelerinde kalan alanlarda da Kanunun uygulanması amacıyla yeni bir (i) bendi eklenmek ve 2863 ve

5366 sayılı kanunlar kapsamındaki alanlarda uygulama yapılmadan önce sahip olduğu sit statüsüne göre

ilgili Bakanlık olması sebebiyle Kültür ve Turizm Bakanlığının görüşünün alınması amacıyla yeni bir

fıkra eklenmek suretiyle kabul edilmiştir.

– 11 –

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Tasarının çerçeve 10 uncu maddesi aynen kabul edilmiştir.

Tasarının çerçeve 11 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Tasarının çerçeve 12 nci maddesi 2942 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin sekizinci fıkrasını

değiştiren fıkranın bilirkişi seçiminde genel usul kurallarına uyumun sağlanması amacıyla çıkarılması

suretiyle kabul edilmiştir.

Tasarının çerçeve 13 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

Tasarının çerçeve 14 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

Tasarının çerçeve 15 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Tasarının çerçeve 15 inci maddesinden sonra gelmek üzere, 5366 sayılı Kanunun dokuzuncu

fıkrasından sonra gelmek üzere, yenileme projelerinin gerektirdiği uygulamaların yapı maliki tarafından

yerine getirilmesi mümkün ise onun tarafından, bu mümkün değilse il özel idaresi veya belediye

tarafından yerine getirilmesi, böylece bu uygulamaların sürüncemede kalmaksızın bir an önce hayata

geçirilmesi; diğer taraftan gerek yapı maliki tarafından, gerekse il özel idaresi veya belediye tarafından

yerine getirilen uygulamalara ilişkin masrafın, yapı maliki tarafından karşılanamaması ihtimaline binaen

ödeme kolaylığı sağlanması için gerekli tedbirlerin alınması amacıyla yeni bir fıkra ekleyen, 5366 sayılı

Kanunun 4 üncü maddesinin mevcut üçüncü fıkrasından sonra gelmek üzere, 5366 sayılı Kanun

kapsamında açılacak kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmaz malın tesciline ilişkin davalarda görev

alacak bilirkişilere ve bu bilirkişilerin raporlarını hazırlarken esas alacakları standartlara ilişkin

düzenleme yapmak için yeni bir fıkra ekleyen bir çerçeve madde kabul edilmiştir.

Tasarının mevcut çerçeve 16 ncı maddesi, belediyelerce alınacak kentsel dönüşüm kararlarının

tamamı için değil de sadece kamunun mülkiyetinde veya kullanımında olan yerlerde kentsel dönüşüm

ve gelişim proje alanı ilan edilebilmesi ve uygulama yapılabilmesi için Bakanlar Kuruluna teklifte

bulunma görev ve yetkisinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilmesi maksadıyla değiştirilerek çerçeve

17 nci madde olarak kabul edilmiştir.

Tasarının mevcut çerçeve 17 nci maddesi, 5543 sayılı Kanuna eklenmesi öngörülen ek maddenin

ikinci fıkrasının sonuna uygulama ve mali kaynak birliğini temin etmek amacıyla yeni bir cümle

eklenmek suretiyle çerçeve 18 inci madde olarak kabul edilmiştir.

Tasarının mevcut çerçeve 18 inci maddesi, birinci fıkrasının (a) bendi ile 644 sayılı KHK’nın 2 nci

maddesinin birinci fıkrasının değiştirilen (f) ve (ğ) bentlerinde 4708 sayılı Kanun uyarınca Bakanlığa

verilen görevler ile bu bentte belirtilen diğer yapı denetimi görevlerinin farklı olduğunu göstermek ve

uygulamaya açıklık kazandırmak üzere ibare değişikliği yapmak, aynı fıkraya eklenmesi öngörülen (n)

bendinin Atatürk Kültür Merkezi alanını iyileştirme, güzelleştirme, yenileme ve ihya etmek amacıyla

Çevre ve Şehircilik Bakanlığına görev vermek amacıyla değiştirilmesi suretiyle çerçeve 19 uncu madde

olarak kabul edilmiştir.

Tasarının mevcut çerçeve 19 uncu maddesi, çerçeve 20 nci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

Tasarının mevcut çerçeve 20 nci maddesi, çerçeve 21 inci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

Tasarının mevcut çerçeve 21 inci maddesi, çerçeve 22 nci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

Tasarının mevcut çerçeve 22 nci maddesi, çerçeve 23 üncü madde olarak aynen kabul edilmiştir.

Tasarının geçici 1 inci maddesi, arsa üretimi ve değerlendirilmesinin TOKİ’nin asli görevi olması

ve maddedeki bir yıllık sürenin yetersiz olması sebebiyle iki yıl yapılarak değiştirilmesi suretiyle kabul

edilmiştir.

– 12 –

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Tasarının geçici 2 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Tasarının 23 üncü maddesi, 24 üncü madde olarak belediyelerin, söz konusu kanun kapsamındaki

yürüyen işleri tamamlamaları için süre tanınması amacıyla değiştirilerek kabul edilmiştir.

Tasarının 24 üncü maddesi, 25 inci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

Tasarının tamamı, kanun yapım tekniği ve yazım kurallarına uygunluk sağlanması ve Genel Kurulda

yapılan uygulamaya paralellik oluşturmak amacıyla redaksiyona tabi tutulmuş, “Mevzuat Hazırlama

Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” doğrultusunda tümüyle gözden geçirilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.

Başkan Kâtip Üye

İdris Güllüce Fatih Han Ünal Ali Halaman

İstanbul Ordu Adana

(Muhalefet şerhim ektedir)

Üye Üye Üye

Mehmet Metiner Tülay Selamoğlu Yıldıray Sapan

Adıyaman Ankara Antalya

(Muhalefet şerhim ektedir)

Üye Üye Üye

Hasan Hami Yıldırım Zülfü Demirbağ Muhyettin Aksak

Burdur Elazığ Erzurum

Üye Üye Üye

Derya Bakbak Hacı Bayram Türkoğlu Durmuşali Torlak

Gaziantep Hatay İstanbul

(Muhalefet şerhim ektedir)

Üye Üye Üye

Haluk Eyidoğan Osman Boyraz Oktay Saral

İstanbul İstanbul İstanbul

(Muhalefet şerhim ektedir)

Üye Üye Üye

Aydın Şengül Pelin Gündeş Bakır İlyas Şeker

İzmir Kayseri Kocaeli

Üye Üye Üye

İdris Yıldız Sakine Öz Demir Çelik

Ordu Manisa Muş

(Muhalefet şerhim ektedir) (Muhalefet şerhim ektedir) (Muhalifim)

Üye Üye

Doğan Şafak Ahmet İhsan Kalkavan

Niğde Samsun

(Muhalefet şerhim ektedir) (Muhalefet şerhim ektedir)

– 13 –

Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

MUHALEFET ŞERHİ

Ulkemizde 74 milyon yurttatymyz 19 milyonu atkyn bina stoku icinde yatamlaryny surdurmektedirler.

Yyllardyr surdurulen yanlyt politikalar badlamynda, ulke nufusunun onemli bir bolumunun, Anayasa’nyn

56 ncy maddesinde “hak” olarak sayylmyt bulunan sadlykly, dengeli ve guvenli bir cevrede yatama

olanadyna sahip olmadydy, ayny tekilde kentlerimizin, yine Anayasa’nyn 23 uncu maddesinde Devlet’in

gorevleri arasynda sayylan sadlykly ve duzenli kentletme olgusundan hayli uzak oldudu bilinmektedir.

AKP iktidary Van depremi sonrasynda syklatan soylemleriyle, Turkiye’de 25 bin km’lik fay hattynyn

bulundudu, yurttatyn mal ve can guvenlidi icin 19 milyonluk yapy stokunun 9 ila 11 milyonluk kysmynyn

yenilenmesi gerektidini ifade etmektedirler.

Kentsel toplu yenileme ya da ‘donutum’ calytmalary, kent planlamasy yanynda ekonomi, sosyoloji,

toplum psikolojisi, hukuk, finans, siyaset, muhendislik, mimarlyk, kentsel tasarym alanlaryny bulutturan

bir bilim ve uygulama alanydyr. Bu alandaki 150 yyllyk dunya deneyimi bulunmaktadyr.

Ulkemizde ilk kentsel donutum uygulamalary sosyal demokrat yerel yonetim anlayyty icinde

gerceklettirilmittir. Dikmen Vadisi ve Portakal Cicedi Vadisi ornekleri, Turkiye’deki ilk kentsel donutum

calytmalarydyr. Bu calytmalarda, bolge insanynyn barynma hakkyny temel sayan, karar alma sureclerine

proje alanyndaki herkesi katan bir anlayyt egemen olmuttur. Bu anlayytyn bir sonucu olarak, buldozer

–kepce –jandarma ve polis olmadan, insanlar kendi evlerini kendileri yykmytlar ve projeler

tamamlandydynda hep beraber kararlattyrdyklary yeni yatam alanlaryna kavutmutlardyr.

Cumhuriyet Halk Partisi, dun oldudu gibi bugun de, kentsel toplu yenilemenin yararly, gerekli ve

acil bir calytma alany oldudunu her fyrsatta dile getirmektedir. Cunku (1) Turkiye kentleri atyry buyumeler

gosteren yerletmelerdir, (2) Turkiye kentleri atyry cirkinlikte, niteliksiz yerletmelerdir, (3) Turkiye

kentleri atyry riskli yerletmelerdir, (4) Turkiye kentleri adaletsiz yerletmelerdir, (5) Turkiye kentleri

yonetim acyklary olan yerletmelerdir.

Kutkusuz, yukaryda sayylan olgulary ortaya cykaran iktisadi, politik, kulturel ve sosyolojik temeller

bulunmaktadyr. Bu badlamda, Turkiye’de uygulanacak kentsel toplu yenilemenin, bu sorunlaryn tumune

yonelik cozumler icermesi gereklidir.

Buna kartylyk Tasary, yukarydaki temel cerceveyi goz ardy etmekte, afet riskini bahane ederek,

yurttatyn mulkiyet hakkyny ve barynma hakkyny yok saymaktadyr.

TBMM’ye sevk edilen ve 22-23 Tubat 2012 tarihlerinde Meclis Bayyndyrlyk, Ymar, Ulattyrma ve

Turizm Komisyonu’nda gorutulen “

Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında

Kanun Tasarısı

”nyn Genel Gerekcesi’nde de, 7269 sayyly Umumi Hayata Muessir Afetler Dolayysyyla

Alynacak Tedbirlerle Yapylacak Yardymlara Dair Kanun’a gore afete maruz kalan alanlarda alynacak

oladanustu tedbirlerin sosyal problemlere yol actydy, buna kartylyk kentsel yenilemenin “gonulluluk”

esasyna gore yapylabilmesi icin yeni bir duzenlemeye ihtiyac oldudu belirtilmektedir.

Tasary gerekcesinde gonderme yapylan “gonulluluk” ilkesi, Tasary metninde yalnyzca bir atama olarak

sayylmakta, hemen arkasyndan her turlu zor kullanma yontemi ayryntylaryyla hukumlettirilmektedir. Bu

cercevede Meclise sevk edilen Tasary’ya baktydymyzda, sozu edilen metruiyet cercevesinin dytynda,

demokratik yaklatymlarla baddatmayan bir rant doneminin batlatylmak istenildidi gorulecektir.

Tasarynyn itleyit mekanizmasyny gormek, her teyi ozetlemektedir. Buna gore;

● Yurttat verilen sure icinde riskli yapylary masrafy kendinden olmak uzere tespit ettirecektir. Aksi

takdirde Bakanlyk, TOKY veya belediyeler, bu tespitleri yapacaktyr. Tespite itiraz bet kitilik bir heyet

tarafyndan karara badlanacaktyr. Bunlardan ikisi Bakanlykta gorevli kitiler, ucu ise Bakanlydyn sectidi

odretim uyeleri olacaktyr.

● Riskli olmadydy halde, uygulama butunludu bakymyndan Bakanlykca gerekli gorulen yapylar da

Kanun hukumlerine tabi olacaklardyr.

– 14 –

● Riskli tespiti yapylan yapylaryn elektrik, su, dodalgazy kesilecek, satyty ve kiralanmasy

yasaklanacaktyr.

● Riskli yapylar yapylan tebligattan sonra 30 gun icinde yykylacaktyr. Yapy sahibi binasyny yykmazsa,

Bakanlyk tarafyndan yyktyrylacaktyr. Yykym masraflary yapy sahibine aittir.

● Uzerindeki bina yykylarak arsa haline gelen tatynmazlarda yapylacak uygulamalarda, paydatlaryn

2/3’unun anlatmasy yeterli olacaktyr. Karara katylmayanlaryn arsa paylary acyk artyrmayla satyta

cykarylacaktyr. Dider paydatlar almazsa rayic bedel Bakanlykca odenecektir.

● Paydatlar 2/3 codunlukla anlatma sadlayamazlarsa, acele kamulattyrma yoluna gidilecektir.

● Anlatma yoluna gidenlere gecici konut - ityeri tahsisi ve kira yardymy yapylabilir. Anlatmayanlar

bu yardymlary alamazlar.

● Tatynmaz dederlemeleri Bakanlyk, TOKY veya belediyeler tarafyndan yapylyr.

● Bu uygulamalara karty idari yargy davalary acylabilir, ancak mahkemeler yurutmenin

durdurulmasy kararlary veremezler.

● Bu Kanun kapsamynda yapylacak it ve itlemleri engellemeye calytanlar hakkynda Turk Ceza

Kanunu’nun ilgili hukumleri uyarynca Cumhuriyet Batsavcylydy’na suc duyurusunda bulunulacaktyr.

Özetle bu tasarı;

● Yoksulun barynma hakkyny yok sayan yeni bir surgun fetvasydyr.

● Yurttatyn mulkiyet hakkyna tecavuzun yasal temeli olutturulmaktadyr.

● Butun yetki Cevre ve Tehircilik Bakanlydy ile TOKY’de toplanmaktadyr.

● Yerel yonetimlerin yasalaryndan kaynaklanan yetkileri ortadan kaldyrylmaktadyr.

● Yurttat arasynda ayrymcy uygulamalaryn temeli atylmaktadyr.

● “Ya bu deveyi gudersin, ya bu diyardan gidersin” anlayyty dayatylmaktadyr.

● Uygulama syrasynda yapylacak yardymlar hak olarak tanymlanmamakta, lutuf duzeyine

indirgenmektedir.

● Zeytincilik, orman, askeri yasak bolgeler, turizmi tetvik, kultur ve tabiat varlyklaryny koruma,

kyyy, mera kanunlary gibi doda-cevre-kultur varlyklaryny koruyup gelittirmeyi amaclayan kanunlaryn, bu

kanunun uygulanmasyny engelleyici ve bu kanuna aykyry hukumlerini uygulamadan kaldyrylmaktadyr.

Belirtmek gerekir ki, Türkiye’de kentsel dönüşüm acil bir gereksinimdir.

Ancak kentsel

donutumun yeni rant alanlary yaratyp bunlary iktidar sahiplerinin paylatacady ya da dadytacady bir

duzlemde dedil, halkyn ihtiyac, hak ve yararlary oncelik sayylarak gerceklettirilmesi gerekir.

Afet riskini gerekce gostererek hazyrlanan “

Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi

Hakkında Kanun Tasarısı”

, Turkiye’nin de imza atmyt oldudu gunumuz uluslararasy afet politikasynyn

temel ilkelerini tanymamaktadyr. Uluslararasy politika, risk azaltma calytmalarynda oncelikle kent butunu

icin sakynym planlarynyn hazyrlanmasyna, calytmalarda toplum katylymyny sadlamak uzere ‘kent platformu’

ve ‘yerel platform’lar olutturulmasyna, dar gelirli kesimlerin risklerinin giderilmesine, yani toplumla

ortak calytmalara oncelik verir. Turkiye ‘risk azaltma’ odevlerini yerine getirecek bir kurumlatmayy 20

yyldyr batlatamamyt durumdadyr.

Tasary, tehlikelerin ve risklerin bilimsel, objektif ve tartytylmaz bir olcusunu tanymlayabilecek bir

yetenede sahip dedildir.

Turkiye kentleri gunumuzde yalnyzca atyry riskli dedil, ayny zamanda atyry cirkin ve niteliksiz,

adaletsiz, denetim botluklary, kullanym ve yonetim yanlytlary olan birimlerdir. Risk azaltma hedefinin

yegane aracy kentsel donutum yontemi olmadydy gibi, kentsel toplu yenileme giritimlerinin hizmet etmesi

gereken yegane sorun da risk azaltma dedildir.

– 15 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Tasary, kentsel toplu yenileme konusunu yarym asyr oncesinin yap-sat mekanizmalaryna dayanarak

yurutmeyi ongormekte, bu amacla ‘rezerv alan’lara gereksinme duymakta, konuyu bir rant

muhendislidine indirgemektedir. Bu giritimde kent plany butunludu, kentsel standartlar, toplumsal

gereksinmeler ve altyapy yuku olcutleri yok edilmekte, bu konulardaki 20’yi atkyn mevcut temel

duzenleme ve koklu yasa cidnenmektedir.

Kanun tasarysy toplumda kimi kesimleri yoksun byrakan ‘batkalattyrycy’ sureclere ve hakkaniyetten

uzak sonuclara yol acacaktyr.

Kanun tasarysy, toplumun katylymyny sadlamak yerine cebri yontemler, karty durulmaz yaptyrymlar

onermektedir. Atyry yetkiler toplamyt olmakla birlikte, saydamlyktan ve hesap vermekten uzak

durmaktadyr.

Tasary, kentsel niteliklerin gelittirilmesini, estetik dederlerin ve tasarym hunerlerinin devreye

girmesini sadlayacak hicbir itleyit oneri ve guvencesi vermemekte, yakyn gecmitte kamu eliyle yaratylan

kultur yoksunu cevrelerin imalatyna hyz verilecedi anlatylmaktadyr.

Tasary, siyasi tutumlar acysyndan da celitkileri ile guven telkin etmekten uzak kalmaktadyr. Uzun bir

suredir itbatynda olan bir yonetim depremleri unutturmak, ya da geri plana cekmek gibi bir strateji

izlemekte iken, konuyu birden anymsayyp atyry bir etkinlik gostermesini iyimserlikle acyklamak zordur.

Ulkenin tum yeralty, yerustu kaynaklarynyn, ‘surdurulebilirlik’ bir tarafa byrakylyp yadmalanmasyna

goz yumulurken, birden devasa bir kentsel rant hacmine yonetim adyna el koymak tutarly gorulebilir

mi? Dahasy, yerellik, ‘yerinden yonetim’, yetkileri yerele aktarmak ilkelerini benimser gorunurken, yetki

‘kara delidi’ bir merkezi otorite ile birey vatandaty dodrudan karty kartyya byrakan bir uygulamaya

yonelmek nasyl yorumlanabilir?

‘Afet Riski Altyndaki Alanlaryn Donutturulmesi Hakkynda Kanun Tasarysy’nyn fiziki riskleri azaltma

olasylydy dutuk, ancak toplumsal ve kulturel riskleri artyrma olasylydy cok yuksektir.

Bu çerçevede, Tasarı’nın maddelerine ilişkin değerlendirmelerimiz aşağıdaki gibidir;

Madde 1;

Kanun tasarysynyn batlydy “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi” olmakla

birlikte kanunun amacynyn “

afet riski altyndaki alanlar ile bu alanlar dytyndaki yapylaryn bulundudu arsa

ve arazilerde

” denilerek batlyk ile amac arasynda bir uyumsuzluk olutturulmaktadyr. Eder kanunun dider

amaclaryndan biri afet riski altynda olmamasyna radmen sadlykly ve guvenli yatam cevrelerini olutturmak

icin iyilettirme ve yenileme ise bu durumda kanunun batlydy bunu da ifade edecek bir bicimde

duzenlenmelidir.

Madde 2;

Kanunun “Tanymlar” batlykly 1 inci maddesinde yer alan tanymlar kapsam acysyndan

eksik ve yeteri kadar acyklayycy dedildir. “Acil durum gorevlileri”, “yerinde yenileme alany”, “toplu

yenileme”, “sakynym plany”, “kentsel iyilettirme”, “kentsel yenileme”, “ risk sektorleri” gibi tanymlaryn

afet risklerinin azaltylmasyna ve planlamaya yonelik bir kanunun tasarysynda mutlaka bulunmasy

gerekmektedir.

Madde 2; (b) fıkrası:

Tasary’nyn “Tanymlar” batlykly 2 nci maddesinin (b) fykrasynda “Ydare”

tanymlanyrken, buyuktehir belediyesi synyrlary icindeki ilce belediyeleri, “

Bakanlyk tarafyndan

yetkilendirilmesi halinde”

on cumlesi ile kapsama dahil edilmittir. Oysa metropol ilce belediyelerinin, 5216

ve 5393 sayyly Yasa’dan gelen yetkileri vardyr ve bu yetkiler Bakanlyk’yn takdirine badly dedildir. Tasarynyn

bu tekliyle yasalatmasy, Cevre ve Tehircilik Bakanlydy’na, BTB synyrlary icindeki ilce belediyelerinden

diledidi ile calytma, istemedidi ile calytmama yetkisi vermektedir. Gunumuz politik ortamynda, bu yetkinin

kamu yarary dytyna tatylarak kullanylma olasylydy yuksek bulunmaktadyr. Bu badlamda, fykradaki “

Bakanlyk

tarafyndan yetkilendirilmesi halinde”

soz diziminin cykarylmasy gerekmektedir.

– 16 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Madde 2; (c) fıkrası:

Tasary’nyn “Tanymlar” batlykly 2 nci maddesinin (c) fykrasynda “Rezerv Yapy

Alany

” tanymlanmaktadyr. Bu bolumde, yeni yerletim alanlarynyn “TOKY’nin veya Ydarenin talebine badly

olarak veya re’sen”,

Maliye Bakanlydy’nyn uygun gorutu alynarak Bakanlykca belirlenecedi hukme

badlanmaktadyr. Tasary’nyn bu hukmu, Cevre ve Tehircilik Bakanlydy’nda bir yetki temerkuzu

olutturmakta, dilerse Bakanlydyn re’sen yeni yerletim alany belirleyebilecedini ifade etmektedir. Secilmit

yerel yonetimlerin yetki alanyna tecavuz eden ve belediyeleri/il ozel idarelerini tali konuma iten,

Bakanlyda badly TOKY’yi secilmit yerel yonetimlerle et ya da ust karar mekanizmasy olarak

dederlendiren bu yaklatymyn demokrasi ile baddatmadydy acyktyr.

Bu badlamda, fykranyn tu tekilde duzeltilmesi gerekmektedir: Rezerv yapy alany: Bu Kanun uyarynca

gerceklettirilecek uygulamalarda, oncelikle “tahliye alany” olarak kullanylmak veya “afet gorevli tesisler”

olmak uzere riskleri azaltmaya dodrudan katky sadlayacak yeni yerletim alany olarak kullanylmak uzere,

Ydare’nin belirledidi, Maliye Bakanlydy’nyn uygun gorutu alynarak Bakanlyk’ca onaylanan alanlary

Madde 2; (ç) fıkrası:

Tasary’nyn “Tanymlar” batlykly 2 nci maddesinin (c) fykrasynda “Riskli Alan”

tanymlanmaktadyr. Buna gore riskli alan, “

Bakanlyk, TOKY veya Ydare tarafyndan Afet ve Acil Durum Yonetimi

Batkanlydy’nyn gorutu alynarak belirlenen ve Bakanlydyn teklifi uzerine Bakanlar Kurulu’nca kararlattyrylan

alan”

dyr. Ydare’nin ilgili teknik birimi olan Afet ve Acil Durum Yonetimi Batkanlydy’nyn gorutu alyndyktan

sonra Bakanlyk teklifi ve Bakanlar Kurulu karary it ve itlemleri uzatan burokrasi dodurmaktadyr.

