HAZIRLAYAN: İSTANBUL TİCARET ODASI 24 NOLU GAYRİMENKUL HİZMETLERİ MESLEK KOMİTESİ
Genel Açıklama
Yapılan çalışma ile emlak sektöründe verilecek hizmetlerde lisanslama esası getirilmiştir. Uygulamada lisanslı gayrimenkul değerleme uzmanlığı, lisanslı harita büroları gibi çeşitli örnekler bulunmaktadır.
Lisans alınarak sürdürülecek faaliyetler üç gruba ayrılmaktadır. Bunlar;
a) Lisanslı emlak müşavirleri
b) Lisanslı emlak müşavirlik şirketleri
c) Lisanslı emlak komisyoncuları
Lisanslı emlak müşavirleri, danışmanlık, bilirkişilik, raporlama, gayrimenkul alım satımına ilişkin aracılık ve kiralama hizmetleri ile gayrimenkulün devri , ayni ve şahsi hak tesisine ilişkin işlemleri (ipotek, irtifak, v.s) belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde takip edip gerçekleştirebileceklerdir.
Lisanslı emlak komisyoncuları, gayrimenkul alım satımına aracılık ve kiralama hizmetleri verecektir. Bugünkü emlak komisyonculuğu faaliyeti de esasında söz konusu işlemlerdir. Bu alanda en geniş kesimi de emlak komisyoncuları oluşturmaktadır. Emlak komisyoncusunun, lisanslı emlak müşavirlerinde aranan şartları sağlaması halinde, lisanslı emlak müşaviri olmaları da mümkündür.
Lisanslı emlak müşavirliği şirketleri lisanslı emlak müşavirinin sunduğu hizmetlerin yanında ,
gayrimenkulün devri, ayni ve şahsi hak tesisine ilişkin olarak resmi senet ve tescil istem belgelerini hazırlayabileceklerdir. Bu belgeler tapu sicil müdürlüğünün tasdiki ve tarafların imzalaması ile resmiyet kazanacaktır. Söz konusu şirketler tapu kayıt suretlerini de tasdik edebilecektir.
Gayrimenkule yönelik alım satıma aracılık yapan, kiralama hizmeti verenlerden, aynı zamanda danışmanlık ve tapu işlemlerinin takip ve sonuçlandırması beklenmemelidir. Tapu işlemleri ve gayrimenkule yönelik hizmetler, hukuki, teknik, idari ve mali bilgiyi gerektiren işlemlerdir. Konunun uzmanı olmayan iş sahiplerinden de bu donanıma sahip olması beklenemez. Yapılacak bilgilendirmeler de yeterli olmamaktadır. Gayrimenkul hizmetlerinde belge düzeninin sağlanması, işlemlerin takip ve sonuçlandırılması, tescile esas sözleşmelerin hazırlanması uzmanlaşmayı gerektirmektedir. Bu nedenle bu işlemlerin lisanslı emlak müşavirliği şirketleri tarafından da yerine getirilmesi gerekmektedir. Böylece tapu kayıtları işlem öncesinde sağlıklı olarak incelenecek, belge düzeni kontrol edilecek, işlemler kısa sürede sonuçlandırılacaktır.
Lisanslı Emlak Müşavirliği ve Lisanslı Emlak Komisyonculuğu Kanununun çıkması halinde sektör kayıt altına alınacak, ilgisiz kişi ve kuruluşların bu hizmeti vermesi öncelenecektir. Uygulama ile Devletin vergi ve harç gelirleri artacağı gibi, lisans bedellerinden Devlet, önemli bir ek gelirde elde edecektir. İşlemler konunun uzmanı lisans sahiplerince yerine getirilip, tapu sicil müdürlüklerindeki kayıtların kontrolüyle sonuçlanacağından, işlemlerde sıhhat artacaktır. Tapu sicil müdürlüklerinde yığılma olmayacak bundan kaynaklanan sızlanma ve şikâyetlerde en aza inecektir.
Bu uygulamanın en önemli sonuçlarından birisi de, bu sektörün katma değer yaratan, belli disiplin ve kuralları olan önemli bir sektör haline gelmesidir.
LİSANSLI EMLAK KOMİSYONCULUĞU VE LİSANSLI EMLAK MÜŞAVİRLİĞİ HAKKINDA KANUN TASARI TASLAĞI
Amaç
MADDE 1 – Bu kanunun amacı; lisanslı emlak müşavirleri, lisanslı emlak müşavirliği şirketleri ile lisanslı emlak komisyoncularının faaliyet, denetim ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- Bu kanun, lisanslı emlak müşavirleri ,emlak müşavirliği şirketleri ve emlak komisyoncularının gayrimenkullere yönelik yapacakları aracılık,kiralama,danışmanlık,belge düzenleme ,tasdik etme gibi işlemlerin yerine getirilmesini kapsar.
Tanımlar
MADDE 3 - Bu kanunda geçen;
a ) Bakanlık: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
b) Kurul: Lisanslı Emlak Müşavirliği ve Lisanslı Emlak Komisyonculuğu Kurulunu ,
c) Lisans: Emlak müşavirliği ve emlak komisyonculuğu lisansını,
ç) Meslek Odası: 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununa göre kurulan emlak meslek odaları ile Emlak Meslek Odası bulunmayan yerlerde Birleşik Esnaf Odaları ile 5174 sayılı Kanuna tabi odalar.
d) Müşavirlik: Lisanslı emlak müşavirliklerini,
e) Şirket : Anonim şirket şeklinde kurulan lisanslı emlak müşavirliği şirketini ,
f) Komisyonculuk: Lisanslı emlak komisyonculuğunu ,
g) Yönetmelik: Lisanslı Emlak Müşavirliği ve Lisanslı Emlak Komisyonculuğu Hakkındaki Kanununun uygulama yönetmeliklerini ,
h) Tapu işlemleri: Yönetmelikçe belirlenecek akitli ve akitsiz işlemleri ifade eder.
ı) Meslek mensubu: Lisanslı emlak müşaviri ve lisanslı emlak komisyoncusunu ifade eder.
Genel şartlar
MADDE 4 - Lisans sahibi olabilmenin genel şartları şunlardır:
a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak.
b) Kamu haklarından mahrum bulunmamak.
c) Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak.
ç) Türkiye’de yerleşim yeri sahibi olmak,
d) 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53. üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, milli savunmaya, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçları ile yabancı devletlerle olan ilişkilere karşı suçlardan veya zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, görevi kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından hükümlü bulunmamak.
e) Devlet memurluğundan çıkarılma cezası almamış olmak.
Emlak müşavirliği lisansı almanın özel şartları
MADDE 5- Emlak müşavirliği lisansı almanın özel şarları şunlardır;
a) Dört yıllık lisans eğitimi veren hukuk, siyasal, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakültelerinden veya mühendislik fakültelerinin harita ve kadastro, inşaat, mimarlık ve şehir planlaması bölümlerinden veya ön lisan eğitimi veren Tapu ve Kadastro Meslek Yüksek Okulu ile Meslek Yüksek Okullarının “Emlak ve Emlak Yönetimi” programından mezun olmak yahut Yüksek Öğretim Kurulunca bunlara denkliği kabul edilen yurt içi ve yurt dışı yüksek öğretim kurumlarından mezun olmak,
b) Lisans sınavını kazanarak lisans almış olmak,
c) İçeriği ve süresi yönetmelikle belirlenecek, Kurulca verilecek altı aylık teorik eğitimi ve meslek odalarınca belirlenecek emlak müşaviri yanında altı aylık uygulama eğitimi olmak üzere toplam on iki aylık eğitimi tamamlamış olmak,
ç) Esnaf odası veya ticaret odalarının ilgili meslek komitesine kayıtlı olmak
Lisans sınavı
MADDE 6-Lisanslı Emlak müşavirliği sınavına ilişkin usul ve esaslar ile sınav konuları yönetmelikle belirlenir. 3 yıl içinde sınavlarda başarısız olanlar yeniden sınava giremezler
Emlak komisyonculuğu lisansı almanın özel şartları
MADDE 7- Emlak komisyonculuğu lisansı almanın özel şartları şunlardır.
a) Lise ve dengi okul veya değerleme, harita, emlak, maliye, iktisat, işletme, yapı ve inşaat alanlarında eğitim veren en az iki yıllık yüksek okullar ile Tapu ve Kadastro Meslek Yüksek Okulu ile, Meslek Yüksek Okullarının “Emlak ve Emlak Yönetimi” programından mezun olmak yahut Yüksek Öğretim Kurulunca bunlara denkliği kabul edilen yurtiçi ve yurtdışı yüksek öğretim kurumlarından veya lisans eğitimi veren yüksek okullardan mezun olmak,
b) Lisans sınavını kazanarak lisans almış olmak,
c) İçeriği ve süresi yönetmelikle belirlenecek, Kurulca verilecek altı aylık teorik eğitimi ve meslek odalarınca belirlenecek lisanslı emlak müşaviri veya lisanslı emlak komisyoncusu yanında altı aylık uygulama eğitimi olmak üzere toplam on iki aylık eğitimini tamamlamış olmak,
ç) Esnaf odası veya ticaret odalarının ilgili meslek komitesine kayıtlı olmak
Lisanslı Emlak Müşavirliği ve Komisyonculuğu Kurulu
MADDE 8- Bu kanunda belirtilen görevleri yerine getirmek amacıyla merkezi Ankara’da olan Başbakanlığa bağlı olarak Lisanslı Emlak Müşavirliği ve Komisyonculuğu Kurulu kurulmuştur.
Kurul onbir üyeden oluşur. Üyelerin ikisi Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünden, birisi Maliye Bakanlığından, birisi Sanayi ve Ticaret Bakanlığından, birisi YÖK tarafından, üçü esnaf odalarından üçü de ticaret odaları tarafından seçilir.
