Hazineye ait bir taşınmazı kiralamak için ne yapmalıyım?
KİRA
Hazineye ait bir taşınmazı kiralamak için ne yapmalıyım?
Kiralama amacını ve taşınmazın ada, parsel, yüzölçümü veya taşınmaz tescil harici
alanda kalmakta ise sınırlarını gösterir bilgileri ve krokisini içeren bir dilekçeyle
taşınmazın bulunduğu yerdeki Defterdarlığa/Malmüdürlüğüne müracaat edilmesi
gerekmektedir.
Kiraya verilemeyecek Hazine taşınmazları hangileridir?
Aşağıda belirtilen taşınmazların kiraya verilmesi mümkün değildir.
1. Kamu hizmetlerine tahsisli olup tahsis amacında kullanılan taşınmazlar, (Bu gibi
taşınmazların içinde bulunan büfe, kantin, çay ocağı ve benzeri ticari üniteler hariç)
2. 3621 sayılı Kıyı Kanunu kapsamında bulunup, bu Kanunda belirtilen amaçlar
dışında kullanılmak üzere kiralanması talep edilen taşınmazlar,
3. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında olup,
Kültür ve Turizm Bakanlığınca kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar,
4. 2873 sayılı Kanun uyarınca; millî park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiat koruma
alanları içinde kalan ve Çevre ve Orman Bakanlığına tahsisi gereken taşınmazlar,
5. 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu
Kanunu kapsamında olup, Tarım Reformu Genel Müdürlüğünce kiraya verilmesi
uygun görülmeyen taşınmazlar,
6. 2565 sayılı Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamında
olup, Genelkurmay Başkanlığınca kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar,
7. 6831 sayılı Orman Kanunu kapsamında kalan taşınmazlar,
8. 5393 sayılı Belediye Kanununun 79. maddesinin 2 nci fıkrası kapsamında kalan
taşınmazlar,
9. İbadet yerleri,
10. Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup da ilan edilmiş olan özel çevre koruma
bölgesinde kalan taşınmazlar,
11. Özel kanunları gereğince hak sahiplerine devri gereken ve devrine yönelik
işlemleri devam eden taşınmazlar. (4070, 4071, 4072 vb.)
12. İl Özel İdarelerince kiraya verilmesi gereken, su ürünü üretim yerleri ile kaynak
ve yer altı suları.
Bu bölümün 7, 8, 10 ve 12. maddelerinde belirtilen taşınmazların kiralanmasına
yönelik talepler ilgili kurumlara yönlendirilecek, diğerleri ise reddedilecektir.
Kiralamada hangi ihale usulleri uygulanır?
İhalelerde açık teklif ve kapalı teklif olmak üzere iki tür ihale usulü
uygulanır. Tahmin edilen ilk yıl kira bedeli, 2886 sayılı Kanunun 45 inci maddesinde
belirtilen parasal sınıra kadar (2011 yılı için 1.290.000- TL) olan taşınmazların kiraya
verilmesi işlemleri açık teklif usulüyle, tahmin edilen ilk yıl kira bedeli bu sınırı aşan
taşınmazların kiraya verilmesi işlemleri kapalı teklif usulü ile yapılacaktır. (İhale
usulleri ile ilgili ayrıntılı bilgi için “İhaleler Hakkında Genel Bilgiler” bölümüne bakınız.)
Ayrıca, Kullanılışlarının özelliği veya İdareye yararlı olması nedeniyle kapalı veya
açık teklif usulleriyle ihalesi uygun görülmeyen Hazine taşınmazları, Kanunun 51
inci maddesinin (g) bendine, Hazinenin paylı veya elbirliği mülkiyetinde olan
taşınmazlardaki payları (f) bendine göre pazarlıkla kiraya verilebilir.
Taşınmazların kiraya verilmesi işlemlerinde; kullanılışlarının özelliği veya İdareye
yararlı olması hususlarının bulunup bulunmadığı Bakanlıkça belirlenir. Ancak,
aşağıda belirtilen durumlarda bu özelliklerin varlığı kabul edilir ve Kanunun 51 inci
maddesinin (g) bendine göre pazarlıkla kiraya verilebilir.
a) Tarıma elverişli arazilerin topraksız veya az topraklı çiftçilere kiraya
verilmesi,
b) Tahsisli taşınmazlar ile kamu hizmeti görülmek üzere genel bütçe
kapsamındaki kamu idarelerince kiralanan taşınmazların ticari amaçla kullanılması
mümkün olan bölümlerinin kiraya verilmesi,
c) Geçici iş ve hizmetler için kullanılacak taşınmazların kiraya verilmesi,
ç) Para çekme makineleri için kullanılacak yerlerin bankalara kiraya verilmesi,
d) Baz istasyonları ile radyo ve televizyon vericileri için ihtiyaç duyulan
yerlerin kiraya verilmesi,
e) Genel bütçe kapsamı dışındaki kamu idarelerine kiraya verme,
f) Ağaçlandırma amaçlı kiraya verme,
g) Birlikte kullanılacağı parselin maliki veya kiracısı tarafından kiralanması
talep edilen, bu parselle bütünlük arz eden ve müstakil kullanımı mümkün olmayan
taşınmazların kiraya verilmesi,
ğ) Sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getiren eski kiracısı tarafından
kiralanması talep edilen taşınmazların (otoparklar hariç) kiraya verilmesi,
h) Reklam levhası konulmak üzere kiralanması talep edilen taşınmazların
kiraya verilmesi,
ı) Balıkçı barınaklarının o yörede en az altı aydan beri faaliyette bulunan su
ürünü kooperatiflerine veya su ürünü kooperatif birliklerine kiraya verilmesi.
Kira İhaleleri Kaç Yıllığına Yapılmaktadır?
Kiralama süresine ilişkin olarak Defterdarlığımızın yetkisi 5 yıla kadardır.