Bu badlamda, fykranyn tu tekilde duzeltilmesi gerekmektedir: Riskli alan: Afet durumu veya

uzerindeki yapylatma sebebiyle can ve mal kaybyna yol acma riski tatyyan, Ydare tarafyndan Afet ve Acil

Durum Yonetimi Batkanlydy’nyn gorutu alynarak belirlenen alan

Madde 2; (d) fıkrası:

Tasary’nyn “Tanymlar” batlykly 2 nci maddesinin (d) fykrasynda “Riskli Yapy”

tanymlanmaktadyr. Buna gore riskli yapy,

“Riskli alan icinde veya dytynda olup ekonomik omrunu

tamamlamyt olan ya da yykylma veya adyr hasar gorme riski tatydydy ilmi ve teknik verilere dayanylarak

tespit edilen yapy”

olarak tanymlanmyttyr. Riskli alan icerisinde kalan ancak daha hafif mudahale

gerektirecek veya mudahale gerektirmeyecek yapylaryn daha kolay secilebilmesi icin “ekonomik omrunu

tamamlamyt” ifadesi bir kotula badlanmalydyr.

Bu badlamda riskli yapy tanymynyn “Riskli alan icerisinde olup bilimsel ve teknik nedenlerle

ekonomik omrunu tamamlamyt oldudu veya yykylma veya adyr hasar gorme riski tatydydy bilimsel ve

teknik verilere dayanylarak tespit edilen yapyyy” teklinde duzeltilmesi gerekmektedir. Ayryca hangi

nitelikteki yapylaryn hangi verilere gore synyflandyrylacady belirtilmelidir.

Madde 3; 1 inci fıkra:

Tasary’nyn “Tespit, tatynmaz devri ve tescil” batlykly 3 uncu maddesinin 1 inci

fykrasynda, riskli yapy tespitine karty yapylacak itirazlaryn “

Bakanlykca, universitelerde gorevli intaat,

jeoloji veya jeofizik muhendislidi ile hukuk odrenimi gormut odretim uyeleri arasyndan secilecek uc ve

Bakanlykta gorevli iki kitiden tetkil edilen teknik heyetler tarafyndan incelenip karara badlanacady”

ifade edilmektedir. Bu atamada, idare kartysynda yurttat haklarynyn korunabilmesi icin, itirazlaryn

badymsyz heyetler tarafyndan ele alynyp dederlendirilmesi dodru olacaktyr.

Bu badlamda, fykra kapsamyndaki ilgili cumlenin tu tekilde duzeltilmesi gerekmektedir: “Bu

itirazlar Turk Muhendis ve Mimar Odalary Birlidi’nce, universitelerde gorevli intaat, jeoloji ve jeofizik

muhendislidi ile hukuk odrenimi gormut odretim uyeleri arasyndan secilecek dort ve Bakanlykta gorevli

iki kitiden tetkil edilen teknik heyetler tarafyndan incelenip karara badlanyr.”

Ayryca bu fykrada “Riskli yapylaryn tespiti, Bakanlykca hazyrlanacak yonetmelikte belirlenen usul ve

esaslar cercevesinde masraflary kendilerine ait olmak uzere, oncelikle yapy malikleri veya kanuni

temsilcileri tarafyndan, Bakanlykca lisanslandyrylan kurum ve kurulutlara yaptyrylyr ve sonuc Bakanlyda

veya Ydareye bildirilir.” denmektedir. Bu cumlenin “Bakanlykca lisanslandyrylan kurum ve kurulutlar”

tarifi ile hangi kurulutlar soz edildidi acyk dedildir. Ayryca, yetkilendirme Bakanlyk tarafyndan yapylacak

olan bu kurum ve kurulutlaryn bir editim almasy gereklidir. Bu editiminin sivil kurulutlar olan Meslek

Odalary veya Universiteler tarafyndan yapylmasy yasaya eklenmelidir.

– 17 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Bu fykranyn “Riskli yapylaryn tespiti, Bakanlykca hazyrlanacak yonetmelikte belirlenen usul ve esaslar

cercevesinde masraflary kendilerine ait olmak uzere, oncelikle yapy malikleri veya kanuni temsilcileri

tarafyndan, riskli yapylaryn tespiti konusunda Meslek Odalary veya universitelerden tarafyndan editilmit

ve Bakanlykca lisanslandyrylan kurum ve kurulutlara yaptyrylyr ve sonuc Bakanlyda veya Ydareye

bildirilir.” teklinde dedittirilmelidir.

Madde 3; 2 nci fıkra:

Tasary’nyn 2 nci maddesinin 2 nci fykrasynda “Riskli yapylar, tapu kutudunun

beyanlar hanesinde belirtilmek uzere, tespit tarihinden itibaren en gec on it gunu icinde Bakanlyk, TOKY

veya Ydare tarafyndan ilgili tapu mudurludune bildirilir. Tapu kutudune itlenen belirtmeler hakkynda,

ilgili tapu mudurludunce ayni ve tahsi hak sahiplerine bilgi verilir” denmektedir.

Riskli yapylaryn tespitten sonraki atamada tapu kutudune bildirilmesi TOKY nin gorevleri

arasynda yoktur. Dolayysyyla burada bulunan TOKY yasadan cykarylmalydyr.

Madde 3; 4 üncü fıkra:

Tasary’nyn “Tespit, tatynmaz devri ve tescil” batlykly 3 uncu maddesinin

4 uncu fykrasynyn son cumlesinde, “

Bu Kanuna gore uygulamada bulunan alanlarda yer alan tescil dyty

alanlar, tapuda Hazine adyna tescil edildikten sonra Bakanlyda tahsis edilerek tasarrufuna byrakylyr veya

Bakanlydyn talebi uzerine TOKY’ye ve idareye bedelsiz olarak devredilebilir”

denilmektedir. Ylgili hukum,

tescil dyty alanlary tescile konu ederek kamunun ve yurttatyn kadimden beri ortak kullandydy alanlary

yapylatmaya acmaktadyr. Bu hukum acykca Anayasa’ya aykyrydyr.

Bu badlamda, 3 uncu maddenin 4 uncu fykrasynyn yukaryda belirtilen son cumlesinin, Tasary

kapsamyndan cykarylmasy gerekmektedir.

Madde 3; 6 ncı fıkra:

Tasary’nyn “Tespit, tatynmaz devri ve tescil” batlykly 3 uncu maddesinin

6 ncy fykrasy, “

25.2.1998 tarihli ve 4342 sayyly Mera Kanunu kapsamynda olup riskli alanlarda ve riskli

yapylarda yatayanlaryn nakledilmesi icin Bakanlykca ihtiyac duyulan tatynmazlar, 4342 sayyly Kanun’un

14 uncu maddesinin birinci fykrasynyn (g) bendindeki alanlardan sayylarak, tahsis amaclary ayny maddeye

gore dedittirilip tapuda Hazine adyna tescil edilir; bu tatynmazlar hakkynda bu Kanuna gore uygulamada

bulunulur”

denilmektedir.

4342 sayyly Mera Kanunu’nun 14 uncu maddesi, tahsis amacy dedittirilmedikce mera, yaylak ve

kytlaklardan bu Kanunda gosterilenden batka tekilde yararlanylmayacadyna amirdir. Ancak bu Kanuna

veya daha onceki kanunlara gore mera, yaylak ve kytlak olarak tahsis edilmit olan veya kadimden beri

bu amacla kullanylan arazilerden dodal afet bolgelerinde yerletim yeri icin ihtiyac duyulan yerler,

maddenin (g) bendi uyarynca, tahsis amacy dedittirilebilir ve tescilleri Hazine adyna yaptyrylyr.

4342 sayyly Kanunda dodal afet bolgeleri icin duyulan yerletim yeri ihtiyacy, bu duzenleme ile

“Bakanlykca ihtiyac duyulan” gibi mudlak bir takdir yetkisi altynda tum mera varlydyny tehdit eder hale

getirilmektedir.

Bu badlamda, 3 uncu maddenin 6 ncy fykrasynyn tumuyle Tasary kapsamyndan cykarylmasy gerekmektedir.

Madde 3; 7 nci fıkra:

Tasary’nyn “Tespit, tatynmaz devri ve tescil” batlykly 3 uncu maddesinin

7 nci fykrasy,

Bu Kanun’un uygulanmasy icin belirlenen alanlaryn synyrlary icinde olup riskli yapylar

dytynda kalan dider yapylardan uygulama butunludu bakymyndan Bakanlykca gerekli gorulenler de bu

Kanun hukumlerine tabi olur

denilmektedir.

Bu maddeyle, riskli olmayan yapylar da Kanun kapsamyna sokulmakta ve yurttatyn mulkiyet hakky

ve mulkiyet dytyndaki synyrly ayni haklaryna mudahalenin yasal temeli olutturulmaktadyr. Bu yetkinin

“Bakanlykca gerekli gorulenler” teklinde mudlak bir ifadeye badlanmyt olmasy da, hukuk devleti ilkesi

ile baddatmamaktadyr. Uygulama butunludu bakymyndan zorunlu hallerde ise, bu yetkinin yurutme

dytynda, badymsyz bir otorite tarafyndan kullanylabilmesi gereklidir.

Bu badlamda, 3 uncu maddenin 7 nci fykrasynyn toyle dedittirilmesi gerekmektedir: Bu Kanun’un

uygulanmasy icin belirlenen alanlaryn synyrlary icinde olup riskli yapylar dytynda kalan dider yapylardan

uygulama butunludu bakymyndan TMMOB tarafyndan saptanacak ve mimar, muhendis ve tehir

plancylaryndan olutacak uc kitilik bir heyet tarafyndan gerekli gorulenler de bu Kanun hukumlerine tabi olur.

– 18 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Madde 4; 3 üncü fıkra:

Tasary’nyn “Tasarruflaryn kysytlanmasy” batlykly 4 uncu maddesinin 3 uncu

fykrasy,

uygulama syrasynda, Bakanlyk, TOKY veya Ydare tarafyndan talep edilmesi halinde, riskli

alanlardaki yapylar ile riskli yapylara elektrik, su ve dodalgaz hizmetleri verilmez ve verilen hizmetler

ilgili kurum ve kurulutlar tarafyndan durdurulur

hukmunu tatymaktadyr.

Ynsan haklaryna aykyry olan bu duzenlemenin, Tasary kapsamyndan cykarylmasy dodru olacaktyr.

Madde 5; 1 inci fıkra:

Tasary’nyn “Tahliye ve Yyktyrma” batlykly 5 inci maddesinin 1 inci fykrasy,

“

Anlatma ile tahliye edilen yapylaryn maliklerine veya malik olmasalar bile kiracy veya synyrly ayni hak

sahibi olarak bu yapylarda ikamet edenlere veya bu yapylarda ityeri bulunanlara gecici konut veya ityeri

tahsisi ya da kira yardymy yapylabilir.”

hukmunu tatymaktadyr. Burada hicbir bilimsel-maddi olcut

konulmadan, “yapylabilir” hukmu getirilerek ayrymcy uygulama yapylabilmesinin yasal temeli

olutturulmaktadyr. Yurttatyn hakky, Bakanlydyn lutfuna indirgenmektedir. Ayny durumdaki kitilere farkly

muamele uygulama yetkisi veren bu duzenlemenin Anayasa’nyn etitlik ilkesine aykyrylydy acyktyr.

Bu nedenle madde sonundaki

yapylabilir sozcudunun yapylyr sozcudu ile dedittirilmesi gerekmektedir.

Madde 5; 2 nci fıkra:

Tasary’nyn “Tahliye ve Yyktyrma” batlykly 5 inci maddesinin 2 inci fykrasy,

Malik, kiracy ya da synyrly ayni hak sahibi syfatlary dytynda olup da riskli yapyyy kullanmakta olanlara

yonelik bir duzenleme getirmektedir. Bu kitiler asyl olarak gecekondu sahipleridir. Tasary, bu kitilere,

“uygulamanyn gerektirmesi halinde” birinci fykra hukumlerinin uygulanabilecedini ve bu kitiler ile

yapylacak anlatmanyn, bunlara yardym yapylmasynyn ve enkaz bedeli odenmesinin usul ve esaslarynyn

Bakanlydyn teklifi uzerine Bakanlar Kurulunca belirlenecedi hukme badlanmaktadyr. Bu durum,

Turkiye’nin ekonomik ve sosyolojik yapysy altynda yyllardyr gecekondularda yatayan, bu yerleri edinmek

ve barynylabilecek duruma getirmek icin emek, caba ve para harcayan yurttatlary tali duruma sokmakta,

yardymlardan yararlandyrylabilmesi Bakanlydyn ucu acyk takdir yetkisine terk edilmekte, yardym ve enkaz

bedeli odenmesi konusu Tasary duzenlemesinin dytynda byrakylmaktadyr. Bu duzenlemenin, kentsel

donutumden en cok yararlanmasy gereken yoksullary dytlayycy ve otekilettirici bir icerik tatydydy acyktyr.

Bu nedenle 5 inci maddenin 2 nci fykrasynyn toyle duzenlenmesi gerekmektedir: Birinci fykrada

belirlenenler dytynda olup riskli yapyyy kullanmakta olan kitilere de birinci fykra hukumleri uygulanyr ve

ayryca enkaz bedeli odenir.

Madde 5; 3, 4 ve 5 inci fıkralar:

Tasary’nyn “Tahliye ve Yyktyrma” batlykly 5 inci maddesinin 3, 4

ve 5 inci fykralary, riskli yapylaryn yurttat iradesi dytynda yyktyrylmasyny ve yyktyrma masraflarynyn yurttata

yuklenilmesini duzenlemektedir. Riskli bir yapyda can ve mal guvenlidi tehdit altynda olacak bicimde

yatamakta ysrar etmek, syradan ve oladan bir davranyt bicimi dedildir. Bu alandaki ysraryn iki nedeni

olabilir; ya yurttatyn mevcut hakky elinden alynarak hak kaybyna udratylmaktadyr ya da uygulama

syrasynda yurttatyn yatamyny idame ettirebilecedi duzenlemeler yapylmamyttyr. Ydarenin gorevi bu

alanlarda zor kullanmak dedil, iktisadi, sosyolojik, politik ve kulturel tum gerekleri yerine getirerek

yurttatyn yatamyny iyilettirmek, kysacasy kentsel donutumu tum boyutlaryyla birlikte yatama

gecirebilmektir. Bunun aksine olan tutumlar, kentsel donutumu sadece bir intaat faaliyeti olarak

algylayan yaklatymlar olup, icinde -neredeyse her zaman- rant kaygysyny da birlikte tatyr.

Bu nedenle 5 inci maddenin 3, 4 ve 5 inci fykralarynyn tumuyle duzenleme kapsamyndan cykarylmasy

gerekmektedir.

Madde 6; 2 nci fıkra:

Tasary’nyn “Uygulama Ytlemleri” batlykly 6 ncy maddesinin 2 nci fykrasy,

uzerindeki bina yykylmyt olan arsanyn maliklerine yapylan tebligaty takip eden 30 gun icinde anlatma

sadlanamamasy halinde, acele kamulattyrma yetkisinin kullanylacady hukmunu tatymaktadyr. Burada da

yurttat iradesini dytlayan, mulkiyet hakkyny yok sayan bir duzenleme getirilmit durumdadyr. Yurttaty ve

haklaryny yok sayan bir kentsel donutum, toplumsal baryta hizmet etmez.

Bu nedenle 6 ncy maddenin 2 nci fykrasynyn tumuyle duzenleme kapsamyndan cykarylmasy gerekmektedir.

– 19 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Madde 6; 3 üncü fıkra:

Tasary’nyn “Uygulama Ytlemleri” batlykly 6 ncy maddesinin 3 uncu fykrasy,

konut sahipleri, kiracylar, synyrly ayni hak sahipleri ve gecekondu sakinleri icin yapylacak duzenlemeleri

anlatmaktadyr. Burada “konut sertifikasy verilebilir”, “kredi verilebilir”, “borclandyrma suretiyle de

verilebilir” cumleleri kullanylmyttyr. Bu yazym, Bakanlyda, ucu acyk bir takdir yetkisi vermekte ve

yapylabilecek ayrymcy uygulamalar icin zemin yaratmaktadyr.

Bu nedenle 6 ncy maddenin 3 uncu fykrasynyn cumle sonlarynyn “konut sertifikasy verilir”, “kredi

verilir”, “borclandyrma suretiyle verilir” teklinde duzeltilmesi gerekmektedir.

Madde 6; 4 üncü fıkra:

Tasary’nyn “Uygulama Ytlemleri” batlykly 6 ncy maddesinin 4 uncu fykrasy,

dezavantajly illerde yapylacak konutlaryn bedellerinin Bakanlar Kurulu tarafyndan yapym maliyetlerinin

altynda tespit edilebilecedi ve sosyal donaty ve altyapy harcamalarynyn uygulama maliyetine dahil

edilmeyebilecedi belirtilmektedir. Burada da, somut bir olcut konulmadan, Bakanlar Kurulu keyfiyetinde

fiyat farklylattyrmasyna zemin yaratylmaktadyr.

Ayrymcy sonuclar yaratabilecek bu yazym yerine, bolgeler arasy ve bolge ici gelitmitlik farklary

somut bicimde ifade edilerek, Bakanlar Kurulu keyfiyetine byrakylmadan, bu bolgelerde yatayan yoksul

yurttatlarymyz icin yapylacak konutlaryn konut bedellerinin, geri kalmytlyk olcutune gore oranlanmak

suretiyle yapym maliyetinin altynda tespit edilecedi ve sosyal donaty ve altyapy harcamalarynyn uygulama

maliyetine dahil edilmeyecedi madde metnine yazylmalydyr.

Madde 6; 5 inci fıkra:

Tasary’nyn “Uygulama Ytlemleri” batlykly 6 ncy maddesinin 5 inci fykrasynda,

Bakanlyk yetkileri sayylmyttyr. Burada, Cevre ve Tehircilik Bakanlydy lehine bir yetki temerkuzu soz konusu

olup, secilmit yerel yonetimlerin yetkilerinin onemli bir bolumu bypass edilmektedir. Halkyn sectidi yerel

yoneticiler ve yonetimler dytlanarak, halk yararyna bir kentsel donutum sadlamak mumkun dedildir.

Bu nedenle 6 ncy maddenin 5 inci fykrasynda, “Bakanlyk” sozcudunden sonra gelmek uzere, “5216

sayyly Buyuktehir, 5393 sayyly Belediyeler ve 5302 sayyly Yl Ozel Ydareleri Kanunlarynyn yerel yonetimlere

tanydydy yetkiler sakly kalmak uzere” cumlesinin madde metnine eklenmesi gerekmektedir.

Madde 6; 6 ncı fıkra:

Tasary’nyn “Uygulama Ytlemleri” batlykly 6 ncy maddesinin 6 ncy fykrasynda,

Bakanlyğ her turlu standart gelittirme ve planlama yetkisi verilmektedir. Bakanlydyn planlama standardy

gelittirme yetkisi dodaldyr, ancak bizzat plan yapmaya giriterek yerel yonetimleri dytlamasynyn

demokrasi kulturu ile baddatmadydy acyktyr.

Bu nedenle 6 ncy maddenin 6 ncy fykrasynda yer alan, “ve gerek gorulmesi halinde bu standartlary

plan kararlary ile tayin etmeye ve ozel standartlar ihtiva eden planlar yapmaya, onaylamaya ve kent

tasarymlary hazyrlamaya” bolumunun madde metninden cykarylmasy gerekmektedir.

Madde 6; 7 nci fıkra:

Tasary’nyn “Uygulama Ytlemleri” batlykly 6 ncy maddesinin 7 nci fykrasynda,

donutturmeye tabi tutulan tatynmazlaryn deder tespitleri ile donutum ile olutacak tatynmazlaryn

dederlemelerinin Bakanlyk, TOKY veya idarece yapylacady ya da yaptyrylacady hukme badlanmaktadyr.

Burada da “veya” badlacy sonrasynda yer verilen yerel yonetimlerin alandan dytlandydy gorulmektedir Bu

durum, yukaryda da dedinildidi uzere, halkyn guvendidi ve sectidi yerel yonetimlerin, yurttat icin en

onemli alan olan dederleme itlemlerinden dytlanmasy, bunun yanynda arzu edilen yerel yonetim birimleri

ile calytylarak ayrymcy uygulamalaryn gelittirilebilmesi sonucunu dodurmaktadyr.

Bu nedenle 6 ncy maddenin 7 nci fykrasynda yer alan, “Bakanlyk, TOKY veya” bolumunun madde

metninden cykarylmasy gerekmektedir.

Madde 6; 9 uncu fıkra:

Tasary’nyn “Uygulama Ytlemleri” batlykly 6 ncy maddesinin 9 uncu

fykrasynda, Kanun kapsamynda tesis edilecek idari itlemlere karty dava acylabilecedi belirtilmekte, ancak

bu davalarda yurutmenin durdurulmasy karary verilemeyecedi ifade edilmektedir. Madde gerekcesinde,

Kanunun yatama hakky ile dodrudan alakaly oldudu, Anayasa’nyn 125 inci maddesinin altyncy fykrasynda

– 20 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

“

Kanun, oladanustu hallerde, .. kamu duzeni, genel sadlyk nedenleri ile yurutmenin durdurulmasy karary

verilmesini synyrlayabilir.

” duzenlemesinin yer aldydy, can ve mal emniyetini korumayy temel amac

edinen bu Kanuna gore tesis edilen idari itlemlere karty acylan davalarda yurutmenin durdurulmasy karary

verilmesini synyrlayan hukmun, Anayasa’ya uygun oldudu ileri surulmektedir.

Turkiye’de idari yargy sisteminin yavat itleyiti veri iken, yurttatyn mulkiyet hakkyny adeta tanymayan

bu Yasa kapsamynda bir de ara karar nitelidindeki yurutmenin durdurulmasy karary alynmasy olanadynyn

ortadan kaldyrylmasy, Hukuk Devleti İkesine taban tabana zyttyr.

Bu nedenle 6 yncy maddenin 9 uncu fykrasynyn son cumlesi olan “Bu davalarda yurutmenin

durdurulmasyna karar verilemez.” hukmunun madde metninden cykarylmasy gerekmektedir.

