Tarım Arazilerinin Korunması ve Kullanılmasına Dair Yönetmelik

Yönetmelik

Tarım ve Köyişleri Bakanlığından: 

Tarım Arazilerinin Korunması ve

Kullanılmasına Dair Yönetmelik

 

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

             Amaç

             Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı; tarım arazilerinin korunmasının ve amacına uygun bir şekilde kullanılmasının sağlanması ve bu alanların hangi zorunlu hallerde tarım dışı amaçlarla kullanılabileceğine dair usul ve esasları belirlemektir.

             Kapsam

             Madde 2 — Bu Yönetmelik, tarım arazilerinin korunması ile yerleşim birimlerinin kurulması, geliştirilmesi, askeri, sanayi, ulaştırma, eğitim, sağlık, turizm, depolar, antrepolar, haberleşme, sportif ve tarımsal tesisler ile diğer amaçlar için kullanılmasına ihtiyaç duyulan tarım arazilerinin, tarım dışı amaçlar için kullanılmasına izin verilmesiyle ilgili hususları kapsar.

             6831 sayılı Orman Kanunu ile orman sayılan yerler, 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun ile belirlenen zeytinlikler, 4342 sayılı Mera Kanunu uygulama alanları ve 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlemesine Dair Tarım Reformu Kanunu uyarınca uygulama alanı veya bölgesi ilan edilen yerlerde bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.

             Dayanak

             Madde 3 — 9/8/1991 tarihli ve 441 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesi, 9/5/1985 tarihli ve 3202 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile 28/1/2005 tarihli ve 5286 sayılı Kanun uyarınca hazırlanmıştır.

             Tanımlar

             Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen;

             Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,

             İl Müdürlüğü: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı İl müdürlüklerini,

             Çiftçi: Bitkisel, hayvansal ve su ürünleri üretimi yaparak geçimini temin eden gerçek veya tüzel kişileri,

             Tarım arazileri: Toprak, topoğrafya ve diğer ekolojik özellikleri bitkisel, hayvansal ve su ürünleri üretimi için uygun olan ve halihazır bu amaçla kullanılan veya ekonomik olarak imar, ıslah ve ihya edilerek bitkisel, hayvansal ve su ürünleri üretimi için uygun hale dönüştürülebilen arazileri,

             Tarım arazileri sınıfı: Doğal özellikleri ve yapılan tarım şekline göre; nitelikleri Bakanlıkça belirlenen mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri, marjinal tarım arazilerini,

             Arazi kullanma şekilleri: Arazinin halihazır kuru tarım, sulu tarım, mera, orman, yerleşim yeri, terk ve benzeri kullanım şekillerini,

             Mutlak tarım arazileri: Bitkisel üretimde, toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin kombinasyonu yöre ortalamasında ürün alınabilmesi için sınırlayıcı olmayan, topoğrafik sınırlamaları yok veya çok az olan, ülkenin tarımsal üretiminde ülkesel, bölgesel veya yerel önemi nedeniyle tarımda kalması gereken, halihazır tarımsal üretimde kullanılan veya bu amaçla kullanıma elverişli arazileri,

             Dikili tarım arazileri: Arazi özelliklerine bağlı kalmaksızın, sayıları, tür ve cinsine göre Bakanlıkça belirlenecek asgari sayıda meyve, asma, fındık, fıstık, gül, çay ve benzeri ağaç, ağaççık ve çalı formunda yöre ekolojisine uygun çok yıllık bitkilerin dikili olduğu tarım arazilerini,

             Özel ürün arazileri: Mutlak tarım arazileri ve dikili tarım arazileri dışında toprak ve topoğrafik sınırlamaları nedeniyle yöreye adapte olmuş her tür bitkisel üretim yapılamayan sadece özel bitkisel ürünlerin yetiştiriciliği ile su ürünleri yetiştiriciliğinin ve avcılığının yapılabildiği, ülkenin tarımsal üretiminde ülkesel, bölgesel veya yerel önemi nedeni ile tarımda kalması gereken arazileri,

             Marjinal tarım arazileri: Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri ve dikili tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topoğrafik sınırlamaları nedeniyle üzerinde sadece geleneksel toprak işlemeli tarımın yapıldığı, yerel önemi olan ve kullanım kararlarının yerel ihtiyaçlara göre belirlendiği arazileri,

             Örtü altı tarım arazileri: İklim ve diğer dış etkilerin olumsuzluklarının kaldırılması veya azaltılması için cam, naylon veya benzeri malzeme kullanılarak oluşturulan örtüler altında ileri tarım teknikleri kullanılarak tarım yapılan arazileri,

             Sulu tarım arazileri: Devlet yatırımları ile sulamaya açılmış veya sulama projesi kapsamında olan arazileri,

             Kuru tarım arazileri: Halen Devlet yatırımları ile sulanmayan veya sulama projesi kapsamında olmayan, bitki su ihtiyacının sadece doğal yağışlarla karşılanabildiği arazileri,

             Tarımsal amaçlı yapılar: Tarımsal üretim için ihtiyaç duyulan yapılar ile tarımsal ürünlerin üretildikten sonra ilk işleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla işletme içerisinde inşa edilen, işletme sahibine ait yapıları,

             Tarımsal amaçlı entegre yapılar: Tarımsal ürünlerin üretiminden sonra işlenerek fiziksel veya kimyasal özellikleri değiştirilip bir veya birden fazla yeni ürüne dönüştürülmesinin yapıldığı tesisleri,

             Arsa: Yerleşim alanları içinde veya dışında ilgili kuruluşlardan uygun görüş alınarak konut, sanayi, turizm ve benzeri amaçlarla yerleşim için imar planı yapılmış veya bu amaçla kullanılan, planı bulunmayan kasaba, belde ve köy yoğun yerleşim alanları içinde kalan arazileri,

             Yerleşim alanı: Konut, konaklama, turizm, sanayi, askeri ve benzeri amaçlar için kullanılmak üzere planlanarak yapılaşmış veya eskiden beri bu amaçla kullanılan planı bulunmayan kasaba, belde ve köy yerleşik alanları ile arsa niteliği kazanmış arazileri

             ifade eder.

 

İKİNCİ BÖLÜM

Tarım Dışı Faaliyetlere Arazi Tahsisinde Genel Esaslar

             Uygulama alanları izin mercii

             Madde 5 — Bu Yönetmeliğin 2 nci maddesinde belirtilen kanunların kapsamı dışında kalan alanlarda, her ölçekteki bölge planları, çevre düzeni planları, nazım imar planları, mevzii imar planları, uygulama imar planları ve bunların eki imar planları ile yerleşim alanlarındaki ilave imar planları için ihtiyaç duyulan arazinin tarım dışı amaçlı faaliyetlere tahsisi İl müdürlüklerinin iznine tabidir. Bölge planları, çevre düzeni planları ve nazım imar planları gibi küçük ölçekli planlar hazırlanmadan önce ilgili kuruluşlar, planlanacak alanların sınırlarını gösteren 1/25 000 veya daha büyük ölçekli haritalarla birlikte, İl müdürlüğüne müracaat eder. İl müdürlükleri, hazırlayacakları arazi özellikleri ve tarımsal faaliyetlerle ilgili bilgileri içeren tarımsal etüt raporunu değerlendirerek, karara esas gerekli belgeler tamamlandıktan sonra, müracaatları en geç bir ay içerisinde sonuçlandırır.

             Arazi özelliklerinin belirlenmesi

             Madde 6 — Arazi özellikleri; kullanım şekli, toprak özellikleri, arazi sınıfı, tarımsal özellikleri ve çevre arazilerle tarımsal kullanım bütünlüğü, herhangi bir zirai geliştirme projesi içerisinde olup olmadığı göz önüne alınarak hazırlanacak tarımsal etüt raporu ile belirlenir.

