İMAR KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI TASLAĞI

İMAR KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI TASLAĞI

MADDE 1- 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun 3’üncü maddesi

başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Genel Esaslar

Madde 3- Herhangi bir saha; planlama stratejilerine, her ölçekteki plan

esaslarına, bulunduğu bölgenin şartlarına ve yönetmelik ile belirlenen esaslara aykırı

maksatlar için kullanılamaz.

Fert ve toplum için; katılım ilkelerini gözeterek, dengeli kırsal ve kentsel

gelişmeyi sağlayan, afet zararlarını azaltan, doğal, tarihi ve kültürel değerleri

koruyan, yaşatan ve geliştiren, sağlıklı, güvenli ve sürdürülebilir yaşam çevrelerinin

oluşturulması esastır.

Bakanlık, coğrafi ve mekânsal verilerin elde edilmesinde, ilgililere

sunulmasında, bunların planlama sürecinde kullanılmasında ülke genelinde standart

birliğinin sağlanması ve ileri teknoloji ile bilgi sistemlerinin kullanılması için ilgili

kurum ve kuruluşlarla koordinasyonu sağlar, gerekli tedbirleri alır, usul ve temel

esasları belirler.

Plân kararlarında dikkate alınmak üzere, yerleşmelerde tabiî ve teknolojik

riskleri azaltmaya yönelik risk yönetim ve sakınım plânlaması yapılır. Risk Yönetimi

ve Sakınım Plânlamasının hangi yerleşme merkezleri için ve hangi usul ve esaslara

göre yapılacağı Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelik ile belirlenir.

Büyükşehirlerde Büyükşehir Belediyeleri olmak üzere, ilgili İdare, bu Kanuna

ve Bakanlıkça çıkarılan Yönetmeliklere aykırı olmamak şartıyla, yörenin özelliklerini

dikkate alarak, meclis kararı ile kendi yönetmeliklerini çıkarabilirler. Basın ve yayın

araçları vasıtasıyla kamuoyuna duyurulur, elektronik yollarla veya gerektiğinde basılı

olarak ilgililerin bunlardan faydalanması sağlanır. Bakanlık mevzuata aykırılığı

görülen yönetmelik hükümlerini re’sen iptal eder.

Bakanlık, gerekli gördüğünde, bu Kanuna, bölgesel kararları da içeren

Mekânsal Strateji Planı esaslarına ve harita ve planlara ilişkin mevzuata uygunluğu

sağlamak amacıyla, ilgili İdarelerce gerçekleştirilen çevre düzeni planlarını, imar

planlarını, hâlihazır haritaları, jeolojik veya jeoteknik etütleri, planların

uygulanmasını, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi düzenlemelerini ve bu

Kanunda belirtilen diğer iş ve işlemleri gerektiğinde; denetler ve mevzuata aykırı

görülenlerin yürürlüğünü durdurabilir, idareden bütün bu iş ve işlemlerin iptal

edilmesini veya yeni bir düzenleme yapılmasını talep edebilir. Bu talepler verilen

sürede yerine getirilmediği takdirde, Bakanlık re’sen iptal yoluna gidebilir.

Bakanlık, idarenin, yapı malzemelerine ilişkin piyasa gözetim ve denetim

kuruluşlarının, yapı denetim sorumlularının, ilgili laboratuarlar ve meslek odalarının

bu Kanun çerçevesindeki her türlü iş ve işlemlerini yönlendirir ve gerektiğinde

denetler.”

MADDE 2- 3194 sayılı Kanunun 4’üncü maddesi aşağıdaki şekilde

değiştirilmiştir.

“Madde 4- 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu hariç olmak

üzere Özel Kanunlar ile belirlenen alanlara ilişkin her türlü plânların hazırlanması

ve onaylanmasında bu Kanun ile öngörülen usûl ve esaslara uyulur. Özel kanunların

bu Kanuna aykırı olan hükümleri uygulanamaz.

Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekât, eğitim ve savunma amaçlı yapılar için,

bu Kanun hükümlerinden hangisinin ne şekilde ve nerelerde uygulanacağı Milli

Savunma Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından müştereken

belirlenir.”

MADDE 3- 3194 sayılı Kanunun 5’inci maddesinin nazım imar planı,

uygulama imar planı, imar parseli, kadastro adası, yapı, ilgili idare ve fen

adamları tanımları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, çevre düzeni planı tanımı

kaldırılmış, risk yönetimi ve sakınım planlaması tanımı eklenmiştir.

“Madde 5 – Bu Kanunda geçen terimlerden bazıları aşağıda tanımlanmıştır.