Kira süresi 10 yıldan çok olamaz. Ancak;
1. Turistik tesis kurulacak yerler ile turistik tesislerin,
2. Enerji üretimi tesisleri ile iletim ve dağıtım tesis ve şebekelerinin ihtiyacı
olan arazilerin,
3. Doğal gaz iletim, dağıtım ve depolama tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan
arazilerin,
10 yıldan uzun süreli kiraya verilmesi mümkündür.
Kiralama ihalelerinde geçici teminat miktarı ne kadardır?
Kiralama ihalelerinde tahmini kira bedelinin % 10’undan az olmamak üzere %
30'una kadar geçici teminat alınabilir.
Kiralama işlemlerinde kesin teminat miktarı ne kadardır?
Kiralama ihalelerinde kesin teminat miktarı bir yıllık kira bedelinin %6’sı kadardır.
Kiraladığım taşınmazın satışı yapılırsa ihalede önceliğim var mı?
Kiracının satış ihalesinde öncelik hakkı yoktur.
Kiraladığım taşınmaz için KDV ödeyecek miyim?
Kiralanan taşınmazlar için KDV alınmaz.
Kira bedelini nasıl ödeyeceğim?
Kira bedeli ister peşin, ister 1/4 ü peşin kalanı 3 eşit taksitle ödenir.
İlk yıldan sonraki kira artışları nasıl yapılır?
İkinci ve müteakip yıllar kira bedelleri, cari yıl kira bedelinin Türkiye İstatistik
Kurumunca artışın yapılacağı ayda yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (bir
önceki yılın aynı ayına göre % değişim oranı) oranında artırılması suretiyle
hesaplanır.
Kiranın ödenmesinde gecikme olursa yürütülecek faiz ne kadardır?
Kiranın ödenmesinde gecikme olması halinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının
Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesi gereğince belirlenen gecikme
zammı oranı kadar faiz uygulanır. (2011 yılı için aylık 1.40 olarak belirlenmiştir.)
Kira sözleşmesini hangi şartlarda devredebilirim?
Kira sözleşmesi aşağıdaki şartların bulunması halinde devredilebilir;
a) Kira sözleşmeleri, kiracının yükümlülüklerini yerine getirmiş olması ve devir
talebinde bulunduğu tarih itibarıyla sözleşmeden doğan herhangi bir borcunun
olmaması kaydıyla ita amirinin yazılı izni ile devredilir.
b) Kira sözleşmeleri, devir talebinde bulunan kiracının söz konusu taşınmazı
sözleşmeye dayalı olarak kullanmaya başladığı tarihten itibaren 3 yıl içinde ve
sözleşmenin bitimine 6 ay kala devredilemez. Sözleşmeyi devralacak kişiler devir
tarihinden itibaren 3 yıl geçmedikçe yeniden devir talebinde bulunamazlar.
b) Devir alacaklarda ilk ihaledeki şartlar aranır.
d) Ancak, topraksız ve az topraklı çiftçilere kiraya verilen tarım arazisi ile ilgili olan
sözleşmeler devredilemez.
Devralınan kira sözleşmesi, devredilen kira sözleşmesinin devamı niteliğinde olup
kira süresi, kira artışlarının uygulanacağı tarih, yükümlülükler ve içerdiği özel şartlar
açısından devredilen kira sözleşmesinin hükümlerine tabidir.
Şirketler için kira sözleşmesinin devri şahısların sözleşmelerinin
devri ile aynı şartlarda mıdır?
Şirketlerle yapılan kira sözleşmelerinin devri, bazı farklılıklar dışında şahıslarda
aranan şartlara tabidir. Bunlar:
a) Ticaret unvanı ve işletmenin nev’indeki (limited şirketin, anonim şirkete
dönüşmesi gibi) değişiklikler nedeniyle yapılacak devirler ile kiracının %50
hissesinden fazlasına sahip olduğu şirketlere yapılacak devirlerde süre şartı aranmaz.
b) Kiracının %50 hissesinden fazlasına sahip olduğu şirketlere yapılacak devirlerde;
sözleşme süresince kiracının şirketteki hissesinin %50'nin altına düşmemesi
gerekmektedir.
c) İşletmenin nev'inde meydana gelen değişiklikler nedeniyle yapılacak devirlerde;
yeni şirketin en az %50 hissesinin eski şirket ortaklarına ait olması ve sözleşme
süresince bu oranın %50'nin altına düşmemesi gerekmektedir.
Kira Sözleşmesi devir alınırken ödenecek kira bedeli nedir?
Ticaret unvanı ve işletmenin nev'indeki değişiklikler nedeniyle yapılacak devirler ile
kiracının %50 hissesinden fazlasına sahip olduğu şirketlere yapılacak devirlerde
devre esas kira bedeli, devredilen sözleşmede öngörülen kira bedelidir. Bu durumlar
dışında kira sözleşmelerinin devrinde, sözleşme konusu taşınmaza günün emsal ve
rayiç bedelleri dikkate alınmak suretiyle kıymet takdir ettirilerek devre esas kira
bedeli tespit edilecek ve devir sözleşmesi, sözleşmenin devredildiği tarihteki kira
bedelinden az olmamak kaydıyla bu bedel üzerinden düzenlenecektir.
Kira süresi sona erdiğinde yeni kiralama nasıl yapılmaktadır?
Kira süresi sona erdiğinde taşınmazın (otoparklar hariç), sözleşmeden doğan
yükümlülüklerini yerine getiren kiracısı tarafından yeniden kiralanması talep edilirse,
bu kişiye pazarlıkla kiraya verilebilir. Böyle bir talebin olmaması durumunda, genel
hükümlere göre kiralama yapılır.
Hazineyle elbirliği (iştirak) halinde malik olduğum taşınmazı
kiraya verebilir miyim?
Elbirliği halinde malik olunan taşınmazlarda kira vb. işlemler ancak her ortağın razı
olmasıyla yapılabilir. Böyle bir taşınmaz ancak Hazinenin onay vermesiyle kiraya
verilebilir.