             Tarımsal etüt raporları, arazi etütlerinin yapılması ile ilgili Bakanlıkca düzenlenen hizmet içi eğitimi almış en az iki ziraat mühendisi tarafından  hazırlanır. Eğer ilde bu eğitimi almış ziraat mühendisi yoksa toprak, tarla, bahçe veya tarımsal yapılar bölümü mezunu en az iki ziraat mühendisi tarafından hazırlanır. İl Müdürlükleri verecekleri kararda bu raporda belirtilen tarım arazi sınıflarını, kullanım şekillerini ve tarımsal bütünlüğünü, herhangi bir sulama ve zirai devolopman projesi içerisinde yer alıp almadığına dair ilgili kuruluşlardan alınacak belgeleri ve arazinin diğer tarımsal özelliklerini esas alarak değerlendirme yapar ve kararını gereği için ilgili kuruluşlara, istatistiki bilgi derlenmesi için Bakanlığa gönderir.

             Arazinin doğal yapısında değişiklik yapılması

             Madde 7 — Tarım dışı amaçla arazi kullanmak için yapılacak izin talepleri, arazinin doğal durumu ve mevcut kullanma şekli bozulmadan önce yapılır. Bozulan arazinin niteliklerinin tespit edilemediği durumlarda ve dikili alanlarda kesme veya sökme yapılarak arazinin mevcut kullanma şekli bozulduktan sonra izin talebinde bulunulması halinde, etüt  raporu düzenlenmez, uygun görüş verilmez. Arazi nitelikleri belirlenebiliyorsa bu Yönetmelik hükümleri uygulanır.

             Tarım dışı amaçla kullanılamayacak araziler

             Madde 8 — Bu Yönetmeliğin 10, 11, 12 ve 14 üncü maddelerinde belirtilen istisnalar hariç olmak üzere, tarım dışı amaçlarla kullanılmaya tahsis edilemeyecek araziler şunlardır:

             a) Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri ve ekonomik olarak verim alınan veya halen ekonomik verim alınmasa bile gerekli bakım yapıldığında ekonomik verim alınabilecek olan dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri,

             b) Drenaj yetersizliği, taşlılık veya tuzluluk gibi sebeplerle marjinal tarım arazisi olan ancak ekonomik olarak ıslah edilmek suretiyle bu maddenin (a) bendinde belirtilen arazilere dönüştürülebileceği tarımsal etüt raporunda belirtilen araziler,

             c) Özellikleri itibarıyla tarım dışı kullanımlara tahsis edilebilir durumda olmakla birlikte sulama, drenaj, toprak muhafaza ve benzeri planlama veya uygulama projeleri kapsamında yer alan ve bir proje kapsamı içinde olmasa bile tarım dışı maksatlı kullanımlara tahsisleri halinde proje bütünlüğünü veya çevre arazilerdeki tarımsal kullanım bütünlüğünü bozacak durumda olan araziler.

             Tarım dışında kullanılacak tarım arazilerinde öncelik sırası

             Madde 9 — Tarım dışı amaçlı arazi kullanım ihtiyaçları öncelikle kuru şartlarda tarım yapılan marjinal tarım arazileri içerisinden karşılanır. Bu sınıf arazilerden karşılanamaması halinde 10, 11, 12, ve 14 üncü maddelerinde yer alan istisnalar için ekonomik verimi olmayan dikili tarım arazileri, özel ürün arazileri ve mutlak tarım arazileri sırası takip edilerek  karşılanır.

             Tarım dışı amaçlarla kullanılabilecek kuru tarım arazileri

             Madde 10 — Marjinal tarım arazilerinden başlamak kaydıyla, daha uygun alternatif araziler bulunmadığı takdirde, aşağıda belirtilen genel maksatlar için gerçek ihtiyaca cevap verecek miktarlardaki diğer kuru tarım yapılan araziler ile ekonomik verim alınamayan dikili tarım arazileri, kamu yararının gözetilmesi ve tarımsal faaliyetlere zarar vermeyecek tedbirlerin alınması kaydıyla, tarım dışı faaliyetlere tahsis edilebilir.

             a) Köylerin plânlı yerleşimi için mevcut yerleşik alanların çevresinde bulunan araziler,

             b) Mevcut yerleşim alanlarına ilave olarak belediye veya mücavir alan sınırları içinde ilgili belediye tarafından imar plânı yapılmak istenen yerler,

             c) Belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kurulacak organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi siteleri,

             d) Toplam kullanım alanı 5000 metre kareyi geçmemek şartı ile karayolları güzergahlarında kurulacak oto yakıt satış istasyonu ve bu istasyon ile birlikte planlanacak sosyal tesisler,

             e) Katı atıkların etkisiz hale getirilmesi için yapılan tesisler ve ek tesisler,

             f) Ceza infaz kurumları ve tutukevleri yapı ve tesisleri,

             g) 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununun 2 nci maddesinde geçen birinci ve ikinci grup madenler hariç, madencilik arama ve işletme faaliyetleri için gerekli yapı ve tesisler.

             Tarım dışı amaçlarla kullanılabilecek sulu tarım arazileri ve diğer araziler

             Madde 11 — Sulu tarım arazileri tarım dışı amaçlı kullanımlara tahsis edilemez. Ancak, daha uygun alternatif alanlar tespit edilemediği durumlarda aşağıda belirtilen genel amaçlar için ihtiyaca cevap verecek miktarlardaki her sınıf ve özellikte tarım arazileri, tarımsal faaliyetlerin zarar görmemesi için gerekli tedbirlerin alınması şartıyla, tarım dışı faaliyetlere tahsis edilebilir.

             a) Karayolları, demiryolları, köy yolları ve benzeri yollar,

             b) Su temini ve enerji üretimi amaçlı baraj, gölet, elektrik santralleri, su kuyusu ve bunlara ait ek tesisler; ham petrol ve doğalgaz arama, üretim, depolama tesisleri ve bunlara ait ek tesisler; santral yolu, şalt merkezi, direk, pilon, kök, trafo, enerji nakil hatları, cebri boru güzergahı, arıtma ve bunlara ait pompaj tesisleri ve güzergahları, trafik kontrol ve güvenlik istasyonları,

             c) Milli savunma tesisleri, hava alanları ve ek tesisleri,

             d) Sera ve sera organize sanayi bölgeleri,

             e) Maden arama faaliyetleri,

             Yukarıda belirtilen genel amaçlar için yapılan müracaatlar İl müdürlükleri tarafından incelenir ve alternatif olmadığı kanaatine varılırsa uygun görüş verilir, alternatif alan tespiti halinde müracaat reddedilir.

             Bu maddenin (e) bendinde belirtilen maden arama faaliyetleri sonucunda stratejik önemi haiz madenin bulunması halinde madencilik işletmesi amacıyla ilgili Bakanlık tarafından alınan  kamu yararı kararının İl müdürlüğüne iletilmesi halinde söz konusu arazinin tarım dışı kullanımına izin verilir. 

             Tarımsal amaçlı yapılar

             Madde 12 — Çiftçiye ait tarımsal işletmenin ekonomik olarak yürütülmesini sağlamak için gerekli boyut, hacim ve vasıfta; kümes, ahır, ağıl, depo, soğuk hava deposu, yemlik ve yem hazırlama tesisleri, mandıra, balık üretim tesisleri, arı hane, su ve yem deposu, gübre ve silaj çukuru ile plan ve projeleri İl müdürlüğü tarafından incelenerek tarımsal nitelikli olduğuna karar verilen diğer tesislerle ilgili olarak Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü veya belediyelere, 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince belediye sınırları dışında İl özel idarelerine yapılan müracaatlar İl müdürlüğüne intikal ettirilir. İl müdürlüğü tarafından bu talepler incelenir ve bu tesislerin, yukarda belirtilen özelliklere uyan tesislerden olması halinde, arazi niteliklerine ve sınıfına bakılmaksızın projede öngörülen miktarda alana bu amaçla kullanmak kaydıyla izin verilir.

             Tarımsal üretimi teşvik etmek maksadıyla, alternatif alan bulunamaması halinde plan ve projeleri İl müdürlüğünce incelenip, tarımsal nitelikli olduğuna karar verilen, tarımsal ürünlerin işlenmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili tesisler için ihtiyaç duyulan tarım arazileri, işletmenin toplam arazi varlığının 2/100’ini geçmeyecek şekilde, arazi sınıfına bakılmaksızın İl müdürlüğü tarafından tarım dışı kullanıma tahsis edilir.