Madde 8; 1 inci ve 2 nci fıkra:

Tasary’nyn “Cetitli Hukumler” batlykly 8 inci maddesinin 1 inci

fykrasynda, “Bu Kanun uyarynca kamu kaynady kullanylarak gerceklettirilen her turlu mal ve hizmet alymlary

ile yapym itleri, 4734 sayyly Kanunun 21 inci maddesinin birinci fykrasynyn (b) bendinde belirtilen hallere

dayanan itlerden sayylyr.”; 2 nci fykrasynda ise “

Bakanlyk, TOKY ve Ydare; danytmanlyk, yazylym, arattyrma,

her tur ve olcekte harita, etut, proje, kadastro, kamulattyrma, mikro bolgeleme, risk yonetimi ve sakynym

plany calytmalaryny, her tur olcekte plan yapymy ve imar uygulamasy itlerini ve donutum uygulamalaryny,

4734 sayyly Kanun kapsamyndaki idareler ile akdedecekleri protokoller cercevesinde 4734 sayyly Kanuna

tabi olmaksyzyn ortak hizmet uygulamalary suretiyle de gerceklettirebilirler.

” denilmektedir.

Yukaryda yer alan madde hukmunun yasalatmasy halinde Tasary kapsamynda yapylmasy planlanan

ihaleler 4734 sayyly Kamu Yhale Kanununun hukumlerine gore yeterlilidi olan tum firmalaryn

katylabilecedi acyk ihale yerine ayny Kanunun 21/b maddesinde tanymlanan “

dodal afetler, salgyn

hastalyklar, can veya mal kayby tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen

” hallerde kullanylmasy ongorulen ilansyz

pazarlyk (davetiye) alym usulunun esas alynmasy ihalelere katylma yeterlilidine sahip firmalardan sadece

idare tarafyndan ihalelere davet edilen firmalaryn bu ihalelere katylma hakky tanymasy dolayysyyla

Anayasamyzyn Kanun Onunde Etitlik batlykly 10 uncu maddesine aykyrydyr.

Maddenin 2 nci fykrasy ise yapylacak ihalelerin yasal dayanady olan 4734 sayyly Kamu Yhale

Kanununun uygulamasyny ortadan kaldyrmasyna radmen yeni bir yasal dayanak ortaya koymamaktadyr.

Bu durum İarenin Kanunilidi ve Hukuk Devleti İkelerine aykyrydyr.

Kamu ihalelerinde etkinlik, verimlilik, ekonomiklik ve cevreye saygy ilkelerinin uygulanabilmesinin

ilk kotulu, ihalelerin tum sureclerinin saydam olmasy, katylymcy adaylarynyn ve halkyn zamanynda ve

eksiksiz bilgilendirilmesi, etitlidin ve rekabetin sadlanmasy ve itlemlerin tarafsyz ve badymsyz

denetimidir. Ydeal bir sistem icin gereken tum bu kotullar Kanunda yapylan deditikliklerle uygulanmaz

hale getirilmit ve vergilerle finanse ettidimiz kamu kaynaklary ihale yolsuzluklary ile buharlattyrylmyttyr.

Yhalelerde saydamlyk, ihale oncesi ihtiyacyn tespitinden batlamak uzere, tartnamelerin hazyrlanmasy,

ihale sureci ve uygulama sonrasy kontrol-denetim atamalarynyn tumunde dikkat edilmesi gereken bir

ilkedir. Saydamlydyn en etkin uygulandydy atama ihalenin teklif toplama ve dederlendirme atamasy oldudu

icin, uluslararasy duzenlemelerde ozellikle ihale oncesi ve sonrasy atamalarda saydamlydy sadlayycy

mekanizmalar uzerinde durulmuttur.

Kanunda ongorulen saydamlyk ilkesine yonelik hukumlerden kurtulmak amacyyla Turkiye’de bircok

ihale istisnalar kapsamynda yapylmakta olup, Kanun kapsamynda yapylan ihaleler de ise Kanunda yapylan

deditiklikler sonucunda ihalelerde saydamlydy sadlamak mumkun olmamyttyr. Kamu ihalelerinde

saydamlydy sadlamanyn en onemli yolu, ihaleler hakkynda tum aday firmalaryn ihale yapylacadyna ilitkin

uygun haberletme yontemleri (gazete, elektronik ilan, kamu ihale bulteni) ile ihaleden makul bir sure

once bilgilendirilmesidir. Bu sayede ihaleye girmeye istekli firmalar ihaleye katylarak, olutacak rekabet

ortamynda en kaliteli mal, hizmet veya yapym iti en uygun fiyata alynmyt olur.

– 21 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Kamu ihalelerinin her atamasynda teffaflyk ilkesi, kamu yoneticileri icin mueyyidesiz ahlaki bir

odut dedil, ayny zamanda 4734 sayyly Kanunun 5 inci maddesi ile duzenlenen bir zorunluluktur. Kanunun

5 inci maddesinin batlangycynda “... Ydareler, bu Kanuna gore yapylacak ihalelerde; saydamlydy, rekabeti,

etit muameleyi, guvenirlidi, gizlilidi, kamuoyu denetimini, ihtiyaclaryn uygun tartlarla ve zamanynda

kartylanmasyny ve kaynaklaryn verimli kullanylmasyny sadlamakla sorumludur ...” denilmittir.

Kamu ihalelerinde teffaflydy sadlayan en onemli kotullardan birincisi yapylacak ihalelerin

kamuoyuna etkin bir bicimde duyurulmasydyr. Bu sayede ihale konusu iti yapmaya istekli tum potansiyel

firmalaryn, ihaleden haberdar olmasy ve ihaleye mumkun oldudu kadar cok firmanyn katylmasy sadlanarak,

rekabet ortamynyn olutmasy temel hedeftir. Yhalelerde serbest rekabet sayesinde, kamunun en ucuz fiyata

en yuksek kaliteyi almasy amaclanyr.

Yhale yolsuzluklarynyn tamamynyn ortak ozellidi, kamu gorevlileri ile yapymcy firmalaryn yaptyklary

gizli anlatmalarla gerceklettirdikleri ihalelerde, fiyatyn yukseltilmesi ve bu itlemler sonucunda ortaya

cykan rantyn, kamu gorevlileri (burokrat–olitikacy) ile yapymcy firmalar arasynda bolutulmesidir.

Yolsuzluk yapan kamu gorevlilerinin ortak soylemi ise kamu ihale mevzuatynda yer alan hukumler

dolayysyyla hyzly, etkin ve verimli ihale yapylamadydydyr.

Bu acyklamalardan da anlatylacady uzere, bir ihalede yolsuzluk yapylabilmesinin en kolay yolu,

ihalenin rekabetten uzak gerceklettirilmesi, planyn parcasy olmayan badymsyz ve tarafsyz firmalaryn

ihaleye girmeleri engellenerek, etit muamele ve rekabet ilkesinin ilk atamada ortadan kaldyrylmasydyr.

Aksi takdirde, kamu gorevlilerinin ihale oncesi anlattyklary firmalaryn yany syra batka firmalar da ihaleye

katylacak ve yolsuzluk riski azalacaktyr.

Yukaryda anlatylan yolsuzluk planynyn en ideal uygulamasy ilansyz pazarlyk usulu ihale (Madde 21/b)

olup, yaygyn tekli ise dodrudan temin yontemidir. Pazarlyk usulu ihalede idare ihaleye katylacak firmalary

kendisi secmekte ve dider firmalar ihaleye davet edilmedikleri icin bir risk olutturmamaktadyr. Dodrudan

temin yonteminde idare, iti yapacak firmayy ve fiyaty dodrudan kendisi belirledidi icin yolsuzluk onunde hic

bir engel bulunmamaktadyr. Ancak, dodrudan temin yonteminin uygulama alanlary Kanunla cok

synyrlandyryldydy icin yolsuzluk faillerinin bu uygulama dolayysyyla yakalanma ve ceza alma riski cok yuksektir.

Yolsuzluk faillerinin dodrudan temin yontemini kullanmalary veya pazarlyk usulu ihale yapmalary

cetitli sebeplerle riskli veya imkansyz olabilir. Bu durum kartysynda mecburen acyk ihale yapyldydynda

yolsuzluk daha zor ve karmatyk hale gelmekte, dolayysyyla rant azalyrken risk yukselmektedir.

Acyk ihalede yolsuzluk onundeki en onemli engel ihalenin dodasy geredi teffaf olmasydyr. Acyk

ihalede yolsuzludun onundeki bu engeli kaldyrmanyn en onemli aracy ise ihalenin usulune uygun olarak

duyurulmamasydyr. Teklen yapylan duyurularda ise ihalenin iceridine ilitkin bilgi verilmemesi, ilan ile

ihale arasyna cok kysa zaman dilimi konulmasy, ilanda yanyltycy bilgiler verilmesi, tartnamenin karytyk ve

uzun olmasy, yapylan itle ilgili olmayan tartlar koyulmasy, yuksek teminat istenmesi, idarenin synyrsyz

takdir yetkisi, firma veya mal tarifi acyk ihale usulunde yolsuzluk uygulamalarynyn onemli tekniklerdir.

Kurumsal yolsuzluk icerisinde yer alan idarelerin bir dider ozellidi ise faaliyetleri ile ilgili bilgileri

kamuoyuna duyurmamak veya eksik/gec duyurmaktyr. Bu sayede; kamu kaynaklarynyn hangi tirketlere

aktaryldydy ve bu aktarymlar yapylyrken hangi hukuksuzluklaryn itlendidi halktan gizlenmektedir.

Kamu ihalelerini gerceklettiren kamu gorevlileri, ihaleye katylan adaylara etit davranmak ve hicbir

firmayy kayyrmamak zorundadyr. Etitlik ilkesinin en onemli gerekliliklerinden birisi bilgi etitlidi olup,

hic bir firmaya dider firmalaryn teklifleri, ihalelerin yaklatyk maliyetleri ve ekspertiz raporlary gibi gizli

bilgiler syzdyrylmamalydyr. Bu bilgilerin syzdyryldydy ihalelerde, firmalaryn teklifleri genelde birbirine yakyn

olmakta ve bu teklifler idare tarafyndan hazyrlanan asgari maliyetin cok az ustunde olmaktadyr.

Yhalenin hemen oncesinde, ihale syrasynda veya ihale sonrasynda ihaleye esas tartlaryn dedittirilmesi

de bir batka ihale yolsuzludu yontemidir. Yhalelerde her aday firma, tekliflerini ihale oncesinde duyurulan

kotullary veri alarak hazyrlar. Eder bir ihalenin tartlarynda firmalar lehine iyilettirmeler yapylacaksa, bu

iyilettirmeler ihaleden makul bir sure once zeyilnamelerle yapylmasy ve bu deditikliklerin tum firmalara

duyurulmasy gerekmektedir. Aksi takdirde rekabet ortamy bozulmakta ve kamunun kaynaklary onceden

belirlenmit firmalara haksyz bicimde aktarylmyt olmaktadyr.

– 22 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Kamu ihalelerinde, onceki bolumlerde sozunu ettidimiz temel ilkelerin tam anlamyyla

uygulanabilecedi ihale yontemi acyk ihaledir. Bu sebeple acyk ihale usulu 4734 sayyly Kanunda temel ihale

usulu olarak kabul edilmit olup, sadece istisnai hallerde belli istekliler arasynda ihale veya pazarlyk usulu

ihale yontemi kullanylmasy ongorulmuttur. Zorunlu hallerde kullanylmak uzere, bir ihale usulu olmamak

kaydyyla dodrudan temin usulu de bir satyn alma usulu olarak benimsenmittir.

Teffaf kamu ihalelerinin temel simgesi acyk ihale usuludur. Buna kartyn nasyl yuksek atet, bat adrysy

ve halsizlik hastalyk belirtisi ise, acyk usulle yapylmasy gereken bir ihalenin Kanunun iyi niyetli idareler

icin ongordudu botluklary kotuye kullanarak pazarlyk usulu ihale yapylmasy da yolsuzluk belirtisidir.

4734 Sayyly Kanunun “Temel Ylkeler” batlykly 5 inci maddesi 4 uncu fykrasy “...

Bu Kanuna gore

yapylacak ihalelerde acyk ihale usulu ve belli istekliler arasynda ihale usulu temel usullerdir. Dider ihale

usulleri Kanunda belirtilen ozel hallerde kullanylabilir ...

” hukmunu tatymaktadyr. Yukaryda yer alan

madde hukmune aykyry olarak acyk ihale usulu yerine pazarlyk usulu ihale yapylarak idarece secilmit

firmalar dytynda dider aday firmalaryn ihaleye teklif vermesine engel olunmasy Turk Ceza Kanununun

235 inci maddesinde ihaleye fesat karyttyrma fiillerinden biri olarak tanymlanan

“... Yhaleye katylma

yeterlidine veya kotullaryna sahip olan kitilerin ihaleye veya ihale surecindeki itlemlere katylmalaryny

engellemek ...”

sucunu olutturmaktadyr.

Turkiye’de kamu ihalelerinde suiistimale en acyk duzenleme 4734 sayyly Kanunun 21/b maddesinde

ongorulen istisnai alym yontemidir. Bu maddeye gore; dodal afetler, salgyn hastalyklar, can veya mal

kayby tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafyndan onceden ongorulemeyen olaylaryn ortaya

cykmasy uzerine ihalenin ivedi olarak yapylmasynyn zorunlu olmasy halinde idarenin davet edecedi en az

uc firma ile ilansyz ihale olarak yapylmasy ongorulmuttur. Maddede “dodal afetler, salgyn hastalyklar,

can veya mal kayby tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen” haller net olarak tanymlandydyndan bu hukmun

kotuye kullanylmasy son derece zordur.

21/b maddesinde asyl kotuye kullanylan “idare tarafyndan onceden ongorulemeyen olaylar” hukmu

altynda gizlidir. Kamu kurumlarynyn bircodu, rekabetten uzak yapmak istedikleri ihalelerin buyuk bir

kysmyny bu hukme istinaden gerceklettirmitlerdir. Soz konusu ihaleler tirket ve sozletme bazynda detayly

incelendidinde bu ihalelerin genelde ayny tirketlere verildidi anlatylmaktadyr.

Yukaryda anlatylan gerekcelerle, 8’inci maddenin 1 inci ve 2 nci fykralarynyn tumuyle Tasary

kapsamyndan cykarylmasy gerekmektedir.

Madde 8; 3 üncü fıkra:

Tasarynyn “Cetitli Hukumler” batlykly 8 inci maddesinin 3 uncu fykrasynda,

“riski yapy tespit, tahliye, yyktyrma, dederleme it ve itlemlerini engelleyenler hakkynda TCK

kapsamynda Cumhuriyet Batsavcylydyna suc duyurusunda bulunulacady, gorevlerini yerine getirmeyen

kamu gorevlileri hakkynda ceza ve disiplin hukumleri uygulanacady hukme badlanmaktadyr. Kentsel

donutum yerine rantsal donutumun uygulandydy bircok alanda yurttatyn hakkyny koruma alanynda ortaya

koyacady tutumlary battan suc sayan ve tehditkar bir tutum gelittiren duzenlemenin kabulu mumkun

dedildir. Kamu gorevlileri hakkyndaki duzenleme ise genel hukum nitelidindedir ve burada ayryca

belirtilmesine gerek yoktur.

Bu nedenle 8 inci maddenin 3 uncu fykrasynyn tumuyle Tasary kapsamyndan cykarylmasy gerekmektedir.

Madde 9:

Tasary’nyn “Uygulanmayacak Mevzuat” batlykly 9 uncu maddesi; Zeytincilik, Orman,

Askeri Yasak Bolgeler, Turizmi Tetvik, Kultur ve Tabiat Varlyklaryny Koruma, Kyyy, Mera, Toprak

Koruma ve Arazi Kullanym Kanunu gibi toplam 11 kanunun, bu Kanunun uygulanmasyny engelleyici

hukumlerinin uygulanmayacadyny hukme badlamaktadyr. Bu sayym ve sayymyn ardyndan getirilen ve

“

dider kanunlaryn bu Kanuna aykyry hukumleri” teklinde ifade edilen torba anlayyt, Kanun kapsamyndaki

uygulamalaryn yaratacady cevre tahribatynyn timdiden habercisi nitelidindedir. Afet risklerinin

azaltylmasyna yonelik kentsel donutum gerekli ve yararlydyr, ancak Baty’da 1960’ly yyllarda uygulanan

“buldozer” anlayyty ile yapylacak bir donutum yatam alanlarymyzdaki tahribaty artyrmaktan batka bir

sonuc dodurmayacaktyr.

– 23 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Bu nedenle 9 uncu maddenin tumuyle Tasary kapsamyndan cykarylmasy gerekmektedir.

Madde 12:

Tasary’nyn 12 nci maddesi; 2942 Sayyly Kanunda yer alan bilirkitilik sistemini

dedittirmektedir. Halen yasayla kurulmut, yoneticileri secimle itbatyna gelen, kamu kurumu

nitelidindeki Turk Muhendis ve Mimar Odalary Birlidi uyeleri tarafyndan yurutulen bilirkitilik hizmetleri,

tanymy geredi tarafsyz ve yansyz bir tekilde calytmaktadyr. Bu yapyda zaman zaman gorulen eksiklikleri

gidermek yerine, sistemi bypass etmeye yonelik bir yaklatymyn, adil sonuclar uretmeyecedi

dederlendirilmektedir.

Bu nedenle 12 nci maddenin tumuyle Tasary kapsamyndan cykarylmasy gerekmektedir.

Madde 14:

Tasary’nyn 14 uncu maddesi 3194 sayyly Kanunu dedittirmekte ve 5393 sayyly Kanun

kapsamynda Belediyelerin imarla ilgili Yonetmeliklerinin ancak Cevre ve Tehircilik Bakanlydy onayyndan

sonra Resmi Gazetede yayymlanabilecedini, daha onceki Yonetmeliklerin bir yyl icinde bu usule gore

yururlude girecek olanlarla dedittirilmedikleri takdirde yururlukten kalkacaklaryny duzenlemektedir.

Cok adyr bir vesayet duzeni yaratan bu duzenlemenin “uygulamaya standart getirmek” metruiyet temeli

ile acyklanamayacady ortadadyr. Bakanlyk belirli standartlar getirerek Yonetmeliklerin buna uygun

yapylmasyny isteyebilir, uygun olmadydyny dutundukleri konusunda yargyya batvurarak iptallerini

sadlayabilir; ancak istitari dahi olmayan dodrudan onay mekanizmasynyn demokrasiyle baddatmadydy

acyktyr.

Bu nedenle 14 uncu maddenin tumuyle Tasary kapsamyndan cykarylmasy gerekmektedir.

Madde 16:

Tasarynyn 16 ncy maddesi 5393 sayyly Belediyeler Kanununda, atadyda belirtilen

duzenlemeleri yapmaktadyr.

– 24 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

1.fykra, 2. Mevcut duzenleme Tasarı duzenlemesi

Cumle

1.fykra, 3.

Cumle

3.fykra, 1.

Cumle

Bir alanyn kentsel donutum ve gelitim alany

olarak ilan edilebilmesi icin yukaryda sayylan

hususlardan birinin veya birkacynyn

gercekletmesi ve bu alanyn belediye veya

mucavir alan synyrlary icerisinde bulunmasy

tarttyr.

Ancak kamunun mulkiyetinde veya kullanymynda

olan yerlerde kentsel donutum ve

gelitim proje alany ilan edilebilmesi ve

uygulama yapylabilmesi Bakanlar Kurulu

kararyna badlydyr.

Buyuktehir Belediye ve mucavir alan synyrlary

icinde kentsel donutum ve gelitim projesi

alany ilan etmeye buyuktehir belediyeleri

yetkilidir. Buyuktehir belediye meclisince

uygun gorulmesi halinde ilce belediyeleri

kendi synyrlary icinde kentsel donutum ve

gelitim projeleri uygulayabilir.

Bir alanyn kentsel donutum ve gelitim alany

olarak ilan edilebilmesi; yukaryda sayylan

hususlardan birinin veya birkacynyn

gercekletmesine, bu alanyn belediye veya

mucavir alan synyrlary icerisinde bulunmasyna

ve belediyenin talebi ve Cevre ve Tehircilik

Bakanlydy’nyn teklifi uzerine Bakanlar

Kurulu’nca bu yonde karar alynmasyna badlydyr.

Yururlukten kaldyrylyyor.

Yururlukten kaldyrylyyor.

Goruldudu gibi mevcut duzenleme Buyuktehir ve ilce belediyelerine kentsel donutum projesi

uygulama yetkisi vermekte ve ancak kamunun mulkiyetinde veya kullanymynda bulunan yerlerdeki

uygulamayy Bakanlar Kurulu kararyna badlamaktadyr. Tasarynyn getirdidi duzenlemede ise Cevre ve

Tehircilik Bakanlydynyn teklifi ve Bakanlar Kurulunun karary olmadan kentsel donutum projesi

uygulanmasy olanaksyz hale getirilmektedir. Mevcut durumda konuyla ilgili Ankara BTB’nin birkac

haftada edindidi BK kararlary icin Yzmir ve Eskitehir BTB’leri bir yyly atkyn surelerce bekletilmekte ve

sonuc alamamaktadyrlar.

Bu nedenle 16 ncy maddenin tumuyle Tasary kapsamyndan cykarylmasy gerekmektedir.

Madde 18; n bendi:

Tasarynyn 18 inci maddesinin n bendinde, “23.9.1980 tarihli ve 2302 sayyly

Ataturk’un Dodumunun 100 uncu Yylynyn Kutlanmasy ve Ataturk Kultur Merkezi Kurulmasy Hakkynda

Kanunla Belirlenen Ataturk Kultur Merkezi alany ile bu alanda bulunan tesis ve binalarla ilgili her turlu

tasarrufta bulunmak

” Cevre ve Tehircilik Bakanlydynyn gorevleri arasynda sayylmaktadyr. Cevre ve

Tehircilik Bakanlydy ve afet risklerinin azaltylmasy uygulamalary ile bir ilgisi olmayan konunun Bakanlyk

gorev alanyna terk edilmesinde kamu yararynyn bulunmadydy acyktyr.

Bu nedenle 18 inci maddenin n bendinin tumuyle Tasary kapsamyndan cykarylmasy gerekmektedir.

Turkiye Buyuk Millet Meclisi Bayyndyrlyk, Ymar, Ulattyrma ve Turizm Komisyonunun Cumhuriyet

Halk Partili uyeleri olan ve atadyda imzasy bulunan milletvekilleri olarak, “

Afet Riski Altındaki

Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Tasarısı

” na ilitkin genel ve madde bazynda muhalefet

terhlerimizin yukarydaki gibi oldudunu belirtiriz.

1 Mart 2012

Prof. Dr. Haluk Eyidoğan Yyldyray Sapan Sakine Oz

Ystanbul Antalya Manisa

Ahmet Yhsan Kalkavan Ydris Yıldız Dodan Tafak

Samsun Ordu Nidde

– 25 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

MUHALEFET ŞERHİ

1/569 esas numaraly Afet Riski Altyndaki Alanlaryn Donutturulmesi Hakkynda Kanun Tasarysynda;

riskli yapylaryn bakanlyda veya ilgili idareye devri sonunda bu yapylaryn yerine ne yapylacady

belirtilmemittir. Kanun tasarysynda

“risk taşımayan alanların da gerek görülürse riskli alan gibi

kabul edileceği”

dederlendirilerek kamu arazilerinin risk tatyyor yaftasy ile suistimale acyk hale getirilme

riski bulunmaktadyr.

Hazinenin malik oldudu tatynmazlaryn bedelsiz olarak Bakanlyda veya idareye tahsis edilmesi dodru

dedildir. Zira kamu maly dahi olsa bir batka idare tarafyndan kullanylacak ise, bunun kamu mallaryna

ozgu kamulattyrma esaslaryna gore olmasy gerekir.