Hissemin %50'den fazla olduğu Hazineyle paylı malik olduğum
taşınmazı kiraya verebilir miyim?
Sadece iki ortağın paylı malik olduğu taşınmazların kiraya verilebilmesi için diğer
paydaşında onayı gerekir. Bu nedenle Hazine onay vermediği takdirde kiraya
verilemez.
Hazineyle birlikte 3 paylı malik sahibi olarak ortak olduğumuz
taşınmazı diğer ortağımla kiraya verebilir miyim?
Paylı malik olunan taşınmaz da 2 (iki) den fazla pay ve paydaş varsa pay ve paydaş
çoğunluğunun kararıyla taşınmaz kiraya verilebilir. Toplam hisse oranı %50 den
fazlaysa iki ortak taşınmazı kiraya verebilir. Bu durum da Hazine elde edilen
gelirden kendine düşen payı isteyecektir.
Hazinenin paylı veya elbirliği mülkiyetinde olan taşınmazlardaki
Hazine paylarının kiralayabilir miyim?
Taşınmaz, biri Hazine olmak üzere iki kişiye ait ise İdarenin kiralama önerisini
kabul etmesi hâlinde paydaşına pazarlıkla kiraya verilebilir.
İkiden fazla paydaşı olan taşınmazdaki Hazine payı, kabul etmeleri hâlinde payları
oranında diğer paydaşlara veya pay ve paydaş çoğunluğunun vereceği karara göre
diğer paydaşa pazarlıkla kiraya verilebilir.
Hazinenin paydaşı olduğu taşınmazlardaki payının paydaşlar dışında üçüncü
kişilerce kiralanması ise yukarıdaki hükümlere göre yapılmaktadır.
Kira sözleşmesi sona ermeden sözleşmenin feshedilmesi mümkün
müdür?
Kira sözleşmesi, söz konusu taşınmaza Bakanlığımızca ya da kamu kurum ve
kuruluşlarınca ihtiyaç duyulması veya taşınmazın satın alınması halinde tek taraflı
olarak feshedilebilir.
Ayrıca kiracının, kira dönemi sona ermeden faaliyetini durdurması, işletme
ruhsatının her ne sebeple olursa olsun iptal edilmesi veya taahhüdünü, şartname ve
sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi hallerinde de sözleşme
feshedilir.
Sözleşmenin feshi halinde uygulanacak müeyyide nedir?
Sözleşme hükümlerine aykırı davranılması, taşınmazın sözleşmede öngörülen amaç
dışında kullanılması veya kiracı tarafından talep edilmesi hâlinde, sözleşme İdarece
feshedilir. Bu durumda, alınan teminatlar Hazineye gelir kaydedilir.
Kira sözleşmesinin feshedilmesi hâlinde, kiracıdan cari yıl kira bedeli tutarında
ayrıca tazminat alınır.
AĞAÇLANDIRMA AMAÇLI KİRALAMA İŞLEMLERİ
Ağaçlandırma yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerin hangi
belgeler ile nereye başvurmaları gerekir?
Hazinenin özel mülkiyetindeki arazilerden talep edecekleri sahanın ada ve parsel
numarasını belirtmek suretiyle, Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki yerlerden
talep edecekleri saha içinse sahaya ait kroki veya haritayı talep sahibinin adres ve
telefon bilgilerini içeren bir dilekçeye ekleyerek illerde defterdarlıklar, ilçelerde ise
malmüdürlüklerine başvurulabilir.
Ağaçlandırma izni verilecek arazi miktarı ve kiralama süresi ne
kadardır?
İmar planları içinde ağaçlandırılacak alan olarak ayrılan sahalarda yüzölçümü
yönünden herhangi bir sınırlama yoktur. İmar planı dışındaki yerlerde ise, en az 2
hektar, bir defada tek bir proje için en fazla 300 hektar için ağaçlandırma izni
verilebilmektedir. (Maden sahalarının ağaçlandırılması ile asli orman ürünü işleyerek
faaliyetlerini sürdüren gerçek ve tüzel kişilerin ihtiyacı olan hammaddenin
karşılanması amacıyla yapacakları özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü, özel
imar-ihya çalışmalarında saha büyüklüğü sınırlaması aranmaz.)
Ağaçlandırma yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişilere, Çevre ve Orman Bakanlığı
Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğünce belirlenen tip projeye
uygun olarak ormancılık bürolarına tanzim ettirilen uygulama projesine istinaden on
yıl süreyle kiraya verilebilir.
Ağaçlandırma izni verilemeyecek araziler hangileridir?
a) "Kiraya Verilemeyecek Taşınmazlar" bölümünde belirtilen taşınmazlar,
b) Belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde imar planı bulunmayan yerler ile
onaylı imar planlarında "ağaçlandırılacak alan" dışında bir amaca ayrılmış yerlerde,
c) Belediye ve mücavir alan sınırları dışında olup, herhangi bir ölçekteki plânda
ağaçlandırma dışında başka bir amaca ayrılmış yerlerde,
d) Mera, yaylak ve kışlaklar üzerinde,
e) 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 8 inci maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu
kararı ile ilan edilen kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm
merkezleri ile ileride turizm amacına yönelik yatırımlara açılabilme ihtimali olan
yerlerde,
f) Deniz, akarsular, tabii ve suni göllerin kıyı kenar çizgisi içerisinde kalan alanları ile
baraj ve gölet alanlarında, (Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün uygun görüş
verdiği alanlar hariç)
g) İmar planları dışında, tek parçada veya birden fazla olmakla birlikte birbirine
bitişik 2 hektardan küçük arazi üzerinde,
h) Gerçek veya tüzel kişilere bir defada tek bir proje için 300 hektardan büyük arazi
üzerinde, (maden sahalarının ağaçlandırılması ile asli orman ürünü işleyerek
faaliyetlerini sürdüren gerçek ve tüzel kişilerin ihtiyacı olan hammaddenin
karşılanması amacıyla yapacakları özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü, özel
imar-ihya çalışmalarında saha büyüklüğü sınırlaması aranmaz.)