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Tarım Dışı Faaliyetler İçin Arazi Talepleri ve Plan Değişiklikleri

             Tarım dışı amaçlı münferit kullanımlar için istenen belgeler

             Madde 13 — Gerçek ve tüzel kişiler ile Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan arazilerin tarım dışı maksatlarla kullanılmak istenmesi halinde; arazinin en az 1/5000 ölçekli kadastral haritası veya krokisi, üzerinde arazinin yeri işaretli ve koordinat değerli 1/25000 ölçekli haritası ve tapudan alınacak arazi vasfını gösterir belge ile birlikte İl müdürlüğüne müracaat edilir.

             İl müdürlüğünce bu Yönetmeliğin 5 inci maddesine göre işlem yapılır.

             Plân değişikliği yapılmasının esasları

             Madde 14 — Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce onaylanmış olan her tür ve ölçekteki planlarda, tarım arazisi olarak ayrılmış alanlar için yapılacak her tür zorunlu plan değişikliklerinde İl Müdürlüğünün uygun görüşünün alınması esastır.  

             İl Müdürlükleri;

             a) Plânlı alan Belediye veya mücavir alanı içinde ise, Belediye hizmetlerinin yürütülmesi ve alt yapı tesisleri için inşa edilecek yapılara yönelik ilgili Belediye tarafından yapılan arazi taleplerinde,

             b) Tarımsal üretimi teşvik etmek amacıyla kurulmuş tarımsal ürünlerin işlenmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili entegre nitelikli sanayi tesislerinin geliştirilmesi ve rekabet gücünün arttırılması için, mevcut yapılara ilave tesislerin kurulmasına yönelik arazi taleplerinde,

             c) Diğer sanayi tesislerinin bulunduğu planlı alanlarda, sanayi tesislerinin rekabet gücünün arttırılması için ihtiyaç duyulan, ileri teknoloji kullanımı sağlayarak üretimi artıracak ve mevcut tesislerle entegre çalışma zorunluluğu bulunan ilave tesislerin kurulmasına yönelik arazi taleplerinde,

             plân değişikliği iznini verebilir.

             Bu madde kapsamında yukarıda sayılan zorunlu haller için ihtiyaç duyulan araziler, öncelikle tarım dışı kullanım planı bulunan tesislere sınır ve düşük potansiyelli kuru tarım arazilerinden karşılanır. Eğer böyle bir arazi yoksa gerçek ihtiyaca cevap verecek miktarda alan, mevcut planlı alana sınırı olan diğer tarım arazilerinden karşılanabilir.

             Etüdün ücretlendirilmesi

             Madde 15 — Kamu kurum ve kuruluşları hariç, gerçek ve tüzel kişilerin tarım dışı amaçlarla kullanmak istedikleri arazilerde yapılacak incelemeler için, Bakanlıkça tespit edilecek ücret İl Müdürlüğü döner sermaye işletmelerine yatırılır.

             İtiraz

             Madde 16 — Tarım dışı amaçlı arazi kullanımları için verilen karara itiraz, ilgili İl müdürlüğü vasıtasıyla Bakanlığa yapılır, Bakanlık tarafından değerlendirilerek karara bağlanır ve gereği için ilgiliye, bilgi için İl müdürlüğüne gönderilir. İtiraz en fazla iki defa yapılabilir.

             İtiraz için yatırılacak ücretler bu Yönetmeliğin 15 inci maddesinde geçen ücretlerin iki katı olarak Bakanlığın belirleyeceği ilgili döner sermaye işletmelerine yatırılır.

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son  Hükümler

             Genelge ve talimat hazırlanması

             Madde 17 — Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulanmasını sağlamak ve kolaylaştırmak amacıyla genelge ve talimat çıkarmaya yetkilidir.

             Kaldırılan hükümler

             Madde 18 — 13/6/2003 tarihli ve 25137 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tarım Arazilerinin Korunması ve Kullanılmasına Dair Yönetmelik  yürürlükten kaldırılmıştır.

             Yürürlük

             Madde 19 — Bu Yönetmelik 16/3/2005 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

             Yürütme

Madde 20 — Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.

 

TARIM ARAZİLERİNİN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAİR YÖNETMELİK

TARIM ARAZİLERİNİN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi:
Resmi Gazete Sayısı:

TARIM ARAZİLERİNİN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAİR YÖNETMELİK

 

Resmi Gazete Tarihi: 13.06.2003

Resmi Gazete Sayısı: 25137

 

BİRİNCİ BÖLÜM

AMAÇ, KAPSAM VE TANIMLAR

Amaç

Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı; 441 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve 3202 sayılı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca, tarım arazilerinin korunmasını ve amacına uygun bir şekilde kullanılmasını sağlamak ve bu alanların hangi zorunlu hallerde tarım dışı amaçlarla kullanılabileceğine dair usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

Madde 2 - Bu Yönetmelik, tarım arazilerinin korunması ve yerleşim birimlerinin kurulması, geliştirilmesi, askeri, sanayi, ulaştırma, eğitim, sağlık, turizm, depolar, antrepolar, haberleşme, sportif ve tarımsal tesisler ile diğer amaçlar için kullanılmasına ihtiyaç duyulan tarım arazilerinin, tarım dışı amaç ile kullanılmasına izin verilmesiyle ilgili hususları kapsar. 6831 sayılı Orman Kanunu ile orman sayılan yerler, 4086 sayılı Kanunla değişik 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun ile belirlenen zeytinlikler, 4342 sayılı Mera Kanunu uygulama alanları ve 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlemesine Dair Tarım Reformu Kanunu uyarınca uygulama alanı veya bölgesi ilan edilen yerlerde bu yönetmelik hükümleri uygulanmaz.

Tanımlar

Madde 3 - Bu Yönetmelikte geçen terimlerin tanımları aşağıda belirtilmiştir.

a) Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığıdır.

b) Bölge Müdürlüğü: Köy Hizmetleri Bölge Müdürlükleridir.

c) İl Müdürlüğü:Tarım ve Köyişleri Bakanlığı İl Müdürlükleridir.

ç) Çiftçi: Bitkisel, hayvansal ve su ürünleri üretimi yaparak geçimini temin eden gerçek veya tüzel kişilerdir.

d) Tarım Arazileri: Toprak, topoğrafya ve diğer ekolojik özellikleri bitkisel,  hayvansal ve su ürünleri üretimi için uygun olan ve halihazır bu amaçla kullanılan veya ekonomik olarak imar, ıslah ve ihya edilerek bitkisel, hayvansal ve su ürünleri üretimi için uygun hale dönüştürülebilen arazilerdir.

e) Tarım Arazileri Sınıfı: Doğal özellikleri ve yapılan tarım şekline göre; nitelikleri Bakanlıkça belirlenen Mutlak Tarım Arazileri, Özel Ürün Arazileri, Dikili Tarım Arazileri, Marjinal Tarım Arazilerini ifade eder.

f) Arazi Kullanma Kabiliyeti Sınıflaması: Toprağı korumak ve özelliklerine uygun olarak planlı ve dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla I den VIII e kadar yapılan sınıflamadır.

g) Mutlak Tarım Arazisi: Bitkisel üretimde; toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin kombinasyonu yöre ortalamasında ürün alınabilmesi için sınırlayıcı olmayan, topoğrafik sınırlamaları yok veya çok az olan; ülkenin tarımsal üretiminde ülkesel, bölgesel veya yerel önemi nedeniyle tarımda kalması gereken, halihazır tarımsal üretimde kullanılan veya bu amaçla kullanıma elverişli arazilerdir.

h) Dikili Tarım Arazileri: Arazi özelliklerine bağlı kalmaksızın, sayıları; tür ve cinsine göre Bakanlıkça belirlenecek asgari sayıda meyve, asma, fındık, fıstık, gül, çay ve benzeri ağaç, ağaççık ve çalı formunda yöre ekolojisine uygun çok yıllık bitkilerin dikili olduğu arazilerdir.