Kurul üyeliklerine aday gösterilecek kamu görevlilerinin en az genel müdür, genel müdür yardımcısı, daire başkanı görevlerinde bulunması, en az üç yıl bu görevde asaleten çalışmış olması şarttır. Kurul üyelerinin görev süresi 5 yıldır. Görev süresi dolan kurul üyesi yeniden seçilebilir.
YÖK tarafından seçilecek üyenin prof veya doçent unvanlı, ilgili mesleki eğitimde görev almış olması şarttır.
Emlak Meslek Odaları ve Ticaret Odalarınca seçilecek kişilerin Meslek Esnaf odalarında başkan veya üyeler, Ticaret odalarında ilgili gayrimenkul hizmetleri meslek komitesi başkan veya üyeleri arasından seçilir. Odalardan seçilecek kurul üyelerinin ayrıca Lisanslı emlak müşaviri olmaya hak kazanmış olması aranır.
Kurulun görevleri
MADDE 9- Kurulun görevleri şunlardır:
a) Lisans sınavı yapmak veya yaptırmak,
b) Lisans sınavı sonucu emlak müşaviri veya komisyoncusu olmaya hak kazananlara lisans vermek ve meslek mensupları sicilini tutmak,
c) Emlak müşaviri veya komisyoncusu olmaya hak kazananların yeminlerini yaptırmak,
ç) Yabancı emlak müşaviri ve komisyoncularının hukuki ve fiili olarak karşılıklı olmak kaydıyla, Türkiye de faaliyette bulunma taleplerini değerlendirmek, uygun olanlara izin vermek
d) Bu kanunda belirtilen hallerde lisans iptaline karar vermek.
e) Emlak müşaviri ve komisyoncularının faaliyetleri sırasında kullanacakları, sözleşme, belge basılı kâğıtların şeklini , ana unsurlarını ve içeriğini belirlemek.
f) Verilecek mesleki eğitime ilişkin usul ve esasları belirlemek.
g) Meslek ilkelerini belirlemek, genelgeler çıkarmak emlak müşaviri, emlak müşavirliği şirketi ve komisyoncularını faaliyetleri ile ilgili olarak denetlemek, gerektiği takdir de idari inceleme ve soruşturma yapmak.
ğ) Bu kanun kapsamındaki faaliyetler ile ilgili benzeri hizmetleri yürütmek.
h) Emlak müşaviri, emlak müşavirliği şirketi ve komisyoncularına görüş bildirmek.
Kurulun çalışma usul ve esasları
MADDE 10- Kurul, üyelerin üçte ikisinin katılımı ile toplanır ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar alır. Kurul kendi üyeleri arasından bir başkan seçer.
Kurul üyelerine ayda dört toplantıdan fazla olmamak üzere, her toplantı günü için uhdesinde kamu görevi bulunanlara 1000, bulunmayanlara ise 2000 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda toplantı ücreti ödenir.
Kurulun idari yapısı
MADDE 11-.Kurul, başkanlık, hukuk müşavirliği ve tescil birimlerinden oluşur.
Başkanlık: Kurulun en üst idari organıdır. Başkanlık görevleri ile personelin sayısı ve nitelikleri yönetmelikle belirlenir. Kurul çalışmalarını sevk ve idare eder.
Genel sekreterlik: Kurulca atanacak, genel sekreterin görevleri ile personelin sayısı ve nitelikleri yönetmelikle belirlenir. Genel sekreterin esnaf odası ve ticaret odalarının ilgili meslek komitesi üyeleri arasından en az 4 yıllık yüksek okul mezunu ve gayrimenkul sektöründe en az 5 yıl çalışmış olması şartı aranır.
Hukuk müşavirliği: Kurulca atanacak, hukuk müşavirinin üniversitelerin hukuk ve siyasal fakültelerinden mezun kamu ve özel sektörde görevi ile ilgili alanda en az 4 yıl görev yapmış olması aranır.
Denetim Birimi Başkanlığı : Kurulca atanacak, denetim birimi başkanının 4 yıllık yüksek okul mezunu kamu ve özel sektörde denetim alanında en az 4 yıl görev yapmış olması aranır.
Kurul ,Kanun ekinde yer alan cetvelde sayı ve ünvanı gösterilen kadrolardan oluşur.Bakanlar Kurulu bu kadroları artırma veya azaltmaya yetkilidir.
Lisans ve kimlik belgesi:
MADDE 12- Bu kanun hükümlerine göre emlak müşaviri veya emlak komisyoncusu olmaya hak kazanan kişilere kurul tarafından kayıt ve tescilleri yapılarak lisans ve kimlik belgesi verilir.
Lisans talepleri için yapılan başvurular en geç bir ay içinde Kurul tarafından incelenir ve karara bağlanır. Kurul kararlarına karşı bir aylık süre içinde idari yargıya itiraz edilebilir.
Lisanslı emlak müşavirleri tarafından bu kanun hükümlerine göre kurulacak olan emlak müşavirliği şirketlerine de lisans, Kurul tarafından verilir.
Lisans bedeli
MADDE 13-Lisan bedeli emlak komisyoncuları için 2000 TL ,emlak müşavirleri için 5000 TL,Emlak müşavirliği şirketleri için 10000 TL olup bu bedeller bir defaya mahsus olarak ödenir. Bedel Maliye hesabına bir bankaya yatırılır.
Lisans bedeli her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır.
Lisans bedelleri bu Kanunun 21 ve 22.maddesinde belirtilen görevleri yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce yapmaları nedeniyle bir defaya mahsus olmak üzere lisans alanlara %50 indirimli olarak uygulanır.
Yemin
MADDE 14-Lisans sahibi, bu Kanun kapsamındaki görevine fiilen başlamadan önce, o yer sulh hukuk mahkemesinde görevini doğru ve tarafsız olarak yürüteceğine, bu Kanun hükümlerine ve ilgili mevzuata aykırı hareket etmeyeceğine ve ettirmeyeceğine dair yemin eder.
Yemin tutanağı iş yerinin görünen bir yerine asılır.
Yeni iş yeri açılması ve değişikliği
MADDE 15- Emlak müşavirleri ve emlak komisyoncuları kendi adlarına açtıkları işyeri adreslerinde faaliyetlerini sürdürmek ve lisans ve ruhsatlarını çalıştıkları iş yerinin görünen bir yerine asmak zorundadırlar.
İş yeri değiştiren meslek mensupları on beş gün içinde yeni iş yerlerinin açık adreslerini Kurula bildirmek zorundadırlar.
Meslek mensupları kendi adlarına birden fazla iş yeri açamazlar. İş yeri sahibi olan meslek mensupları ücret karşılığı işveren yanında çalışamazlar. Ücret karşılığı çalışan meslek mensupları birden fazla iş yerinde de görev yapamazlar.
Meslek mensupları sicili
MADDE 16- Lisanslı Emlak müşaviri ve komisyoncuları için Kurul tarafından meslek mensupları sicili tutulur. Lisanslı emlak müşavirliği şirketleri de Kurul tarafından listeye alınarak ilan edilir.
Çalışma yerini başka il veya bölgeye naklini yapan meslek mensupları işe başlamadan önce kurula bunu bildirmek zorundadır.
Hizmetin kendi adına yürütülmesi
MADDE 17- Lisansını almış olan müşavir ve komisyoncuların bu hizmeti kendi adına yürütmesi halinde, bu hizmet emlak müşaviri ve komisyoncusu tarafından bizzat yerine getirilir.
Lisanslar devredilemez. Kiraya verilemez
Lisanslı emlak müşaviri, komisyoncusu ve lisanslı emlak müşaviri şirketi yanında çalışanların yapacağı işlemlerde sorumluluk lisans sahibine aittir.
Düzenlenecek sözleşme ve belgeler lisanslı emlak müşaviri ve komisyoncusu tarafından imzalanır.
Lisanlı emlak müşavirleri ve komisyoncuları faaliyetleri dışında başkaca bir iş yapamazlar.
Yabancı emlak müşavirleri ve komisyoncuları:
MADDE 18- Yabancı bir devletin uyruğundaki gerçek kişiler, karşılıklı olmak ve lisanslı emlak müşavirleri ve komisyoncularında aranan nitelikleri taşımak şartıyla Kurul onayı ile Türkiye de emlak müşavirliği ve komisyonculuğu faaliyetinde bulunabilirler.
Yabancıların Türkiye de emlak müşavirliği ve komisyonculuğu hizmetini vermek üzere kuracakları şirketler Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanununa tabi olarak kurulabilir. Bu halde de kurulacak şirkette biri sorumlu lisan sahibi olmak üzere TC vatandaşı en az iki lisanslı emlak müşavirinin kurucu ortak olma şartı aranır.
Lisansın kullanılacağı yetki bölgesinin sınırı
MADDE 19- Lisanslı emlak müşavirlikleri ve komisyoncuları yurt içinde ve yurt dışında işlem yapmakla yetkilidirler.
Bu hizmet bayilik , acentalık, franchising suretiyle de verilebilir.
Lisanslı emlak müşavirlerinin yapacağı hizmetler;
MADDE 20- Lisanslı emlak müşavirlerinin gayrimenkullere yönelik sunacağı hizmetler şunlardır;
a) Talep üzerine düzenlenen iş sözleşmesine dayanılarak, taşınmaz malın alım, satım ve kiralanması konusunda pazarlama faaliyetlerinde bulunmak, aracılık hizmeti vermek.
b)Talep üzerine düzenlenen iş sözleşmesine dayanılarak, gayrimenkul mülkiyetinin devri, gayrimenkul üzerine ayni ve şahsi hak tesisleri işlemlerini takip dip sonuçlandırmak, tüm resmi ve özel kurumlarda işlemleri takip etmek, belge düzenini sağlamak,
c) Gayrimenkul hizmetlerine yönelik kayıt inceleme, araştırma, raporlama ve danışmanlık hizmeti vermek
ç) İlgililerin talebi üzerine işlemlerle ilgili belge ve formları düzenlemek.
d) Gayrimenkullerde kendi faaliyet alanına ilişkin olarak bilirkişilik hizmeti vermek.