ı) Paydaş/paydaşlar dışındaki gerçek ve tüzel kişilerin talebine konu paylı mülkiyete
tabi araziler üzerinde,
i) Kavak, kızılağaç, okaliptüs ve benzeri hızlı gelişen orman ağacı türleri ile zeytin,
ceviz, kestane, antepfıstığı, badem, iğde, menengiç, harnup gibi ağaç türleri
dışındaki ağaç türleri için I, II, III, IV üncü sınıf tarım arazileri üzerinde,
j) Bakanlığımız veya diğer genel bütçeli kuruluşların gelecekteki ihtiyaçları için
gerekli olduğu anlaşılan taşınmazlar üzerinde,
k) Teferruğ yolu ile edinilip, edinme tarihinden itibaren bir yıl geçmemiş taşınmazlar
üzerinde,
l) Kamulaştırma yolu ile edinilip amacında kullanılmadığı için boş kalan ve 2942
sayılı Kanunun 23 üncü maddesinde yazılı süresi dolmamış olan taşınmazlar
üzerinde,
m) Üzerinde irtifak hakkı tesis edilmiş ve hak süresi dolmamış olan taşınmazlar
üzerinde,
n) Özel kanunlar gereği olarak, özel amaçlarla tahsisi, kamu kurum ve kuruluşlarına
devri veya kullanımlarına verilmesi gereken taşınmazlar üzerinde,
Ağaçlandırma izni verilmeyecektir. Ağaçlandırma taleplerinin, şiddetli erozyona
maruz kaldığı göz önüne alınarak öncelikle Devletin hüküm ve tasarrufu altında
bulunan ve ağaçlandırmaya elverişli olan yerlerden karşılanmasına özen
gösterilecektir.
Ağaçlandırmada Ön İzin verilmekte midir?
Bakanlığımızca yapılacak değerlendirme sonucunda uygun görülecek talepler için ön
etüt raporu veya uygulama projesi hazırlanmak üzere 10 hektardan küçük sahalar
için 3 (üç) ay, 10 hektardan büyük sahalar (10 hektar dahil) için 4 (dört) ay
süreli ön izin verilecektir.
Ön etüt raporu veya uygulama projesinin, ön izin süresi içinde düzenlenerek
defterdarlık veya malmüdürlüğüne teslim edilmesi esastır. Ön izin süresi ilgiliye
yapılacak tebliğ tarihinden başlar.
Ön etüt raporunun veya uygulama projesinin haklı sebeplerle ön izin süresi içinde
teslim edilememesi ve bu hususun belgelenmesi halinde ön izin sahibine bir kereye
mahsus olmak üzere 2 (iki) aylık ek süre verilecektir. Ön izin süresi içinde veya ek
süre verilen hallerde bu süre sonunda ön etüt raporunun veya uygulama projesinin
teslim edilmemesi halinde herhangi bir bildirime gerek olmaksızın ön izin
Bakanlıkça iptal edilir.
Projelendirme ve Kesin İzin için ne yapılmalıdır?
10 hektardan küçük sahalar için ön etüt raporuna göre uygulama yapılır, ayrıca
uygulama projesi düzenlenmez.
Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup
yüzölçümü 10 hektardan küçük sahalar için, Bakanlıkça verilen ön izin süresi içinde
İl Çevre ve Orman Müdürlüğünde görevli bir orman mühendisi tarafından ön etüt
raporu düzenlenerek İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce onaylanacaktır.
Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup,
yüzölçümü 10 hektardan büyük (10 hektar dahil) sahalar için, uygulama projesi izin
sahibi tarafından Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğünce
belirlenen tip projeye uygun olarak, ön etüt raporunun onaylandığının ilgilisine
tebliğinden sonra ön izin süresi içinde serbest orman mühendisine
düzenlettirilecektir.
Özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü ve özel imar-ihya uygulama projeleri İl
Çevre ve Orman Müdürlüğünce, özel enerji ormanı uygulama projeleri ise Orman
Bölge Müdürlüğünce onaylanacaktır.
Ön etüt raporu veya uygulama projesi ön izin sahibince iki nüsha olarak defterdarlık
veya malmüdürlüğüne teslim edilecektir.
Uygulama projelerinin İl Çevre ve Orman Müdürlüğü veya Orman Bölge
Müdürlüğünce onaylanmasını müteakip kesin izin verilir ve sözleşme düzenlenir.
Ağaçlandırılmak üzere kiraya verilen taşınmazın, kiracıya veya temsilcisine
tesliminden itibaren projesinde öngörülen süre içinde dikim işlemi tamamlanacaktır.
Projenin süresi içinde tamamlanmaması, arazinin sözleşme hükümlerine aykırı
olarak kullanılması, kira bedellerinin süresinde ödenmemesi, İl Çevre ve Orman
Müdürlüğünce yazılı olarak yapılacak uyarıya rağmen denetleme komisyonunca
belirlenen aykırılık veya eksikliklerin süresi içinde giderilmemesi veya sözleşme
hükümlerine uyulmaması hallerinde, ihtara gerek kalmaksızın sözleşme tek taraflı
olarak feshedilecektir.
Kira süresi sonunda dikilen ağaçlar kime ait olacaktır?
Dikilen ağaçlar izin sahibine ait olacaktır.
Kira süresi sonunda yeni dönem için kiralama yapılmakta mıdır?
Eski kiracının öncelik hakkı var mıdır?
Kira süresi içinde yapılacak kontrollerde, arazinin projesine uygun şekilde
ağaçlandırıldığı saptandığı takdirde, kira süresinin sonunda, ağacın kesim yaşı
dikkate alınarak yeni bedel ve koşullar üzerinden en fazla on (10) yıllık süreler
halinde kira süresi uzatılabilir.