Nazım İmar Planı; varsa üst kademe plan ve stratejilerine uygun olarak

hâlihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve

arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin

gelecekteki nüfus yoğunluklarını, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve

büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemleri gibi hususları göstermek ve uygulama

imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla

açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plandır.

Uygulama İmar Planı; nazım imar planı kararlarına uygun olarak tasdikli

halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenerek hazırlanan, çeşitli

bölgelerin yapı adalarını, bunların kullanım kararlarını, yapı nizamı, taban alanı,

emsal, yapı yüksekliği ve yaklaşma mesafeleri gibi yapılaşma şartlarını ve bu

şartları sağlayan parsel düzenini, yolları ve imar programlarına esas olacak

uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır.

İmar Parseli; kadastro parsellerinin, imar adaları içerisindeki İmar Kanunu,

İmar Planı ve yönetmelik esaslarına göre düzenlenmiş şeklidir.

Kadastro Adası; kadastro yapıldığı zaman mülkiyeti tescilli kadastro

parsellerinden oluşan adadır.

Yapı; karada ve suda, daimi veya muvakkat, resmi ve hususi yeraltı ve

yerüstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik, tesisat ve tamirlerini içine alan sabit ve

müteharrik tesislerdir.

İlgili idare; belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediye, dışında il özel

idaresidir.

Fen adamları; yapı inşaat, elektrik tesisatı, sıhhi tesisat ve ısıtma, soğutma,

havalandırma, iklimlendirme, mekanik tesisat, harita-kadastro gibi alanlarda yapı

projelerinin uygulanmasında uzmanlık alanlarına uygun olarak görev ve sorumluluk

üstlenen, yüksek öğrenim görmüş teknik öğretmen, yüksek tekniker, teknikerler

veya mesleki ve teknik öğrenim veren orta öğretim okullarından teknisyen olarak

mezun olanlar veya orta öğretim okulu mezunu olup, 3308 sayılı Mesleki Eğitim

Kanununa göre ustalık belgesine sahip olan teknik elemanlardır.

Risk Yönetimi ve Sakınım Planlaması: Doğal veya teknolojik tehlikeler

nedeniyle yüksek risklerin yer aldığı yerleşme birimlerinde; plan kararlarına ve

uygulamalarına esas teşkil etmesi amacıyla, ilgili idareler tarafından, özel

kuruluşlar, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşlarının işbirliği ile hazırlanan, risk

sektörlerini tanımlayarak farklı risk sektörleri için sektörel risk analizlerini

hazırlayan, risk yönetim biçimlerini belirleyen, sektörün ilgililerini, yönetim biçim

ve zamanlaması ile denetim ve izleme sorumlularını belirleyen ve risklere ilişkin

tüm araştırmaların raporlandığı ve mekânsal değerlendirmelerin yapıldığı çok

boyutlu risk analizi ve planlama çalışmalarıdır.”

MADDE 4- 3194 sayılı Kanunun İkinci Bölümün başlığı ve 6’ncı maddesi başlığı

ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“İKİNCİ BÖLÜM

Planlar İle İlgili Esaslar

Planlama kademeleri

Madde 6- Planlar, amaç ve kapsamları bakımından hiyerarşik sıralarına göre,

Mekansal Strateji Planı, Çevre Düzeni Planı, İmar Planı ve Kırsal Yerleşme Planından

ibarettir. İmar planları ise Nâzım İmar Plânı ve Uygulama İmar Plânı olarak hazırlanır.

Her plan, yürürlükteki üst planların ilke ve hedeflerine uyar ve bir alt planı

yönlendirir. Planların hazırlanmasında kademeler arası karşılıklı etkileşim esas olup,

üst planlarda sınırlandırılmayan veya belirtilmeyen hususlarda alt plan kararlarına

uyulur.

Her plan kendi hiyerarşisinin ve ölçeğinin gerekli kıldığı ilkelere ve tekniğe

göre yapılır; plânlar, büyültme veya küçültme yolu ile elde edilemez.

Uygulama imar planları nazım imar planında belirlenmiş olmak şartıyla etaplar

halinde yapılabilir ve uygulanabilir.”

Bu kanunda tanımlanmayan başkaca bir plan kademesi oluşturulamaz.

MADDE 5- 3194 Sayılı Kanunun 7’nci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki

şekilde değiştirilmiştir.