ı) Özel Ürün Arazileri: Mutlak tarım arazileri ve dikili tarım arazileri dışında toprak ve topoğrafik sınırlamaları nedeniyle yöreye adapte olmuş her tür bitkisel üretim yapılamayan sadece özel bitkisel ürünlerin yetiştiriciliği ile, su ürünleri yetiştiriciliğinin ve avcılığının yapılabildiği, ülkenin tarımsal üretiminde ülkesel, bölgesel veya yerel önemi nedeni ile tarımda kalması gereken arazilerdir.

i) Marjinal Tarım Arazisi: Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri ve dikili tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topoğrafik sınırlamaları nedeniyle üzerinde sadece geleneksel toprak işlemeli tarımın yapıldığı, yerel önemi olan ve kullanım kararlarının yerel ihtiyaçlara göre belirlendiği arazilerdir.

j) Örtü Altı Tarım Arazileri: İklim ve diğer dış etkilerin olumsuzluklarının kaldırılması veya azaltılması için cam, naylon ve benzeri malzeme kullanılarak oluşturulan örtüler altında ileri tarım teknikleri kullanılarak tarım yapılan arazilerdir.

k) Sulu Tarım Arazisi: Devlet yatırımları ile sulamaya açılmış veya sulama projesi kapsamında olan arazilerdir.

l) Kuru Tarım Arazisi: Halen sulanmayan ve ekonomik olarak sulanma imkanı bulunmayan bitki su ihtiyacının sadece doğal yağışlarla karşılanabildiği arazilerdir.

m) Tarımsal Amaçlı Yapılar: Tarımsal üretim için ihtiyaç duyulan yapılar ile tarımsal ürünlerin üretildikten sonra ilk işleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla işletme içerisinde inşa edilen, işletme sahibine ait yapılardır.

n) Tarımsal Amaçlı Entegre Yapılar: Tarımsal ürünlerin üretiminden sonra işlenerek fiziksel veya kimyasal özellikleri değiştirilip bir veya birden fazla yeni ürüne dönüştürülmesinin yapıldığı tesislerdir.

o) Arsa: Yerleşim alanları içinde veya dışında ilgili kuruluşlardan uygun görüş alınarak konut, sanayi, turizm ve benzeri amaçlarla yerleşim için imar planı yapılmış veya bu amaçla kullanılan planı bulunmayan kasaba, belde ve köy yoğun yerleşim alanları içinde kalan arazilerdir.

ö) Yerleşim Alanı: Konut, konaklama, turizm, sanayi, askeri ve benzeri amaçlarla planlanarak yapılaşmış veya eskiden beri bu amaçla kullanılan planı bulunmayan kasaba, belde ve köy yerleşik alanları ile arsa niteliği kazanmış arazilerdir.

İKİNCİ BÖLÜM

Tarım Dışı Faaliyetlere Arazi Tahsisinde Genel Esaslar

Uygulama Alanları İzin Mercii

Madde 4 - Bu Yönetmeliğin 2 nci maddesinde belirtilen kanunlar kapsamı dışında kalan alanlarda, her ölçekteki bölge planları, çevre düzeni planları, nazım imar planları, mevzii imar planları, uygulama imar planları ve bunların eki imar planları ile yerleşim alanlarındaki ilave imar planları için ihtiyaç duyulan arazinin tarım dışı amaçlı faaliyetlere tahsisi İl Müdürlüğünün iznine tabidir. Bölge planları, çevre düzeni planları ve nazım imar planları gibi küçük ölçekli planlar hazırlanmadan önce ilgili kuruluşlar, planlanacak alanların sınırlarını gösteren 1/25.000 veya daha büyük ölçekli haritalarla birlikte, İl Müdürlüğüne müracaat eder. İl Müdürlükleri hazırlayacakları tarımsal özellikleri gösterir raporla birlikte, müracaatları toprak etütleri yapılmak üzere, ilgili Bölge Müdürlüklerine gönderir. Bölge müdürlüklerince hazırlanan toprak etüt raporu ve haritaları tarım dışı faaliyetlerle ilgili izinlendirme için, İl Müdürlüğüne gönderilir. İl Müdürlüğü kararını gereği için ilgili kuruluşa, istatistik bilgi derlenmesi için Bakanlığa ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bildirir.

Arazi Özelliklerinin ve Yetenek Sınıfının Belirlenmesi

Madde 5 - Arazinin tarım dışına çıkarılır nitelikte olup olmadığının değerlendirilmesinde, sınıf tespiti kullanım şekli ve tarımsal özellikler esas alınır. İzinlendirilmesi talep edilen arazi mutlak tarım arazisi ise bu yönetmeliğin 9, 10, 11 ve 13 üncü maddelerinde yer alan istisnalar hariç, İl Müdürlüklerince doğrudan reddedilir. Karar, gereği için ilgilisine, bilgi için hazırlanacak rapor ile birlikte Bakanlığa gönderilir. Diğer talepler, İl Müdürlüklerinin hazırlayacağı tarımsal etüt raporu ile birlikte, 7472 sayılı Ziraat Yüksek Mühendisliği Hakkında Kanun ve buna bağlı olarak yürürlüğe konulmuş bulunan Tüzüğün yetki verdiği teknik elemanlarca, "TE- Standart - 1" dahilinde toprak etütleri yapılmak üzere, ilgili Bölge Müdürlüklerine gönderilir. Bölge Müdürlüğünce en kısa sürede hazırlanan toprak etüt rapor ve haritaları, İl Müdürlüğüne gönderilir. İl Müdürlüğü izinlendirme kararını verir. Kararını gereği için ilgili kuruluşlara, istatistik bilgi derlenmesi için Bakanlığa ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bildirir.

Arazinin Doğal Yapısında Değişiklik Yapılması

Madde 6 - Tarım dışı maksatla arazi kullanmak için yapılacak izin talepleri, arazinin doğal durumu ve mevcut kullanma şekli bozulmadan önce yapılır. Bozulan arazinin nitelikleri tespit edilemediği durumlarda ve dikili alanlarda kesme veya sökme yapılarak arazinin mevcut kullanma şekli bozulduktan sonra izin talebinde bulunulması halinde, tarımsal etüt ve toprak etüt raporu düzenlenmez, uygun görüş verilmez.

Ancak, arazinin doğal durumu her ne sebeple olursa olsun tahrip edilmesi halinde, arazinin bozulmayan kısmı veya benzer özellik gösteren bitişik konumdaki arazilerden yararlanılarak tarımsal etüt ve toprak etüt raporu düzenlenir, tarım dışı amaçla kullanılıp kullanılmayacağı bu Yönetmelik hükümlerine göre İl Müdürlüğünce karara bağlanır.

Tarım Dışı Amaçla Kullanılamayacak Araziler

Madde 7 - Bu Yönetmeliğin 9, 10, 11 ve 13 üncü maddelerinde belirtilen istisnalar hariç olmak üzere, tarım dışı amaçlarla kullanılmaya tahsis edilemeyecek araziler şunlardır.

a) Mutlak Tarım arazileri, Özel Ürün arazileri ve ekonomik olarak verimli olan Dikili Tarım Arazileri ile arazi kullanma kabiliyet sınıfı I, II, III, IV olan sulu ve I, II olan kuru tarım arazileri.

b) Drenaj yetersizliği, taşlılık veya tuzluluk gibi sebeplerle III. sınıf ve üzerindeki arazi özelliğinde bulunan, kullanılmaya açılmış veya açılmamış olsun, ıslah edilmek suretiyle I ve II. sınıf tarım arazisine dönüştürülebileceği toprak etüt raporunda belirtilen araziler.

c) Özellikleri itibarıyla tarım dışı kullanımlara tahsis edilebilir durumda olmakla birlikte sulama, drenaj, toprak muhafaza ve benzeri planlama veya uygulama projeleri kapsamında yer alan ve bir proje kapsamı içinde olmasa bile tarım dışı maksatlı kullanımlara tahsisleri halinde proje bütünlüğünü veya çevre arazilerdeki tarımsal kullanım bütünlüğünü bozacak durumda olan araziler.

Tarım Dışında Kullanılacak Arazilerde Öncelik Sırası

Madde 8 - Tarım dışı amaçlı arazi kullanım ihtiyaçları öncelikle marjinal tarım arazileri içerisinden veya arazi kullanma kabiliyet sınıfı VIII. sınıf olan arazilerden karşılanır. Bu sınıf arazilerden karşılanamaması halinde VII., VI., V., IV. ve III. sınıf kuru tarım arazilerinden karşılanabilir. Ancak, bu durumda VII. sınıftan III. sınıfına doğru bir öncelik sırasının gözetilmesi zorunludur.