Tahsis ve devir tarihinden itibaren uc yyl icerisinde ve gerekli gorulen hallerde Bakanlydyn talebi

uzerine “

maksadına” uygun olarak kullanylmayan tatynmazlaryn geri iade itleminde “maksadına uygun

kullanılmadığı”

nyn nasyl anlatylacady hususunda acyklayycy ve net bir ifade bulunmamaktadyr.

Kanun tasarysynda belirlenen alanlaryn icerisinde kalyp da riskli yapylar dytynda kalan yapylaryn

bakanlykca uygun gorulenlerin bu yasa kapsamy icerisine alynmasy, sadlam yapylaryn da yykylmasyna

karar verilmesi nedeniyle mulk sahibinin elindeki sadlam yapysyny bir anda kaybetme riski bulunmakta

olup, yyktyryldydy takdirde kat kartylydy yeniden yaptyryldydynda mulkunun yaklatyk yarysyny kaybetme

riski bulunmaktadyr. Anlatmazlyk halinde ise tum haklaryny 2/3 codunluda veya hazineye devretmek

zorunda byrakylmaktadyr.

Bu nedenle mulkiyet hakky ile kat mulkiyeti ve irtifak haklaryna aykyry olarak mulkiyet sahiplerinin

anlatmaya varmady diyerek yerlerinin rayic bedel kartylydy satylmasy ya da maliyece el konulmasy ile

sadlam yapyya riskli bolgede kaldydy icin plan icerisine alynmasy ve Maliye ye veya Ydareye el koyma

yetkisinin verilmesi, bircok haksyzlyklary beraberinde getirecek uygulamalara neden olabilecek mahiyet

tatymaktadyr.

Anlatma ile tahliye edilen, yyktyrylan veya kamulattyrylan yapylaryn maliklerine, malik olmasalar

bile bu yapylarda kiracy veya synyrly ayni hak sahiplerine konut ve ityeri icin kira yardymynyn veya yer

tahsisinin kystaslary kesin bir ifade ile tasaryda belirtilmemit olmasy, uygulamanyn tamamen inisiyatife

byrakyldydy izlenimini vermektedir. Dolayysyyla maliklerden birine kira, yardym veya yer tahsisi yapylyrken

diderine yapylmamasy ihtimal dahilindedir. Bu uygulama ikilide neden olabilecedi gibi siyasi rant gibi

olumsuz uygulamalary da beraberinde getirecektir.

Ayryca uygulama itlemlerinde yapylan duzenlemede, yerini ucuza vermek istemeyen ya da batka

nedenlerle anlatmaya varmayan hissedarlaryn ozgur iradesi hice sayylmaktadyr. Bu durumda devletin

elini guclu tutarak Bakanlyda, Maliyeye veya Ydareye gorunurde rayic bedel ady altynda ucuz fiyatlara arsa

aktarymy yapylacady gorulmektedir.

Dider taraftan tasaryda haksyz uygulamalara ve kararlara karty yapylacak itirazlarda yurutmenin

durdurulamayacady belirtilerek, “Ydari Yargylama Usulu Kanununun 27. maddesinde” belirtilen

hukumlere ters duten bir uygulama ile bircok sorunlary ve kargatayy icinde baryndyran bir surec

getirilmektedir.

Getirilen duzenleme ile koye donut projesi kapsamynda yeni yerletim alanlary acarken, acylan

alanlaryn synyflandyrylarak amac ve nitelidini kaybetmit ya da kaybetmekte olan yerler secilmeli ve orman,

mera ve hazine arsa ve arazileri ile devletin hukum ve tasarrufundaki yerlerin kullanylmasynda synyrlar

iyi belirlenmeliyken buna riayet edilmemittir.

– 26 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

Ayryca, kyyy teridine ya da buyuk tehirlere yakyn yeni rant kapylarynyn acylmasyna ve yore halkynyn

kendi koy synyrlary icerisinden cykarylarak bolgesel goclere neden olacak, yerletim yerlerinin olutmasyna

neden olacak belirsizlikleri icinde baryndyran hukumler bulunmaktadyr.

Dider taraftan yukaryda acyklanan it ve itlemlere dair tum uygulamalara yonelik olarak;

- Tehircilik ilke ve esaslary ile yeni mesken alanlary ve imar planlary uygulamasy bakymyndan

Mimarlar Odasynyn,

- Her olcekte imar planlary icin Tehir Plancylary Odasynyn,

- Ymar alanlarynyn zemin durumlary icin Jeoloji ve Jeofizik Odalarynyn,

- Mevcut yapylaryn ve yapylacak yapylaryn statik durumlary icin Yntaat Muhendisleri Odasynyn,

- Kat mulkiyeti, irtifak haklary, ifraz, tevhid ile kat mulkiyeti bakymyndan Harita Muhendisleri

Odasynın,

- Hukuka uygunluk ve etitlik ilkesinin tesisi acysyndan Barolar Birlidi Batkanlydynyn,

gorut ve onerileri alynmadan hazyrlanan ve komisyonumuzda gorutulen 1/569 esas numaraly “Afet Riski

Altyndaki Alanlaryn Donutturulmesi Hakkynda Kanun Tasarysy”’nyn ileride telafisi mumkun olmayan

durumlar meydana getirecek mahiyette olmasy nedeniyle bu tekline kartyyyz.

Ali Halaman Durmutali Torlak

Adana Ystanbul

– 27 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

– 1 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun Kabul Ettiği Metin)

HUKUMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ

HAKKINDA KANUN TASARISI

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1-

(1) Bu Kanunun amacı; afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli

yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve guvenli

yaşama cevrelerini teşkil etmek uzere, iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları

belirlemektir.

Tanımlar

MADDE 2-

(1) Bu Kanunun uygulanmasında;

a) Bakanlık: Cevre ve Şehircilik Bakanlığını,

b) İdare: Belediye ve mucavir alan sınırları icinde belediyeleri, bu sınırlar dışında il ozel idarelerini,

buyukşehirlerde buyukşehir belediyelerini ve Bakanlık tarafından yetkilendirilmesi halinde buyukşehir

belediyesi sınırları icindeki ilce belediyelerini,

c) Rezerv yapı alanı: Bu Kanun uyarınca gercekleştirilecek uygulamalarda yeni yerleşim alanı

olarak kullanılmak uzere, TOKİ’nin veya İarenin talebine bağıolarak veya re’sen,Maliye Bakanlığıı

uygun goruş alıarak Bakanlıca belirlenen alanları

c) Riskli alan: Zemin yapııveya uzerindeki yapıaşa sebebiyle can ve mal kaybıa yol acma

riski taşıan, Bakanlı, TOKİveya İare tarafıdan Afet ve Acil Durum Yonetimi Başanlığıı goruş

de alıarak belirlenen ve Bakanlığı teklifi uzerine Bakanlar Kurulunca kararlaşııan alanı

d) Riskli yapı Riskli alan icinde veya dışıda olup ekonomik omrunu tamamlamışolan ya da

yııma veya ağı hasar gorme riski taşıığıilmi ve teknik verilere dayanıarak tespit edilen yapıı

e) TOKİ Toplu Konut İaresi Başanlığıı

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Uygulama

Tespit, taşınmaz devri ve tescil

MADDE 3-

(1) Riskli yapıların tespiti, Bakanlıkca hazırlanacak yonetmelikte belirlenen usul ve

esaslar cercevesinde masrafları kendilerine ait olmak uzere, oncelikle yapı malikleri veya kanuni

temsilcileri tarafından, Bakanlıkca lisanslandırılan kurum ve kuruluşlara yaptırılır ve sonuc Bakanlığa

veya İdareye bildirilir. Bakanlık, riskli yapıların tespitini sure vererek maliklerden veya kanuni

temsilcilerinden isteyebilir. Verilen sure icinde yaptırılmadığı takdirde, tespitler Bakanlıkca veya İdarece

yapılır veya yaptırılır. Bakanlık, belirlediği alanlardaki riskli yapıların tespitini sure vererek İdareden de

isteyebilir. Bakanlıkca veya İdarece yaptırılan riskli yapı tespitlerine karşı maliklerce veya kanuni

temsilcilerince onbeş gun icinde itiraz edilebilir. Bu itirazlar; Bakanlıkca, universitelerde gorevli inşaat,

jeoloji veya jeofizik muhendisliği ile hukuk oğrenimi gormuş oğretim uyeleri arasından secilecek uc ve

Bakanlıkta gorevli iki kişiden teşkil edilen teknik heyetler tarafından incelenip karara bağlanır. Bakanlık

veya İdare tarafından yapılan tespit işleminin masrafı ilgili tapu mudurluğune bildirilir. Tapu mudurluğu,

binanın paydaşlarının muteselsil sorumlu olmalarını sağlamak uzere tapu kaydındaki arsa payları uzerine,

masraf tutarında muşterek ipotek belirtmesinde bulunarak Bakanlığa veya İdareye ve binanın ayni ve

şahsi hak sahiplerine bilgi verir.

– 28 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

BAYINDIRLIK, İMAR, ULAŞTIRMA VE TURİZM KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METİN

AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ

HAKKINDA KANUN TASARISI

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1-

(1) Bu Kanunun amacı; afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli

yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve guvenli

yaşama cevrelerini teşkil etmek uzere, iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları

belirlemektir.

Tanımlar

MADDE 2-

(1) Bu Kanunun uygulanmasında;

a) Bakanlık: Cevre ve Şehircilik Bakanlığını,

b) İdare: Belediye ve mucavir alan sınırları icinde belediyeleri, bu sınırlar dışında il ozel idarelerini,

buyukşehirlerde buyukşehir belediyelerini ve Bakanlık tarafından yetkilendirilmesi halinde buyukşehir

belediyesi sınırları icindeki ilce belediyelerini,

c) Rezerv yapı alanı: Bu Kanun uyarınca gercekleştirilecek uygulamalarda yeni yerleşim alanı

olarak kullanılmak uzere, TOKİ’nin veya İarenin talebine bağıolarak veya re’sen,Maliye Bakanlığıı

uygun goruş alıarak Bakanlıca belirlenen alanları

c) Riskli alan: Zemin yapııveya uzerindeki yapıaşa sebebiyle can ve mal kaybıa yol acma

riski taşıan, Bakanlı veya İare tarafıdan Afet ve Acil Durum Yonetimi Başanlığıı goruş de

alıarak belirlenen ve Bakanlığı teklifi uzerine Bakanlar Kurulunca kararlaşııan alanı

d) Riskli yapı Riskli alan icinde veya dışıda olup ekonomik omrunu tamamlamışolan ya da

yııma veya ağı hasar gorme riski taşıığıilmi ve teknik verilere dayanıarak tespit edilen yapıı

e) TOKİ Toplu Konut İaresi Başanlığıı

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Uygulama

Tespit, taşınmaz devri ve tescil

MADDE 3-

(1) Riskli yapıların tespiti, Bakanlıkca hazırlanacak yonetmelikte belirlenen usul ve

esaslar cercevesinde masrafları kendilerine ait olmak uzere, oncelikle yapı malikleri veya kanuni

temsilcileri tarafından, Bakanlıkca lisanslandırılan kurum ve kuruluşlara yaptırılır ve sonuc Bakanlığa

veya İdareye bildirilir. Bakanlık, riskli yapıların tespitini sure vererek maliklerden veya kanuni

temsilcilerinden isteyebilir. Verilen sure icinde yaptırılmadığı takdirde, tespitler Bakanlıkca veya İdarece

yapılır veya yaptırılır. Bakanlık, belirlediği alanlardaki riskli yapıların tespitini sure vererek İdareden de

isteyebilir. Bakanlıkca veya İdarece yaptırılan riskli yapı tespitlerine karşı maliklerce veya kanuni

temsilcilerince onbeş gun icinde itiraz edilebilir. Bu itirazlar; Bakanlığın talebi uzerine universitelerce,

ilgili meslek disiplini oğretim uyeleri arasından gorevlendirilecek dort ve Bakanlıkca, Bakanlıkta gorevli

uc kişinin iştiraki ile teşkil edilen teknik heyetler tarafından incelenip karara bağlanır. Bakanlık veya

İdare tarafından yapılan tespit işleminin masrafı ilgili tapu mudurluğune bildirilir. Tapu mudurluğu,

binanın paydaşlarının muteselsil sorumlu olmalarını sağlamak uzere tapu kaydındaki arsa payları uzerine,

masraf tutarında muşterek ipotek belirtmesinde bulunarak Bakanlığa veya İdareye ve binanın ayni ve

şahsi hak sahiplerine bilgi verir.

– 29 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(2) Riskli yapılar, tapu kutuğunun beyanlar hanesinde belirtilmek uzere, tespit tarihinden itibaren

en gec on iş gunu icinde Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından ilgili tapu mudurluğune bildirilir. Tapu

kutuğune işlenen belirtmeler hakkında, ilgili tapu mudurluğunce ayni ve şahsi hak sahiplerine bilgi

verilir.

(3) Bakanlığın talebi uzerine; 28/12/1960 tarihli ve 189 sayılı Milli Savunma Bakanlığı İskan

İhtiyacları İcin Sarfiyat İcrası ve Bu Bakanlıkca Kullanılan Gayrimenkullerden Luzumu Kalmıyanların

Satılmasına Salahiyet Verilmesi Hakkında Kanun ve 18/12/1981 tarihli ve 2565 sayılı Askeri Yasak

Bolgeler ve Guvenlik Bolgeleri Kanunu kapsamında bulunan yerler de dahil olmak uzere, riskli alanlarda

ve rezerv yapı alanlarında olup Hazinenin ozel mulkiyetinde bulunan taşınmazlardan,

a) Kamu idarelerine tahsisli olanlar, ilgili kamu idaresinin goruşu alınarak, 189 ve 2565 sayılı

kanunlar kapsamında bulunan yerler icin Milli Savunma Bakanlığının uygun goruşu alınarak, Maliye

Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla,

b) Kamu idarelerine tahsisli olmayanlar, ilgili kamu idaresinin goruşu alınarakMaliye Bakanlığınca,

Bakanlığa tahsis edilir veya Bakanlığın talebi uzerine TOKİ’ye ve İareye bedelsiz olarak

devredilebilir.

(4) Hazine dışıdaki kamu idarelerinin mulkiyetinde bulunan taşımazlar, bu Kanunun amaclarıcercevesinde kullanımak uzere maliki olan kamu idarelerinin goruş alıarak Bakanlığı teklifi uzerine

Bakanlar Kurulu kararıla Bakanlığ tahsis edilerek tasarrufuna bıakıı veya Bakanlığı talebi uzerine

TOKİ’ye ve İareye bedelsiz olarak devredilebilir. Bu Kanuna gore uygulamada bulunulan alanlarda yer

alan tescil dışıalanlar, tapuda Hazine adıa tescil edildikten sonra Bakanlığ tahsis edilerek tasarrufuna

bıakıı veya Bakanlığı talebi uzerine TOKİ’ye ve İareye bedelsiz olarak devredilebilir.

(5) Tahsis ve devir tarihinden itibaren uc yı icinde ve gerekli gorulen hallerde Bakanlığı talebi

uzerine Maliye Bakanlığıca uzatıan sure icinde maksadıa uygun olarak kullanımadığıBakanlıca

tespit edilen taşımazlar, bedelsiz olarak ve re’sen tapuda Hazine adıa tescil edilir veya onceki maliki

olan kamu idaresine devredilir.

(6) 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayııMera Kanunu kapsamıda olup riskli alanlarda ve riskli

yapıarda yaşyanları nakledilmesi icin Bakanlıca ihtiyac duyulan taşımazlar, 4342 sayııKanunun

14 uncu maddesinin birinci fırasıı (g) bendindeki alanlardan sayıarak, tahsis amaclarıaynımaddeye

gore değşirilip tapuda Hazine adıa tescil edilir; bu taşımazlar hakkıda bu Kanuna gore uygulamada

bulunulur.

(7) Bu Kanunun uygulanmasıicin belirlenen alanları sıılarıicinde olup riskli yapıar dışıda

kalan diğr yapıardan uygulama butunluğ bakııdan Bakanlıca gerekli gorulenler de bu Kanun

hukumlerine tabi olur.

Tasarrufların kısıtlanması

MADDE 4-

(1) Bakanlık veya uygulamayı yurutmesi halinde TOKİ veya İdare, riskli alanlarda,

riskli yapıların bulunduğu taşınmazlarda ve rezerv yapı alanlarında bu Kanun kapsamındaki proje ve

uygulamalar suresince her turlu imar ve yapılaşma işlemlerini gecici olarak durdurabilir.

(2) 3 uncu maddenin ucuncu fıkrasında belirtilen taşınmazlar, tahsis ve devir işlemleri

sonuclandırılıncaya kadar Maliye Bakanlığınca satılamaz, kiraya verilemez, tahsis edilemez, on izne

veya irtifak hakkına konu edilemez.

(3) Uygulama sırasında, Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından talep edilmesi halinde, riskli

alanlardaki yapılar ile riskli yapılara elektrik, su ve doğalgaz hizmetleri verilmez ve verilen hizmetler

ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından durdurulur.

– 30 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Hukumetin Teklif Ettiği Metin)

(2) Riskli yapılar, tapu kutuğunun beyanlar hanesinde belirtilmek uzere, tespit tarihinden itibaren

en gec on iş gunu icinde Bakanlık veya İdare tarafından ilgili tapu mudurluğune bildirilir. Tapu kutuğune

işlenen belirtmeler hakkında, ilgili tapu mudurluğunce ayni ve şahsi hak sahiplerine bilgi verilir.

(3) Bakanlığın talebi uzerine; 28/12/1960 tarihli ve 189 sayılı Milli Savunma Bakanlığı İskan

İhtiyacları İcin Sarfiyat İcrası ve Bu Bakanlıkca Kullanılan Gayrimenkullerden Luzumu Kalmıyanların

Satılmasına Salahiyet Verilmesi Hakkında Kanun ve 18/12/1981 tarihli ve 2565 sayılı Askeri Yasak

Bolgeler ve Guvenlik Bolgeleri Kanunu kapsamında bulunan yerler de dahil olmak uzere, riskli alanlarda

ve rezerv yapı alanlarında olup Hazinenin ozel mulkiyetinde bulunan taşınmazlardan,

a) Kamu idarelerine tahsisli olanlar, ilgili kamu idaresinin goruşu alınarak, 189 ve 2565 sayılı

kanunlar kapsamında bulunan yerler icin Milli Savunma Bakanlığının uygun goruşu alınarak, Maliye

Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla,

b) Kamu idarelerine tahsisli olmayanlar, ilgili kamu idaresinin goruşu alınarakMaliye Bakanlığınca,

Bakanlığa tahsis edilir veya Bakanlığın talebi uzerine TOKİ’ye ve İareye bedelsiz olarak

devredilebilir.

(4) Hazine dışıdaki kamu idarelerinin mulkiyetinde bulunan taşımazlar, bu Kanunun amaclarıcercevesinde kullanımak uzere maliki olan kamu idarelerinin goruş alıarak Bakanlığı teklifi uzerine

Bakanlar Kurulu kararıla Bakanlığ tahsis edilerek tasarrufuna bıakıı veya Bakanlığı talebi uzerine

TOKİ’ye ve İareye bedelsiz olarak devredilebilir. Bu Kanuna gore uygulamada bulunulan alanlarda yer

alan tescil dışıalanlar, tapuda Hazine adıa tescil edildikten sonra Bakanlığ tahsis edilerek tasarrufuna

bıakıı veya Bakanlığı talebi uzerine TOKİ’ye ve İareye bedelsiz olarak devredilebilir.

(5) Tahsis ve devir tarihinden itibaren uc yı icinde ve gerekli gorulen hallerde Bakanlığı talebi

uzerine Maliye Bakanlığıca uzatıan sure icinde maksadıa uygun olarak kullanımadığıBakanlıca

tespit edilen taşımazlar, bedelsiz olarak ve re’sen tapuda Hazine adıa tescil edilir veya onceki maliki

olan kamu idaresine devredilir.

(6) 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayııMera Kanunu kapsamıda olup riskli alanlarda ve riskli

yapıarda yaşyanları nakledilmesi icin Bakanlıca ihtiyac duyulan taşımazlar, 4342 sayııKanunun

14 uncu maddesinin birinci fırasıı (g) bendindeki alanlardan sayıarak, tahsis amaclarıaynımaddeye

gore değşirilip tapuda Hazine adıa tescil edilir; bu taşımazlar hakkıda bu Kanuna gore uygulamada

bulunulur.

(7) Bu Kanunun uygulanmasıicin belirlenen alanları sıılarıicinde olup riskli yapıar dışıda

kalan diğr yapıardan uygulama butunluğ bakııdan Bakanlıca gerekli gorulenler de bu Kanun

hukumlerine tabi olur.

Tasarrufların kısıtlanması

MADDE 4-

(1) Bakanlık veya uygulamayı yurutmesi halinde TOKİ veya İdare, riskli alanlarda,

riskli yapıların bulunduğu taşınmazlarda ve rezerv yapı alanlarında bu Kanun kapsamındaki proje ve

uygulamalar suresince her turlu imar ve yapılaşma işlemlerini gecici olarak durdurabilir.

(2) 3 uncu maddenin ucuncu fıkrasında belirtilen taşınmazlar, tahsis ve devir işlemleri

sonuclandırılıncaya kadar Maliye Bakanlığınca satılamaz, kiraya verilemez, tahsis edilemez, on izne

veya irtifak hakkına konu edilemez.

(3) Uygulama sırasında, Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından talep edilmesi halinde, riskli

alanlardaki yapılar ile riskli yapılara elektrik, su ve doğalgaz hizmetleri verilmez ve verilen hizmetler

ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından durdurulur.

– 31 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun Kabul Ettiği Metin)

Tahliye ve yıktırma

MADDE 5-

(1) Riskli yapıların yıktırılmasında ve bunların bulunduğu alanlar ile riskli alanlar ve

rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda, oncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna gidilmesi esastır.

Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine veya malik olmasalar bile kiracı veya sınırlı ayni hak

sahibi olarak bu yapılarda ikamet edenlere veya bu yapılarda işyeri bulunanlara gecici konut veya işyeri

tahsisi ya da kira yardımı yapılabilir.

(2) Uygulamanın gerektirmesi halinde, birinci fıkrada belirtilenler dışında olup riskli yapıyı

kullanmakta olan kişilere de birinci fıkra hukumleri uygulanabilir. Bu kişiler ile yapılacak olan

anlaşmanın, bunlara yardım yapılmasının ve enkaz bedeli odenmesinin usul ve esasları Bakanlığın teklifi

uzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir.

(3) Uygulamaya başlanmadan once, riskli yapıların yıktırılması icin, bu yapıların maliklerine otuz

gunden az olmamak uzere sure verilir. Bu sure icinde yapı, malik tarafından yıktırılmadığı takdirde,

yapının idari makamlarca yıktırılacağı belirtilerek ve tekrar sure verilerek tebligatta bulunulur. Verilen

bu sure icinde de maliklerince yıktırma yoluna gidilmediği takdirde, bu yapıların insandan ve eşyadan

tahliyesi ve yıktırma işlemleri, yıktırma masrafı ile gereken diğer yardım ve krediler oncelikle donuşum

projeleri ozel hesabından karşılanmak uzere, mahalli idarelerin de iştiraki ile mulki amirler tarafından

yapılır veya yaptırılır.