Hazineye ait bir taşınmazı kiralamak için ne yapmalıyım?
Kiralama amacını ve taşınmazın ada, parsel, yüzölçümü veya taşınmaz tescil harici
alanda kalmakta ise sınırlarını gösterir bilgileri ve krokisini içeren bir dilekçeyle
taşınmazın bulunduğu yerdeki Defterdarlığa/Malmüdürlüğüne müracaat edilmesi
gerekmektedir.
Kiraya verilemeyecek Hazine taşınmazları hangileridir?
Aşağıda belirtilen taşınmazların kiraya verilmesi mümkün değildir.
1. Kamu hizmetlerine tahsisli olup tahsis amacında kullanılan taşınmazlar, (Bu gibi
taşınmazların içinde bulunan büfe, kantin, çay ocağı ve benzeri ticari üniteler hariç)
2. 3621 sayılı Kıyı Kanunu kapsamında bulunup, bu Kanunda belirtilen amaçlar
dışında kullanılmak üzere kiralanması talep edilen taşınmazlar,
3. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında olup,
Kültür ve Turizm Bakanlığınca kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar,
4. 2873 sayılı Kanun uyarınca; millî park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiat koruma
alanları içinde kalan ve Çevre ve Orman Bakanlığına tahsisi gereken taşınmazlar,
5. 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu
Kanunu kapsamında olup, Tarım Reformu Genel Müdürlüğünce kiraya verilmesi
uygun görülmeyen taşınmazlar,
6. 2565 sayılı Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamında
olup, Genelkurmay Başkanlığınca kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar,
7. 6831 sayılı Orman Kanunu kapsamında kalan taşınmazlar,
8. 5393 sayılı Belediye Kanununun 79. maddesinin 2 nci fıkrası kapsamında kalan
taşınmazlar,
9. İbadet yerleri,
10. Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup da ilan edilmiş olan özel çevre koruma
bölgesinde kalan taşınmazlar,
11. Özel kanunları gereğince hak sahiplerine devri gereken ve devrine yönelik
işlemleri devam eden taşınmazlar. (4070, 4071, 4072 vb.)
12. İl Özel İdarelerince kiraya verilmesi gereken, su ürünü üretim yerleri ile kaynak
ve yer altı suları.
Bu bölümün 7, 8, 10 ve 12. maddelerinde belirtilen taşınmazların kiralanmasına
yönelik talepler ilgili kurumlara yönlendirilecek, diğerleri ise reddedilecektir.
Kiralamada hangi ihale usulleri uygulanır?
İhalelerde açık teklif ve kapalı teklif olmak üzere iki tür ihale usulü
uygulanır. Tahmin edilen ilk yıl kira bedeli, 2886 sayılı Kanunun 45 inci maddesinde
belirtilen parasal sınıra kadar (2011 yılı için 1.290.000- TL) olan taşınmazların kiraya
verilmesi işlemleri açık teklif usulüyle, tahmin edilen ilk yıl kira bedeli bu sınırı aşan
taşınmazların kiraya verilmesi işlemleri kapalı teklif usulü ile yapılacaktır. (İhale
usulleri ile ilgili ayrıntılı bilgi için “İhaleler Hakkında Genel Bilgiler” bölümüne bakınız.)
Ayrıca, Kullanılışlarının özelliği veya İdareye yararlı olması nedeniyle kapalı veya
açık teklif usulleriyle ihalesi uygun görülmeyen Hazine taşınmazları, Kanunun 51
inci maddesinin (g) bendine, Hazinenin paylı veya elbirliği mülkiyetinde olan
taşınmazlardaki payları (f) bendine göre pazarlıkla kiraya verilebilir.
Taşınmazların kiraya verilmesi işlemlerinde; kullanılışlarının özelliği veya İdareye
yararlı olması hususlarının bulunup bulunmadığı Bakanlıkça belirlenir. Ancak,
aşağıda belirtilen durumlarda bu özelliklerin varlığı kabul edilir ve Kanunun 51 inci
maddesinin (g) bendine göre pazarlıkla kiraya verilebilir.
a) Tarıma elverişli arazilerin topraksız veya az topraklı çiftçilere kiraya
verilmesi,
b) Tahsisli taşınmazlar ile kamu hizmeti görülmek üzere genel bütçe
kapsamındaki kamu idarelerince kiralanan taşınmazların ticari amaçla kullanılması
mümkün olan bölümlerinin kiraya verilmesi,
c) Geçici iş ve hizmetler için kullanılacak taşınmazların kiraya verilmesi,
ç) Para çekme makineleri için kullanılacak yerlerin bankalara kiraya verilmesi,
d) Baz istasyonları ile radyo ve televizyon vericileri için ihtiyaç duyulan
yerlerin kiraya verilmesi,
e) Genel bütçe kapsamı dışındaki kamu idarelerine kiraya verme,
f) Ağaçlandırma amaçlı kiraya verme,
g) Birlikte kullanılacağı parselin maliki veya kiracısı tarafından kiralanması
talep edilen, bu parselle bütünlük arz eden ve müstakil kullanımı mümkün olmayan
taşınmazların kiraya verilmesi,
ğ) Sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getiren eski kiracısı tarafından
kiralanması talep edilen taşınmazların (otoparklar hariç) kiraya verilmesi,
h) Reklam levhası konulmak üzere kiralanması talep edilen taşınmazların
kiraya verilmesi,
ı) Balıkçı barınaklarının o yörede en az altı aydan beri faaliyette bulunan su
ürünü kooperatiflerine veya su ürünü kooperatif birliklerine kiraya verilmesi.
Kira İhaleleri Kaç Yıllığına Yapılmaktadır?
Kiralama süresine ilişkin olarak Defterdarlığımızın yetkisi 5 yıla kadardır.