“Harita ve Planlara Dair Esaslar

Madde 7- Harita ve planların yapılmasında aşağıda belirtilen hususlara

uyulur.

a) Hâlihazır haritası bulunmayan yerleşim yerlerinin hâlihazır haritası ilgili idare

tarafından yapılır veya yaptırılır. Bu haritaların tasdik mercii ilgili idareler olup,

gerektiğinde bu yetkilerini İller Bankası Genel Müdürlüğüne devreder. Tasdikli bir

nüshası sayısal ortamda Bakanlığın Taşra Teşkilatı‘na, İller Bankası Genel

Müdürlüğüne ve ilgili Kadastro idaresine gönderilir.

b) Son nüfus sayımında, nüfusu 10.000'i aşan yerleşmelerin imar planlarının

yaptırılmaları mecburidir. Son nüfus sayımında, nüfus 10.000'i aşmayan

yerleşmelerde, üst kademe planlarda herhangi bir hüküm yoksa imar planı

yapılmasının gerekli olup olmadığına, belediye meclisi karar verir. Mevcut imar

planları yürürlüktedir.

c) Mevcut planların yerleşmiş nüfusa yetersiz olması durumunda veya yeni

yerleşme alanlarının acilen kullanıma açılmasını temini için; belediyeler veya

valiliklerce yapılacak mevzi imar planlarına veya imar planı olmayan yerlerde

Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelik esaslarına göre uygulama yapılır.

d) Bakanlık, coğrafi ve mekansal bilgi sistemleri ile haritaların hazırlanması

ve onaylanmasında ülke genelinde birliği sağlamak amacıyla, standart, usul ve

esasları belirler ve bunların uygulanması için gerekli tedbirleri alır.

e)Planlama çalışmalarında her tür ve ölçekte planların hazırlanması

aşamasında Jeolojik veya Jeoteknik Etüt Raporunun yapılması ve dikkate alınması

zorunludur. Bu haritaların hazırlanması ve uygulanmasına ilişkin gerekli usul ve

esaslar Bakanlıkça belirlenir.

Haritaların alımına veya imar planlarının tatbikatına memur edilen

vazifeliler, vazifelerini yaparlarken 3402 sayılı Kadastro Kanununun 47/İ maddesi

gereğince hazırlanan Yönetmelikte belirtilen yetkilere haizdirler.

MADDE 6- 3194 Sayılı Kanununun 8’inci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki

şekilde değiştirilmiştir.

“Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulmasına dair esaslar

Madde 8- Planlarda aşağıda belirtilen esaslara uyulur.

a) Mekânsal Strateji Planı

Mekânsal Strateji Planı, kalkınma planlarına uygun olarak kısa, orta ve uzun

vadeli ulusal, bölgesel ve yerleşmelere ilişkin mekân politikalarını ve stratejilerini

katılımcı süreçlerle belirleyen, sürdürülebilir gelişmeye yönelik ekonomik ve sosyal

kararlarla mekânı uyumlaştıran, dinamik programlara sahip kapsamlı rapor ve

eklerinden oluşan plandır.

Mekânsal Strateji Planı, Bakanlığın koordinasyonunda diğer Bakanlıkların, ilgili

kamu kurum ve kuruluşlarının, kalkınma ajanslarının, üniversitelerin, meslek

odalarının ve sivil toplum kuruluşlarının da katılımı sağlanarak hazırlanır ve Devlet

Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı’nın uygun görüşü alınarak Bakanlıkça Yüksek Planlama

Kurulu’na sunulur. Yüksek Planlama Kurulu Kararı ile onaylanan plan, her tür ve

ölçekteki planlarda esas alınır. Kabul edilen plan Resmi Gazetede yayımlanarak

yürürlüğe girer.

Mekansal Strateji Planının bölge düzeyinde yapılması halinde, bu planlar DPT

Müsteşarlığınca yürütülen bölgesel gelişme ve kalkınma programlarına uygun olarak

Müsteşarlık, Kalkınma Ajansları, Bakanlık ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile

birlikte hazırlanır.

Ekonomik ve sosyal plânlamalar ile özel kanunlarla belirlenen alanlar da dahil,

mekân plânlamalarında, yatırım programlarında, diğer strateji belgelerinde ve alt

kademe planlarda Mekânsal Strateji Planı ilkelerine uyulması mecburidir.