Avukatlık kanununun ve diğer kanunların münhasıran avukatlar tarafından yapılmasını ön gördüğü işleri Lisanslı Emlak Müşavirleri yapamaz.
Emlak komisyoncularının vereceği hizmetler
MADDE 21- Lisanslı emlak komisyoncularının sunacağı hizmetler şunlardır;
a) Talep üzerine düzenlenen iş sözleşmesine dayanılarak, taşınmaz malın alım, satım ve kiralanması konusunda pazarlama faaliyetlerinde bulunmak, aracılık hizmeti vermek.
b) Talep üzerine düzenlenen iş sözleşmesine dayanılarak, taşınmaz malların satış ve kiralanmasına yönelik olarak işlemleri tüm özel ve resmi kurumlarda takip etmek.
Emlak komisyoncuları bu kanunla emlak müşavirlerine tanınan diğer yetkileri ve emlak müşaviri sıfatını kullanamazlar.
Komisyonculuk faaliyeti verecek şirketler
MADDE 22-Komisyonculuk faaliyetinde bulunacak şirketlerin ticaret şirketi statüsünde olması kurucularından en az birisinin lisanslı emlak komisyoncu olması zorunludur.
Lisanslı emlak müşavirliği şirketleri
MADDE 23- Emlak müşavirliğinin ticari şirket kapsamında yapılması halinde, şirketin anonim şirket olarak kurulması, şirket kurucu ortaklarının en az iki sorumlu lisanlı emlak müşaviri olması zorunludur.
Emlak Müşavirliği şirketlerine lisanslı emlak komisyoncuları da ortak olabilir.
Lisanslı emlak müşavirliği şirketinin sermayesi 200000TL den az olamaz.
Şirket çalışanlarının yapacağı işlemlerde sorumluluk öncelikle sorumlu lisanslı emlak müşavirlerine aittir.
Emlak müşavirliği veren ticaret şirketleri müşavirlik faaliyetleri dışında başkaca bir iş yapamazlar. Sorumlu lisanslı emlak müşavirleri, başka şirketlerin kurucu ortağı olamaz, yönetim ve denetimlerinde bulunamaz.
Emlak müşavirliği hizmeti veren ticaret şirketleri kadrolu veya sözleşmeli olarak en az bir avukat çalıştırmak zorundadır. Düzenlenecek resmi senet ve tescil istem belgesini lisanslı sorumlu emlak müşavirinin yanında avukatta imzalar. 25. madde gereğince verilecek tapu kayıt suretlerini lisanslı sorumlu emlak müşaviri imzalar.
Lisanslı emlak müşavirliği şirketlerinin sunacağı hizmetler
MADDE 24. Lisanslı emlak müşavirliği şirketlerinin sunacağı hizmetler şunlardır.
a) Talep üzerine düzenlenen iş sözleşmesine dayanılarak, taşınmaz malın alım, satım ve kiralanması konusunda pazarlama faaliyetlerinde bulunmak, aracılık hizmeti vermek.
b) Talep üzerine düzenlenen iş sözleşmesine dayanılarak, gayrimenkul devri, üzerine ayni ve şahsi hak tesisleri işlemlerini takip edip sonuçlandırmak, tüm resmi ve özel kurumlarda takip etmek, belge düzenini sağlamak.
c) Gayrimenkulün devri, ayni ve şahsi hak tesisine ilişkin olarak tapu sicil müdürlüğünün kontrolüne sunmak üzere resmi senet ve tescil istem belgelerini düzenlemek.
ç) Tapu kayıt suretlerini tasdik ederek ilgilisine vermek.
d) Gayrimenkul hizmetlerine yönelik kayıt inceleme, araştırma, raporlama ve danışmanlık hizmeti vermek.
e) İlgililerin talebi üzerine işlemlerle ilgili belge ve formları düzenlemek.
Bayilik acentelik, franchising faaliyetleri
MADDE 25- Lisanslı emlak müşavirliği şirketleri ve komisyoncuları bu hizmetlerini bayilik acentelik , franchising şeklinde de yürütebilir. Bu halde bayi , acente ve franchising ‘lerin lisanslı emlak müşaviri ,lisanslı emlak komisyoncusu olması veya Lisanslı Emlak Müşavirliği Lisanslı Emlak Komisyonculuğu şirketi şartlarını taşıması gerekir.
Bayi ve acenteler yapacakları iş ve işlemlerden doğrudan sorumludur. Bayi ,acentelik ve franchising kuran şirketin sorumluluğu, yapılacak müşavirlik hizmeti ile sınırlıdır.
İş sözleşmesi
MADDE 26- Lisanslı emlak müşaviri, komisyoncuları ve şirketleri ile iş sahibi arasında, şekil ve temel unsurları Kurul tarafından belirlenip bastırılmış olan standart iş sözleşmesi düzenlenir.
Sözleşmeyle yapılacak işler, tapu sicil ve kadastro müdürlüklerini ilgilendiriyorsa düzenlenen iş sözleşmesinin bir örneğinin ilgili tapu sicil veya kadastro müdürlüğüne ibrazı zorunludur. İşlemin sonuçlanmasından sonra iş sözleşmesi ilgili müdürlükte saklanır.
Taraflar arasında düzenlenen bu sözleşmede belirlenecek süre içinde işlemin sonuçlandırılmaması halinde iş sahibi tarafından yazılı bilgi verilmek suretiyle sözleşme tek taraflı olarak fes edilebilir. Bu durumda ücret talebinde bulunulamaz. Ancak sözleşme süresi bitse dahi taşınmazın yer gösterilen müşteriye satılması veya kiralanması bu hükmün dışındadır.
Lisanslı emlak müşaviri ve komisyoncuları anne, baba, eş ve çocukları dışında ki iş sahiplerinden düzenleme şeklinde vekalet akdiyle yetki almış olsalar dahi iş sözleşmesi düzenlemek zorundadırlar.
Ücret
MADDE 27- Ücret, lisanlı olarak verilen müşavirlik ve komisyonculuk hizmetlerine karşılık olarak alınacak meblağdır. Ücretin miktarı taraflar arasında düzenlenecek iş sözleşmesinde gösterilir.
Kurul tarafından her yıl ocak ayında geçerli olmak üzere bir sonraki yıla ait asgari ücret tarifeleri hazırlanarak her yılın Ağustos ayı içinde açıklar Ücret tarifelerini belirlemede odaların yazılı görüşleri alınır.
Asgari ücret tarifesi ilk kez belirlendikten sonra daha sonraki yıllarda ücretler uygulanacağı yılın yeniden değerleme oranı kadar artırılır. Ekonomideki gelişmelere bağlı olarak ücretler yeniden belirlenebilir.
Asgari ücret tarifesinde belirtilen miktarların altında ücret alınamaz. Yeni tarife yürürlüğe girinceye kadar mevcut tarife hükmü uygulanır.
Tasdik ve tasdikten doğan sorumluluk
MADDE 28- Lisanslı emlak müşavirliği şirketlerinin tapu işlemlerine yönelik düzenleyecekleri belgeler ile tasdik edecekleri tapu kayıt suretine ilişkin usul ve esaslar Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ve Kurulca birlikte belirlenerek Kurul tarafından açıklanır.
Tapu kayıt suretleri sorumlu lisanslı emlak müşavirleri tarafından bizzat imzalanır Tasdik de lisans numarasının da yazılması zorunludur. Tapu kayıt suretlerinin doğruluğundan emlak müşavirleri sorumludurlar. Yaptıkları tasdikin doğru olmaması halinde tasdikin kapsamı ile sınırlı olmak üzere ortaya çıkan Hazine zararından Türk Medeni Kanununun 1007.maddesi gereğince müştereken ve müteselsilin sorumlu olurlar.
Kusurdan doğan sorumluluk
MADDE 29- Medeni Kanunun 1007. Maddesi gereğince, Hazinenin sorumlu olduğu zararların doğmasından Lisanslı emlak müşaviri, emlak komisyoncusu ve şirketin kusuru belirlendiği takdirde komisyoncu, müşavir ve şirket zarara neden olanla birlikte müteselsilin veya şahsen Hazineye karşı sorumlu olup doğacak zararlar için Hazinenin rücu etme hakkı vardır.
Gayrimenkulun devri, ayni ve şahsi hak tesisine ilişkin olarak tapu sicil müdürlüğünün kontrolüne sunmak üzere lisanslı emlak müşavirliği şirketlerince tapu işlemlerine yönelik hazırlanan resmi senet ve tescil istem belgelerinin içeriğinden lisanslı emlak müşavirliği şirketi sorumludur. Tapu sicil müdürlüğü görevlilerinin sorumluluğu söz konusu belgelerdeki tapu kaydının yer alması ve tapu siciline yapılacak tescil ile sınırlıdır.
Sigorta fonu
Madde 30-Lisanslı emlak müşaviri, komisyoncuların ve şirketlerinin faaliyetleri sırasında meydana gelen zararlardan doğan sorumluluk ve yükümlülüklerini karşılamak amacıyla kurul tarafından bir sigorta fonu oluşturulur.
Sigorta fonunun nasıl oluşacağı çalışma usul ve esasları ile kapsamına alacağı zararlar yönetmelikle düzenlenir.
Lisanslı emlak müşavirliği ve komisyonculuğundan ayrılma
MADDE 31- Lisanslı emlak müşaviri veya emlak komisyoncusu iken işini bırakanlar bunu on beş gün içerisinde Kurula bildirmek, Lisans ve kimlik belgesini geri vermekle yükümlüdürler. Bu kişilerin yeniden mesleği icra etmek istemeleri halinde lisans ve kimlik belgeleri Kurul tarafından bu Kanununda belirlenen 5. 6. ve7. Maddesindeki şartları taşımaları halinde yeniden verilir.