(4) Birinci, ikinci ve ucuncu fıkralarda belirtilen usullere gore suresinde yıktırılmadığı tespit edilen

riskli yapıların yıktırılması, Bakanlıkca yazılı olarak İdareye bildirilir. Buna rağmen yıktırılmadığı tespit

edilen yapılar, Bakanlıkca yıkılır veya yıktırılır. Uygulamanın gerektirmesi halinde, Bakanlık, yukarıdaki

fıkralarda belirtilen tespit, tahliye ve yıktırma iş ve işlemlerini bizzat da yapabilir.

(5) Bakanlık veya İdare tarafından yapılan yıktırmanın masrafları, ilgili tapu mudurluğune bildirilir.

Tapu mudurluğu, yıkılan binanın paydaşlarının muteselsil sorumlu olmalarını sağlamak uzere tapu

kaydındaki arsa payları uzerine masraf tutarında muşterek ipotek belirtmesinde bulunarak Bakanlığa

veya İdareye ve binanın ayni ve şahsi hak sahiplerine bilgi verir.

Uygulama işlemleri

MADDE 6-

(1) Uzerindeki bina yıkılarak arsa haline gelen taşınmazlarda daha once kurulmuş olan

kat irtifakı veya kat mulkiyeti, ilgililerin muvafakatleri aranmaksızın Bakanlığın talebi uzerine ilgili

tapu mudurluğunce re’sen terkin edilerek, onceki vasfıile değrlemede bulunularak veya malik ile

yapıan anlaşanı şrtlarıtapu kutuğnde belirtilerek malikleri adıa paylarıoranıda tescil edilir. Bu

taşımazları sicilinde bulunan ayni ve şhsi haklar ile temlik hakkııkıılayan veya yasaklayan her

turlu şrh, hisseler uzerinde devam eder. Bu şkilde belirlenen uygulama alanıda cins değşkliğ, tevhit

ve ifraz işemleri Bakanlı, TOKİveya İare tarafıdan re’sen yapıı veya yaptııı. Parsellerin tevhit

edilmesine, munferit veya birleşirilerek veya imar adasıbazıda uygulama yapımasıa, yeniden bina

yaptıımasıa, payları satışıa, kat karşıığıveya hasıat paylaşııve diğr usuller ile yeniden

değrlendirilmesine, sahip olduklarıhisseleri oranıda paydaşarı en az ucte iki coğnluğ ile karar

verilir. Bu karara katımayanları bağısı bolumlerine ilişin arsa payları Bakanlıca rayic değri

tespit ettirilerek bu değrden az olmamak uzere anlaşa sağayan diğr paydaşara acı artıma usulu

ile satıı. Bu suretle paydaşara satışgercekleşirilemediğ takdirde, bu paylar, Bakanlığı talebi uzerine,

tespit edilen rayic bedeli de Bakanlıca odenmek kaydıile tapuda Hazine adıa re’sen tescil edilir ve

yapıan anlaşa cercevesinde değrlendirilmek uzere Bakanlığ tahsis edilmişsayıı veya Bakanlıca

uygun gorulenler TOKİ’ye veya İareye devredilir. Bu durumda, paydaşarı kararıile yapıan

anlaşaya uyularak işem yapıı.

– 32 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Hukumetin Teklif Ettiği Metin)

Tahliye ve yıktırma

MADDE 5-

(1) Riskli yapıların yıktırılmasında ve bunların bulunduğu alanlar ile riskli alanlar ve

rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda, oncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna gidilmesi esastır.

Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine veya malik olmasalar bile kiracı veya sınırlı ayni hak

sahibi olarak bu yapılarda ikamet edenlere veya bu yapılarda işyeri bulunanlara gecici konut veya işyeri

tahsisi ya da kira yardımı yapılabilir.

(2) Uygulamanın gerektirmesi halinde, birinci fıkrada belirtilenler dışında olup riskli yapıyı

kullanmakta olan kişilere de birinci fıkra hukumleri uygulanabilir. Bu kişiler ile yapılacak olan

anlaşmanın, bunlara yardım yapılmasının ve enkaz bedeli odenmesinin usul ve esasları Bakanlığın teklifi

uzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir.

(3) Uygulamaya başlanmadan once, riskli yapıların yıktırılması icin, bu yapıların maliklerine otuz

gunden az olmamak uzere sure verilir. Bu sure icinde yapı, malik tarafından yıktırılmadığı takdirde,

yapının idari makamlarca yıktırılacağı belirtilerek ve tekrar sure verilerek tebligatta bulunulur. Verilen

bu sure icinde de maliklerince yıktırma yoluna gidilmediği takdirde, bu yapıların insandan ve eşyadan

tahliyesi ve yıktırma işlemleri, yıktırma masrafı ile gereken diğer yardım ve krediler oncelikle donuşum

projeleri ozel hesabından karşılanmak uzere, mahalli idarelerin de iştiraki ile mulki amirler tarafından

yapılır veya yaptırılır.

(4) Birinci, ikinci ve ucuncu fıkralarda belirtilen usullere gore suresinde yıktırılmadığı tespit edilen

riskli yapıların yıktırılması, Bakanlıkca yazılı olarak İdareye bildirilir. Buna rağmen yıktırılmadığı tespit

edilen yapılar, Bakanlıkca yıkılır veya yıktırılır. Uygulamanın gerektirmesi halinde, Bakanlık, yukarıdaki

fıkralarda belirtilen tespit, tahliye ve yıktırma iş ve işlemlerini bizzat da yapabilir.

(5) Bakanlık veya İdare tarafından yapılan yıktırmanın masrafları, ilgili tapu mudurluğune bildirilir.

Tapu mudurluğu, yıkılan binanın paydaşlarının muteselsil sorumlu olmalarını sağlamak uzere tapu

kaydındaki arsa payları uzerine masraf tutarında muşterek ipotek belirtmesinde bulunarak Bakanlığa

veya İdareye ve binanın ayni ve şahsi hak sahiplerine bilgi verir.

Uygulama işlemleri

MADDE 6-

(1) Uzerindeki bina yıkılarak arsa haline gelen taşınmazlarda daha once kurulmuş olan

kat irtifakı veya kat mulkiyeti, ilgililerin muvafakatleri aranmaksızın Bakanlığın talebi uzerine ilgili

tapu mudurluğunce re’sen terkin edilerek, onceki vasfıile değrlemede bulunularak veya malik ile

yapıan anlaşanı şrtlarıtapu kutuğnde belirtilerek malikleri adıa paylarıoranıda tescil edilir. Bu

taşımazları sicilinde bulunan ayni ve şhsi haklar ile temlik hakkııkıılayan veya yasaklayan her

turlu şrh, hisseler uzerinde devam eder. Bu şkilde belirlenen uygulama alanıda cins değşkliğ, tevhit

ve ifraz işemleri Bakanlı, TOKİveya İare tarafıdan re’sen yapıı veya yaptııı. Parsellerin tevhit

edilmesine, munferit veya birleşirilerek veya imar adasıbazıda uygulama yapımasıa, yeniden bina

yaptıımasıa, payları satışıa, kat karşıığıveya hasıat paylaşııve diğr usuller ile yeniden

değrlendirilmesine, sahip olduklarıhisseleri oranıda paydaşarı en az ucte iki coğnluğ ile karar

verilir. Bu karara katımayanları bağısı bolumlerine ilişin arsa payları Bakanlıca rayic değri

tespit ettirilerek bu değrden az olmamak uzere anlaşa sağayan diğr paydaşara acı artıma usulu

ile satıı. Bu suretle paydaşara satışgercekleşirilemediğ takdirde, bu paylar, Bakanlığı talebi uzerine,

tespit edilen rayic bedeli de Bakanlıca odenmek kaydıile tapuda Hazine adıa re’sen tescil edilir ve

yapıan anlaşa cercevesinde değrlendirilmek uzere Bakanlığ tahsis edilmişsayıı veya Bakanlıca

uygun gorulenler TOKİ’ye veya İareye devredilir. Bu durumda, paydaşarı kararıile yapıan

anlaşaya uyularak işem yapıı.

– 33 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun Kabul Ettiği Metin)

(2) Uzerindeki bina yıkılmış olan arsanın maliklerine yapılan tebligatı takip eden otuz gun icinde

en az ucte iki coğunluk ile anlaşma sağlanamaması halinde, gercek kişilerin veya ozel hukuk tuzel

kişilerinin mulkiyetindeki taşınmazlar icin Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından acele kamulaştırma

yoluna da gidilebilir. Bu Kanun uyarınca yapılacak olan kamulaştırmalar, 4/11/1983 tarihli ve 2942

sayılı Kamulaştırma Kanununun 3 uncu maddesinin ikinci fıkrasındaki iskan projelerinin

gercekleştirilmesi amaclı kamulaştırma sayılır ve ilk taksit odemesi, mezkur fıkraya gore belirlenen

tutarların beşte biri oranında yapılır. Tapuda mulkiyet hanesi acık olan taşınmazlar ile mirascısı belirli

olmayan, kayyım tayin edilmiş, ihtilaflı veya uzerinde sınırlı ayni hak tesis edilmiş olan taşınmazların

kamulaştırma işlemleri aynı madde hukumlerine tabidir. Bakanlık, TOKİ veya İdare; kamulaştırma

işlemlerinin yurutulmesi icin mirascılık belgesi cıkartmaya, kayyım tayin ettirmeye veya tapuda kayıtlı

son malike gore işlem yapmaya yetkilidir. Tapuda kayıtlı malikin olmuş olması halinde, Bakanlık, TOKİ

veya İdare, kamulaştırma işlemi icin mirascılık belgesi cıkartabileceği gibi, gerekiyorsa tapu sicilinde

idari muracaat veya dava yolu ile kayıt duzeltme de isteyebilir. Kamulaştırma icin anlaşma sağlanması

halinde, Bakanlık, TOKİ veya İdare ile ilgililer arasında taşınmazın tescil veya terkinine ilişkin ferağ ve

muvafakati de ihtiva eden sozleşme ve uzlaşma tutanağı tanzim edilir ve ilgili tapu mudurluğune

gonderilerek kamulaştırmanın re’sen tapu siciline işenmesi sağanı.

(3) Anlaşa ile tahliye edilen, yıtııan veya kamulaşııan yapıarı maliklerine ve malik

olmasalar bile bu yapıarda kiracıveya sıılıayni hak sahibi olarak en az bir yıdı ikamet ettiğ veya

bunlarda işeri bulunduğ tespit edilenlere konut, işeri, arsa veya donuşm projeleri ozel hesabıdan

kredi veya mulkiyet ya da sıılıayni hak sağayan ve usul ve esaslarıBakanlıca belirlenen konut

sertifikasıverilebilir. Bunlardan konutunu ve işerini kendi imkanlarıile yapmak veya edinmek

isteyenlere de kredi verilebilir. 20/7/1966 tarihli ve 775 sayııGecekondu Kanununa gore yoksul veya

dar gelirli olarak kabul edilenlere verilecek olan konut veya işerleri; Bakanlı, TOKİveya İare

tarafıdan, 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayııUmumi Hayata Muessir Afetler Dolayıiyle Alıacak

Tedbirlerle Yapıacak Yardılara Dair Kanunda belirtilen usul ve esaslar uyarıca borclandıma suretiyle

de verilebilir.

(4) Riskli alanlarda, rezerv yapıalanlarıda ve riskli yapıarı bulunduğ taşımazlar uzerinde

yapııgercekleşirilen konutları bedelleri, gerekli gorulduğnde, proje uygulamalarıı yapıdığıillerdeki mevcut ekonomik durum, tabii afetin ortaya cıardığıdurumlar, konut rayic ve enkaz bedelleri

ile uygulama alanıdaki kişlerin mal varlığıve geliri gozonunde bulundurularak Bakanlar Kurulu kararıile yapı maliyetlerinin altıda tespit edilebilir ve sosyal donatıve altyapıharcamalarıuygulama

maliyetine dahil edilmeyebilir.

(5) Bakanlı;

a) Riskli yapıara, rezerv yapıalanlarıa ve riskli yapıarı bulunduğ taşımazlara ilişin her tur

harita, plan, proje, arazi ve arsa duzenleme işemleri ile toplulaşıma yapmaya,

b) Bu alanlarda bulunan taşımazlarısatı almaya, on alı hakkııkullanmaya, bağısı bolumler

de dahil olmak uzere taşımazlarıtrampaya, taşımaz mulkiyetini veya imar haklarııbaşa bir alana

aktarmaya,

c) Aynıalanlara ilişin taşımaz mulkiyetini anlaşa sağanmak kaydıile menkul değre

donuşurmeye,

c) Kamu ve ozel sektor işirliğne dayanan usuller uygulamaya, kat veya hasıat karşıığıusulleri

de dahil olmak uzere inşat yapmaya veya yaptımaya, arsa paylarııbelirlemeye,

– 34 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Hukumetin Teklif Ettiği Metin)

(2) Uzerindeki bina yıkılmış olan arsanın maliklerine yapılan tebligatı takip eden otuz gun icinde

en az ucte iki coğunluk ile anlaşma sağlanamaması halinde, gercek kişilerin veya ozel hukuk tuzel

kişilerinin mulkiyetindeki taşınmazlar icin Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından acele kamulaştırma

yoluna da gidilebilir. Bu Kanun uyarınca yapılacak olan kamulaştırmalar, 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı

Kamulaştırma Kanununun 3 uncu maddesinin ikinci fıkrasındaki iskan projelerinin gercekleştirilmesi

amaclı kamulaştırma sayılır ve ilk taksit odemesi, mezkur fıkraya gore belirlenen tutarların beşte biri

oranında yapılır. Tapuda mulkiyet hanesi acık olan taşınmazlar ile mirascısı belirli olmayan, kayyım tayin

edilmiş, ihtilaflı veya uzerinde sınırlı ayni hak tesis edilmiş olan taşınmazların kamulaştırma işlemleri aynı

madde hukumlerine tabidir. Bakanlık, TOKİ veya İdare; kamulaştırma işlemlerinin yurutulmesi icin

mirascılık belgesi cıkartmaya, kayyım tayin ettirmeye veya tapuda kayıtlı son malike gore işlem yapmaya

yetkilidir. Tapuda kayıtlı malikin olmuş olması halinde, Bakanlık, TOKİ veya İdare, kamulaştırma işlemi

icin mirascılık belgesi cıkartabileceği gibi, gerekiyorsa tapu sicilinde idari muracaat veya dava yolu ile

kayıt duzeltme de isteyebilir. Kamulaştırma icin anlaşma sağlanması halinde, Bakanlık, TOKİ veya İdare

ile ilgililer arasında taşınmazın tescil veya terkinine ilişkin ferağ ve muvafakati de ihtiva eden sozleşme

ve uzlaşma tutanağı tanzim edilir ve ilgili tapu mudurluğune gonderilerek kamulaştırmanın re’sen tapu

siciline işenmesi sağanı.

(3) Anlaşa ile tahliye edilen, yıtııan veya kamulaşııan yapıarı maliklerine ve malik olmasalar

bile bu yapıarda kiracıveya sıılıayni hak sahibi olarak en az bir yıdı ikamet ettiğ veya bunlarda

işeri bulunduğ tespit edilenlere konut, işeri, arsa veya donuşm projeleri ozel hesabıdan kredi veya

mulkiyet ya da sıılıayni hak sağayan ve usul ve esaslarıBakanlıca belirlenen konut sertifikasıverilebilir. Bunlardan konutunu ve işerini kendi imkanlarıile yapmak veya edinmek isteyenlere de kredi

verilebilir. 20/7/1966 tarihli ve 775 sayııGecekondu Kanununa gore yoksul veya dar gelirli olarak kabul

edilenlere verilecek olan konut veya işerleri; Bakanlı, TOKİveya İare tarafıdan, 15/5/1959 tarihli ve

7269 sayııUmumi HayataMuessir Afetler Dolayıiyle Alıacak Tedbirlerle Yapıacak Yardılara Dair

Kanunda belirtilen usul ve esaslar uyarıca borclandıma suretiyle de verilebilir.

(4) Riskli alanlarda, rezerv yapıalanlarıda ve riskli yapıarı bulunduğ taşımazlar uzerinde

yapııgercekleşirilen konutları bedelleri, gerekli gorulduğnde, proje uygulamalarıı yapıdığıillerdeki mevcut ekonomik durum, tabii afetin ortaya cıardığıdurumlar, konut rayic ve enkaz bedelleri

ile uygulama alanıdaki kişlerin mal varlığıve geliri gozonunde bulundurularak Bakanlar Kurulu kararıile yapı maliyetlerinin altıda tespit edilebilir ve sosyal donatıve altyapıharcamalarıuygulama

maliyetine dahil edilmeyebilir.

(5) Bakanlı;

a) Riskli yapıara, rezerv yapıalanlarıa ve riskli yapıarı bulunduğ taşımazlara ilişin her tur

harita, plan, proje, arazi ve arsa duzenleme işemleri ile toplulaşıma yapmaya,

b) Bu alanlarda bulunan taşımazlarısatı almaya, on alı hakkııkullanmaya, bağısı bolumler

de dahil olmak uzere taşımazlarıtrampaya, taşımaz mulkiyetini veya imar haklarııbaşa bir alana

aktarmaya,

c)Aynıalanlara ilişin taşımazmulkiyetini anlaşa sağanmak kaydıilemenkul değre donuşurmeye,

c) Kamu ve ozel sektor işirliğne dayanan usuller uygulamaya, kat veya hasıat karşıığıusulleri

de dahil olmak uzere inşat yapmaya veya yaptımaya, arsa paylarııbelirlemeye,

– 35 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun Kabul Ettiği Metin)

d) 23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mulkiyeti Kanunundaki esaslara gore paylaştırmaya, payları

ayırmaya veya birleştirmeye, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Turk Medeni Kanunu uyarınca sınırlı

ayni hak tesis etmeye,

yetkilidir, (c) bendinde belirtilen uygulamalar, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa

tabi idareler ile işbirliği icinde veya gercek ve ozel hukuk tuzel kişileri ile ozel hukuka tabi anlaşmalar

cercevesinde de yapılabilir.

(6) Bakanlık, riskli alanlardaki ve rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda faydalanılmak uzere;

ozel kanunlar ile ongorulen alanlara ilişkin olanlar da dahil, her tur ve olcekteki planlama işlemlerine

esas teşkil edecek standartları belirlemeye ve gerek gorulmesi halinde bu standartları plan kararları ile

tayin etmeye veya ozel standartlar ihtiva eden planlar yapmaya, onaylamaya ve kent tasarımları

hazırlamaya yetkilidir.

(7) Bu Kanun cercevesinde donuşturmeye tabi tutulan taşınmazların, uzerindeki kohnemiş yapılar

da dahil olmak uzere, muhdesatı ile birlikte değer tespiti işlemleri ve donuşum ile oluşacak taşınmazların

değerlemeleri, Bakanlık, TOKİ veya İdarece yapılır veya yaptırılır.

(8) Riskli alan ve rezerv yapı alanı dışında olup da bu Kanunun ongorduğu amaclar bakımından

guclendirilebileceği teknik olarak tespit edilen yapılar icin, Bakanlar Kurulunca belirlenen usul ve esaslar

cercevesinde Bakanlıkca donuşum projeleri ozel hesabından guclendirme kredisi verilebilir.

(9) Bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gun icinde

6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulu Kanunu uyarınca dava acılabilir. Bu davalarda

yurutmenin durdurulmasına karar verilemez.

(10) Bu Kanun uyarınca yapılan iş ve işlemlere ilişkin olarak adrese dayalı nufus kayıt sisteminde

belirtilen adreslere yapılan tebligat, muhataplarına yapılmış sayılır.

(11) Bu Kanun hukumlerine gore Maliye Bakanlığınca Bakanlığa tahsis edilerek tasarrufuna

bırakılan veya Bakanlığın talebi uzerine TOKİ’ye veya İareye devredilen taşımazlar uzerinde bu

Kanun kapsamıdaki uygulamalara bağıolarak meydana gelen yeni taşımazlar, Bakanlığı, TOKİ’nin

veya İarenin isteğ uzerine, kendileri ile anlaşa sağanan gercek kişler veya mirascıarıile tuzel kişler

adıa tapuya tescil olunur.

(12) Bakanlı, bumaddede belirtilen işve işemlere ilişin olarak TOKİ’ye veya İareye yetki devrine

ve bu işve işemlerden hangilerinin TOKİveya İare tarafıdan yapıacağııbelirlemeye yetkilidir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Dönüşüm Gelirleri ve Diğer Hükümler

Dönüşüm gelirleri

MADDE 7-

(1) Bu Kanunda ongorulen amaclar icin kullanılmak uzere aşağıda sayılan gelirler,

donuşum gelirleri olarak ilgili yıl genel butcesinin (B) işaretli cetvelinde ozel gelir olarak ongorulur ve

gelir gercekleşmesine bağlı olarak gelir kaydedilir.

a) 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Cevre Kanunu gereğince, cevre katkı payı ve idari para cezası

olarak tahsil edilerek genel butceye gelir kaydedilecek tutarın yuzde ellisi.

b) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (B)

bendine gore Hazine adına orman dışına cıkarılan yerlerin satışından elde edilen gelirlerin yuzde

doksanını gecmemek uzere Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen orana tekabul eden tutar.

c) Bankacılık Duzenleme ve Denetleme Kurumunun goruşunun alınması kaydıyla, İller Bankası

Anonim Şirketinin vergi ve diğer kanuni yukumlulukler duşuldukten sonra, sermaye icin pay ayrılmadan

onceki yıllık safi kar tutarının yuzde kırk dokuzu.

– 36 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Hukumetin Teklif Ettiği Metin)

d) 23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mulkiyeti Kanunundaki esaslara gore paylaştırmaya, payları

ayırmaya veya birleştirmeye, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Turk Medeni Kanunu uyarınca sınırlı

ayni hak tesis etmeye,

yetkilidir. (c) bendinde belirtilen uygulamalar, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa

tabi idareler ile işbirliği icinde veya gercek ve ozel hukuk tuzel kişileri ile ozel hukuka tabi anlaşmalar

cercevesinde de yapılabilir.

(6) Bakanlık, riskli alanlardaki ve rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda faydalanılmak uzere;

ozel kanunlar ile ongorulen alanlara ilişkin olanlar da dahil, her tur ve olcekteki planlama işlemlerine

esas teşkil edecek standartları belirlemeye ve gerek gorulmesi halinde bu standartları plan kararları ile

tayin etmeye veya ozel standartlar ihtiva eden planlar yapmaya, onaylamaya ve kent tasarımları

hazırlamaya yetkilidir.

(7) Bu Kanun cercevesinde donuşturmeye tabi tutulan taşınmazların, uzerindeki kohnemiş yapılar

da dahil olmak uzere, muhdesatı ile birlikte değer tespiti işlemleri ve donuşum ile oluşacak taşınmazların

değerlemeleri, Bakanlık, TOKİ veya İdarece yapılır veya yaptırılır.

(8) Riskli alan ve rezerv yapı alanı dışında olup da bu Kanunun ongorduğu amaclar bakımından

guclendirilebileceği teknik olarak tespit edilen yapılar icin, Bakanlar Kurulunca belirlenen usul ve esaslar

cercevesinde Bakanlıkca donuşum projeleri ozel hesabından guclendirme kredisi verilebilir.