Tarım Dışı Amaçlarla Kullanılabilecek Kuru Tarım Arazileri

Madde 9 - Marjinal Tarım arazilerinden başlamak kaydıyla, daha uygun alternatif araziler bulunmadığı takdirde, aşağıda belirtilen genel maksatlar için gerçek ihtiyaca cevap verecek miktarlardaki diğer kuru tarım yapılan araziler ile ekonomik verim alınamayan dikili tarım arazileri, kamu yararının gözetilmesi ve tarımsal faaliyetlere zarar vermeyecek tedbirlerin alınması kaydıyla, tarım dışı faaliyetlere tahsis edilebilir.

a) Köylerin planlı yerleşimi için mevcut yerleşik alanların çevresinde,

b) Mevcut yerleşim alanlarına ilave olarak belediye veya mücavir alan sınırları içinde ilgili belediye tarafından imar planı yapılmak istenen yerlerde,

c) Belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kurulacak Organize Sanayi Bölgeleri ve Küçük Sanayi Siteleri,

d) Toplam kullanım alanı 5000 metre kareyi geçmemek şartı ile karayolları güzergahlarında kurulacak oto yakıt satış istasyonları,

e) Katı atıkların etkisiz hale getirilmesi için yapılan tesisler ve ek tesisleri,

f) Ceza infaz kurumları ve tutukevleri yapı ve tesisleri.

Tarım Dışı Amaçlarla Kullanılabilecek Sulu Tarım Arazileri ve Diğer Araziler

Madde 10 - Sulu tarım arazileri tarım dışı amaçlı kullanımlara tahsis edilemez. Ancak, daha uygun alternatif alanlar tespit edilemediği durumlarda aşağıda belirtilen genel amaçlar için ihtiyaca cevap verecek miktarlardaki her sınıf ve özellikte tarım arazileri, tarımsal faaliyetlerin zarar görmemesi için gerekli tedbirlerin alınması şartıyla, tarım dışı faaliyetlere tahsis edilebilir.

a) Karayolları, demiryolları, köy yolları ve benzeri yollar,

b) Su temini ve enerji üretimi amaçlı baraj, gölet, elektrik santralleri, su kuyusu ve bunlara ait ek tesisler; ham petrol ve doğalgaz arama, üretim ve depolama tesisleri ile bunlara ait ek tesisler; santral yolu, şalt merkezi, direk, pilon, kök, trafo, enerji nakil hatları, cebri boru güzergahı, arıtma ve bunlara ait pompaj tesisleri ve güzergahları, trafik kontrol ve güvenlik istasyonları,

c) Milli savunma tesisleri, hava alanları ve ek tesisleri,

d) Sera ve Sera Organize Sanayi Bölgeleri.

Yukarıda belirtilen genel amaçlar için yapılan müracaatlar İl Müdürlüğü tarafından incelenir ve alternatif olmadığı kanaatine varılırsa uygun görüş verilir, alternatif alan tespiti halinde müracaat İl Müdürlüğü tarafından reddedilir, kararlar gereği için ilgili kuruluşa ve hazırlanan raporla birlikte istatistik bilgi edinilmesi için Bakanlığa gönderilir.

Tarımsal Amaçlı Yapılar

Madde 11 - Çiftçiye ait tarımsal işletmenin ekonomik olarak yürütülmesini sağlamak için gerekli boyut, hacim ve vasıfta; kümes, ahır, ağıl, depo, soğuk hava deposu, yemlik ve yem hazırlama tesisleri, mandıra, balık üretim tesisleri, arı hane, su ve yem deposu, gübre ve silaj çukuru ile ilgili olarak Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü veya Belediyelere yapılan müracaatlar İl Müdürlüğüne intikal ettirilir. İl Müdürlüğü bu talepleri inceler ve bu tesislerin, yukarda belirtilen özelliklere uyan tesislerden olması halinde, arazi sınıflarına bakılmaksızın toplam kullanım alanı 5000 m2 yi geçmemek kaydıyla izin vererek, hazırlanacak tarımsal etüt raporu ile birlikte Bakanlığa istatistik bilgi edinilmesi için gönderir.

Tarımsal üretimi teşvik etmek maksadıyla, alternatif alan bulunamaması halinde plan ve projeleri İl Müdürlüğünce incelenip, tarımsal nitelikli olduğuna karar verilen, tarımsal ürünlerin işlenmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili tesisler için ihtiyaç duyulan tarım arazileri, işletmenin toplam arazi varlığının 2/100 ‘ini geçmeyecek şekilde, arazi sınıfına bakılmaksızın İl Müdürlüğünce tarım dışı kullanıma tahsis edilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Tarım Dışı Faaliyetler İçin Arazi Talepleri ve Plan Değişiklikleri

Tarım Dışı Amaçlı Münferit Kullanımlar İçin İstenen Belgeler

Madde 12 - Gerçek ve tüzel kişiler ile Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan arazilerin tarım dışı maksatlarla kullanılmak istenmesi halinde, aşağıdaki belgelerle birlikte İl Müdürlüğüne müracaat edilir. İl Müdürlüğünce bu yönetmeliğin 5 inci maddesine göre işlem yapılır.

a) Arazinin tapu kaydını gösteren krokisi ve en az 1/5000 ölçekli kadastral haritası.

b) Üzerinde arazinin yeri işaretli ve koordinat değerli 1/25 000 ölçekli haritası.

c) Tapudan alınacak arazi vasfını gösterir belge.

Plan Değişikliği Yapılmasının Esasları

Madde 13 - Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce onaylanmış olan her tür ve ölçekteki planlarda, tarım arazisi olarak kalan alanlarda ve mücavir alan ve Belediye sınırları içinde ve dışında yapılacak her tür zorunlu plan değişiklikleri ve bu alanlarda yer alan tarım arazilerinin kullanımına ait kararlar alınmadan önce İl Müdürlüğünün uygun görüşünün alınması esastır. Planlarda ve sınırlarda yapılacak değişiklikler için, 1/25 000 veya daha büyük ölçekli haritalarla birlikte İl Müdürlüğüne müracaat edilir.

İl Müdürlüğü aşağıdaki zorunlu haller için plan değişikliği iznini verebilir:

a) Planlı alan Belediye veya mücavir alanı içerisinde ise; Belediye hizmetlerinin yürütülmesi ve alt yapı tesisleri için inşa edilecek yapılara yönelik ilgili belediye tarafından yapılan arazi talepleri,

b) Planlı alan Belediye veya mücavir alanı içinde veya dışında olması halinde;

1) Tarımsal üretimi teşvik etmek amacıyla kurulmuş tarımsal ürünlerin işlenmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili entegre nitelikli sanayi tesislerinin geliştirilmesi ve rekabet gücünün arttırılması için, mevcut yapılara ilave tesislerin kurulmasına yönelik arazi talepleri,

2) Diğer sanayi tesislerinin bulunduğu planlı alanlarda; sanayi tesislerinin rekabet gücünün arttırılması için ihtiyaç duyulan, ileri teknoloji kullanımı sağlayarak üretimi artıracak ve mevcut tesislerle entegre çalışma zorunluluğu bulunan ilave tesislerin kurulmasına yönelik arazi talepleri,

Bu madde kapsamında yukarıda sayılan zorunlu haller için ihtiyaç duyulan araziler; öncelikle tarım dışı kullanım planı bulunan tesislere sınır ve düşük potansiyelli kuru tarım arazilerinden karşılanır; eğer böyle bir arazi yok ise gerçek ihtiyaca cevap verecek miktarda alan mevcut planlı alana sınırı olan diğer tarım arazilerinden karşılanabilir.

İtiraz

Madde 14 - Tarım dışı amaçlı münferit arazi kullanımları için verilen karara en fazla iki defa itiraz edilir. Verilen karar veya etütlerine yapılacak itiraz, Bakanlığa veya ilgili il müdürlüğüne yapılır. Karar ve tarımsal etütlerle ilgili itiraz, Bakanlık tarafından değerlendirilir. Toprak etütleri için yapılan itirazın değerlendirilmesi Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılır. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü itirazı inceledikten sonra görüşünü Bakanlığa bildirir.