Mesleki yükümlülükler ve yetkilerin kullanılması
MADDE 32 -Emlak müşavirleri, komisyoncuları ve şirketleri bunların yanında çalışanlar, yaptıkları hizmetlerden dolayı edindikleri belge ve bilgileri amacı dışında kullanamaz ve açıklayamazlar.
Emlak müşavirleri, komisyoncuları ve şirketleri mesleği gereği veya pazarladıkları taşınmazlarla ilgili ilan ve reklam da bulunabilirler
Tabela veya basılı kâğıtlarında lisanslı emlak müşaviri, emlak komisyoncusu ve şirketi unvanı dışında başkaca sıfat kullanamazlar.
Ancak; mesleğin gereği olarak pazarladıkları taşınmazların nitelikleri ve nicelikleri hakkında yapacakları ilan bu yasak dışındadır.
Denetim
MADDE 33- Emlak müşavirleri, komisyoncuları ve şirketlerin faaliyetleri; bu kanun kapsamında yaptığı işlemlerin hukuka ve mevzuata uygunluk yönünden Kurulca mesleki ilke ve kurallara uygunluk yönünden ilgili meslek odalarınca denetlenir.
Kurulca yapılan denetimler sonucunda, hukuka ve mevzuata aykırı işlemleri tespit edilen lisans sahiplerine, bu işlemlerini hukuka ve mevzuata uygun hale getirmeleri için bir aya kadar süre verilebilir. Bu durum gereği yapılmak üzere ilgili meslek odası ve kurula bildirilir.
Mesleki ilke ve kurallara uygunluk yönünden ilgili meslek odalarınca yapılan denetimler sonucunda verilen cezalar Kurula bildirilir.
Lisansların verilmesi, iptal edilmesi ve sicillerin tutulması ve lisanslı müşavir ve komisyoncularının kuruluş, işleyiş ve her türlü faaliyetlerinin denetimini yaparak uyarma, kınama, lisansın geçici veya sürekli iptali cezalarını vermeye Kurul yetkilidir.
Ceza hükümleri
MADDE 34- Bu Kanunun 34. maddesinde yapılan denetimler sonucunda mevzuata aykırılığı tespit edilenlere fiilleri suç oluşturmadığı takdirde yönetmelikle belirlenecek miktarlarda idari para cezası Kurul tarafından verilir.
İdari para cezaları Kurul tarafından bir fonda toplanır. Fonda biriken paralar sadece lisanslı emlak müşaviri ve komisyoncularının idari, sosyal ve mesleki ihtiyaçları için kullanılır.Bu husus da yönetmelikle düzenleme yapılır.
Lisanssız faaliyette bulunma
Madde 35- Bu kanunun yürürlüğe girmesi ve lisansların verilmesinden sonra, gayrimenkule yönelik bu kanun da tanımlanan hizmetlerin hangi ad altında olursa olsun lisanssız olarak yapılması yasaktır. Yasağa uymayanlar hakkında Yasal işlemler yapılır. Kamu idareleri lisansız faaliyette bulunanların bu Kanunda tanımlanan hizmetlere yönelik taleplerini yerine getiremezler. Lisansız kişilerin taleplerini işleme alan kamu görevlileri hakkında adli ve idari işlemler yapılır.
Kurul ve odalar yukarıdaki fıkraya aykırı davranışları tespit ettiği veya öğrendiği takdirde durumu Cumhuriyet Başsavcılığına bildirmek zorundadırlar.
Lisans iptali
MADDE 36-
a) Lisans sahibinin isteği,
b) Lisanslı emlak müşavirliği, emlak komisyoncusu ve şirketi olmak için Kanunda ve Yönetmelikte belirtilen şartların kaybedilmesi veya bu şartları taşımadığının sonradan anlaşılması,
c) 34. maddede yapılan denetimler sonucunda hukuka ve mevzuata aykırı işlemlerin tespit edilmesi
ç) Mesleki ilke ve kurallara uygun davranılmaması halinde üç kez para cezası verilmiş olması halinde lisanslar Kurulca iptal edilir.
d) İş yerlerinde Faaliyetleri dışında başkaca bir iş yapıldığının tespit edilmesi
e) Lisansın devredilmesi veya Kiraya verildiğinin tespit edilmesi
Meslekte çalıştırılamayacak olanlar
MADDE 37- Lisanslı emlak müşavirleri ve komisyoncuları, bu mesleği yapmaları yasaklananları yanlarında çalıştıramazlar. Bunlarla her ne şekilde olursa olsun mesleki iş birliği yapamazlar.
Yetkili oda
MADDE 38- Bu kanunda oda tarafından yapılması öngörülen görev ve yetkiler lisanslı emlak müşaviri ve komisyoncusunun kayıtlı olduğu oda tarafından yerine getirilir ve kullanılır.
Yönetmelikler
MADDE 39- Bu kanunla ilgili olarak aşağıda belirtilen hususlar yönetmelikle düzenlenir.
a) Lisanslı Emlak Müşavirliği ,Şirketleri ve Lisanslı Emlak Komisyonculuğu çalışma usul ve esasları,
b) Lisanslı Emlak Müşavirliği ve Lisanslı Komisyonculuğu sınav, staj, eğitim, ruhsat verilmesi,
c) Lisanslı Emlak Müşavirliği ve Lisanslı Emlak Komisyonculuğu Kurulunun çalışma usul ve esasları
İlgili Yönetmelikler kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra 6 ay içinde Esnaf ve Sanatkârlar Odası ve Ticaret Odalarının görüşü alınmak suretiyle Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca müştereken hazırlanarak yürürlüğe konur.
Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak yönetmelikler dışında hukuki düzenlemeler yapmaya Kurul yetkilidir.
Geçici Madde 1- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce bu kanunun 5.maddesindeki genel şartları taşımakla birlikte İlköğretm mezunları en az 10 yıl, Lise mezunları en az 7 yıl, dört yıllık fakülte ve yüksek 0kul mezunları en az 2 yıldır Bu Kanunun 21 maddesinde belirtilen görevleri fiilen yaptıklarını bağlı bulundukları vergi dairesi veya oda kaydı ile kanıtlamaları ve sınavda başarılı olmaları halinde Lisanslı emlak müşaviri olmaya hak kazanırlar
Geçici Madde 2- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarı ile ilgili odaya ve vergi dairesine kayıtlı şirketlerde yönetim kurulu başkan ve üyeleri,genel müdürleri ve yardımcıları,pazarlama müdürleri ve limitet şirketi müdürleri ve pazarlamada çalışan elemanlardan , İlköğretm mezunları en az 10 yıl, Lise mezunları en az 7 yıl, dört yıllık fakülte ve yüksek 0kul mezunları en az 2 yıldır fiilen görev yaptıklarını kanıtlayanlar sınav da başarılı olmaları halinde Lisanslı emlak müşaviri olmaya hak kazanırlar.
Geçici Madde 3- Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce bu kanunun 5.maddesindeki genel şartları taşımakla birlikte, bu kanunun 22.maddesinde belirtilen görevleri toplam en az bir yıldır fiilen yaptıklarını bağlı bulundukları vergi dairesi veya oda kaydı ile kanıtlayanlar kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde ilgili odaya başvurmaları halinde lisanslı emlak komisyoncusu olmaya hak kazanırlar. Geçici birinci maddenin ikinci paragrafında tanımlanan kişiler bu çalışmalarını bir yıldan bu yana yapmaları halinde başkaca bir şart aranmaksızın Lisanslı emlak Komisyoncusu olmaya hak kazanırlar.
Geçici Madde 4- İlgili devletlerce karşılıklılık şartı sağlanıncaya kadar 19.madde hükmünden faydalanamayan yabancı uyruklu emlak müşavirleri bu kanunun yürürlük tarihini takip eden yılın sonuna kadar işlerine devam edebilirler.
Geçici Madde 5-Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce bu kanunun 25.maddesinde belirtilen görevleri toplam en az dört yıldır fiilen yaptıklarını bağlı bulundukları vergi dairesi veya oda kaydı ile kanıtlayan ticaret şirketleri kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde bu kanunda ilgili lisanslı emlak müşaviri şirketi olmaya şartlarını sağlamaları halinde lisanslı emlak müşaviri şirketi olmaya hak kazanırlar.
Yürürlük
MADDE 40- Bu kanun yayımı tarihinde itibaren yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 41- Bu Kanunun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
20 Ekim 2010 Çarşamba
EMLAK MÜŞAVİRLİĞİ KANUN TASARISI HAKKINDA HARİTA VE KADASTRO MÜHENDİSLERİ ODASININ GÖRÜŞLERİ
EMLAK MÜŞAVİRLİĞİ KANUN TASARISI HAKKINDA HARİTA VE KADASTRO MÜHENDİSLERİ ODASININ GÖRÜŞLERİ
Genel:
Müşavir, danışman; “uzmanlığı nedeniyle bilgi ve görüşü alınan kişi”, komisyoncu ise “bir işte aracılık yapan kimse”dir. Bu açıdan tasarının özü emlak komisyoncularına ilişkin düzenlemeler içermekte, genel hatlarıyla emlak komisyonculuğu işini bir yapıya kavuşturmayı amaçlamaktadır. Müşavirlik, danışmanlık işi ise eğitim, yeterlilik, hizmetler açısından çok daha kapsamlı düzenlemeler gerektirmektedir.
Kanun tasarısı, adaylarda aranan nitelikler, eğitim durumları, verecekleri hizmetler açısından müşavirlik gereksinimlerini karşılamamaktadır. Tasarı bu biçimiyle düzenlenerek meclise gönderilecekse adı ‘Taşınmaz Komisyonculuğu Kanun Tasarısı’ biçimde değiştirilmelidir ve metinde geçen müşavir sözcükleri yerine komisyoncu sözcüğü kullanılmalıdır.