Kira süresi 10 yıldan çok olamaz. Ancak;
1. Turistik tesis kurulacak yerler ile turistik tesislerin,
2. Enerji üretimi tesisleri ile iletim ve dağıtım tesis ve şebekelerinin ihtiyacı
olan arazilerin,
3. Doğal gaz iletim, dağıtım ve depolama tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan
arazilerin,
10 yıldan uzun süreli kiraya verilmesi mümkündür.
Kiralama ihalelerinde geçici teminat miktarı ne kadardır?
Kiralama ihalelerinde tahmini kira bedelinin % 10’undan az olmamak üzere %
30'una kadar geçici teminat alınabilir.
Kiralama işlemlerinde kesin teminat miktarı ne kadardır?
Kiralama ihalelerinde kesin teminat miktarı bir yıllık kira bedelinin %6’sı kadardır.
Kiraladığım taşınmazın satışı yapılırsa ihalede önceliğim var mı?
Kiracının satış ihalesinde öncelik hakkı yoktur.
Kiraladığım taşınmaz için KDV ödeyecek miyim?
Kiralanan taşınmazlar için KDV alınmaz.
Kira bedelini nasıl ödeyeceğim?
Kira bedeli ister peşin, ister 1/4 ü peşin kalanı 3 eşit taksitle ödenir.
İlk yıldan sonraki kira artışları nasıl yapılır?
İkinci ve müteakip yıllar kira bedelleri, cari yıl kira bedelinin Türkiye İstatistik
Kurumunca artışın yapılacağı ayda yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (bir
önceki yılın aynı ayına göre % değişim oranı) oranında artırılması suretiyle
hesaplanır.
Kiranın ödenmesinde gecikme olursa yürütülecek faiz ne kadardır?
Kiranın ödenmesinde gecikme olması halinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının
Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesi gereğince belirlenen gecikme
zammı oranı kadar faiz uygulanır. (2011 yılı için aylık 1.40 olarak belirlenmiştir.)
Kira sözleşmesini hangi şartlarda devredebilirim?
Kira sözleşmesi aşağıdaki şartların bulunması halinde devredilebilir;
a) Kira sözleşmeleri, kiracının yükümlülüklerini yerine getirmiş olması ve devir
talebinde bulunduğu tarih itibarıyla sözleşmeden doğan herhangi bir borcunun
olmaması kaydıyla ita amirinin yazılı izni ile devredilir.
b) Kira sözleşmeleri, devir talebinde bulunan kiracının söz konusu taşınmazı
sözleşmeye dayalı olarak kullanmaya başladığı tarihten itibaren 3 yıl içinde ve
sözleşmenin bitimine 6 ay kala devredilemez. Sözleşmeyi devralacak kişiler devir
tarihinden itibaren 3 yıl geçmedikçe yeniden devir talebinde bulunamazlar.
b) Devir alacaklarda ilk ihaledeki şartlar aranır.
d) Ancak, topraksız ve az topraklı çiftçilere kiraya verilen tarım arazisi ile ilgili olan
sözleşmeler devredilemez.
Devralınan kira sözleşmesi, devredilen kira sözleşmesinin devamı niteliğinde olup
kira süresi, kira artışlarının uygulanacağı tarih, yükümlülükler ve içerdiği özel şartlar
açısından devredilen kira sözleşmesinin hükümlerine tabidir.
Şirketler için kira sözleşmesinin devri şahısların sözleşmelerinin
devri ile aynı şartlarda mıdır?
Şirketlerle yapılan kira sözleşmelerinin devri, bazı farklılıklar dışında şahıslarda
aranan şartlara tabidir. Bunlar:
a) Ticaret unvanı ve işletmenin nev’indeki (limited şirketin, anonim şirkete
dönüşmesi gibi) değişiklikler nedeniyle yapılacak devirler ile kiracının %50
hissesinden fazlasına sahip olduğu şirketlere yapılacak devirlerde süre şartı aranmaz.
b) Kiracının %50 hissesinden fazlasına sahip olduğu şirketlere yapılacak devirlerde;
sözleşme süresince kiracının şirketteki hissesinin %50'nin altına düşmemesi
gerekmektedir.
c) İşletmenin nev'inde meydana gelen değişiklikler nedeniyle yapılacak devirlerde;
yeni şirketin en az %50 hissesinin eski şirket ortaklarına ait olması ve sözleşme
süresince bu oranın %50'nin altına düşmemesi gerekmektedir.
Kira Sözleşmesi devir alınırken ödenecek kira bedeli nedir?
Ticaret unvanı ve işletmenin nev'indeki değişiklikler nedeniyle yapılacak devirler ile
kiracının %50 hissesinden fazlasına sahip olduğu şirketlere yapılacak devirlerde
devre esas kira bedeli, devredilen sözleşmede öngörülen kira bedelidir. Bu durumlar
dışında kira sözleşmelerinin devrinde, sözleşme konusu taşınmaza günün emsal ve
rayiç bedelleri dikkate alınmak suretiyle kıymet takdir ettirilerek devre esas kira
bedeli tespit edilecek ve devir sözleşmesi, sözleşmenin devredildiği tarihteki kira
bedelinden az olmamak kaydıyla bu bedel üzerinden düzenlenecektir.
Kira süresi sona erdiğinde yeni kiralama nasıl yapılmaktadır?
Kira süresi sona erdiğinde taşınmazın (otoparklar hariç), sözleşmeden doğan
yükümlülüklerini yerine getiren kiracısı tarafından yeniden kiralanması talep edilirse,
bu kişiye pazarlıkla kiraya verilebilir. Böyle bir talebin olmaması durumunda, genel
hükümlere göre kiralama yapılır.
Hazineyle elbirliği (iştirak) halinde malik olduğum taşınmazı
kiraya verebilir miyim?
Elbirliği halinde malik olunan taşınmazlarda kira vb. işlemler ancak her ortağın razı
olmasıyla yapılabilir. Böyle bir taşınmaz ancak Hazinenin onay vermesiyle kiraya
verilebilir.
