İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNDE İŞ SAHİBİNİN SÖZLEŞMEDEN DÖNMESİ

Türk Borçlar Kanunu’nun 473. Maddesine göre, yüklenicinin işe zamanında başlamaması veya sözleşme hükümlerine aykırı olarak işi geciktirmesi ya da iş sahibine yüklenemeyecek bir sebeple ortaya çıkan gecikme yüzünden bütün tahminlere göre yüklenicinin işi kararlaştırılan zamanda bitiremeyeceği açıkça anlaşılırsa, iş sahibi teslim için belirlenen günü beklemek zorunda olmaksızın sözleşmeden dönebilir.

Meydana getirilmesi sırasında, eserin yüklenicinin kusuru yüzünden ayıplı veya sözleşmeye aykırı olarak meydana getirileceği açıkça görülüyorsa, iş sahibi bunu önlemek üzere vereceği veya verdireceği uygun bir süre içinde yükleniciye, ayıbın veya aykırılığın giderilmesi; aksi takdirde hasar ve masrafları kendisine ait olmak üzere, onarımın veya işe devamın bir üçüncü kişiye verileceği konusunda ihtarda bulunabilir.

Müteahhit işe zamanında başlamamışsa, iş sahibi teslim için belirlenen günü beklemek zorunda olmaksızın sözleşmeden dönebilir.

Teslim tarihin kararlaştırılmamış olduğu bir sözleşmede Müteahhit işe zamanında başlamaz ise iş sahibinin sözleşmeden dönebileceği TBK. 473. madde çerçevesinde açıkça düzenlenmiştir. Teslim tarihinin kararlaştırıldığı hallerde ise, gecikme yüzünden vadeye yetişememe söz konusu olursa yine bu durum iş sahibi yönünden bir sözleşmeden dönme sebebi teşkil eder.

İşe başlama, mutlaka fiziki olarak inşaat faaliyetlerine başlanmasını ifade etmez. Projelerin hazırlanması, onaya sunulması, varsa mevcut yapının yıkımı, lojistik çalışmalara başlanması gibi edimin aşamaları olarak kabul edilebilecek olgu ve hareketler işe başlandığı şeklinde değerlendirilecektir.

İş sahibinin sözleşmeden dönebilmesi için bazı şartların birlikte gerçekleşmesi aranır. Kısaca değinirsek; Müteahhidin gecikmesi sebebiyle geri kalan sürede inşaatın tamamlanma imkanı kalmamış olmalıdır. Gecikme iş sahibinden kaynaklanmamalı, Müteahhit yönünden edimin yerine getirilmesi olanaksız bir hal almamalıdır. Müteahhit uyarılmalı ve uygun bir ek süre verilmelidir.

Teslim tarihinin belirtilmediği sözleşmelerde; işe başlanılması gereken zaman, en azından belirli vade biçiminde düzenlenmemişse, iş sahibi inşaata derhal başlanılmasını talep edebilir. Talebin yerine getirilmemesi halinde, Müteahhide uygun bir ek süre verilerek sözleşmeden dönme imkanı doğar.

Teslim tarihi belli olan bir sözleşmede ayrıca işe başlama zamanı da belirtilmiş ise, Müteahhidin işe başlama zamanına uyacaktır. Zamanında başlanmamasına karşın, hala belirlenen tarihte işin teslim imkanı mevcut ise, burada iş sahibinin gecikmeyi ileri sürerek sözleşmeden dönme hakkından söz edilemeyecektir.

Sözleşmeden dönme tek taraflı olarak geri alınamaz. Taraflar isterlerse sözleşme ilişkisini yeniden ve aynı içerikle kurabilirler. Dönme hakkının kullanılması ile artık diğer seçimlik haklar kullanılamaz. Bununla birlikte sözleşme anlaşma yolu ile yeniden kurulur ise seçimlik haklar yeniden kullanılabilir bir hale gelecektir.