Tasarının ‘Taşınmaz Danışmanlığı ve Komisyonculuğu kanun tasarısı biçiminde düzenlenmesi ülkemizin uzun süreli gereksinimlerine çözüm getirecektir. Böyle bir tasarıda komisyoncu ve danışmanlara ilişkin düzenlemeler ayrı ayrı ele alınmalıdır. Bu öneri benimsenirse tasarının tümünün yeninden düzenlenmesi zorunluluğu ortaya çıkmaktadır.
Tasarı mevcut hali ile ele alınacaksa, aşağıdaki düzenlemeler önerilmektedir.
Madde Görüşleri:
Madde 1: Bu madde ile emlak müşavirlerine meslek alanlarına yönelik taşınmaz değerlemesi yapma yetkisi verilmektedir. Ancak değerleme işi, tasarıda belirtilen en az yeterlilik koşullarına sahip emlak komisyoncularınca yapılamayacak çok yönlü ve kapsamlı bir uzmanlık dalıdır. Tasarının bu biçimde yasalaşması, halen çok başlı bir yapıda olan taşınmaz değerleme uygulamalarında daha da çok sorunlar yaşanmasına neden olacaktır. Bu nedenle tasarı metnindeki ifade “taşınmaz değerleri için rayiç bedel araştırması yapmak” vb. biçimde değiştirilmeli ve değerlemenin kurumsal bir yapıya kavuşması için yasal çalışmalara başlanmalıdır. Bu kapsamda, Harita Kadastro Mühendisleri Odası (HKMO) tarafından hazırlanan ‘Taşınmaz Değerleme Yüksek Kurulu Kurulması Hakkında Yasa Tasarısı Taslağı’ ve Taşınmaz Değerlerini Saptama Tüzüğü Taslağı dikkate alınmalıdır.
Madde 3: Meslek odaları içine Türk Mühendis, Mimar Odaları Birliğine (TMMOB)bağlı Harita Kadastro Mühendisleri Odası, İnşaat Mühendisleri Odası, Mimarlar Odası, Şehir ve Bölge Planlamacıları Odası gibi taşınmazların üretimi, geliştirilmesi, yönetimi vb. gibi alanlarda etkin olan uzmanlık odaları da katılmalarını sağlayacak biçimde düzenleme yapılmalıdır.
Madde 5- Emlak Müşaviri olabilmenin özel şartları;
a) “En az dört yıllık yüksek öğretim kurumları veya Tapu ve Kadastro Meslek Yüksek Okulu” ve “Harita ve Kadastro Meslek Yüksek Okulu” ile “Emlak ve Emlak Yönetimi” adı altında eğitim veren en az iki yıllık yüksek okul mezunu olmak”, düzenlemesi Harita ve Kadastro Mühendisleri açısından olumsuzluk taşımaktadır. Çünkü 2 yıllık Harita ve Kadastro Meslek Yüksek Okulu mezunları için aynı düzeydeki diğer Meslek okullarına avantajlı bir düzenleme yapılırken Harita Mühendisleri için bir düzenleme yoktur. Bu maddedeki dört yıllık yüksek öğretim okulu mezunu yerine emlak ve değerleme uzmanlığı gibi doğrudan ilgili mesleklere yer verilmelidir.
b)
.................................
Emlak Müşavirliği Lisansı Almış olmak. “Taşınmaz değerlemesi için eğitim veya sertifika almış olmak.” Şeklinde değiştirilmelidir. Çünkü taşınmaz değerlemesi ciddi bir konudur. Konumu ne olursa olsun bu belgeyi almayanlar, değerleme işini yapmamalıdır. Herkes aldığı eğitime paralel yetki ve sorumluluk sahibi yapılmalıdır.
Ayrıca son paragrafta “Ancak girdiği dört sınav sonunda başarılı olamayanlar bir daha bu sınava giremezler” ifadesi “Ancak girdiği dört sınav sonunda başarılı olamayanlar dört yıl süreyle bu sınava giremezler” biçiminde değiştirilmelidir.
Madde 6- Emlak Müşavirliği Lisans Sınavı; ...........................................................merkezi sistemle yapılır...................., odalarının belirleyeceği üç iki üye, HKMO’sının belirleyeceği bir üye ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığının görevlendireceği bir üyenin katılımıyla oluşturulur. ................Bu ücretten Damga Vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmaz. Kurulun sekreterya hizmetlerini Odaların oluşturacağı meslek kuruluşu üst birimi yürütür.” Şeklinde düzenlenmelidir.
Çünkü maddenin başlığı ‘sınav’ olmakla birlikte, içeriği tümüyle ‘Emlak Müşavirliği Kurulu’nun oluşumuna yöneliktir. Sınavların kapsamı, yapısı vb. ilişkin hükümler bulunmamaktadır. Buna karşın kurulun görevleri, bütçesi, yapısı vb. ilişkin hükümler de yer almamaktadır. Bu nedenlerle, altıncı maddenin başlığı ‘Emlak Müşavirliği Kurulu’ biçiminde değiştirilmeli, kurulun görevleri, bütçesi, kadroları düzenlenmelidir. Sınava ilişkin ilkeler ise bir başka maddede ele alınmalıdır. Ayrıca kurula, Yüksek Öğretim Kurulu ile TMMOB’a bağlı uzmanlık odalarından en az birer temsilci doğrudan katılmalıdır.
Ayrıca “Geçici madde 5- Meslek kuruluşu üst birimi oluşana kadar Kurulun sekreterya hizmetleri Kurulun bulunduğu yer Odasınca yürütülür.” Şeklinde ilave madde eklenmelidir.
Madde 9- ..........................................................................................
Emlak Müşaviri, hizmetlerini gerçekleştirmek için bir bağımsız bölüm bir çalışma mekanı tahsis etmek zorundadır. ..................” şeklinde düzenlenmelidir. Çünkü Kat mülkiyeti Kanunundaki bağımsız bölüm ile karıştırılmaması için.
Madde 10- “Emlak Müşavirliği şirketleri, bünyelerinde en az bir Emlak Müşavirliği Lisansına sahip Emlak Müşaviri istihdam etmek zorundadır. Bu şirketler, Emlak Müşavirliği dışında başka bir işle iştigal edemezler.” düzenlemesi yetersizdir. Çünkü Emlak Müşavirinin şirket içindeki pay oranı yetki ve sorumluluk verildiği oranda olmadığı sürece çok sorunlar çıkacağı açıktır. Bu nedenle ortaklık yapabileceği meslek grupları da belirtilmeli ve şirket içindeki payı da üstleneceği yetki ve sorumluluğa uygun oranda olmalıdır. Özellikle taşınmaz değerlemesi görevi verilen bir yapılanmada ortaklığın yarısından fazlasına sahip olmayan Emlak Müşaviri veya Emlak Müşavirlerine yetki ve sorumluluk verilmesi uygun düşmeyecek ve sorunlar yaşayacaktır. Ayrıca Emlak Müşavirinin ortaklıktan ayrıldığı zaman nasıl bir işlem yapılacağı da belirsizdir.
Madde 11: Birinci cümlede geçen “…olan…” sözcüğü maddeyi anlamsızlaştırdığından çıkartılmalıdır.
Madde 13: (d) fıkrasında müşavirlere verilen taşınmazları değerleme yetkisi taşınmaz değerleme uzmanlarının görevidir. Emlak müşavirleri tarafından yapılması sakıncalıdır. Bu nedenle kaldırılmalıdır.
Madde 16-.............................................................................müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.
“Emlak Müşavirlerinin sorumluluklarından doğan mali yükümlülükleri karşılamak amacı ile meslek odaları kanalı ile sigorta fonu oluşturulabilir.”
“Bu Kanun kapsamında yapılan Emlak Müşavirlik hizmetleriyle ilgili olarak, Türk Medeni Kanununun 1007. maddesi kapsamındaki Hazine zararlarını karşılamak üzere risk sigortası fonu oluşturulur. Fona müşavirlik hizmetlerinin %....’i yatırılır. Fonun işleyiş ve harcama esasları yönetmelikle düzenlenir.” Şeklinde ilave paragraf veya ayrı madde düzenlenmelidir.
Madde 17: İkinci paragrafta geçen hükümler, tasarının tümü düşünüldüğünde; taşınmaz üretim, geliştirme, yönetim, değerleme vb. hizmetleri yapan meslek disiplinlerine olan müdahalenin gizlenmesi anlamına gelmektedir. Girişte de açıkladığımız gibi tasarı TMMOB üyeleri de düşünülerek tümden yeniden düzenlenmelidir.
Madde 18: Bu madde içine denetime ilişkin hükümler konulmalı, emlak müşavirlerinin belli dönemlerde denetlenmesi için gerekli yapılanma oluşturulmalıdır.
Madde 20: Verilecek cezaların, maddelere atıf yapılmaksızın en alt ve en üst sınırları yeniden düzenlenmelidir.
Madde 21: (c) fıkrası kaldırılmalıdır. Bu fıkrada anılan yönetmelik, tüm değerleme uygulamalarını düzenleyecek bir temel yasa çıkartıldıktan sonra bu yasa altında hazırlanmalıdır. Emlak müşavirlerine değerleme yapma yetkisi kesinlikle verilmemelidir. Ayrıca “f) Risk sigortası yönetmeliği” şeklinde ilave yapılmalıdır.