İtiraz için yatırılacak ücretler bu Yönetmeliğin 15 inci maddesinde bahsedilen ücretlerin iki katı olarak ilgili döner sermaye işletmelerine yatırılır. İtiraz sahibi itirazında haklı olur ise, aynı yıl içerisinde talep etmesi halinde itiraz ücretleri iade edilir.

Etüdün Ücretlendirilmesi

Madde 15 - Kamu kurum ve kuruluşları hariç, gerçek ve tüzel kişilerin tarım dışı amaçlarla kullanmak istedikleri arazilerde yapılacak incelemeler için, Bakanlıkça tespit edilecek ücret İl Müdürlüğü döner sermaye işletmelerine yatırılır. Toprak etüt ücretleri Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünce belirlenir ve ilgili Köy Hizmetleri Bölge Müdürlüğü döner sermaye işletme hesabına yatırılır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Diğer Hükümler

Genelge ve Talimat Hazırlanması

Madde 16 - Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulanmasını sağlamak ve kolaylaştırmak maksadıyla genelge ve talimat çıkarmaya yetkilidir.

Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat

Madde 17 - Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 10/8/2001 tarihli ve 24489 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan "Tarım Arazilerinin Korunması ve Kullanılmasına Dair Yönetmelik" ek ve değişiklikleri ile birlikte yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

Madde 18 - Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 19 - Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.

MEVZUAT BÖLÜMÜNÜN KURALLARI:
Burada yer alan içerik sadece siz ziyaretçilerimize mesleğimizle ilgili tüm mevzuata toplu olarak erişim sağlamak amacıyla derlenmiştir. Mevzuat bölümü güncel tutulmaya çalışılmaktadır. Ancak hukuki sorunların önemini dikkate alarak lütfen ayrıntılı ve güncel mevzuat için www.yargitay.gov.tr veya www.danistay.gov.tr adreslerini ziyaret ediniz.

İMAR KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI TASLAĞI

İMAR KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI TASLAĞI

MADDE 1- 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun 3’üncü maddesi

başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Genel Esaslar

Madde 3- Herhangi bir saha; planlama stratejilerine, her ölçekteki plan

esaslarına, bulunduğu bölgenin şartlarına ve yönetmelik ile belirlenen esaslara aykırı

maksatlar için kullanılamaz.

Fert ve toplum için; katılım ilkelerini gözeterek, dengeli kırsal ve kentsel

gelişmeyi sağlayan, afet zararlarını azaltan, doğal, tarihi ve kültürel değerleri

koruyan, yaşatan ve geliştiren, sağlıklı, güvenli ve sürdürülebilir yaşam çevrelerinin

oluşturulması esastır.

Bakanlık, coğrafi ve mekânsal verilerin elde edilmesinde, ilgililere

sunulmasında, bunların planlama sürecinde kullanılmasında ülke genelinde standart

birliğinin sağlanması ve ileri teknoloji ile bilgi sistemlerinin kullanılması için ilgili

kurum ve kuruluşlarla koordinasyonu sağlar, gerekli tedbirleri alır, usul ve temel

esasları belirler.

Plân kararlarında dikkate alınmak üzere, yerleşmelerde tabiî ve teknolojik

riskleri azaltmaya yönelik risk yönetim ve sakınım plânlaması yapılır. Risk Yönetimi

ve Sakınım Plânlamasının hangi yerleşme merkezleri için ve hangi usul ve esaslara

göre yapılacağı Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelik ile belirlenir.

Büyükşehirlerde Büyükşehir Belediyeleri olmak üzere, ilgili İdare, bu Kanuna

ve Bakanlıkça çıkarılan Yönetmeliklere aykırı olmamak şartıyla, yörenin özelliklerini

dikkate alarak, meclis kararı ile kendi yönetmeliklerini çıkarabilirler. Basın ve yayın

araçları vasıtasıyla kamuoyuna duyurulur, elektronik yollarla veya gerektiğinde basılı

olarak ilgililerin bunlardan faydalanması sağlanır. Bakanlık mevzuata aykırılığı

görülen yönetmelik hükümlerini re’sen iptal eder.

Bakanlık, gerekli gördüğünde, bu Kanuna, bölgesel kararları da içeren

Mekânsal Strateji Planı esaslarına ve harita ve planlara ilişkin mevzuata uygunluğu

sağlamak amacıyla, ilgili İdarelerce gerçekleştirilen çevre düzeni planlarını, imar

planlarını, hâlihazır haritaları, jeolojik veya jeoteknik etütleri, planların

uygulanmasını, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi düzenlemelerini ve bu

Kanunda belirtilen diğer iş ve işlemleri gerektiğinde; denetler ve mevzuata aykırı

görülenlerin yürürlüğünü durdurabilir, idareden bütün bu iş ve işlemlerin iptal

edilmesini veya yeni bir düzenleme yapılmasını talep edebilir. Bu talepler verilen

sürede yerine getirilmediği takdirde, Bakanlık re’sen iptal yoluna gidebilir.

Bakanlık, idarenin, yapı malzemelerine ilişkin piyasa gözetim ve denetim

kuruluşlarının, yapı denetim sorumlularının, ilgili laboratuarlar ve meslek odalarının

bu Kanun çerçevesindeki her türlü iş ve işlemlerini yönlendirir ve gerektiğinde

denetler.”

MADDE 2- 3194 sayılı Kanunun 4’üncü maddesi aşağıdaki şekilde

değiştirilmiştir.

“Madde 4- 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu hariç olmak

üzere Özel Kanunlar ile belirlenen alanlara ilişkin her türlü plânların hazırlanması

ve onaylanmasında bu Kanun ile öngörülen usûl ve esaslara uyulur. Özel kanunların

bu Kanuna aykırı olan hükümleri uygulanamaz.

Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekât, eğitim ve savunma amaçlı yapılar için,

bu Kanun hükümlerinden hangisinin ne şekilde ve nerelerde uygulanacağı Milli

Savunma Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından müştereken

belirlenir.”

MADDE 3- 3194 sayılı Kanunun 5’inci maddesinin nazım imar planı,

uygulama imar planı, imar parseli, kadastro adası, yapı, ilgili idare ve fen

adamları tanımları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, çevre düzeni planı tanımı

kaldırılmış, risk yönetimi ve sakınım planlaması tanımı eklenmiştir.

“Madde 5 – Bu Kanunda geçen terimlerden bazıları aşağıda tanımlanmıştır.

Nazım İmar Planı; varsa üst kademe plan ve stratejilerine uygun olarak

hâlihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve

arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin

gelecekteki nüfus yoğunluklarını, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve

büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemleri gibi hususları göstermek ve uygulama

imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla

açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plandır.

Uygulama İmar Planı; nazım imar planı kararlarına uygun olarak tasdikli

halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenerek hazırlanan, çeşitli

bölgelerin yapı adalarını, bunların kullanım kararlarını, yapı nizamı, taban alanı,

emsal, yapı yüksekliği ve yaklaşma mesafeleri gibi yapılaşma şartlarını ve bu

şartları sağlayan parsel düzenini, yolları ve imar programlarına esas olacak

uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır.

İmar Parseli; kadastro parsellerinin, imar adaları içerisindeki İmar Kanunu,

İmar Planı ve yönetmelik esaslarına göre düzenlenmiş şeklidir.

Kadastro Adası; kadastro yapıldığı zaman mülkiyeti tescilli kadastro

parsellerinden oluşan adadır.

Yapı; karada ve suda, daimi veya muvakkat, resmi ve hususi yeraltı ve

yerüstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik, tesisat ve tamirlerini içine alan sabit ve

müteharrik tesislerdir.

İlgili idare; belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediye, dışında il özel

idaresidir.

Fen adamları; yapı inşaat, elektrik tesisatı, sıhhi tesisat ve ısıtma, soğutma,

havalandırma, iklimlendirme, mekanik tesisat, harita-kadastro gibi alanlarda yapı

projelerinin uygulanmasında uzmanlık alanlarına uygun olarak görev ve sorumluluk

üstlenen, yüksek öğrenim görmüş teknik öğretmen, yüksek tekniker, teknikerler

veya mesleki ve teknik öğrenim veren orta öğretim okullarından teknisyen olarak

mezun olanlar veya orta öğretim okulu mezunu olup, 3308 sayılı Mesleki Eğitim

Kanununa göre ustalık belgesine sahip olan teknik elemanlardır.

