Bu hesap 139 bin hekim daha gerektiriyor

Şükrü KIZILOT

25.03.2013

ÖNÜMÜZDEKİ aylarda ve yıllarda, hekim ihtiyacında patlama olacak.

Bunlardan 30 bini, Sağlık Bakanı’nın açıkladığı, (10 bini “pratisyen”, 20 bini de “uzman hekim” ihtiyacı). Yaklaşık 109 bini de İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın gerektirdiği “işyeri hekimi” ihtiyacı..
30 BİN HEKİM
Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu, 30 bin hekime olan ihtiyacı açıklarken;
· 2002 yılında 120 bin olan hekim sayısının 2012’de 125 bin olduğunu,
· 2002’de 96 bin olan “tıbbi işlem” sayısının, 2012’de 300 bine çıktığını belirtti ve son 10 yılda, işlem sayısındaki yüzde 212’lik artışa karşılık, hekim sayısındaki yüzde 4’lük artışa dikkati çekti.

100 BİN İŞYERİ HEKİMİ
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 30 Aralık 2012 tarihi itibariyle yürürlüğe girdi.
Buna göre, işçi çalıştıran (çırak çalıştıranlar ve kapıcı çalıştıran apartmanlar dahil) işyerlerinde;
İş güvenliği uzmanı, yardımcı sağlık görevlisi (sağlık memuru veya işyeri hemşiresi) ve “işyeri hekimi” ile anlaşma yapılması veya bunları istihdam eden kurumlar vasıtasıyla, işyerine hizmet alınması gerekiyor.
Uygulama 50’den fazla işçi çalıştıran işyerlerinde, 30 Aralık 2012’de başladı.
· 50’den az çalışanı olan çok tehlikeli yaklaşık (250.000) ve tehlikeli yaklaşık (250.000) olmak üzere tahminen 520 bin işyerinde, 30 Haziran 2013 tarihinden itibaren,
· 50’den az çalışanı olan az tehlikeli yaklaşık 975.000 işyerinde ise 30 Haziran 2014 tarihinden itibaren başlayacak.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, bir işyeri hekiminin, ayda en fazla 217 saat çalışmasına izin veriyor.
Buna göre tahmini bir hesaplama yapıldığında;
1) Az Tehlikeli İşyerlerinde Çalışanlar İçin:
5.301.000 işçi x 20 dakika işçi başına = 106.020.000 dakika / 60 = 1.767.000 saat
975.000 işyeri x 10 saat sabit süre = 9.750.000 saat
9.750.000 + 1.767.000 = 11.517.000 saat / 217 saat = 53.074 işyeri hekimine ihtiyaç var.
2) Tehlikeli İşyerlerinde Çalışanlar İçin:
3.700.000 işçi x 25 dakika işçi başına = 92.500.000 dakika / 60 = 1.541.666 saat
270.000 işyeri x 15 saat sabit süre = 4.050.000 saat
1.541.666 + 4.050.000 = 5.591.666 saat / 217 saat = 25.768 işyeri hekimine ihtiyaç var.
3) Çok Tehlikeli İşyerlerinde Çalışanlar İçin:
2.995.881 işçi x 30 dakika işçi başına = 89.876.430 dakika / 60 saat = 1.497.940 saat
250.000 işyeri x 20 saat sabit süre= 5.000.000 saat
1.497.940 + 5.000.000 = 6.497.940 saat / 217 saat = 29.944 işyeri hekimine ihtiyaç var.
Buna göre toplam işyeri hekimi sayısı 108 bin 786 olmaktadır.
AYDA 217 SAAT ARALIKSIZ ÇALIŞMA
Yukarıdaki tabloya göre her işyeri hekimi ayda 217 saat aralıksız çalışacak, başka şehirde hizmet vermeyecek ve fazla mesai yapmak suretiyle çalışacak şekilde planlanmıştır. Üstelik, işletmeler arası yolda geçen süreler de göz önünde bulundurulmamıştır.
Yukarıdaki verilere göre 53.074 + 25.768 + 29.944 = 108.786 toplam işyeri hekimine ihtiyaç var. Bu sayı bugün itibariyle yürürlükte olan yönetmelik hükümlerine göre hesaplandı.
Kamu kurumları da yasa kapsamına girdiğinde sayı % 30 daha artacak.
HEKİM SAYISI
Tabloda gördüğünüz gibi, Türkiye’de 100 bin kişiye 153 hekim düşüyor.
AB ortalaması 322, tüm Avrupa ülkeleri (Rusya ve Eski Doğu Avrupa ülkeleri de dahil) ortalaması, 340 hekim.
100 bin kişiye düşen hekim sayısı; Yunanistan’da 535, Balerus’ta 484, Gürcistan’da 455, Rusya’da 431, Azerbeycan’da 377, Ermenistan’da 344, Bulgaristan’da 363. Türkiye’de ise 153 hekim!
Türkiye, hekim sayısı bakımından 52 ülke arasında 50. sırada.
Merak edenler için açıklayalım. Bosna-Hersek ve Arnavutluk, Türkiye’nin gerisinde..
Olaya bütünüyle baktığımızda, Türkiye’de hekim sayısı yönünden giderek artan ciddi sorun var.
RİSK DEĞERLENDİRMESİ VE HEKİMLER
İşçi çalıştıran işyerlerinin (apartmanlar dahil), 30 Aralık 2012 tarihinden itibaren “risk değerlendirmesi” yapmaları ve yaptırmaları gerekiyor.
Risk değerlendirmesi ekibinde de “işyeri hekimlerinin” bulunması gerekiyor.
Ancak, işyeri hekimi zorunluluğu yukarıda belirtilen tarihlerde (örneğin kapıcı çalıştıran
apartmanlarda 30 Haziran 2014’ten itibaren) başlayacağı için şu aşamada, risk değerlendirmesi bakımından işyeri hekimi gerekmiyor.
ACİL ÇÖZÜM GEREKİYOR
İş Kanunu ile ilgili düzenlemeler yapılırken, Türkiye gerçeklerine bakılmadan “ezbere” hareket edilmiş.
Şu anda “skandal” denilebilecek bir tablo ile karşı karşıyayız.
Sadece işyeri hekimi değil, “işyeri hemşiresi” yönünden de sorun var. Belgeli 147 işyeri
hemşiresi var. İşyeri sayısı ise, apartmanlar dahil 2.5 milyon civarında! Bir hemşireye 15 bin işyeri düşüyor!
Sonuç olarak; sahada işyeri hekimine ihtiyaç var. Kanun yürürlükte ve cezalar yazılmakta. Yazılacak olanlar da yolda.. Bu sayılarla işverenler iyice köşeye sıkışacak. Söz konusu yönetmelik yürürlükte olmaya devam ederse Sağlık Bakanlığı’ndaki hekimler ayrılır ve işyeri hekimliğine geçer.
İşyeri hekimi sorununu çözmek için acil çözüm gerekiyor. Örneğin;
1. Uygulama ertelenebilir.
2. İşyeri hekimlerinin, işyerlerindeki asgari çalışma süreleri azaltılabilir.
3. İşyerleri için sabit süreler kaldırılabilir.