(9) Bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gun icinde

6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulu Kanunu uyarınca dava acılabilir. Bu davalarda

yurutmenin durdurulmasına karar verilemez.

(10) Bu Kanun uyarınca yapılan iş ve işlemlere ilişkin olarak adrese dayalı nufus kayıt sisteminde

belirtilen adreslere yapılan tebligat, muhataplarına yapılmış sayılır.

(11) Bu Kanun hukumlerine gore Maliye Bakanlığınca Bakanlığa tahsis edilerek tasarrufuna

bırakılan veya Bakanlığın talebi uzerine TOKİ’ye veya İareye devredilen taşımazlar uzerinde bu

Kanun kapsamıdaki uygulamalara bağıolarak meydana gelen yeni taşımazlar, Bakanlığı, TOKİ’nin

veya İarenin isteğ uzerine, kendileri ile anlaşa sağanan gercek kişler veya mirascıarıile tuzel kişler

adıa tapuya tescil olunur.

(12) Bakanlı, bu Kanunda belirtilen işve işemlere ilişin olarak TOKİ’ye veya İareye yetki devrine

ve bu işve işemlerden hangilerinin TOKİveya İare tarafıdan yapıacağııbelirlemeye yetkilidir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Dönüşüm Gelirleri ve Diğer Hükümler

Dönüşüm gelirleri

MADDE 7-

(1) Bu Kanunda ongorulen amaclar icin kullanılmak uzere aşağıda sayılan gelirler,

donuşum gelirleri olarak ilgili yıl genel butcesinin (B) işaretli cetvelinde ozel gelir olarak ongorulur ve

gelir gercekleşmesine bağlı olarak gelir kaydedilir.

a) 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Cevre Kanunu gereğince, cevre katkı payı ve idari para cezası

olarak tahsil edilerek genel butceye gelir kaydedilecek tutarın yuzde ellisi.

b) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (B)

bendine gore Hazine adına orman dışına cıkarılan yerlerin satışından elde edilen gelirlerin yuzde

doksanını gecmemek uzere Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen orana tekabul eden tutar.

c) Bankacılık Duzenleme ve Denetleme Kurumunun goruşunun alınması kaydıyla, İller Bankası

Anonim Şirketinin vergi ve diğer kanuni yukumlulukler duşuldukten sonra, sermaye icin pay ayrılmadan

onceki yıllık safi kar tutarının yuzde kırk dokuzu.

– 37 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun Kabul Ettiği Metin)

(2) İlgili yıl genel butcesinin (B) işaretli cetvelinde ozel gelir olarak tahmin edilen donuşum gelirleri

karşılığı tutar, Bakanlık butcesinde ozel odenek olarak ongorulur. Odenek tutarını aşan gelir

gercekleşmeleri karşılığında odenek eklemeye Cevre ve Şehircilik Bakanı yetkilidir. Ozel gelir ve odenek

kaydedilen tutarlardan yılı icinde harcanmayan kısımları ertesi yıl butcelerine devren gelir ve odenek

kaydetmeye Maliye Bakanı yetkilidir.

(3) Gerektiğinde donuşum faaliyetlerinde kullanılmak uzere Bakanlık butcesinde ozel odenek

dışındaki mevcut veya yeni acılacak tertiplere, genel butcenin diğer tertiplerinden odenek aktarmaya

Maliye Bakanı yetkilidir. Bu tertiplerde yılı icinde kullanılmayan tutarlar, ertesi yıla devredilemez.

(4) Bu madde kapsamındaki odenekler, Bakanlığın merkez muhasebe birimi adına acılacak

donuşum projeleri ozel hesabına aktarılmak suretiyle kullanılır. Bakanlığın donuşum faaliyetlerine ilişkin

giderleri, 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile diğer kanunların sozleşmeli

personel calıştırılmasına dair hukumlerine bağlı kalınmaksızın calıştırılacak sozleşmeli personel giderleri

de dahil olmak uzere, donuşum projeleri ozel hesabından karşılanır. Bu madde kapsamındaki odenekler

ile donuşum projeleri ozel hesabından yapılacak kullanımlar yılı yatırım programı ile ilişkilendirilmez.

(5) Bu Kanunda ongorulen amaclar icin kullanılmak uzere;

a) Bu Kanunda ongorulen uygulamalar sonucunda elde edilecek her turlu gelir ve hasılat,

b) Bakanlığa tahsis veya devredilen taşınmazlardan imar uygulamasına tabi tutulması sonucunda

tapuda Hazine adına tescil edilenlerin satışından elde edilecek gelirler,

c) Donuşum projeleri ozel hesabından kullandırılan krediler kapsamında ilgili kişi veya kuruluşlarca

yapılan geri odemeler ile bu kapsamda tahsil edilen gecikme zamları,

c) Bakanlığın talebi uzerine, birinci fıkranın (c) bendi dışında İller Bankası Anonim Şirketince

kendi kaynaklarından aktarılacak diğer tutarlar,

d) Her turlu şartlı veya şartsız bağış ve yardımlar ile sair gelirler,

donuşum projeleri ozel hesabına gelir olarak kaydedilir, (c) bendinde belirtilen tutarlar talebin

gercekleştiği ayı izleyen ay sonuna kadar, birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen tutar ise hesap donemini

takip eden yılın Mayıs ayı sonuna kadar Bakanlığın merkez muhasebe birimine aktarılır. Bu Kanun

kapsamındaki uygulamalara yonelik olarak Bakanlık tarafından sağlanacak kredilerin vadesi gectiği

halde geri odenmeyen kısımları ile İller Bankası Anonim Şirketince bu fıkraya ve birinci fıkranın (c)

bendine gore suresi icinde aktarılmayan tutarlar, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının

Tahsil Usulu Hakkında Kanun hukumlerine gore vergi dairelerince takip ve tahsil edilir.

(6) Bu Kanun kapsamında sağlanması ongorulen krediler ile donuşum faaliyetleri kapsamında

yapılacak konutlara ilişkin hak sahiplerince bankalardan kullanılacak kredilere donuşum projeleri ozel

hesabından karşılanmak uzere faiz desteği verilebilir. Bu işlemlere ve verilecek desteğe ilişkin usul ve

esaslar Hazine Musteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanın teklifi uzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir.

(7) Bakanlık, donuşum projeleri ozel hesabı gelirlerinin elde edilmesi, tahsili ve takibi ile bu hesaba

butceden aktarılan tutarların donuşum faaliyetleri kapsamında yurutulecek hibe veya borc verme

programlarında kullanımı, her turlu yapım, mal ve hizmet alımına ilişkin taahhutlere girişilmesi,

giderleştirilmesi, muhasebeleştirilmesi, denetimi ve ozel hesabın işleyişine ilişkin diğer usul ve esasları,

Maliye Bakanlığının uygun goruşunu alarak belirlemeye yetkilidir.

(8) Bu Kanun kapsamında uygulamada bulunacak olan belediyeler, yatırıma ilişkin yıllık butcelerinin

yuzde beşi ile 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 80 inci maddesi uyarınca

tahsil edilen harc gelirlerinin yuzde ellisini, bu Kanunda ongorulen uygulamalara ayırmak zorundadır.

– 38 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Hukumetin Teklif Ettiği Metin)

(2) İlgili yıl genel butcesinin (B) işaretli cetvelinde ozel gelir olarak tahmin edilen donuşum gelirleri

karşılığı tutar, Bakanlık butcesinde ozel odenek olarak ongorulur. Odenek tutarını aşan gelir gercekleşmeleri

karşılığında odenek eklemeye Cevre ve Şehircilik Bakanı yetkilidir. Ozel gelir ve odenek kaydedilen

tutarlardan yılı icinde harcanmayan kısımları ertesi yıl butcelerine devren gelir ve odenek kaydetmeye

Maliye Bakanı yetkilidir.

(3) Gerektiğinde donuşum faaliyetlerinde kullanılmak uzere Bakanlık butcesinde ozel odenek

dışındaki mevcut veya yeni acılacak tertiplere, genel butcenin diğer tertiplerinden odenek aktarmaya

Maliye Bakanı yetkilidir. Bu tertiplerde yılı icinde kullanılmayan tutarlar, ertesi yıla devredilemez.

(4) Bu madde kapsamındaki odenekler, Bakanlığın merkez muhasebe birimi adına acılacak

donuşum projeleri ozel hesabına aktarılmak suretiyle kullanılır. Bakanlığın donuşum faaliyetlerine ilişkin

giderleri, 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile diğer kanunların sozleşmeli

personel calıştırılmasına dair hukumlerine bağlı kalınmaksızın calıştırılacak sozleşmeli personel giderleri

de dahil olmak uzere, donuşum projeleri ozel hesabından karşılanır. Bu madde kapsamındaki odenekler

ile donuşum projeleri ozel hesabından yapılacak kullanımlar yılı yatırım programı ile ilişkilendirilmez.

(5) Bu Kanunda ongorulen amaclar icin kullanılmak uzere;

a) Bu Kanunda ongorulen uygulamalar sonucunda elde edilecek her turlu gelir ve hasılat,

b) Bakanlığa tahsis veya devredilen taşınmazlardan imar uygulamasına tabi tutulması sonucunda

tapuda Hazine adına tescil edilenlerin satışından elde edilecek gelirler,

c) Donuşum projeleri ozel hesabından kullandırılan krediler kapsamında ilgili kişi veya kuruluşlarca

yapılan geri odemeler ile bu kapsamda tahsil edilen gecikme zamları,

c) Bakanlığın talebi uzerine, birinci fıkranın (c) bendi dışında İller Bankası Anonim Şirketince

kendi kaynaklarından aktarılacak diğer tutarlar,

d) Her turlu şartlı veya şartsız bağış ve yardımlar ile sair gelirler,

donuşum projeleri ozel hesabına gelir olarak kaydedilir. (c) bendinde belirtilen tutarlar talebin

gercekleştiği ayı izleyen ay sonuna kadar, birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen tutar ise hesap donemini

takip eden yılın Mayıs ayı sonuna kadar Bakanlığın merkez muhasebe birimine aktarılır. Bu Kanun

kapsamındaki uygulamalara yonelik olarak Bakanlık tarafından sağlanacak kredilerin vadesi gectiği

halde geri odenmeyen kısımları ile İller Bankası Anonim Şirketince bu fıkraya ve birinci fıkranın (c)

bendine gore suresi icinde aktarılmayan tutarlar, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının

Tahsil Usulu Hakkında Kanun hukumlerine gore vergi dairelerince takip ve tahsil edilir.

(6) Bu Kanun kapsamında sağlanması ongorulen krediler ile donuşum faaliyetleri kapsamında

yapılacak konutlara ilişkin hak sahiplerince bankalardan kullanılacak kredilere donuşum projeleri ozel

hesabından karşılanmak uzere faiz desteği verilebilir. Bu işlemlere ve verilecek desteğe ilişkin usul ve

esaslar Hazine Musteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanın teklifi uzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir.

(7) Bakanlık, donuşum projeleri ozel hesabı gelirlerinin elde edilmesi, tahsili ve takibi ile bu hesaba

butceden aktarılan tutarların donuşum faaliyetleri kapsamında yurutulecek hibe veya borc verme

programlarında kullanımı, her turlu yapım, mal ve hizmet alımına ilişkin taahhutlere girişilmesi,

giderleştirilmesi, muhasebeleştirilmesi, denetimi ve ozel hesabın işleyişine ilişkin diğer usul ve esasları,

Maliye Bakanlığının uygun goruşunu alarak belirlemeye yetkilidir.

(8) Bu Kanun kapsamında uygulamada bulunacak olan belediyeler, yatırıma ilişkin yıllık butcelerinin

yuzde beşi ile 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 80 inci maddesi uyarınca

tahsil edilen harc gelirlerinin yuzde ellisini, bu Kanunda ongorulen uygulamalara ayırmak zorundadır.

– 39 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun Kabul Ettiği Metin)

(9) Bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sozleşme, devir ve tesciller ile uygulamalar, noter

harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harclar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, doner sermaye

ucreti ve diğer ucretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paralar ise banka ve sigorta

muameleleri vergisinden mustesnadır.

(10) Gercek kişilerce ve ozel hukuk tuzel kişilerince uygulamada bulunulan riskli alanlardaki

yapıların mevcut alanları icin daha once belediyelerce alınan harc ve ucretlere ilave olarak, sadece

kullanım maksadı değişiklikleri ile yapı alanındaki artışlar icin hesaplanan harc ve ucret farkları alınır.

(11) Bu Kanunda belirtilen iş, işlem ve hizmetlere tahsis edilmiş olan taşınır ve taşınmazlar ile her

turlu hak ve alacaklar, para ve para hukmundeki kıymetli evrak, kamu yararı amacına tahsis edilmiş

sayılır ve bunlar hakkında haciz ve tedbir uygulanamaz.

(12) Bakanlık, bu Kanun kapsamındaki uygulamalarda kullanılmak uzere donuşum projeleri ozel

hesabından TOKİ’ye ve İareye kaynak aktarabilir.

(13) Bu maddede ongorulen gelirler, bu Kanunun amaclarıdışıda kullanıamaz.

Çeşitli hükümler

MADDE 8-

(1) Bu Kanun uyarınca kamu kaynağı kullanılarak gercekleştirilen her turlu mal ve

hizmet alımları ile yapım işleri, 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde

belirtilen hallere dayanan işlerden sayılır.

(2) Bakanlık, TOKİ ve İdare; danışmanlık, yazılım, araştırma, her tur ve olcekte harita, etut, proje,

kadastro, kamulaştırma, mikro bolgeleme, risk yonetimi ve sakınım planı calışmalarını, her tur ve olcekte

plan yapımı ve imar uygulaması işlerini ve donuşum uygulamalarını, 4734 sayılı Kanun kapsamındaki

idareler ile akdedecekleri protokoller cercevesinde 4734 sayılı Kanuna tabi olmaksızın ortak hizmet

uygulamaları suretiyle de gercekleştirebilirler.

(3) Riskli yapıların tespiti, tahliyesi ve yıktırma iş ve işlemleri ile değerleme işlemlerini

engelleyenler hakkında, işlenen fiil ve halin durumuna gore 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Turk Ceza

Kanununun ilgili hukumleri uyarınca Cumhuriyet başsavcılığına suc duyurusunda bulunulur. Riskli

yapıların tespiti, bu yapıların tahliyesi ve yıktırılması iş ve işlemlerine dair gorevlerinin gereklerini

yerine getirmeyen kamu gorevlileri hakkında, tabi oldukları ceza ve disiplin hukumleri uygulanır.

(4) Bakanlık, TOKİ ve İdare; bu Kanun kapsamındaki uygulamalarda, uygulama suresini aşmamak

kaydı ile 657 sayılı Kanun ile diğer kanunların sozleşmeli personel calıştırılmasına dair hukumlerine

bağlı kalmaksızın, ozel bilgi ve ihtisas gerektiren konularda sozleşmeli personel calıştırabilir. Bu suretle

calıştırılacakların unvanı, sayısı, ucretleri ile diğer hususlar, Bakanlar Kurulunca belirlenir.

(5) Bu Kanun kapsamındaki işler ile ilgili olarak valilikler, belediyeler ve diğer kamu kurumları

personelinden Bakanlık emrinde gecici olarak gorevlendirilenler hakkında 657 sayılı Kanunun ek 8 inci

maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan sure sınırlaması uygulanmaz.

(6) Bu Kanun uyarınca yapılacak anlaşmaların usul ve esasları Bakanlıkca belirlenir.

(7) Riskli yapıların tespit edilmesine veya ettirilmesine dair usul ve esaslar, risklilik kriterleri, riskli

yapıların tespitinde ve itirazların değerlendirilmesinde gorev alacak teknik heyet ve diğer komisyonlar

ile bu Kanunun uygulanmasına dair diğer usul ve esaslar, Bakanlıkca hazırlanacak yonetmelikler ile

duzenlenir.

– 40 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Hukumetin Teklif Ettiği Metin)

(9) Bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sozleşme, devir ve tesciller ile uygulamalar, noter

harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harclar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, doner sermaye

ucreti ve diğer ucretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paralar ise banka ve sigorta

muameleleri vergisinden mustesnadır.

(10) Gercek kişilerce ve ozel hukuk tuzel kişilerince uygulamada bulunulan riskli alanlardaki

yapıların mevcut alanları icin daha once belediyelerce alınan harc ve ucretlere ilave olarak, sadece

kullanım maksadı değişiklikleri ile yapı alanındaki artışlar icin hesaplanan harc ve ucret farkları alınır.

(11) Bu Kanunda belirtilen iş, işlem ve hizmetlere tahsis edilmiş olan taşınır ve taşınmazlar ile her

turlu hak ve alacaklar, para ve para hukmundeki kıymetli evrak, kamu yararı amacına tahsis edilmiş

sayılır ve bunlar hakkında haciz ve tedbir uygulanamaz.

(12) Bakanlık, bu Kanun kapsamındaki uygulamalarda kullanılmak uzere donuşum projeleri ozel

hesabından TOKİ, İdare ve İller Bankası Anonim Şirketine kaynak aktarabilir. İller Bankası Anonim

Şirketine aktarılan kaynak, Bankanın gelir ve gider hesapları ile ilişkilendirilmeksizin Donuşum Projeleri

Ozel Hesabının işleyişine ilişkin usul ve esaslar cercevesinde kullanılır.

(13) Bu maddede ongorulen gelirler, bu Kanunun amacları dışında kullanılamaz.

Çeşitli hükümler

MADDE 8-

(1) Bu Kanun uyarınca kamu kaynağı kullanılarak gercekleştirilen her turlu mal ve

hizmet alımları ile yapım işleri, 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde

belirtilen hallere dayanan işlerden sayılır.

(2) Bakanlık, TOKİ ve İdare; danışmanlık, yazılım, araştırma, her tur ve olcekte harita, etut, proje,

kadastro, kamulaştırma, mikro bolgeleme, risk yonetimi ve sakınım planı calışmalarını, her tur ve olcekte

plan yapımı ve imar uygulaması işlerini ve donuşum uygulamalarını, 4734 sayılı Kanun kapsamındaki

idareler ile akdedecekleri protokoller cercevesinde 4734 sayılı Kanuna tabi olmaksızın ortak hizmet

uygulamaları suretiyle de gercekleştirebilirler.

(3) Riskli yapıların tespiti, tahliyesi ve yıktırma iş ve işlemleri ile değerleme işlemlerini

engelleyenler hakkında, işlenen fiil ve halin durumuna gore 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Turk Ceza

Kanununun ilgili hukumleri uyarınca Cumhuriyet başsavcılığına suc duyurusunda bulunulur. Riskli

yapıların tespiti, bu yapıların tahliyesi ve yıktırılması iş ve işlemlerine dair gorevlerinin gereklerini

yerine getirmeyen kamu gorevlileri hakkında, tabi oldukları ceza ve disiplin hukumleri uygulanır.

(4) Bakanlık, TOKİ ve İdare; bu Kanun kapsamındaki uygulamalarda, uygulama suresini aşmamak

kaydı ile 657 sayılı Kanun ile diğer kanunların sozleşmeli personel calıştırılmasına dair hukumlerine

bağlı kalmaksızın, ozel bilgi ve ihtisas gerektiren konularda sozleşmeli personel calıştırabilir. Bu suretle

calıştırılacakların unvanı, sayısı, ucretleri ile diğer hususlar, Bakanlar Kurulunca belirlenir.

(5) Bu Kanun kapsamındaki işler ile ilgili olarak valilikler, belediyeler ve diğer kamu kurumları

personelinden Bakanlık emrinde gecici olarak gorevlendirilenler hakkında 657 sayılı Kanunun ek 8 inci

maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan sure sınırlaması uygulanmaz.

(6) Bu Kanun uyarınca yapılacak anlaşmaların usul ve esasları Bakanlıkca belirlenir.

(7) Riskli yapıların tespit edilmesine veya ettirilmesine dair usul ve esaslar, risklilik kriterleri, riskli

yapıların tespitinde ve itirazların değerlendirilmesinde gorev alacak teknik heyet ve diğer komisyonlar

ile bu Kanunun uygulanmasına dair diğer usul ve esaslar, Bakanlıkca hazırlanacak yonetmelikler ile

duzenlenir.

– 41 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun Kabul Ettiği Metin)

Uygulanmayacak mevzuat

MADDE 9-

(1) Bu Kanun uyarınca yapılacak olan planlar, 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar

Kanununda ve imara ilişkin hukumler ihtiva eden ozel kanunlar da dahil olmak uzere diğer mevzuatta

belirtilen kısıtlamalara ve askı ilan surelerine tabi değildir. Bu Kanuna tabi riskli yapılar, riskli alanlar

ve rezerv yapı alanları hakkında 7269 sayılı Kanunun uygulanıyor olması bu Kanunun uygulanmasına

engel teşkil etmez.

(2) Bu Kanun kapsamındaki alanlarda bu Kanunun ongorduğu uygulamaların zaruri kılması halinde,

bu uygulamaların gerektirdiği iş ve işlemler hakkında;

a) 26/1/1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında

Kanunun,

b) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun,

c) Afete maruz bolgeye ilişkin hukumleri saklı kalmak kaydıyla 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı

Umumi Hayata Muessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun,

c) 28/12/1960 tarihli ve 189 sayılıMilli Savunma Bakanlığı İskan İhtiyacları İcin Sarfiyat İcrası ve

Bu Bakanlıkca Kullanılan Gayrimenkullerden Luzumu Kalmıyanların Satılmasına Salahiyet Verilmesi

Hakkında Kanunun,

d) 18/12/1981 tarihli ve 2565 sayılı Askeri Yasak Bolgeler ve Guvenlik Bolgeleri Kanununun,

e) 12/3/1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun,

f) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kultur ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun,

g) 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanununun,

ğ) 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununun,

h) 16/6/2005 tarihli ve 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kulturel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek

Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanunun,

ı) 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun,

bu Kanunun uygulanmasını engelleyici hukumleri ve diğer kanunların bu Kanuna aykırı hukumleri

uygulanmaz. Ancak, bu Kanunun ongorduğu uygulamalar sırasında, bahsedilen kanunların amacları ayrıca

gozetilir. Uygulamalar icin 6831 sayılı Kanuna tabi alanların kullanılması zaruri olduğu takdirde, başka

yerlerde en az bu alanlar kadar alanın ağaclandırılması, 3573 sayılı Kanuna tabi alanların kullanılması

zaruri olduğu takdirde de, başka yerlerde en az bu alanlar kadar alanın zeytinlik alan haline getirilmesi

mecburidir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Diğer Mevzuatta Yapılan Değişiklikler ve Son Hükümler

MADDE 10-

6831 sayılı Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir.

“EK MADDE 13- Şhrin icindeki veya yakı cevresindeki ormanlı alanları afetler oncesinde

piknik alanı mesire yeri ve afet sonrasıda gecici barıma yeri olarak kullanımasıicin, Orman Genel

Mudurluğnce veya bu Genel Mudurluğn uygun gormesi halinde talepte bulunan idarelerce altyapıhizmetleri verilir.”

MADDE 11-

775 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi aşağıdaki şekilde

değiştirilmiş, aynı maddeye birinci fıkradan sonra gelmek uzere aşağıdaki fıkra eklenmiş ve sonraki

fıkralar buna gore teselsul ettirilmiştir.