Hissemin %50'den fazla olduğu Hazineyle paylı malik olduğum
taşınmazı kiraya verebilir miyim?
Sadece iki ortağın paylı malik olduğu taşınmazların kiraya verilebilmesi için diğer
paydaşında onayı gerekir. Bu nedenle Hazine onay vermediği takdirde kiraya
verilemez.
Hazineyle birlikte 3 paylı malik sahibi olarak ortak olduğumuz
taşınmazı diğer ortağımla kiraya verebilir miyim?
Paylı malik olunan taşınmaz da 2 (iki) den fazla pay ve paydaş varsa pay ve paydaş
çoğunluğunun kararıyla taşınmaz kiraya verilebilir. Toplam hisse oranı %50 den
fazlaysa iki ortak taşınmazı kiraya verebilir. Bu durum da Hazine elde edilen
gelirden kendine düşen payı isteyecektir.
Hazinenin paylı veya elbirliği mülkiyetinde olan taşınmazlardaki
Hazine paylarının kiralayabilir miyim?
Taşınmaz, biri Hazine olmak üzere iki kişiye ait ise İdarenin kiralama önerisini
kabul etmesi hâlinde paydaşına pazarlıkla kiraya verilebilir.
İkiden fazla paydaşı olan taşınmazdaki Hazine payı, kabul etmeleri hâlinde payları
oranında diğer paydaşlara veya pay ve paydaş çoğunluğunun vereceği karara göre
diğer paydaşa pazarlıkla kiraya verilebilir.
Hazinenin paydaşı olduğu taşınmazlardaki payının paydaşlar dışında üçüncü
kişilerce kiralanması ise yukarıdaki hükümlere göre yapılmaktadır.
Kira sözleşmesi sona ermeden sözleşmenin feshedilmesi mümkün
müdür?
Kira sözleşmesi, söz konusu taşınmaza Bakanlığımızca ya da kamu kurum ve
kuruluşlarınca ihtiyaç duyulması veya taşınmazın satın alınması halinde tek taraflı
olarak feshedilebilir.
Ayrıca kiracının, kira dönemi sona ermeden faaliyetini durdurması, işletme
ruhsatının her ne sebeple olursa olsun iptal edilmesi veya taahhüdünü, şartname ve
sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi hallerinde de sözleşme
feshedilir.
Sözleşmenin feshi halinde uygulanacak müeyyide nedir?
Sözleşme hükümlerine aykırı davranılması, taşınmazın sözleşmede öngörülen amaç
dışında kullanılması veya kiracı tarafından talep edilmesi hâlinde, sözleşme İdarece
feshedilir. Bu durumda, alınan teminatlar Hazineye gelir kaydedilir.
Kira sözleşmesinin feshedilmesi hâlinde, kiracıdan cari yıl kira bedeli tutarında
ayrıca tazminat alınır.
AĞAÇLANDIRMA AMAÇLI KİRALAMA İŞLEMLERİ
Ağaçlandırma yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerin hangi
belgeler ile nereye başvurmaları gerekir?
Hazinenin özel mülkiyetindeki arazilerden talep edecekleri sahanın ada ve parsel
numarasını belirtmek suretiyle, Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki yerlerden
talep edecekleri saha içinse sahaya ait kroki veya haritayı talep sahibinin adres ve
telefon bilgilerini içeren bir dilekçeye ekleyerek illerde defterdarlıklar, ilçelerde ise
malmüdürlüklerine başvurulabilir.
Ağaçlandırma izni verilecek arazi miktarı ve kiralama süresi ne
kadardır?
İmar planları içinde ağaçlandırılacak alan olarak ayrılan sahalarda yüzölçümü
yönünden herhangi bir sınırlama yoktur. İmar planı dışındaki yerlerde ise, en az 2
hektar, bir defada tek bir proje için en fazla 300 hektar için ağaçlandırma izni
verilebilmektedir. (Maden sahalarının ağaçlandırılması ile asli orman ürünü işleyerek
faaliyetlerini sürdüren gerçek ve tüzel kişilerin ihtiyacı olan hammaddenin
karşılanması amacıyla yapacakları özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü, özel
imar-ihya çalışmalarında saha büyüklüğü sınırlaması aranmaz.)
Ağaçlandırma yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişilere, Çevre ve Orman Bakanlığı
Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğünce belirlenen tip projeye
uygun olarak ormancılık bürolarına tanzim ettirilen uygulama projesine istinaden on
yıl süreyle kiraya verilebilir.
Ağaçlandırma izni verilemeyecek araziler hangileridir?
a) "Kiraya Verilemeyecek Taşınmazlar" bölümünde belirtilen taşınmazlar,
b) Belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde imar planı bulunmayan yerler ile
onaylı imar planlarında "ağaçlandırılacak alan" dışında bir amaca ayrılmış yerlerde,
c) Belediye ve mücavir alan sınırları dışında olup, herhangi bir ölçekteki plânda
ağaçlandırma dışında başka bir amaca ayrılmış yerlerde,
d) Mera, yaylak ve kışlaklar üzerinde,
e) 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 8 inci maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu
kararı ile ilan edilen kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm
merkezleri ile ileride turizm amacına yönelik yatırımlara açılabilme ihtimali olan
yerlerde,
f) Deniz, akarsular, tabii ve suni göllerin kıyı kenar çizgisi içerisinde kalan alanları ile
baraj ve gölet alanlarında, (Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün uygun görüş
verdiği alanlar hariç)
g) İmar planları dışında, tek parçada veya birden fazla olmakla birlikte birbirine
bitişik 2 hektardan küçük arazi üzerinde,
h) Gerçek veya tüzel kişilere bir defada tek bir proje için 300 hektardan büyük arazi
üzerinde, (maden sahalarının ağaçlandırılması ile asli orman ürünü işleyerek
faaliyetlerini sürdüren gerçek ve tüzel kişilerin ihtiyacı olan hammaddenin
karşılanması amacıyla yapacakları özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü, özel
imar-ihya çalışmalarında saha büyüklüğü sınırlaması aranmaz.)