Geçici madde 1- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibari ile, lise ve dengi okul mezunu olup bu mesleği 01.01.2004 tarihinden önce ifa etmekte olduğunu vergi levhaları, meslek odaları üyelik belgeleri ve son yıla ait kesmiş oldukları faturalarla ispat edenler ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü bünyesinde en az iki yıl görev yapmış olan müdür ve müdür yardımcısı ve daha üst kadro unvanına sahip görevlilere, ayrıca 5 yıllık kamu kurumunda veya serbest olarak mesleğini yapmakta olan Harita ve Kadastro Mühendislerinden, bu Kanunun 5. maddesindeki öğrenim ile staj şartları aranmaksızın “Emlak Müşaviri Lisans sınavına” giriş hakkı verilir.” şekilde ilave yapılmalı ve öğrenim hakkı istenmeyen bir düzenleme de çok olumsuzluk ve şahsilik içermekte olduğundan çıkarılmalıdır.
Genel:
Müşavir, danışman; “uzmanlığı nedeniyle bilgi ve görüşü alınan kişi”, komisyoncu ise “bir işte aracılık yapan kimse”dir. Bu açıdan tasarının özü emlak komisyoncularına ilişkin düzenlemeler içermekte, genel hatlarıyla emlak komisyonculuğu işini bir yapıya kavuşturmayı amaçlamaktadır. Müşavirlik, danışmanlık işi ise eğitim, yeterlilik, hizmetler açısından çok daha kapsamlı düzenlemeler gerektirmektedir.
Kanun tasarısı, adaylarda aranan nitelikler, eğitim durumları, verecekleri hizmetler açısından müşavirlik gereksinimlerini karşılamamaktadır. Tasarı bu biçimiyle düzenlenerek meclise gönderilecekse adı ‘Taşınmaz Komisyonculuğu Kanun Tasarısı’ biçimde değiştirilmelidir ve metinde geçen müşavir sözcükleri yerine komisyoncu sözcüğü kullanılmalıdır.
Tasarının ‘Taşınmaz Danışmanlığı ve Komisyonculuğu kanun tasarısı biçiminde düzenlenmesi ülkemizin uzun süreli gereksinimlerine çözüm getirecektir. Böyle bir tasarıda komisyoncu ve danışmanlara ilişkin düzenlemeler ayrı ayrı ele alınmalıdır. Bu öneri benimsenirse tasarının tümünün yeninden düzenlenmesi zorunluluğu ortaya çıkmaktadır.
Tasarı mevcut hali ile ele alınacaksa, aşağıdaki düzenlemeler önerilmektedir.
Madde Görüşleri:
Madde 1: Bu madde ile emlak müşavirlerine meslek alanlarına yönelik taşınmaz değerlemesi yapma yetkisi verilmektedir. Ancak değerleme işi, tasarıda belirtilen en az yeterlilik koşullarına sahip emlak komisyoncularınca yapılamayacak çok yönlü ve kapsamlı bir uzmanlık dalıdır. Tasarının bu biçimde yasalaşması, halen çok başlı bir yapıda olan taşınmaz değerleme uygulamalarında daha da çok sorunlar yaşanmasına neden olacaktır. Bu nedenle tasarı metnindeki ifade “taşınmaz değerleri için rayiç bedel araştırması yapmak” vb. biçimde değiştirilmeli ve değerlemenin kurumsal bir yapıya kavuşması için yasal çalışmalara başlanmalıdır. Bu kapsamda, Harita Kadastro Mühendisleri Odası (HKMO) tarafından hazırlanan ‘Taşınmaz Değerleme Yüksek Kurulu Kurulması Hakkında Yasa Tasarısı Taslağı’ ve Taşınmaz Değerlerini Saptama Tüzüğü Taslağı dikkate alınmalıdır.
Madde 3: Meslek odaları içine Türk Mühendis, Mimar Odaları Birliğine (TMMOB)bağlı Harita Kadastro Mühendisleri Odası, İnşaat Mühendisleri Odası, Mimarlar Odası, Şehir ve Bölge Planlamacıları Odası gibi taşınmazların üretimi, geliştirilmesi, yönetimi vb. gibi alanlarda etkin olan uzmanlık odaları da katılmalarını sağlayacak biçimde düzenleme yapılmalıdır.
Madde 5- Emlak Müşaviri olabilmenin özel şartları;
a) “En az dört yıllık yüksek öğretim kurumları veya Tapu ve Kadastro Meslek Yüksek Okulu” ve “Harita ve Kadastro Meslek Yüksek Okulu” ile “Emlak ve Emlak Yönetimi” adı altında eğitim veren en az iki yıllık yüksek okul mezunu olmak”, düzenlemesi Harita ve Kadastro Mühendisleri açısından olumsuzluk taşımaktadır. Çünkü 2 yıllık Harita ve Kadastro Meslek Yüksek Okulu mezunları için aynı düzeydeki diğer Meslek okullarına avantajlı bir düzenleme yapılırken Harita Mühendisleri için bir düzenleme yoktur. Bu maddedeki dört yıllık yüksek öğretim okulu mezunu yerine emlak ve değerleme uzmanlığı gibi doğrudan ilgili mesleklere yer verilmelidir.
b)
.................................
Emlak Müşavirliği Lisansı Almış olmak. “Taşınmaz değerlemesi için eğitim veya sertifika almış olmak.” Şeklinde değiştirilmelidir. Çünkü taşınmaz değerlemesi ciddi bir konudur. Konumu ne olursa olsun bu belgeyi almayanlar, değerleme işini yapmamalıdır. Herkes aldığı eğitime paralel yetki ve sorumluluk sahibi yapılmalıdır.
Ayrıca son paragrafta “Ancak girdiği dört sınav sonunda başarılı olamayanlar bir daha bu sınava giremezler” ifadesi “Ancak girdiği dört sınav sonunda başarılı olamayanlar dört yıl süreyle bu sınava giremezler” biçiminde değiştirilmelidir.
Madde 6- Emlak Müşavirliği Lisans Sınavı; ...........................................................merkezi sistemle yapılır...................., odalarının belirleyeceği üç iki üye, HKMO’sının belirleyeceği bir üye ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığının görevlendireceği bir üyenin katılımıyla oluşturulur. ................Bu ücretten Damga Vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmaz. Kurulun sekreterya hizmetlerini Odaların oluşturacağı meslek kuruluşu üst birimi yürütür.” Şeklinde düzenlenmelidir.
Çünkü maddenin başlığı ‘sınav’ olmakla birlikte, içeriği tümüyle ‘Emlak Müşavirliği Kurulu’nun oluşumuna yöneliktir. Sınavların kapsamı, yapısı vb. ilişkin hükümler bulunmamaktadır. Buna karşın kurulun görevleri, bütçesi, yapısı vb. ilişkin hükümler de yer almamaktadır. Bu nedenlerle, altıncı maddenin başlığı ‘Emlak Müşavirliği Kurulu’ biçiminde değiştirilmeli, kurulun görevleri, bütçesi, kadroları düzenlenmelidir. Sınava ilişkin ilkeler ise bir başka maddede ele alınmalıdır. Ayrıca kurula, Yüksek Öğretim Kurulu ile TMMOB’a bağlı uzmanlık odalarından en az birer temsilci doğrudan katılmalıdır.
Ayrıca “Geçici madde 5- Meslek kuruluşu üst birimi oluşana kadar Kurulun sekreterya hizmetleri Kurulun bulunduğu yer Odasınca yürütülür.” Şeklinde ilave madde eklenmelidir.
Madde 9- ..........................................................................................
Emlak Müşaviri, hizmetlerini gerçekleştirmek için bir bağımsız bölüm bir çalışma mekanı tahsis etmek zorundadır. ..................” şeklinde düzenlenmelidir. Çünkü Kat mülkiyeti Kanunundaki bağımsız bölüm ile karıştırılmaması için.
Madde 10- “Emlak Müşavirliği şirketleri, bünyelerinde en az bir Emlak Müşavirliği Lisansına sahip Emlak Müşaviri istihdam etmek zorundadır. Bu şirketler, Emlak Müşavirliği dışında başka bir işle iştigal edemezler.” düzenlemesi yetersizdir. Çünkü Emlak Müşavirinin şirket içindeki pay oranı yetki ve sorumluluk verildiği oranda olmadığı sürece çok sorunlar çıkacağı açıktır. Bu nedenle ortaklık yapabileceği meslek grupları da belirtilmeli ve şirket içindeki payı da üstleneceği yetki ve sorumluluğa uygun oranda olmalıdır. Özellikle taşınmaz değerlemesi görevi verilen bir yapılanmada ortaklığın yarısından fazlasına sahip olmayan Emlak Müşaviri veya Emlak Müşavirlerine yetki ve sorumluluk verilmesi uygun düşmeyecek ve sorunlar yaşayacaktır. Ayrıca Emlak Müşavirinin ortaklıktan ayrıldığı zaman nasıl bir işlem yapılacağı da belirsizdir.
Madde 11: Birinci cümlede geçen “…olan…” sözcüğü maddeyi anlamsızlaştırdığından çıkartılmalıdır.
Madde 13: (d) fıkrasında müşavirlere verilen taşınmazları değerleme yetkisi taşınmaz değerleme uzmanlarının görevidir. Emlak müşavirleri tarafından yapılması sakıncalıdır. Bu nedenle kaldırılmalıdır.
Madde 16-.............................................................................müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.
“Emlak Müşavirlerinin sorumluluklarından doğan mali yükümlülükleri karşılamak amacı ile meslek odaları kanalı ile sigorta fonu oluşturulabilir.”
“Bu Kanun kapsamında yapılan Emlak Müşavirlik hizmetleriyle ilgili olarak, Türk Medeni Kanununun 1007. maddesi kapsamındaki Hazine zararlarını karşılamak üzere risk sigortası fonu oluşturulur. Fona müşavirlik hizmetlerinin %....’i yatırılır. Fonun işleyiş ve harcama esasları yönetmelikle düzenlenir.” Şeklinde ilave paragraf veya ayrı madde düzenlenmelidir.