Risk Yönetimi ve Sakınım Planlaması: Doğal veya teknolojik tehlikeler

nedeniyle yüksek risklerin yer aldığı yerleşme birimlerinde; plan kararlarına ve

uygulamalarına esas teşkil etmesi amacıyla, ilgili idareler tarafından, özel

kuruluşlar, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşlarının işbirliği ile hazırlanan, risk

sektörlerini tanımlayarak farklı risk sektörleri için sektörel risk analizlerini

hazırlayan, risk yönetim biçimlerini belirleyen, sektörün ilgililerini, yönetim biçim

ve zamanlaması ile denetim ve izleme sorumlularını belirleyen ve risklere ilişkin

tüm araştırmaların raporlandığı ve mekânsal değerlendirmelerin yapıldığı çok

boyutlu risk analizi ve planlama çalışmalarıdır.”

MADDE 4- 3194 sayılı Kanunun İkinci Bölümün başlığı ve 6’ncı maddesi başlığı

ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“İKİNCİ BÖLÜM

Planlar İle İlgili Esaslar

Planlama kademeleri

Madde 6- Planlar, amaç ve kapsamları bakımından hiyerarşik sıralarına göre,

Mekansal Strateji Planı, Çevre Düzeni Planı, İmar Planı ve Kırsal Yerleşme Planından

ibarettir. İmar planları ise Nâzım İmar Plânı ve Uygulama İmar Plânı olarak hazırlanır.

Her plan, yürürlükteki üst planların ilke ve hedeflerine uyar ve bir alt planı

yönlendirir. Planların hazırlanmasında kademeler arası karşılıklı etkileşim esas olup,

üst planlarda sınırlandırılmayan veya belirtilmeyen hususlarda alt plan kararlarına

uyulur.

Her plan kendi hiyerarşisinin ve ölçeğinin gerekli kıldığı ilkelere ve tekniğe

göre yapılır; plânlar, büyültme veya küçültme yolu ile elde edilemez.

Uygulama imar planları nazım imar planında belirlenmiş olmak şartıyla etaplar

halinde yapılabilir ve uygulanabilir.”

Bu kanunda tanımlanmayan başkaca bir plan kademesi oluşturulamaz.

MADDE 5- 3194 Sayılı Kanunun 7’nci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki

şekilde değiştirilmiştir.

“Harita ve Planlara Dair Esaslar

Madde 7- Harita ve planların yapılmasında aşağıda belirtilen hususlara

uyulur.

a) Hâlihazır haritası bulunmayan yerleşim yerlerinin hâlihazır haritası ilgili idare

tarafından yapılır veya yaptırılır. Bu haritaların tasdik mercii ilgili idareler olup,

gerektiğinde bu yetkilerini İller Bankası Genel Müdürlüğüne devreder. Tasdikli bir

nüshası sayısal ortamda Bakanlığın Taşra Teşkilatı‘na, İller Bankası Genel

Müdürlüğüne ve ilgili Kadastro idaresine gönderilir.

b) Son nüfus sayımında, nüfusu 10.000'i aşan yerleşmelerin imar planlarının

yaptırılmaları mecburidir. Son nüfus sayımında, nüfus 10.000'i aşmayan

yerleşmelerde, üst kademe planlarda herhangi bir hüküm yoksa imar planı

yapılmasının gerekli olup olmadığına, belediye meclisi karar verir. Mevcut imar

planları yürürlüktedir.

c) Mevcut planların yerleşmiş nüfusa yetersiz olması durumunda veya yeni

yerleşme alanlarının acilen kullanıma açılmasını temini için; belediyeler veya

valiliklerce yapılacak mevzi imar planlarına veya imar planı olmayan yerlerde

Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelik esaslarına göre uygulama yapılır.

d) Bakanlık, coğrafi ve mekansal bilgi sistemleri ile haritaların hazırlanması

ve onaylanmasında ülke genelinde birliği sağlamak amacıyla, standart, usul ve

esasları belirler ve bunların uygulanması için gerekli tedbirleri alır.

e)Planlama çalışmalarında her tür ve ölçekte planların hazırlanması

aşamasında Jeolojik veya Jeoteknik Etüt Raporunun yapılması ve dikkate alınması

zorunludur. Bu haritaların hazırlanması ve uygulanmasına ilişkin gerekli usul ve

esaslar Bakanlıkça belirlenir.

Haritaların alımına veya imar planlarının tatbikatına memur edilen

vazifeliler, vazifelerini yaparlarken 3402 sayılı Kadastro Kanununun 47/İ maddesi

gereğince hazırlanan Yönetmelikte belirtilen yetkilere haizdirler.

MADDE 6- 3194 Sayılı Kanununun 8’inci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki

şekilde değiştirilmiştir.

“Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulmasına dair esaslar

Madde 8- Planlarda aşağıda belirtilen esaslara uyulur.

a) Mekânsal Strateji Planı

Mekânsal Strateji Planı, kalkınma planlarına uygun olarak kısa, orta ve uzun

vadeli ulusal, bölgesel ve yerleşmelere ilişkin mekân politikalarını ve stratejilerini

katılımcı süreçlerle belirleyen, sürdürülebilir gelişmeye yönelik ekonomik ve sosyal

kararlarla mekânı uyumlaştıran, dinamik programlara sahip kapsamlı rapor ve

eklerinden oluşan plandır.

Mekânsal Strateji Planı, Bakanlığın koordinasyonunda diğer Bakanlıkların, ilgili

kamu kurum ve kuruluşlarının, kalkınma ajanslarının, üniversitelerin, meslek

odalarının ve sivil toplum kuruluşlarının da katılımı sağlanarak hazırlanır ve Devlet

Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı’nın uygun görüşü alınarak Bakanlıkça Yüksek Planlama

Kurulu’na sunulur. Yüksek Planlama Kurulu Kararı ile onaylanan plan, her tür ve

ölçekteki planlarda esas alınır. Kabul edilen plan Resmi Gazetede yayımlanarak

yürürlüğe girer.

Mekansal Strateji Planının bölge düzeyinde yapılması halinde, bu planlar DPT

Müsteşarlığınca yürütülen bölgesel gelişme ve kalkınma programlarına uygun olarak

Müsteşarlık, Kalkınma Ajansları, Bakanlık ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile

birlikte hazırlanır.

Ekonomik ve sosyal plânlamalar ile özel kanunlarla belirlenen alanlar da dahil,

mekân plânlamalarında, yatırım programlarında, diğer strateji belgelerinde ve alt

kademe planlarda Mekânsal Strateji Planı ilkelerine uyulması mecburidir.

Mekânsal Strateji Planının ülke ve bölge düzeyinde hazırlanması ve

onaylanmasına dair usul ve esaslar Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve Bakanlık

tarafından müştereken hazırlanan ve Bakanlar Kurulunca yayımlanan yönetmelikle

belirlenir.

b) Çevre Düzeni Planı

Çevre Düzeni Planı, üst kademe planlara uygun olarak, il bütününde ve yerel

kalkınma ekseninde hazırlanan; fiziki, sosyal ve ekonomik gelişmeye; ana ulaşım,

altyapı, yatırımlar ve kentsel ve kırsal yerleşmelere dair genel arazi kullanımı ve yer

seçimine; ayrıca, doğal, tarihi ve kültürel kaynakların korunması ve geliştirilmesine

dair strateji ve kararların bu Kanun amacı doğrultusunda belirlenmesi, sürdürülebilir

ve planlı bir biçimde gerçekleştirilmesine yönelik, idareler ve disiplinler arası uyumu

da sağlayan, uygulama araç ve programlarına sahip kapsamlı rapor ve eklerinden

oluşan plandır.

İl bütününde, İl Özel İdaresince, Büyükşehir Belediyeleri veya İl Belediyeleri ile

birlikte, ilgili diğer belediyelerin, kamu kurum ve kuruluşlarının, üniversitelerin,

meslek odalarının, birliklerin, sivil toplum kuruluşlarının ve Kent Konseyinin katılımı

sağlanarak hazırlanır, hazırlatılır ve Büyükşehir veya il belediye meclislerince karara

bağlandıktan sonra İl Genel Meclisince onaylanır.