Mekânsal Strateji Planının ülke ve bölge düzeyinde hazırlanması ve

onaylanmasına dair usul ve esaslar Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve Bakanlık

tarafından müştereken hazırlanan ve Bakanlar Kurulunca yayımlanan yönetmelikle

belirlenir.

b) Çevre Düzeni Planı

Çevre Düzeni Planı, üst kademe planlara uygun olarak, il bütününde ve yerel

kalkınma ekseninde hazırlanan; fiziki, sosyal ve ekonomik gelişmeye; ana ulaşım,

altyapı, yatırımlar ve kentsel ve kırsal yerleşmelere dair genel arazi kullanımı ve yer

seçimine; ayrıca, doğal, tarihi ve kültürel kaynakların korunması ve geliştirilmesine

dair strateji ve kararların bu Kanun amacı doğrultusunda belirlenmesi, sürdürülebilir

ve planlı bir biçimde gerçekleştirilmesine yönelik, idareler ve disiplinler arası uyumu

da sağlayan, uygulama araç ve programlarına sahip kapsamlı rapor ve eklerinden

oluşan plandır.

İl bütününde, İl Özel İdaresince, Büyükşehir Belediyeleri veya İl Belediyeleri ile

birlikte, ilgili diğer belediyelerin, kamu kurum ve kuruluşlarının, üniversitelerin,

meslek odalarının, birliklerin, sivil toplum kuruluşlarının ve Kent Konseyinin katılımı

sağlanarak hazırlanır, hazırlatılır ve Büyükşehir veya il belediye meclislerince karara

bağlandıktan sonra İl Genel Meclisince onaylanır.

İl sınırları Büyükşehir belediye sınırı olarak kabul edilen illerde Büyükşehir

Belediyesince; İl Özel İdaresinin, ilgili diğer belediyelerin, kamu kurum ve

kuruluşlarının, üniversitelerin, meslek odalarının, sivil toplum kuruluşlarının ve Kent

Konseyinin katılımı sağlanarak hazırlanır, hazırlatılır ve Büyükşehir Belediye

Meclisince onaylanır.

Onaylanan Çevre Düzeni Planı, İdarece tespit edilen ilan yerlerinde onay

tarihinden itibaren bir ay süre ile ilan edilir. Bu süre içinde plana itiraz edilebilir.

İtiraz yok ise ilan süresi sonunda plan kesinleşerek yürürlüğe girer. İtiraz varsa ilan

süresini müteakip ilk Meclis toplantısında incelenerek karara bağlanır ve plan

kesinleşerek yürürlüğe girer.

Çevre Düzeni Planlarında; Mekânsal Strateji Planı hedefleri ve kararlarına

uygunluğu ve Çevre Düzeni Planlarının birbirine uyumunu sağlamak amacıyla,

Bakanlık gerekli tedbirleri alır. İlgili idare tarafından süresi içerisinde yapılmayan

planları Bakanlık yapım bedelini ilgili idare bütçesinden karşılamak üzere yapar,

yaptırır ve onaylar.

Çevre Düzeni Planı hazırlama usul ve esasları Bakanlık tarafından hazırlanan

yönetmelikle belirlenir.

c) İmar planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir.

Nazım ve uygulama imar planları, mevcut üst kademe plan kararlarına uygunluğu

sağlanarak, yetki alanlarına göre ilgili idarelerce yapılır veya yaptırılır, ilgili idare

meclislerince onaylanır. Bu planlar onay tarihinden itibaren ilgili idarece tespit

edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara

itiraz edilebilir. İlgili idarece idare meclisine gönderilen itirazlar meclis tarafından

bir ay içinde incelenir ve değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda değişiklik yapılır

ise değişiklik yapılan kısımla ilgili askı süreci bir defaya mahsus olarak yeniden

işletilir. Yapılan askı işlemi sonrasında planlar kesin karara bağlanır ve kesinleşerek

yürürlüğe girer.

Kesinleşen imar planlarının birer kopyası, İller Bankası Genel Müdürlüğü ile

incelenmek ve değerlendirilmek üzere Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Taşra

Teşkilatı‘na gönderilir.

Yoğunluk artıran veya fonksiyon değiştiren İmar Planı Değişikliği onaylarında

İdarenin Meclis üye tam sayısının üçte iki çoğunluk kararı şartı aranır.

İmar Planlarının hazırlanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından

belirlenir.

d) Kırsal Yerleşme Planı: Köylerin yerleşik alan sınırları içinde veya belirlenen

ilave gelişme alanlarında, kırsal yerleşme dokusunun sürdürülebilir şekilde

korunması, geliştirilmesi, köylerin konut ve genel ihtiyaçlarının karşılanması

amacıyla hazırlanan, sosyal ve teknik altyapı ihtiyaçları kırsal yaşam biçimine göre

belirlenen raporuyla bir bütün olan plandır.

Bu planlar, belediye mücavir alan sınırları içerisinde Belediye, dışında İl Özel

İdaresince onaylanır. Kırsal Yerleşme Planlarının, hazırlama usul ve esasları ile Köy

Tasarım Rehberlerinin hazırlanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından

belirlenir. 442 sayılı Köy Kanunu çerçevesinde hazırlanan Köy Yerleşme Planlarının

onayı da aynı usul ve esaslara tabidir.