Madde 17: İkinci paragrafta geçen hükümler, tasarının tümü düşünüldüğünde; taşınmaz üretim, geliştirme, yönetim, değerleme vb. hizmetleri yapan meslek disiplinlerine olan müdahalenin gizlenmesi anlamına gelmektedir. Girişte de açıkladığımız gibi tasarı TMMOB üyeleri de düşünülerek tümden yeniden düzenlenmelidir.
Madde 18: Bu madde içine denetime ilişkin hükümler konulmalı, emlak müşavirlerinin belli dönemlerde denetlenmesi için gerekli yapılanma oluşturulmalıdır.
Madde 20: Verilecek cezaların, maddelere atıf yapılmaksızın en alt ve en üst sınırları yeniden düzenlenmelidir.
Madde 21: (c) fıkrası kaldırılmalıdır. Bu fıkrada anılan yönetmelik, tüm değerleme uygulamalarını düzenleyecek bir temel yasa çıkartıldıktan sonra bu yasa altında hazırlanmalıdır. Emlak müşavirlerine değerleme yapma yetkisi kesinlikle verilmemelidir. Ayrıca “f) Risk sigortası yönetmeliği” şeklinde ilave yapılmalıdır.
Geçici madde 1- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibari ile, lise ve dengi okul mezunu olup bu mesleği 01.01.2004 tarihinden önce ifa etmekte olduğunu vergi levhaları, meslek odaları üyelik belgeleri ve son yıla ait kesmiş oldukları faturalarla ispat edenler ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü bünyesinde en az iki yıl görev yapmış olan müdür ve müdür yardımcısı ve daha üst kadro unvanına sahip görevlilere, ayrıca 5 yıllık kamu kurumunda veya serbest olarak mesleğini yapmakta olan Harita ve Kadastro Mühendislerinden, bu Kanunun 5. maddesindeki öğrenim ile staj şartları aranmaksızın “Emlak Müşaviri Lisans sınavına” giriş hakkı verilir.” şekilde ilave yapılmalı ve öğrenim hakkı istenmeyen bir düzenleme de çok olumsuzluk ve şahsilik içermekte olduğundan çıkarılmalıdır.
Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş: “İstanbul tamamen yenilenecek.”
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, ‘İstanbul deprem riskine karşı mahalleler birleştirilerek tüm binalar yenilenecek.’ dedi
Başkan Kadir Topbaş Belçika'nın İstanbul Başkonsolosu François Del Marmol ve beraberindeki heyeti uğurladıktan sonra gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Başkan Topbaş depreme dayanıklı binalar konusunda yeni bir çalışmalar başlattıklarını ifade ederek bu projenin İstanbul için büyük bir fırsat olduğunu söyledi.
Deprem konusunda vatandaşların büyük bölümünün tedirginlik yaşadığını belirten Başkan Kadir Topbaş, “Risk taşıyan bir şehirde, bu sorunun bir şekilde çözülmesi gerekiyor. 10 ilçemizde başlattığımız yapı denedim ve inceleme çalışmalarında 6 ilçeyi bitirdik. 150 bine yakın yapı tarandı. Ortaya çıkan sonuçları da ciddi sıkıntılar hissedildi. Bununla ilgili olarak arkadaşlarımız ve teknik ekibimizle görüştük. Vatandaş arzu ettiği taktirde bu yenileme sürecine girsin. Başka çaremiz yok çünkü her deprem sıkıntısı yaşandığında bu gündeme geliyor. Bu yenileme sürecine İstanbul girsin. İstanbul’un her gün depremi konuşması gerekiyor. İstanbul’un yenilenmesi gerekiyor, çünkü risk taşıyor. Yeni yoğunluklar sebebiyle bazı sıkıntılar yaşayacağız ama onlar bir şekilde çözülür. Fakat depremin getireceği sıkıntıyı çözmemiz mümkün değil.” dedi.
Bir gazetecinin; “Hasarlı bina sahibi vatandaş bu aşamada ne yapacak?” şeklinde sorusu üzerine Başkan Topbaş; “Örneğin Bağcılar ve Fikirtepe’de yoğun bir yapılaşma var. Buradaki düzenlemelerde biz parsel alanlarını daha büyüterek imar adaları şekline getirecek. 3 bin, 4 bin, 5 bin metrekareye çıktığında daha fazla imar imkanı vereceğiz. Böylece bunlar birleşerek daha güzel, büyük yapılar daha güvenli yapılara dönüşebilecek.” şeklinde cevap verdi.
Başkan Topbaş başlattıkları çalışmanın müteahhitler ve yatırımcılar tarafından incelendiğinde tekliflerin cezp edeci veya yönlendirici olacağının altını çizdi.Topbaş şöyle devam etti: “Yolları genişleterek, altına otoparklar yaparak daha güvenli yapılara dönüşebilecek. Böyle bir düzenleme. Bu kaynak da kendi işini kendi çözebilecek seviye de olmalıdır diye de çalışıyoruz.”
Arzu eden vatandaşların binalarını kat karşılığı yeniden yapacağını söyleyen Başkan Topbaş, “Projeye katılmak isteyen vatandaşların ilçe belediyelerine başvurmalarının yeterli. Kendi kaynağı varsa kendisi yapacak, bölge olarak ortaya çıkacak ve ya Kiptaş’la ya da TOKİ ile anlaşacak. Vatandaşı tamamen serbest bırakıyoruz. Zorlama yapmayacağız bunun altını çiziyorum. Ama parsellerin büyümesi lazım. Artık 150, 200, 300 metrekare bu olmaz. Daha büyük adalar, parseller, daha büyük doğru binalar, daha bahçeli, belki ayrı nizamlı yapılar haline getirecek bir sistemi oluşturmak istiyoruz.” şeklinde konuştu.
“Eskiden arsaların 4bin metrekareymiş. Şimdi değişiklik olacak mı?” şeklindeki soruya Başkan Topbaş şöyle cevap verdi: “Şimdi onu biraz daha toleranslı hale getireceğiz. Hatta belki 4 bin metre değil de 2 bin metrede bile biraz daha farklı. Çünkü beklediğimiz hareketi göremedik. Bu hareketi yakalamak zorundayız. Bir risk taşıyan şehirde yaşıyorsak, yoğunluğu arttırmak risk olarak da ele alıyoruz çünkü deprem riski çok daha ağır bir sonuç getirebilir. Yoğunluk problemlerini bir şekilde çözebiliriz. Altyapı belki bir çok yerde yeniden yapılma zorunda kalacak ama bu depremden daha zor bir şey değil.”
Proje kapsamına İstanbul’un tamamı almayı planladıklarını söyleyen Başkan Topbaş, Başta Fikirtepe olmak üzere risk taşıyan bütün bölgelerde bu çalışmayı yapacaklarını ifade etti.
Yasal düzenlemeye gerek kalmadan mevcut düzenlemeyle çözüm üreteceklerini belirten Topbaş, “Biz daha önce ki Kentsel Dönüşüm çalışmalarında TOKİ ve Kiptaş’la bunu yaparız diye düşünüyorduk. Özellikle kendi belediyemizin şirketi Kiptaş’la çalışmamız vardı. Kentsel dönüşümde bunlar çalışmalar yapacak ve vatandaş da destek verecekti. Fakat maalesef ana muhalefet başta olmak üzere diğer siyasiler bunu manipüle ettiler, vatandaşı tedirgin ettiler. Birilerine peşkeş çekilecek. Sizi başka yerlere gönderecekler dediler. Vatandaş maalesef bu konu da ciddi anlamda etkilendi. Biz şunu söylüyoruz. Kiptaş da bir tüzel kişiliktir. Bir müteahhit firmadır. Veya bir başka firmadır. Vatandaş burada tamamen serbest kalacak. Kimseyi zorlayarak böyle bir değişime tabii tutmayacağız. Kendi rantını, hesabını kendisi yapacak. Bizim orda arzu ettiğimiz. Vermek istediğimiz vatandaşı cezbedecek bu yenileme sürecine katabilmek. Deprem İstanbul’u etkilediği takdirde, Türkiye sarsılır. Bu sarsıntıyı geçirmeden bu olayı çözmek zorundayız diye böyle bir düzenlemeye gidiyoruz.” dedi.
“Köprüde korkulacak bir durum yok.”
Dün yapılan 32. Avrasya Maratonu’nda köprünün sallanmasıyla ilgili olarak Topbaş, “Korkulacak bir durum yok.” dedi.
Köprüden yaklaşık 170 bin kişiden geçtiğini hatırlatan Topbaş, “170 bin kişi. Köprüde gerçekten büyük bir titreşim ortaya çıktı. Ama bugün teknik insanlarımızdan aldığımız raporda bir risk olmadığı söylendi. Gergi ve askıların dik olmasından kaynaklanan bir durum oldu. Fakat risk taşımıyor. Gerekirse bir sonraki maratonda tedbirimizi alırız, vatandaşları 15’er dakika arayla geçiririz.” dedi.
Başkan Kadir Topbaş Belçika'nın İstanbul Başkonsolosu François Del Marmol ve beraberindeki heyeti uğurladıktan sonra gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Başkan Topbaş depreme dayanıklı binalar konusunda yeni bir çalışmalar başlattıklarını ifade ederek bu projenin İstanbul için büyük bir fırsat olduğunu söyledi.
Deprem konusunda vatandaşların büyük bölümünün tedirginlik yaşadığını belirten Başkan Kadir Topbaş, “Risk taşıyan bir şehirde, bu sorunun bir şekilde çözülmesi gerekiyor. 10 ilçemizde başlattığımız yapı denedim ve inceleme çalışmalarında 6 ilçeyi bitirdik. 150 bine yakın yapı tarandı. Ortaya çıkan sonuçları da ciddi sıkıntılar hissedildi. Bununla ilgili olarak arkadaşlarımız ve teknik ekibimizle görüştük. Vatandaş arzu ettiği taktirde bu yenileme sürecine girsin. Başka çaremiz yok çünkü her deprem sıkıntısı yaşandığında bu gündeme geliyor. Bu yenileme sürecine İstanbul girsin. İstanbul’un her gün depremi konuşması gerekiyor. İstanbul’un yenilenmesi gerekiyor, çünkü risk taşıyor. Yeni yoğunluklar sebebiyle bazı sıkıntılar yaşayacağız ama onlar bir şekilde çözülür. Fakat depremin getireceği sıkıntıyı çözmemiz mümkün değil.” dedi.