– 42 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Hukumetin Teklif Ettiği Metin)

Uygulanmayacak mevzuat

MADDE 9-

(1) Bu Kanun uyarınca yapılacak olan planlar, 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar

Kanununda ve imara ilişkin hukumler ihtiva eden ozel kanunlar da dahil olmak uzere diğer mevzuatta

belirtilen kısıtlamalara tabi değildir. Bu Kanuna tabi riskli yapılar, riskli alanlar ve rezerv yapı alanları

hakkında 7269 sayılı Kanunun uygulanıyor olması bu Kanunun uygulanmasına engel teşkil etmez.

(2) Bu Kanun kapsamındaki alanlarda bu Kanunun ongorduğu uygulamaların zaruri kılması halinde,

bu uygulamaların gerektirdiği iş ve işlemler hakkında;

a) 26/1/1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında

Kanunun,

b) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun,

c) Afete maruz bolgeye ilişkin hukumleri saklı kalmak kaydıyla 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı

Umumi Hayata Muessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun,

c) 28/12/1960 tarihli ve 189 sayılıMilli Savunma Bakanlığı İskan İhtiyacları İcin Sarfiyat İcrası ve

Bu Bakanlıkca Kullanılan Gayrimenkullerden Luzumu Kalmıyanların Satılmasına Salahiyet Verilmesi

Hakkında Kanunun,

d) 18/12/1981 tarihli ve 2565 sayılı Askeri Yasak Bolgeler ve Guvenlik Bolgeleri Kanununun,

e) 12/3/1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun,

f) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kultur ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun,

g) 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanununun,

ğ) 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununun,

h) 16/6/2005 tarihli ve 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kulturel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek

Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanunun,

ı) 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun,

i) Geri gorunum ve etkilenme bolgeleri bakımından 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğazici

Kanununun,

bu Kanunun uygulanmasını engelleyici hukumleri ve diğer kanunların bu Kanuna aykırı hukumleri

uygulanmaz. Ancak, bu Kanunun ongorduğu uygulamalar sırasında, bahsedilen kanunların amacları

ayrıca gozetilir. Uygulamalar icin 6831 sayılı Kanuna tabi alanların kullanılması zaruri olduğu takdirde,

başka yerlerde en az bu alanlar kadar alanın ağaclandırılması, 3573 sayılı Kanuna tabi alanların

kullanılması zaruri olduğu takdirde de, başka yerlerde en az bu alanlar kadar alanın zeytinlik alan haline

getirilmesi mecburidir.

(3) 2863 sayılı Kanun ve 5366 sayılı Kanun kapsamındaki alanlarda uygulamada bulunulması

halinde alanın sit statusu de gozetilerek Kultur ve Turizm Bakanlığının goruşu alınır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Diğer Mevzuatta Yapılan Değişiklikler ve Son Hükümler

MADDE 10-

6831 sayılı Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir.

“EK MADDE 13- Şhrin icindeki veya yakı cevresindeki ormanlı alanları afetler oncesinde

piknik alanı mesire yeri ve afet sonrasıda gecici barıma yeri olarak kullanımasıicin, Orman Genel

Mudurluğnce veya bu Genel Mudurluğn uygun gormesi halinde talepte bulunan idarelerce altyapıhizmetleri verilir.”

MADDE 11-

775 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi aşağıdaki şekilde

değiştirilmiş, aynı maddeye birinci fıkradan sonra gelmek uzere aşağıdaki fıkra eklenmiş ve sonraki

fıkralar buna gore teselsul ettirilmiştir.

– 43 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun Kabul Ettiği Metin)

“a) Gecekondunun sahibi ise, gecekondusuna karşıı gelecek şkilde, borclanma suretiyle veya

sair şkillerde konut verilinceye veya nakde donuşurulup odeninceye veya konut yapmak uzere arsa

tahsis edilip luzumu halinde kredisi sağanmak suretiyle, 27 nci maddedeki sure ve şrtlara uygun olarak

konutunu yapıcaya kadar,”

“Birinci fıra kapsamıdaki uygulamalarda, yonetmelik ile belirlenen şrtlara gore nakdi yardı

yapıabilir.”

MADDE 12-

2942 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının birinci cumlesi ile aynı

maddenin sekizinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve maddeye onbirinci fıkradan sonra gelmek

uzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Turk Muhendis ve Mimar OdalarıBirliğne bağımeslek odalarıı her biri tarafıdan, uyelerinin

oturduklarıyer gozonunde bulundurularak; illerden nufusu beşuzbinin altıda olanlar icin yirmibeşila

elli, nufusu beşuzbin ila birmilyon arasıda olanlar icin elli ila yuz, nufusu birmilyon ila ucmilyon

arasıda olanlar icin yuz ila yuzelli, nufusu ucmilyonun uzerinde olanlar icin yuzelli ila ucyuzelli bilirkiş

ve ayrıa il merkezleri icin il idare kurullarıve ilceler icin ilce idare kurullarıtarafıdan, bu bolgelerde

oturan ve muhendis veya mimar olan taşımaz mal sahipleri veya kiracıar arasıdan nufusa gore

belirlenen bilirkiş sayıarıı en az ucte biri kadar bilirkiş, her yı Ocak ayıı ilk haftasıda secilerek

isim ve adreslerini belirten listeler valiliklere verilir.”

“Taraflar, mahkemelere bildirilen listelerde yazııolanlar ve yukarıaki fırada belirtilen kimseler

arasıdan bilirkiş secmekte anlaşmadılarıtakdirde; bilirkişler, hakimin kararıile tayin edilen gun ve

saatte, valilikce, tarafları huzurunda ve gelmeyenin gıabıda kura yolu ile secilir. Valilik, kuranı adil

olarak yapıabilmesi icin gerekli tedbirleri alı. Kuraya ilişin itirazlar, davanı gorulduğ mahkemece

karara bağanı.”

“Sermaye PiyasasıKuruluna kayılıolarak faaliyet gosteren lisanslıdeğrleme kuruluşarıı isim

ve adreslerini belirten listeler, her yı Ocak ayıicinde, ikinci fıradaki mahkemelere bildirilmek uzere

Sermaye PiyasasıKurulunca valiliklere gonderilir. Yeterli sayıa değrleme uzmanıbulunan yerlerde,

10 uncu maddede ongorulen değr tespitleri, bilirkiş sıatıla oncelikle Sermaye PiyasasıKurulundan

lisanslıdeğrleme uzmanlarıa, taşımaz gelişirme konusunda yuksek lisans veya doktora yapmışolan

uzmanlara veya idarenin belirleyeceğ uzmanlara yaptııı.”

MADDE 13-

2/3/1984 tarihli ve 2985 sayılı Toplu Konut Kanununun 2 nci maddesinin birinci

fıkrasına (f) bendinden sonra gelmek uzere aşağıdaki bent eklenmiş ve mevcut (g) bendi (h) bendi olarak

teselsul ettirilmiştir.

“g) Ek 1 inci maddenin birinci fırasıı (m) bendi kapsamıda; talep edilen proje ve uygulamaları

İarece yapımasıveya yaptıımasıicin imzalanan protokollerle belirlenen inşat bedelinin yuzde

ucunden az, yuzde onundan fazla olmamak uzere, ilgili kurum ve kuruluşardan alıacak olan idare

hizmet payıtutarlarıdan,”

MADDE 14-

3194 sayılı Kanuna aşağıdaki maddeler eklenmiştir.

“EK MADDE 5- 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayııBelediye Kanunu ve bu Kanuna gore cıarıacak

yonetmeliklerden imar uygulamalarıa ilişin olanlar, bu Kanun ile bu Kanun uyarıca yururluğ

konulan yonetmelikler ve beldenin şrtlarıda gozetilerek, Cevre ve Şhircilik Bakanlığıtarafıdan

onaylandıtan sonra Resmi Gazete’de yayılanarak yururluğ girer.”

“GECİİMADDE 14- Bu maddenin yururluğ girdiğ tarihten once belediyelerce imar

uygulamalarıa ilişin olarak cıarımışolan yonetmelikler, ek 5 inci maddedeki esaslar cercevesinde

bu maddenin yayııtarihinden itibaren en gec bir yı icinde hazılanarak anıan maddedeki usule gore

yururluğ konulacak yonetmeliklerle değşirilir. Aksi takdirde, anıan yonetmelikler bir yılı surenin

bittiğ tarih itibarıla yururlukten kalkar.”

– 44 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Hukumetin Teklif Ettiği Metin)

“a) Gecekondunun sahibi ise, gecekondusuna karşıı gelecek şkilde, borclanma suretiyle veya

sair şkillerde konut verilinceye veya nakde donuşurulup odeninceye veya konut yapmak uzere arsa

tahsis edilip luzumu halinde kredisi sağanmak suretiyle, 27 nci maddedeki sure ve şrtlara uygun olarak

konutunu yapıcaya kadar,”

“Birinci fıra kapsamıdaki uygulamalarda, yonetmelik ile belirlenen şrtlara gore nakdi yardı

yapıabilir.”

MADDE 12-

2942 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının birinci cumlesi aşağıdaki

şekilde değiştirilmiş ve maddeye onbirinci fıkradan sonra gelmek uzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Turk Muhendis ve Mimar OdalarıBirliğne bağımeslek odalarıı her biri tarafıdan, uyelerinin

oturduklarıyer gozonunde bulundurularak; illerden nufusu beşuzbinin altıda olanlar icin yirmibeşila

elli, nufusu beşuzbin ila birmilyon arasıda olanlar icin elli ila yuz, nufusu birmilyon ila ucmilyon

arasıda olanlar icin yuz ila yuzelli, nufusu ucmilyonun uzerinde olanlar icin yuzelli ila ucyuzelli bilirkiş

ve ayrıa il merkezleri icin il idare kurullarıve ilceler icin ilce idare kurullarıtarafıdan, bu bolgelerde

oturan ve muhendis veya mimar olan taşımaz mal sahipleri veya kiracıar arasıdan nufusa gore

belirlenen bilirkiş sayıarıı en az ucte biri kadar bilirkiş, her yı Ocak ayıı ilk haftasıda secilerek

isim ve adreslerini belirten listeler valiliklere verilir.”

“Sermaye PiyasasıKuruluna kayılıolarak faaliyet gosteren lisanslıdeğrleme kuruluşarıı isim

ve adreslerini belirten listeler, her yı Ocak ayıicinde, ikinci fıradaki mahkemelere bildirilmek uzere

Sermaye PiyasasıKurulunca valiliklere gonderilir. Yeterli sayıa değrleme uzmanıbulunan yerlerde,

10 uncu maddede ongorulen değr tespitleri, bilirkiş sıatıla oncelikle Sermaye PiyasasıKurulundan

lisanslıdeğrleme uzmanlarıa, taşımaz gelişirme konusunda yuksek lisans veya doktora yapmışolan

uzmanlara veya idarenin belirleyeceğ uzmanlara yaptııı.”

MADDE 13-

2/3/1984 tarihli ve 2985 sayılı Toplu Konut Kanununun 2 nci maddesinin birinci

fıkrasına (f) bendinden sonra gelmek uzere aşağıdaki bent eklenmiş ve mevcut (g) bendi (h) bendi olarak

teselsul ettirilmiştir.

“g) Ek 1 inci maddenin birinci fırasıı (m) bendi kapsamıda; talep edilen proje ve uygulamaları

İarece yapımasıveya yaptıımasıicin imzalanan protokollerle belirlenen inşat bedelinin yuzde

ucunden az, yuzde onundan fazla olmamak uzere, ilgili kurum ve kuruluşardan alıacak olan idare

hizmet payıtutarlarıdan,”

MADDE 14-

3194 sayılı Kanuna aşağıdaki maddeler eklenmiştir.

“EK MADDE 5- 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayııBelediye Kanunu ve bu Kanuna gore cıarıacak

yonetmeliklerden imar uygulamalarıa ilişin olanlar, bu Kanun ile bu Kanun uyarıca yururluğ

konulan yonetmelikler ve beldenin şrtlarıda gozetilerek, Cevre ve Şhircilik Bakanlığıtarafıdan

onaylandıtan sonra Resmi Gazete’de yayılanarak yururluğ girer.”

“GECİİADDE 14- Bumaddenin yururluğ girdiğ tarihten once belediyelerce imar uygulamalarıa

ilişin olarak cıarımışolan yonetmelikler, ek 5 inci maddedeki esaslar cercevesinde bu maddenin yayııtarihinden itibaren en gec bir yı icinde hazılanarak anıan maddedeki usule gore yururluğ konulacak

yonetmeliklerle değşirilir. Aksi takdirde, anıan yonetmelikler bir yılı surenin bittiğ tarih itibarıla

yururlukten kalkar.”

– 45 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun Kabul Ettiği Metin)

MADDE 15-

5366 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının birinci, ikinci ve ucuncu

cumleleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı Kanunun 4 uncu maddesine birinci fıkradan sonra gelmek

uzere aşağıdaki fıkra eklenmiş ve sonraki fıkralar buna gore teselsul ettirilmiştir.

“Yenileme alanları il ozel idarelerinde il genel meclisinin ve belediyelerde belediye meclisinin uye tam

sayııı salt coğnluğnun kararıile belirlenir. İ ozel idaresinde il genel meclisince ve buyukşhirler

dışıdaki belediyelerde belediye meclisince bu konuda alıan kararlar, Cevre ve Şhircilik Bakanlığıı

teklifi ile Bakanlar Kuruluna sunulur. Buyukşhirlerde ise ilce belediye meclislerince alıan kararlar,

buyukşhir belediye meclisince onaylanmasıuzerine Cevre ve Şhircilik Bakanlığıı teklifi ile Bakanlar

Kuruluna sunulur.”

“Kamu hizmeti icin ayrıan alanlar haric olmak uzere, yenileme alanısıılarıicinde toplu yapıolarak sıılarıimar ve parselasyon planlarıda belirlenmek kaydıla, yapııveya yapıı imar

parsellerine belediye veya il ozel idaresi ve diğr ilgili kurullar tarafıdan tasdik edilen mimari projelere

uygun olarak 23/6/1965 tarihli ve 634 sayııKatMulkiyeti Kanununun toplu yapıa ilişin hukumlerine

gore toplu yapıolarak tek bir kat mulkiyeti tesis edilebilir. Belediyeler ve il ozel idareleri; bu alanlar

icindeki parsel maliklerinin sosyal altyapıve tesisleri, ortak kullanı yerleri, sosyal tesis ve hizmetlere

ilişin alanlarıkullanma ve yararlanma şrtlarıile masraflarıa katıma usullerine ilişin işetme projeleri

hazılayarak tapu sicilinin beyanlar hanesinde belirtmelerini isteyebileceğ gibi, hazılanmışolan

restorasyon ve restitusyon projelerine uygun olarak irtifak hakkıtesisi veya parselasyon planlarıyapımak

suretiyle 634 sayııKanunun 12 nci maddesinde belirtilen belgelerin toplu yapıilişisini gosterir şkilde

hazılanı 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayııTebligat Kanunu hukumleri uyarıca ilan edilmesinden ve

kesinleşesinden sonra kat mulkiyeti ve kat irtifakııre’sen tapu siciline tescil ettirmeye yetkilidir.”

MADDE 16-

3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 73 uncu maddesinin birinci

fıkrasının ikinci cumlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, ucuncu cumlesi yururlukten kaldırılmış ve aynı

maddenin ucuncu fıkrasının birinci cumlesi yururlukten kaldırılmıştır.

“Bir alanı kentsel donuşm ve gelişm alanıolarak ilan edilebilmesi; yukarıa sayıan hususlardan birinin

veya birkacıı gercekleşesine, bu alanı belediye veya mucavir alan sıılarıicerisinde bulunmasıa

ve belediyenin talebi ve Cevre ve Şhircilik Bakanlığıı teklifi uzerine Bakanlar Kurulunca bu yonde

karar alımasıa bağıı.”

MADDE 17-

19/9/2006 tarihli ve 5543 sayılı İskan Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

“EKMADDE 1- (1) Afet riski veya fen, sanat ve sağı kurallarıa aykııı sebebiyle veya Bakanlar

Kurulunca belirlenen ozel proje alanlarıda gercekleşirilecek olan yeniden iskan uygulamalarıda,

buralardaki yerleşm merkezlerinde yaşyan ailelerin daha elverişi yerlerde iskanlarıile koye donuş

– 46 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Hukumetin Teklif Ettiği Metin)

MADDE 15-

5366 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının birinci, ikinci ve ucuncu

cumleleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı Kanunun 4 uncu maddesine birinci fıkradan sonra gelmek

uzere aşağıdaki fıkra eklenmiş ve sonraki fıkralar buna gore teselsul ettirilmiştir.

“Yenileme alanları il ozel idarelerinde il genel meclisinin ve belediyelerde belediye meclisinin uye

tam sayııı salt coğnluğnun kararıile belirlenir. İ ozel idaresinde il genel meclisince ve

buyukşhirler dışıdaki belediyelerde belediye meclisince bu konuda alıan kararlar, Cevre ve Şhircilik

Bakanlığıı teklifi ile Bakanlar Kuruluna sunulur. Buyukşhirlerde ise ilce belediye meclislerince alıan

kararlar, buyukşhir belediye meclisince onaylanmasıuzerine Cevre ve Şhircilik Bakanlığıı teklifi

ile Bakanlar Kuruluna sunulur.”

“Kamu hizmeti icin ayrıan alanlar haric olmak uzere, yenileme alanısıılarıicinde toplu yapıolarak

sıılarıimar ve parselasyon planlarıda belirlenmek kaydıla, yapııveya yapıı imar parsellerine

belediye veya il ozel idaresi ve diğr ilgili kurullar tarafıdan tasdik edilen mimari projelere uygun olarak

23/6/1965 tarihli ve 634 sayııKatMulkiyeti Kanununun toplu yapıa ilişin hukumlerine gore toplu yapıolarak tek bir kat mulkiyeti tesis edilebilir. Belediyeler ve il ozel idareleri; bu alanlar icindeki parsel

maliklerinin sosyal altyapıve tesisleri, ortak kullanı yerleri, sosyal tesis ve hizmetlere ilişin alanlarıkullanma ve yararlanma şrtlarıilemasraflarıa katıma usullerine ilişin işetme projeleri hazılayarak tapu

sicilinin beyanlar hanesinde belirtmelerini isteyebileceğ gibi, hazılanmışolan restorasyon ve restitusyon

projelerine uygun olarak irtifak hakkıtesisi veya parselasyon planlarıyapımak suretiyle 634 sayııKanunun

12 nci maddesinde belirtilen belgelerin toplu yapıilişisini gosterir şkilde hazılanı 11/2/1959 tarihli ve

7201 sayııTebligat Kanunu hukumleri uyarıca ilan edilmesinden ve kesinleşesinden sonra katmulkiyeti

ve kat irtifakııre’sen tapu siciline tescil ettirmeye yetkilidir.”

MADDE 16-

5366 sayılı Kanunun 3 uncu maddesinin dokuzuncu fıkrasından ve 4 uncu maddesinin

mevcut ucuncu fıkrasından sonra gelmek uzere aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

“Yenileme projelerinin gerektirdiğ uygulamalar, verilen sure icinde yapımalikince yapımadığıtakdirde, il ozel idaresi veya belediye tarafıdan yapıarak masrafıyapımalikinden tahsil edilir. İ ozel

idaresi veya belediye tarafıdan, yapımalikinin uygulama masraflarııodemesini kolaylaşıııtedbirler

alıabilir. Bu tedbirlere ilişin usul ve esaslar yonetmelikle duzenlenir.”

“Bu Kanun kapsamıda acıacak kamulaşıma bedelinin tespiti ve taşımaz malı tesciline ilişin

davalarda gorev alacak bilirkişler, 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayııSermaye PiyasasıKanununa tabi

olarak faaliyet gosteren değrleme uzmanlarıarasıdan secilir. Bu uzmanlar, Sermaye PiyasasıKurulu

tarafıdan oluşurulan değrleme standartlarııesas alarak raporlarııduzenler.”

MADDE 17-

3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 73 uncu maddesinin birinci

fıkrasının ucuncu cumlesinde yer alan “yapıabilmesi Bakanlar Kurulu kararıa bağıı.” ibaresi

“yapıabilmesi icin ilgili belediyenin talebi ve Cevre ve Şhircilik Bakanlığıı teklifi uzerine Bakanlar

Kurulunca bu yonde karar alımasışrttı.” şklinde değşirilmişir.

MADDE 18-

19/9/2006 tarihli ve 5543 sayılı İskan Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

“EKMADDE 1- (1) Afet riski veya fen, sanat ve sağı kurallarıa aykııı sebebiyle veya Bakanlar

Kurulunca belirlenen ozel proje alanlarıda gercekleşirilecek olan yeniden iskan uygulamalarıda,

buralardaki yerleşm merkezlerinde yaşyan ailelerin daha elverişi yerlerde iskanlarıile koye donuş

– 47 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun Kabul Ettiği Metin)

projeleri cercevesindeki iskan calışmaları; ilgili proje icin alınan Bakanlar Kurulu kararında belirtilen

hak sahipliği ve borclandırma usul ve esaslarına gore, Bakanlar Kurulunca tespit edilen orman veya mera

vasıflı alanlardan ve Hazinenin ozel mulkiyetinde veya Devletin hukum ve tasarrufu altında bulunan

taşınmazlardan uygun gorulen yeni yerleşim yerlerinde, bu Kanun hukumlerine gore yapılır.

(2) Bu madde kapsamındaki uygulamalara ilişkin talebin diğer kamu kurum veya kuruluşlarından

gelmesi halinde, alt yapı hizmetleri de dahil olmak uzere yeniden yerleşim icin gerekli gorulen her turlu

odenek, Bakanlığın goruşu alınarak ana projeyi yuruten kuruluşun butcesine konulur ve ihtiyac duyulan

odenek, Bakanlık butcesine ilgili kuruluş tarafından transfer edilir.”

MADDE 18-

29/6/2011 tarihli ve 644 sayılı Cevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Gorevleri

Hakkında Kanun Hukmunde Kararnamenin;

a) 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e), (f) ve (ğ) bentleri aşağıdaki şekilde, (h) bendinde yer alan

“dort ay icerisinde” ibaresi “iki ay icinde” şklinde değşirilmiş anıan fıraya (m) bendinden sonra

gelmek uzere aşğıaki bent eklenmişve mevcut (n) bendi (o) bendi olarak teselsul ettirilmişir.

“e) Bakanlığı gorev alanıa giren konularda her turlu etut, plan, proje, maliyet hesaplarııve

yapı işerini yapmak veya yaptımak.

f) Yapıdenetimi sistemini oluşurarak 29/6/2001 tarihli ve 4708 sayııYapıDenetimi Hakkıda

Kanun ile Bakanlığ verilen gorevleri yapmak, kamu kurum ve kuruluşarıtarafıdan yapıan veya

yaptııanlar da dahil olmak uzere yapıarı can ve mal emniyeti ile mevzuata ve tekniğne uygunluk

bakııdan denetimini yapmak veya yaptımak, tespit edilen aykııı ve noksanlıları giderilmesini

istemek ve sağamak; yapıarda enerji verimliliğni artıııduzenlemeleri yapmak, buna ilişin

faaliyetleri yonetmek ve izlemek; yapımalzemelerinin denetimine ve uygunluk değrlendirmesine ilişin

işve işemleri yapmak.”