Bu planların ilan, askı ve kesinleşme sürecine ilişkin usuller imar planlarına

ilişkin hükümlere tabidir.

e) Tarım arazileri; Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen

izinler alınmadan çevre düzeni planlarında tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere

planlanamaz. Nazım ve uygulama imar planlarında ayrıca görüş alınmaz.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Planlar alenidir. Bu aleniyeti sağlamak ilgili idarelerin görevidir. İlgili idareler

ve mülki amirlikler, imar planının tamamını veya bir kısmını kopyalar veya kitapçıklar

haline getirip çoğaltarak tespit edilecek ücret karşılığında isteyenlere verir.”

İdare, katılımın her düzeyde etkinliğinin arttırılmasına ilişkin tedbirleri

almakla yükümlüdür.

Planların hazırlanmasına esas veri üreten ilgili kurum ve kuruluşlar veri

altyapısını ve diğer hazırlıklarını öncelikle tamamlamakla yükümlüdür. Bu kuruluşlar,

plan çalışmaları için istenilen bilgi, belge ve görüşleri eksiksiz olarak en geç iki ay

içerisinde, eğer bu planlar revizyon veya tadilat niteliğinde ise en geç bir ay

içerisinde gönderir. Bu süreler sonunda istenilen görüşlerin gönderilmemesi

durumunda sorumluluk ilgili kurum ve kuruluşta kalmak kaydıyla uygun görüş verilmiş

sayılır.

MADDE 7- 3194 Sayılı Kanununun 26’ncı maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki

şekilde değiştirilmiştir;

“Kamu Yapıları

Madde 26- Kamu kurum ve kuruluşlarınca, kullanım amacı değişikliği, ilave,

değişiklik, güçlendirme ve esaslı tadilat yapılacak yapılar dahil, yapılacak,

yaptırılacak veya yapılar için, uygulama imar planında veya kırsal yerleşme planında

o amaca ayrılmış olmak, mülkiyeti belgelemek, parselasyon planı uygulama imar

planına göre tescil edilmiş olmak, yapı projeleri plan ve mevzuata aykırı olmamak ve

yapı denetim sorumluluğu ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının mimar ve

mühendislerince uzmanlık alanlarına göre ayrı ayrı üstlenilmek şartıyla onaylı etüt ve

uygulama projelerine göre yapı ruhsatı verilir. Yıkılacak yapılar için yıkım ruhsatı

alınması zorunludur.

Köy yerleşik alanı sınırları içerisinde köyün ihtiyacına yönelik olarak,

ilköğretim tesisi, ibadet yeri, sağlık tesisi, güvenlik tesisi gibi yapılar için plan şartı

aranmaz. Yer seçimi, Valilikçe oluşturulan bir komisyonca belirlenir.

Yeterli teknik personeli bulunmayan kamu kurum ve kuruluşları, denetim

hizmetlerine yardımcı olmak üzere, bu amaçla kurulan Bakanlıktan belge alan

mimarlık, mühendislik ve müşavirlik kuruluşlarından veya 4708 sayılı Yapı Denetim

Kanunu çerçevesinde Yapı Denetim Kuruluşlarından denetim hizmeti satın alabilirler.

Devletin güvenlik ve emniyetiyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin harekat, eğitim ve

savunma amaçlı yapıları için, Bakanlıkça onaylı imar planlarına uygun olarak

Bayındırlık ve İskan İl Müdürlüğünce onaylanan parselasyon planları doğrultusunda,

projelerin kurumlarınca tasdik edildiği, statik ve tesisat sorumluluğunun kurumlarına

ait olduğu bildirildiği takdirde, 22’nci maddede sayılan belgeler aranmadan

Bayındırlık ve İskan İl Müdürlüğünce yapı ruhsatı, yapıların tamamlandığını

bildirmeleri halinde de yapı kullanma izni verilir ve bir nüshası ilgili idareye

gönderilir.

Ancak, kara hudut karakollarının inşasında, parselin kadastro veya imar yoluna

cephesi olması ve kamu eline geçmiş olması koşuluyla, proje ve fenni mesuliyet

sorumluluğu Milli Savunma Bakanlığınca üstlenilmek şartıyla ve bu amaçla kullanıldığı

sürece imar planı, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni şartı aranmaz.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.”

MADDE 8- 3194 sayılı Kanunun 30’uncu maddesinin 1’inci ve 2’nci fıkraları

aşağ