İl sınırları Büyükşehir belediye sınırı olarak kabul edilen illerde Büyükşehir

Belediyesince; İl Özel İdaresinin, ilgili diğer belediyelerin, kamu kurum ve

kuruluşlarının, üniversitelerin, meslek odalarının, sivil toplum kuruluşlarının ve Kent

Konseyinin katılımı sağlanarak hazırlanır, hazırlatılır ve Büyükşehir Belediye

Meclisince onaylanır.

Onaylanan Çevre Düzeni Planı, İdarece tespit edilen ilan yerlerinde onay

tarihinden itibaren bir ay süre ile ilan edilir. Bu süre içinde plana itiraz edilebilir.

İtiraz yok ise ilan süresi sonunda plan kesinleşerek yürürlüğe girer. İtiraz varsa ilan

süresini müteakip ilk Meclis toplantısında incelenerek karara bağlanır ve plan

kesinleşerek yürürlüğe girer.

Çevre Düzeni Planlarında; Mekânsal Strateji Planı hedefleri ve kararlarına

uygunluğu ve Çevre Düzeni Planlarının birbirine uyumunu sağlamak amacıyla,

Bakanlık gerekli tedbirleri alır. İlgili idare tarafından süresi içerisinde yapılmayan

planları Bakanlık yapım bedelini ilgili idare bütçesinden karşılamak üzere yapar,

yaptırır ve onaylar.

Çevre Düzeni Planı hazırlama usul ve esasları Bakanlık tarafından hazırlanan

yönetmelikle belirlenir.

c) İmar planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir.

Nazım ve uygulama imar planları, mevcut üst kademe plan kararlarına uygunluğu

sağlanarak, yetki alanlarına göre ilgili idarelerce yapılır veya yaptırılır, ilgili idare

meclislerince onaylanır. Bu planlar onay tarihinden itibaren ilgili idarece tespit

edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara

itiraz edilebilir. İlgili idarece idare meclisine gönderilen itirazlar meclis tarafından

bir ay içinde incelenir ve değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda değişiklik yapılır

ise değişiklik yapılan kısımla ilgili askı süreci bir defaya mahsus olarak yeniden

işletilir. Yapılan askı işlemi sonrasında planlar kesin karara bağlanır ve kesinleşerek

yürürlüğe girer.

Kesinleşen imar planlarının birer kopyası, İller Bankası Genel Müdürlüğü ile

incelenmek ve değerlendirilmek üzere Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Taşra

Teşkilatı‘na gönderilir.

Yoğunluk artıran veya fonksiyon değiştiren İmar Planı Değişikliği onaylarında

İdarenin Meclis üye tam sayısının üçte iki çoğunluk kararı şartı aranır.

İmar Planlarının hazırlanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından

belirlenir.

d) Kırsal Yerleşme Planı: Köylerin yerleşik alan sınırları içinde veya belirlenen

ilave gelişme alanlarında, kırsal yerleşme dokusunun sürdürülebilir şekilde

korunması, geliştirilmesi, köylerin konut ve genel ihtiyaçlarının karşılanması

amacıyla hazırlanan, sosyal ve teknik altyapı ihtiyaçları kırsal yaşam biçimine göre

belirlenen raporuyla bir bütün olan plandır.

Bu planlar, belediye mücavir alan sınırları içerisinde Belediye, dışında İl Özel

İdaresince onaylanır. Kırsal Yerleşme Planlarının, hazırlama usul ve esasları ile Köy

Tasarım Rehberlerinin hazırlanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından

belirlenir. 442 sayılı Köy Kanunu çerçevesinde hazırlanan Köy Yerleşme Planlarının

onayı da aynı usul ve esaslara tabidir.

Bu planların ilan, askı ve kesinleşme sürecine ilişkin usuller imar planlarına

ilişkin hükümlere tabidir.

e) Tarım arazileri; Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen

izinler alınmadan çevre düzeni planlarında tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere

planlanamaz. Nazım ve uygulama imar planlarında ayrıca görüş alınmaz.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Planlar alenidir. Bu aleniyeti sağlamak ilgili idarelerin görevidir. İlgili idareler

ve mülki amirlikler, imar planının tamamını veya bir kısmını kopyalar veya kitapçıklar

haline getirip çoğaltarak tespit edilecek ücret karşılığında isteyenlere verir.”

İdare, katılımın her düzeyde etkinliğinin arttırılmasına ilişkin tedbirleri

almakla yükümlüdür.

Planların hazırlanmasına esas veri üreten ilgili kurum ve kuruluşlar veri

altyapısını ve diğer hazırlıklarını öncelikle tamamlamakla yükümlüdür. Bu kuruluşlar,

plan çalışmaları için istenilen bilgi, belge ve görüşleri eksiksiz olarak en geç iki ay

içerisinde, eğer bu planlar revizyon veya tadilat niteliğinde ise en geç bir ay

içerisinde gönderir. Bu süreler sonunda istenilen görüşlerin gönderilmemesi

durumunda sorumluluk ilgili kurum ve kuruluşta kalmak kaydıyla uygun görüş verilmiş

sayılır.

MADDE 7- 3194 Sayılı Kanununun 26’ncı maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki

şekilde değiştirilmiştir;

“Kamu Yapıları

Madde 26- Kamu kurum ve kuruluşlarınca, kullanım amacı değişikliği, ilave,

değişiklik, güçlendirme ve esaslı tadilat yapılacak yapılar dahil, yapılacak,

yaptırılacak veya yapılar için, uygulama imar planında veya kırsal yerleşme planında

o amaca ayrılmış olmak, mülkiyeti belgelemek, parselasyon planı uygulama imar

planına göre tescil edilmiş olmak, yapı projeleri plan ve mevzuata aykırı olmamak ve

yapı denetim sorumluluğu ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının mimar ve

mühendislerince uzmanlık alanlarına göre ayrı ayrı üstlenilmek şartıyla onaylı etüt ve

uygulama projelerine göre yapı ruhsatı verilir. Yıkılacak yapılar için yıkım ruhsatı

alınması zorunludur.

Köy yerleşik alanı sınırları içerisinde köyün ihtiyacına yönelik olarak,

ilköğretim tesisi, ibadet yeri, sağlık tesisi, güvenlik tesisi gibi yapılar için plan şartı

aranmaz. Yer seçimi, Valilikçe oluşturulan bir komisyonca belirlenir.

Yeterli teknik personeli bulunmayan kamu kurum ve kuruluşları, denetim

hizmetlerine yardımcı olmak üzere, bu amaçla kurulan Bakanlıktan belge alan

mimarlık, mühendislik ve müşavirlik kuruluşlarından veya 4708 sayılı Yapı Denetim

Kanunu çerçevesinde Yapı Denetim Kuruluşlarından denetim hizmeti satın alabilirler.

Devletin güvenlik ve emniyetiyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin harekat, eğitim ve

savunma amaçlı yapıları için, Bakanlıkça onaylı imar planlarına uygun olarak

Bayındırlık ve İskan İl Müdürlüğünce onaylanan parselasyon planları doğrultusunda,

projelerin kurumlarınca tasdik edildiği, statik ve tesisat sorumluluğunun kurumlarına

ait olduğu bildirildiği takdirde, 22’nci maddede sayılan belgeler aranmadan

Bayındırlık ve İskan İl Müdürlüğünce yapı ruhsatı, yapıların tamamlandığını

bildirmeleri halinde de yapı kullanma izni verilir ve bir nüshası ilgili idareye

gönderilir.

Ancak, kara hudut karakollarının inşasında, parselin kadastro veya imar yoluna

cephesi olması ve kamu eline geçmiş olması koşuluyla, proje ve fenni mesuliyet

sorumluluğu Milli Savunma Bakanlığınca üstlenilmek şartıyla ve bu amaçla kullanıldığı

sürece imar planı, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni şartı aranmaz.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.”

MADDE 8- 3194 sayılı Kanunun 30’uncu maddesinin 1’inci ve 2’nci fıkraları

aşağ