ı) Paydaş/paydaşlar dışındaki gerçek ve tüzel kişilerin talebine konu paylı mülkiyete
tabi araziler üzerinde,
i) Kavak, kızılağaç, okaliptüs ve benzeri hızlı gelişen orman ağacı türleri ile zeytin,
ceviz, kestane, antepfıstığı, badem, iğde, menengiç, harnup gibi ağaç türleri
dışındaki ağaç türleri için I, II, III, IV üncü sınıf tarım arazileri üzerinde,
j) Bakanlığımız veya diğer genel bütçeli kuruluşların gelecekteki ihtiyaçları için
gerekli olduğu anlaşılan taşınmazlar üzerinde,
k) Teferruğ yolu ile edinilip, edinme tarihinden itibaren bir yıl geçmemiş taşınmazlar
üzerinde,
l) Kamulaştırma yolu ile edinilip amacında kullanılmadığı için boş kalan ve 2942
sayılı Kanunun 23 üncü maddesinde yazılı süresi dolmamış olan taşınmazlar
üzerinde,
m) Üzerinde irtifak hakkı tesis edilmiş ve hak süresi dolmamış olan taşınmazlar
üzerinde,
n) Özel kanunlar gereği olarak, özel amaçlarla tahsisi, kamu kurum ve kuruluşlarına
devri veya kullanımlarına verilmesi gereken taşınmazlar üzerinde,
Ağaçlandırma izni verilmeyecektir. Ağaçlandırma taleplerinin, şiddetli erozyona
maruz kaldığı göz önüne alınarak öncelikle Devletin hüküm ve tasarrufu altında
bulunan ve ağaçlandırmaya elverişli olan yerlerden karşılanmasına özen
gösterilecektir.
Ağaçlandırmada Ön İzin verilmekte midir?
Bakanlığımızca yapılacak değerlendirme sonucunda uygun görülecek talepler için ön
etüt raporu veya uygulama projesi hazırlanmak üzere 10 hektardan küçük sahalar
için 3 (üç) ay, 10 hektardan büyük sahalar (10 hektar dahil) için 4 (dört) ay
süreli ön izin verilecektir.
Ön etüt raporu veya uygulama projesinin, ön izin süresi içinde düzenlenerek
defterdarlık veya malmüdürlüğüne teslim edilmesi esastır. Ön izin süresi ilgiliye
yapılacak tebliğ tarihinden başlar.
Ön etüt raporunun veya uygulama projesinin haklı sebeplerle ön izin süresi içinde
teslim edilememesi ve bu hususun belgelenmesi halinde ön izin sahibine bir kereye
mahsus olmak üzere 2 (iki) aylık ek süre verilecektir. Ön izin süresi içinde veya ek
süre verilen hallerde bu süre sonunda ön etüt raporunun veya uygulama projesinin
teslim edilmemesi halinde herhangi bir bildirime gerek olmaksızın ön izin
Bakanlıkça iptal edilir.
Projelendirme ve Kesin İzin için ne yapılmalıdır?
10 hektardan küçük sahalar için ön etüt raporuna göre uygulama yapılır, ayrıca
uygulama projesi düzenlenmez.
Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup
yüzölçümü 10 hektardan küçük sahalar için, Bakanlıkça verilen ön izin süresi içinde
İl Çevre ve Orman Müdürlüğünde görevli bir orman mühendisi tarafından ön etüt
raporu düzenlenerek İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce onaylanacaktır.
Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup,
yüzölçümü 10 hektardan büyük (10 hektar dahil) sahalar için, uygulama projesi izin
sahibi tarafından Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğünce
belirlenen tip projeye uygun olarak, ön etüt raporunun onaylandığının ilgilisine
tebliğinden sonra ön izin süresi içinde serbest orman mühendisine
düzenlettirilecektir.
Özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü ve özel imar-ihya uygulama projeleri İl
Çevre ve Orman Müdürlüğünce, özel enerji ormanı uygulama projeleri ise Orman
Bölge Müdürlüğünce onaylanacaktır.
Ön etüt raporu veya uygulama projesi ön izin sahibince iki nüsha olarak defterdarlık
veya malmüdürlüğüne teslim edilecektir.
Uygulama projelerinin İl Çevre ve Orman Müdürlüğü veya Orman Bölge
Müdürlüğünce onaylanmasını müteakip kesin izin verilir ve sözleşme düzenlenir.
Ağaçlandırılmak üzere kiraya verilen taşınmazın, kiracıya veya temsilcisine
tesliminden itibaren projesinde öngörülen süre içinde dikim işlemi tamamlanacaktır.
Projenin süresi içinde tamamlanmaması, arazinin sözleşme hükümlerine aykırı
olarak kullanılması, kira bedellerinin süresinde ödenmemesi, İl Çevre ve Orman
Müdürlüğünce yazılı olarak yapılacak uyarıya rağmen denetleme komisyonunca
belirlenen aykırılık veya eksikliklerin süresi içinde giderilmemesi veya sözleşme
hükümlerine uyulmaması hallerinde, ihtara gerek kalmaksızın sözleşme tek taraflı
olarak feshedilecektir.
Kira süresi sonunda dikilen ağaçlar kime ait olacaktır?
Dikilen ağaçlar izin sahibine ait olacaktır.
Kira süresi sonunda yeni dönem için kiralama yapılmakta mıdır?
Eski kiracının öncelik hakkı var mıdır?
Kira süresi içinde yapılacak kontrollerde, arazinin projesine uygun şekilde
ağaçlandırıldığı saptandığı takdirde, kira süresinin sonunda, ağacın kesim yaşı
dikkate alınarak yeni bedel ve koşullar üzerinden en fazla on (10) yıllık süreler
halinde kira süresi uzatılabilir.
Yorumlar