“ğ Gecekondu, kııalanlarıve tesisleri ile niteliğnin bozulmasınedeniyle orman ve mera dışıa

cıarıan alanlar dahil kentsel ve kısal alan ve yerleşelerde yapıacak iyileşirme, yenileme ve donuşm

uygulamalarıda idarelerce uyulacak usul ve esaslarıbelirlemek; Bakanlıca belirlenen finans ve ticaret

merkezleri, fuar ve sergi alanları eğence merkezleri, şhirlerin ana girişduzenlemeleri gibi şhirlerin

marka değrini artımaya ve şhrin gelişesine katkısağayacak ozel proje alanlarıve ozel yapı

gerektiren yapıaşalara dair her tur ve olcekte etut, harita, plan, parselasyon planıve yapıprojelerini

yapmak, yaptımak, onaylamak, kamulaşıma ve ruhsat işerinin gercekleşirilmesini sağamak, yapıkullanma izinlerini vermek ve bu alanlarda kat mulkiyeti kurulmasııtemin etmek; 2/3/1984 tarihli ve

2985 sayııToplu Konut Kanunu ile 20/7/1966 tarihli ve 775 sayııGecekondu Kanunu uyarıca Toplu

Konut İaresi Başanlığıtarafıdan yapıan uygulamalara ilişin her tur ve olcekte etut, harita, plan ve

parselasyon planlarııyapmak, yaptımak, onaylamak, ruhsat işerini gercekleşirmek, yapıkullanma

izinlerini vermek ve bu alanlarda kat mulkiyetinin kurulmasıısağamak.”

“n) 23/9/1980 tarihli ve 2302 sayııAtaturk’un Doğmunun 100 uncu Yııı Kutlanmasıve

“Ataturk KulturMerkezi Kurulması” Hakkıda Kanunla belirlenen Ataturk KulturMerkezi alanıile bu

alanda bulunan tesis ve binalarla ilgili her turlu tasarrufta bulunmak.”

b) 6 nci maddesinin birinci fırasıı (d) bendinde ve eki (I) sayııCetvelde yer alan “AltyapıHizmetleri” ibareleri “Altyapıve Kentsel Donuşm Hizmetleri” şklinde değşirilmişir.

c) 7 nci maddesinin birinci fırasıı (e) bendi aşğıaki şkilde değşirilmişir.

– 48 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Hukumetin Teklif Ettiği Metin)

projeleri cercevesindeki iskan calışmaları; ilgili proje icin alınan Bakanlar Kurulu kararında belirtilen

hak sahipliği ve borclandırma usul ve esaslarına gore, Bakanlar Kurulunca tespit edilen orman veya mera

vasıflı alanlardan ve Hazinenin ozel mulkiyetinde veya Devletin hukum ve tasarrufu altında bulunan

taşınmazlardan uygun gorulen yeni yerleşim yerlerinde, bu Kanun hukumlerine gore yapılır.

(2) Bu madde kapsamındaki uygulamalara ilişkin talebin diğer kamu kurum veya kuruluşlarından

gelmesi halinde, alt yapı hizmetleri de dahil olmak uzere yeniden yerleşim icin gerekli gorulen her turlu

odenek, Bakanlığın goruşu alınarak ana projeyi yuruten kuruluşun butcesine konulur ve ihtiyac duyulan

odenek, Bakanlık butcesine ilgili kuruluş tarafından transfer edilir. Afet riski altındaki alanların

donuşturulmesi hizmetleri icin kanun ile ongorulen donuşum projeleri ozel hesabından bu madde

kapsamındaki uygulamalarda kullanılmak uzere kaynak aktarılabilir.”

MADDE 19-

29/6/2011 tarihli ve 644 sayılı Cevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Gorevleri

Hakkında Kanun Hukmunde Kararnamenin;

a) 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e), (f) ve (ğ) bentleri aşağıdaki şekilde, (h) bendinde yer alan

“dort ay icerisinde” ibaresi “iki ay icinde” şklinde değşirilmiş anıan fıraya (m) bendinden sonra

gelmek uzere aşğıaki bent eklenmişve mevcut (n) bendi (o) bendi olarak teselsul ettirilmişir.

“e) Bakanlığı gorev alanıa giren konularda her turlu etut, plan, proje, maliyet hesaplarııve

yapı işerini yapmak veya yaptımak.

f) Yapıdenetimi sistemini oluşurarak 29/6/2001 tarihli ve 4708 sayııYapıDenetimi Hakkıda Kanun

ile Bakanlığ verilen gorevleri yapmak ve kamu kurumve kuruluşarıtarafıdan yapıan veya yaptııanlar

da dahil olmak uzere yapıarı can ve mal emniyeti ile mevzuata ve tekniğne uygunluk bakııdan

denetimini yapmak veya yaptımak, tespit edilen aykııı ve noksanlıları giderilmesini istemek ve

sağamak; yapıarda enerji verimliliğni artıııduzenlemeleri yapmak, buna ilişin faaliyetleri yonetmek

ve izlemek; yapıalzemelerinin denetimine ve uygunluk değrlendirmesine ilişin işve işemleri yapmak.”

“ğ Gecekondu, kııalanlarıve tesisleri ile niteliğnin bozulmasınedeniyle orman ve mera dışıa

cıarıan alanlar dahil kentsel ve kısal alan ve yerleşelerde yapıacak iyileşirme, yenileme ve donuşm

uygulamalarıda idarelerce uyulacak usul ve esaslarıbelirlemek; Bakanlıca belirlenen finans ve ticaret

merkezleri, fuar ve sergi alanları eğence merkezleri, şhirlerin ana girişduzenlemeleri gibi şhirlerin

marka değrini artımaya ve şhrin gelişesine katkısağayacak ozel proje alanlarıve ozel yapı

gerektiren yapıaşalara dair her tur ve olcekte etut, harita, plan, parselasyon planıve yapıprojelerini

yapmak, yaptımak, onaylamak, kamulaşıma, ruhsat ve yapı işerinin gercekleşirilmesini sağamak,

yapıkullanma izinlerini vermek ve bu alanlarda kat mulkiyeti kurulmasııtemin etmek; 2/3/1984 tarihli

ve 2985 sayııToplu Konut Kanunu ile 20/7/1966 tarihli ve 775 sayııGecekondu Kanunu uyarıca

Toplu Konut İaresi Başanlığıtarafıdan yapıan uygulamalara ilişin her tur ve olcekte etut, harita,

plan ve parselasyon planlarııyapmak, yaptımak, onaylamak, ruhsat işerini gercekleşirmek, yapıkullanma izinlerini vermek ve bu alanlarda kat mulkiyetinin kurulmasıısağamak.”

“n) 23/9/1980 tarihli ve 2302 sayııAtaturk’un Doğmunun 100 uncu Yııı Kutlanmasıve “Ataturk

Kultur Merkezi Kurulması” Hakkıda Kanunla belirlenen Ataturk Kultur Merkezi alanııiyileşirme,

guzelleşirme, yenileme ve ihya etmek amacıla;Kultur ve TurizmBakanlığıı da goruş alıarak, bu alan

icin her tur ve olcekte etut, harita, plan, parselasyon planıile yapıprojelerini yapmak, yaptımak, onaylamak,

kamulaşıma ve ruhsatlandıma işemleri ile diğr işve işemlerin gercekleşirilmesini sağamak.”

b) 6 ncımaddesinin birinci fırasıı (d) bendinde ve eki (I) sayııCetvelde yer alan “AltyapıHizmetleri” ibareleri “Altyapıve Kentsel Donuşm Hizmetleri” şklinde değşirilmişir.

– 49 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun Kabul Ettiği Metin)

“e) 2 nci maddenin birinci fırasıı (ı bendinde belirtilen konularla ilgili olarak her olcekteki

imar planıve imar uygulamalarıı kentsel tasarı projelerini yapmak, yaptımak ve onaylamak.”

c) 10 uncu maddesinin birinci fırasıı (c) bendi aşğıaki şkilde değşirilmiş (c) bendi ile aynımaddenin ikinci fırasıyururlukten kaldıımışı.

“c) 2 nci maddenin birinci fırasıı (e) bendi ile Bakanlığ verilen gorevleri yurutmek.

d) 11 inci maddesi başığıile birlikte aşğıaki şkilde değşirilmişir.

“Altyapıve Kentsel Donuşm Hizmetleri Genel Mudurluğ

MADDE 11- (1) Altyapıve Kentsel Donuşm Hizmetleri GenelMudurluğnun gorevleri şnlardı:

a) Mahalli idarelerin altyapısistemleri ile ilgili genel planlama, programlama, fizibilite,

projelendirme, işetme, finansman ihtiyacıve yatıı onceliklerine; teknik altyapıtesislerinin mekansal

strateji planlarıile cevre duzeni ve imar planlarıa uygun olarak planlanmasıa, projelendirilmesine ve

yapımasıa ilişin usul ve esaslar ile bu konulardaki her turlu etut, proje, yapıruhsatıve yapıkullanma

iznine ilişin usul ve esaslarıbelirlemek.

b) Teknik altyapıtesisleri ve altyapıbirlikleri kurulmasıkonusunda mahalli idareler arasıda

işirliğ ve koordinasyonu sağamak, rehberlikte bulunmak ve teknik altyapıtesislerine ilişin envanteri

tutmak.

c) 2 nci maddenin birinci fırasıı (ğ bendi kapsamıdaki uygulamalara ilişin her turlu altyapı

katlıve koprulu kavşk gibi yapıarı projelerini yapmak veya yaptımak, bu alanlarda mulk

sahiplerinden altyapıkatıı bedellerinin tahsiline ilişin duzenlemeler yapmak.

c) Gecekondu alanlarıile vasfıı bozulmasıdan dolayıorman ve mera dışıa cıarıan alanlara

ilişin iyileşirme, yenileme ve donuşm uygulamalarıile afet riski altıdaki alanları donuşurulmesine

ilişin mevzuat ve 775 sayııKanun uyarıca ılah, tasfiye, donuşm ve iyileşirme bolgelerinin tespitine,

ilanıa, program ve oncelik sıasıa dair usul ve esaslarıbelirlemek.

d) Donuşm, yenileme ve transfer alanlarıı belirlenmesi, donuşm alanıilan edilen alanlardaki

yapıarı tespiti ile arsa ve arazi duzenleme ve değrleme işve işemlerinin yapımasıısağamak;

donuşm uygulamalarıda hak sahipliğ, uzlaşa, gerektiğnde acele kamulaşıma, paylımulkiyete

ayıma, birleşirme, finansman duzenlemelerinde bulunma, donuşm alanlarıicindeki gayrimenkullerin

değr tespitlerini yapma ve Bakanlıca belirlenen esaslar ve proje cercevesinde hak sahipleri ile

anlaşalar sağama, gerektiğnde yapıruhsatıve yapıkullanma izni verme, kat mulkiyeti tesisi, tescili

ve imar hakkıtransferi ile ilgili işve işemleri yurutmek.

e) 5393 sayııBelediye Kanununun 73 uncu maddesi kapsamıdaki uygulamalara ilişin donuşm

alanıilanıile ilgili işve işemleri yurutmek.

f) Bakan tarafıdan verilen benzeri gorevleri yapmak.”

e) 12 nci maddesinin birinci fırasıı (e) bendi yururlukten kaldıımışı.

MADDE 19-

Ekli (1) sayılı listedeki kadrolar ihdas edilerek 190 sayılı Genel Kadro ve Usulu

Hakkında Kanun Hukmunde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Cevre ve Şehircilik Bakanlığına ait

bolumune eklenmiştir.

MADDE 20-

26/1/2011 tarihli ve 6107 sayılı İller Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanunun

3 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (h) bendine “yapı işerini” ibaresinden sonra gelmek uzere “kendi

kaynaklarııkullanarak” ibaresi eklenmişve aynıKanunun 13 uncu maddesinin ucuncu fırasıı birinci

cumlesinde yer alan “kullanı” ibaresi “kullanabilir” şklinde değşirilmişir.

MADDE 21-

23/9/1980 tarihli ve 2302 sayılı Ataturk’un Doğmunun 100 uncu Yııı Kutlanmasıve “Ataturk Kultur Merkezi Kurulması” Hakkıda Kanunun 3 uncu maddesi ve eki kroki ile 11/8/1983

tarihli ve 2876 sayııAtaturk Kultur, Dil ve Tarih Yuksek Kurumu Kanununun 104 uncu maddesi

yururlukten kaldıımışı.

– 50 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Hukumetin Teklif Ettiği Metin)

c) 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“e) 2 nci maddenin birinci fırasıı (ı bendinde belirtilen konularla ilgili olarak her olcekteki

imar planıve imar uygulamalarıı kentsel tasarı projelerini yapmak, yaptımak ve onaylamak.”

c) 10 uncu maddesinin birinci fırasıı (c) bendi aşğıaki şkilde değşirilmiş (c) bendi ile aynımaddenin ikinci fırasıyururlukten kaldıımışı.

“c) 2 nci maddenin birinci fırasıı (e) bendi ile Bakanlığ verilen gorevleri yurutmek.

d) 11 inci maddesi başığıile birlikte aşğıaki şkilde değşirilmişir.

“Altyapıve Kentsel Donuşm Hizmetleri Genel Mudurluğ

MADDE 11- (1) Altyapıve Kentsel Donuşm Hizmetleri GenelMudurluğnun gorevleri şnlardı:

a)Mahalli idarelerin altyapısistemleri ile ilgili genel planlama, programlama, fizibilite, projelendirme,

işetme, finansman ihtiyacıve yatııonceliklerine; teknik altyapıtesislerininmekansal strateji planlarıile

cevre duzeni ve imar planlarıa uygun olarak planlanmasıa, projelendirilmesine ve yapımasıa ilişin usul

ve esaslar ile bu konulardaki her turlu etut, proje, yapıruhsatıve yapıkullanma iznine ilişin usul ve

esaslarıbelirlemek.

b) Teknik altyapıtesisleri ve altyapıbirlikleri kurulmasıkonusunda mahalli idareler arasıda işirliğ

ve koordinasyonu sağamak, rehberlikte bulunmak ve teknik altyapıtesislerine ilişin envanteri tutmak.

c) 2 nci maddenin birinci fırasıı (ğ bendi kapsamıdaki uygulamalara ilişin her turlu altyapı

katlıve koprulu kavşk gibi yapıarı projelerini yapmak veya yaptımak, bu alanlardamulk sahiplerinden

altyapıkatıı bedellerinin tahsiline ilişin duzenlemeler yapmak.

c) Gecekondu alanlarıile vasfıı bozulmasıdan dolayıorman ve mera dışıa cıarıan alanlara

ilişin iyileşirme, yenileme ve donuşm uygulamalarıile afet riski altıdaki alanları donuşurulmesine

ilişin mevzuat ve 775 sayııKanun uyarıca ılah, tasfiye, donuşm ve iyileşirme bolgelerinin tespitine,

ilanıa, program ve oncelik sıasıa dair usul ve esaslarıbelirlemek.

d) Donuşm, yenileme ve transfer alanlarıı belirlenmesi, donuşm alanıilan edilen alanlardaki

yapıarı tespiti ile arsa ve arazi duzenleme ve değrleme işve işemlerinin yapımasıısağamak;

donuşm uygulamalarıda hak sahipliğ, uzlaşa, gerektiğnde acele kamulaşıma, paylımulkiyete

ayıma, birleşirme, finansman duzenlemelerinde bulunma, donuşm alanlarıicindeki gayrimenkullerin

değr tespitlerini yapma ve Bakanlıca belirlenen esaslar ve proje cercevesinde hak sahipleri ile

anlaşalar sağama, gerektiğnde yapıruhsatıve yapıkullanma izni verme, kat mulkiyeti tesisi, tescili

ve imar hakkıtransferi ile ilgili işve işemleri yurutmek.

e) 5393 sayııBelediye Kanununun 73 uncu maddesi kapsamıdaki uygulamalara ilişin donuşm

alanıilanıile ilgili işve işemleri yurutmek.

f) Bakan tarafıdan verilen benzeri gorevleri yapmak.”

e) 12 nci maddesinin birinci fırasıı (e) bendi yururlukten kaldıımışı.

MADDE 20-

Ekli (1) sayılı listedeki kadrolar ihdas edilerek 190 sayılı Genel Kadro ve Usulu

Hakkında Kanun Hukmunde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Cevre ve Şehircilik Bakanlığına ait

bolumune eklenmiştir.

MADDE 21-

26/1/2011 tarihli ve 6107 sayılı İller Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanunun

3 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (h) bendine “yapı işerini” ibaresinden sonra gelmek uzere “kendi

kaynaklarııkullanarak” ibaresi eklenmişve aynıKanunun 13 uncu maddesinin ucuncu fırasıı birinci

cumlesinde yer alan “kullanı” ibaresi “kullanabilir” şklinde değşirilmişir.

MADDE 22-

23/9/1980 tarihli ve 2302 sayılı Ataturk’un Doğmunun 100 uncu Yııı Kutlanmasıve “Ataturk Kultur Merkezi Kurulması” Hakkıda Kanunun 3 uncu maddesi ve eki kroki ile 11/8/1983

tarihli ve 2876 sayııAtaturk Kultur, Dil ve Tarih Yuksek Kurumu Kanununun 104 uncu maddesi

yururlukten kaldıımışı.

– 51 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun Kabul Ettiği Metin)

MADDE 22-

24/2/1984 tarihli ve 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara

Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 Sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında

Kanun yururlukten kaldırılmıştır.

Devir ve tahsislerin iptali

GEÇİCİ MADDE 1-

(1) 775, 5366 ve 5393 sayılı kanunlar ile 29/4/1969 tarihli ve 1164 sayılı

Arsa Uretimi ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanun, 2985 sayılı Kanun, 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı

Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik

Yapılması Hakkında Kanun ve diğer kanunlar kapsamındaki donuşum ve iyileştirme uygulamaları icin

TOKİ’ye, İareye ve diğr kamu idarelerine tahsis ve devredilmişolup da tahsisin yapıdığıveya

mulkiyetin devredildiğ tarihten itibaren bir yı icinde donuşm ve iyileşirme uygulamasıbaşatımayan

taşımazları tahsisleri re’sen kaldııı ve devir işemi de iptal edilmişsayıarak, tapuda re’sen Hazine

adıa tescil ve Bakanlığı talebi uzerine bu Kanunun ongorduğ amaclar icin kullanımak uzereMaliye

Bakanlığıca Bakanlığ tahsis edilir.

Gerçekleşen dönüşüm gelirleri

GEÇİCİMADDE 2-

(1) 7 nci maddede belirtilen donuşum gelirlerinden 2012 yılında gercekleşen

tutarlar, genel butcenin (B) işaretli cetveline ozel gelir kaydedilir. Gelir kaydedilen bu tutarlar

karşılığında Bakanlık butcesine ozel odenek kaydetmeye Cevre ve Şehircilik Bakanı yetkilidir.

Yürürlük

MADDE 23-

(1) Bu Kanun yayımı tarihinde yururluğe girer.

Yürütme

MADDE 24-

(1) Bu Kanun hukumlerini Bakanlar Kurulu yurutur.

Recep Tayyip Erdoğan

Batbakan

Başbakan Yardımcısı Başbakan Yardımcısı V. Başbakan Yardımcısı

B. Arınç M. Şimşek B. Atalay

Başbakan Yardımcısı Adalet Bakanı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı

B. Bozdağ S. Ergin F. Şahin

Avrupa Birliği Bakanı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Calışma ve Sosyal Guvenlik Bakanı

E. Bağış N. Ergün F. Çelik

Cevre ve Şehircilik Bakanı Dışişleri Bakanı Ekonomi Bakanı

E. Bayraktar A. Davutoğlu M. Z. Çağlayan

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Genclik ve Spor Bakanı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı

T. Yıldız S. Kılıç M. M. Eker

Gumruk ve Ticaret Bakanı İcişleri Bakanı Kalkınma Bakanı

H. Yazıcı İ. N. Şahin C. Yılmaz

Kultur ve Turizm Bakanı Maliye Bakanı Milli Eğitim Bakanı

E. Günay M. Şimşek Ö. Dinçer

Milli Savunma Bakanı Orman ve Su İşleri Bakanı Sağlık Bakanı

İ. Yılmaz V. Eroğlu R. Akdağ

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı

B. Yıldırım

– 52 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Hukumetin Teklif Ettiği Metin)

MADDE 23-

24/2/1984 tarihli ve 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara

Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında

Kanun yururlukten kaldırılmıştır.

Devir ve tahsislerin iptali

GEÇİCİ MADDE 1-

(1) 775, 5366 ve 5393 sayılı kanunlar ile 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı

Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik

Yapılması Hakkında Kanun ve diğer kanunlar kapsamındaki donuşum ve iyileştirme uygulamaları icin

TOKİ’ye, İareye ve diğr kamu idarelerine tahsis ve devredilmişolup da tahsisin yapıdığıveya

mulkiyetin devredildiğ tarihten itibaren iki yı icinde donuşm ve iyileşirme uygulamasıbaşatımayan

taşımazları tahsisleri re’sen kaldııı ve devir işemi de iptal edilmişsayıarak, tapuda re’sen Hazine

adıa tescil ve Bakanlığı talebi uzerine bu Kanunun ongorduğ amaclar icin kullanımak uzereMaliye

Bakanlığıca Bakanlığ tahsis edilir.

Gerçekleşen dönüşüm gelirleri

GEÇİCİMADDE 2-

(1) 7 nci maddede belirtilen donuşum gelirlerinden 2012 yılında gercekleşen

tutarlar, genel butcenin (B) işaretli cetveline ozel gelir kaydedilir. Gelir kaydedilen bu tutarlar karşılığında

Bakanlık butcesine ozel odenek kaydetmeye Cevre ve Şehircilik Bakanı yetkilidir.

Yürürlük

MADDE 24-

(1) Bu Kanunun;

a) 23 uncu maddesi yayımı tarihinden 1 yıl sonra,

b) Diğer hukumleri yayımı tarihinde,

yururluğe girer.

Yürütme

MADDE 25-

(1) Bu Kanun hukumlerini Bakanlar Kurulu yurutur.

– 53 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

(Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun Kabul Ettiği Metin)

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

– 54 –

(1) SAYILI LİSTE

KURUMU

: CEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI

TEŞKİLÂTI

: MERKEZ

İHDAS EDİLEN KADROLARIN

Serbest

Kadro

Sınıfı Unvanı Derecesi Adedi Toplam

GİH Daire Başkanı 1 10 10

TOPLAM 10 10

HUKUMETİN TEKLİF ETTİĞİ METNE EKLİ LİSTE

(1) SAYILI LİSTE

KURUMU

: CEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI

TEŞKİLÂTI

: MERKEZ

İHDAS EDİLEN KADROLARIN

Serbest

Kadro

Sınıfı Unvanı Derecesi Adedi Toplam

GİH Daire Başkanı 1 10 10

TOPLAM 10 10

– 55 –

Turkiye Buyuk Millet Meclisi (S. Sayısı: 180)

BAYINDIRLIK, İMAR, ULAŞTIRMA VE TURİZM KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METNE EKLİ LİSTE