Bir gazetecinin; “Hasarlı bina sahibi vatandaş bu aşamada ne yapacak?” şeklinde sorusu üzerine Başkan Topbaş; “Örneğin Bağcılar ve Fikirtepe’de yoğun bir yapılaşma var. Buradaki düzenlemelerde biz parsel alanlarını daha büyüterek imar adaları şekline getirecek. 3 bin, 4 bin, 5 bin metrekareye çıktığında daha fazla imar imkanı vereceğiz. Böylece bunlar birleşerek daha güzel, büyük yapılar daha güvenli yapılara dönüşebilecek.” şeklinde cevap verdi.
Başkan Topbaş başlattıkları çalışmanın müteahhitler ve yatırımcılar tarafından incelendiğinde tekliflerin cezp edeci veya yönlendirici olacağının altını çizdi.Topbaş şöyle devam etti: “Yolları genişleterek, altına otoparklar yaparak daha güvenli yapılara dönüşebilecek. Böyle bir düzenleme. Bu kaynak da kendi işini kendi çözebilecek seviye de olmalıdır diye de çalışıyoruz.”
Arzu eden vatandaşların binalarını kat karşılığı yeniden yapacağını söyleyen Başkan Topbaş, “Projeye katılmak isteyen vatandaşların ilçe belediyelerine başvurmalarının yeterli. Kendi kaynağı varsa kendisi yapacak, bölge olarak ortaya çıkacak ve ya Kiptaş’la ya da TOKİ ile anlaşacak. Vatandaşı tamamen serbest bırakıyoruz. Zorlama yapmayacağız bunun altını çiziyorum. Ama parsellerin büyümesi lazım. Artık 150, 200, 300 metrekare bu olmaz. Daha büyük adalar, parseller, daha büyük doğru binalar, daha bahçeli, belki ayrı nizamlı yapılar haline getirecek bir sistemi oluşturmak istiyoruz.” şeklinde konuştu.
“Eskiden arsaların 4bin metrekareymiş. Şimdi değişiklik olacak mı?” şeklindeki soruya Başkan Topbaş şöyle cevap verdi: “Şimdi onu biraz daha toleranslı hale getireceğiz. Hatta belki 4 bin metre değil de 2 bin metrede bile biraz daha farklı. Çünkü beklediğimiz hareketi göremedik. Bu hareketi yakalamak zorundayız. Bir risk taşıyan şehirde yaşıyorsak, yoğunluğu arttırmak risk olarak da ele alıyoruz çünkü deprem riski çok daha ağır bir sonuç getirebilir. Yoğunluk problemlerini bir şekilde çözebiliriz. Altyapı belki bir çok yerde yeniden yapılma zorunda kalacak ama bu depremden daha zor bir şey değil.”
Proje kapsamına İstanbul’un tamamı almayı planladıklarını söyleyen Başkan Topbaş, Başta Fikirtepe olmak üzere risk taşıyan bütün bölgelerde bu çalışmayı yapacaklarını ifade etti.
Yasal düzenlemeye gerek kalmadan mevcut düzenlemeyle çözüm üreteceklerini belirten Topbaş, “Biz daha önce ki Kentsel Dönüşüm çalışmalarında TOKİ ve Kiptaş’la bunu yaparız diye düşünüyorduk. Özellikle kendi belediyemizin şirketi Kiptaş’la çalışmamız vardı. Kentsel dönüşümde bunlar çalışmalar yapacak ve vatandaş da destek verecekti. Fakat maalesef ana muhalefet başta olmak üzere diğer siyasiler bunu manipüle ettiler, vatandaşı tedirgin ettiler. Birilerine peşkeş çekilecek. Sizi başka yerlere gönderecekler dediler. Vatandaş maalesef bu konu da ciddi anlamda etkilendi. Biz şunu söylüyoruz. Kiptaş da bir tüzel kişiliktir. Bir müteahhit firmadır. Veya bir başka firmadır. Vatandaş burada tamamen serbest kalacak. Kimseyi zorlayarak böyle bir değişime tabii tutmayacağız. Kendi rantını, hesabını kendisi yapacak. Bizim orda arzu ettiğimiz. Vermek istediğimiz vatandaşı cezbedecek bu yenileme sürecine katabilmek. Deprem İstanbul’u etkilediği takdirde, Türkiye sarsılır. Bu sarsıntıyı geçirmeden bu olayı çözmek zorundayız diye böyle bir düzenlemeye gidiyoruz.” dedi.
“Köprüde korkulacak bir durum yok.”
Dün yapılan 32. Avrasya Maratonu’nda köprünün sallanmasıyla ilgili olarak Topbaş, “Korkulacak bir durum yok.” dedi.
Köprüden yaklaşık 170 bin kişiden geçtiğini hatırlatan Topbaş, “170 bin kişi. Köprüde gerçekten büyük bir titreşim ortaya çıktı. Ama bugün teknik insanlarımızdan aldığımız raporda bir risk olmadığı söylendi. Gergi ve askıların dik olmasından kaynaklanan bir durum oldu. Fakat risk taşımıyor. Gerekirse bir sonraki maratonda tedbirimizi alırız, vatandaşları 15’er dakika arayla geçiririz.” dedi.
18 Ekim 2010 Pazartesi
YABANCILARIN MAL EDİNİMİ
YABANCILARIN MAL EDİNİMİ
YABANCI UYRUKLU GERÇEK KİŞİLERİN TÜRKİYE’DE TAŞINMAZ EDİNİMLERİ
Yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin,Türkiye’de taşınmaz edinmeleri, 07.01.2006 tarih ve 26046 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 29.12.2005 tarih ve 5444 sayılı Kanunla 2644 sayılı Tapu Kanununun 35′inci Maddesinde düzenlenmiştir. Yapılan değişiklikle, yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde bu ülkelerin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketlerinin Ülkemizde taşınmaz edinimlerine ilişkin yeni esaslar getirilmiştir.
Tapu Kanununun 35′inci Maddesinin yeni haline göre aşağıdaki şekildedir:
Yabancı uyruklu gerçek kişiler, karşılıklı olmak ve kanuni sınırlamalara uyulmak kaydıyla, Türkiye’de işyeri veya mesken olarak kullanmak üzere, uygulama imar planı veya mevzii imar planı içinde bu amaçlarla ayrılıp tescil edilen taşınmazları edinebilirler. Sınırlı ayni hak tesis edilmesinde de aynı koşullar aranır. Yabancı uyruklu bir gerçek kişinin ülke genelinde edinebileceği taşınmazlar ile bağımsız ve sürekli nitelikte sınırlı ayni hakların toplam yüzölçümü iki buçuk hektarı geçemez. Bu fıkrada belirtilen koşullarla, yüzölçümü miktarını otuz hektara kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri, ancak özel kanun hükümleri çerçevesinde taşınmaz mülkiyeti ve taşınmazlar üzerinde sınırlı ayni hak edinebilirler.
Yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri lehine Türkiye’de taşınmaz rehni tesisinde birinci ve ikinci fıkralarda yer alan kayıt ve sınırlamalar aranmaz.
Yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri dışındakiler Türkiye’de taşınmaz edinemez ve lehlerine sınırlı ayni hak tesis edilemez.
Türkiye Cumhuriyeti ile arasında karşılıklılık olan devlet vatandaşlarının kanuni miras yoluyla intikal eden taşınmazları için birinci fıkrada belirtilen kayıt ve sınırlamalar uygulanmaz. Ölüme bağlı tasarruflarda yukarıdaki fıkralarda belirtilen kayıt ve sınırlamalar uygulanır. Türkiye Cumhuriyeti ile arasında karşılıklılık olmayan devlet vatandaşlarının kanuni miras yoluyla edindikleri taşınmaz ve sınırlı ayni hakların intikal işlemleri yapılarak tasfiye edilir.
Karşılıklılığın tespitinde hukuki ve fiili durum esas alınır. Bu ilkenin kişilere toprak mülkiyeti hakkının tanınmadığı, ülke uyruklarına uygulanmasında, yabancı devletin taşınmaz ediniminde kendi vatandaşlarına tanıdığı hakların, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına da tanınması esastır.
Yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketlerinin; sulama, enerji, tarım, maden, sit, inanç ve kültürel özellikleri nedeniyle korunması gereken alanlar, özel koruma alanları ile flora ve fauna özelliği nedeniyle korunması gereken hassas alanlarda ve stratejik yerlerde kamu yararı ve ülke güvenliği bakımından taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinemeyecekleri alanları, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının tescile esas koordinatlı harita ve planları içeren teklifi üzerine belirlemeye ve yabancı uyruklu gerçek kişilerin il bazında edinebilecekleri taşınmazların, illere ve il yüzölçümüne göre binde beşi geçmemek üzere oranını tespite Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakanlık bünyesinde ilgili idare temsilcilerinden oluşan komisyon tarafından, bu madde uyarınca Bakanlar Kuruluna verilen yetkiler dahilinde çalışmalar yapılmak suretiyle kamu kurum ve kuruluşlarının bu kapsamdaki teklifleri incelenip değerlendirilerek Bakanlar Kuruluna sunulur.
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra belirlenecek askeri yasak bölgeler, askeri ve özel güvenlik bölgeleri ile stratejik bölgelere ve değişiklik kararlarına ait harita ve koordinat değerleri Milli Savunma Bakanlığınca geciktirilmeksizin Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakanlığa verilir.
Yukarıdaki fıkralarda belirtilen bölgeler içerisinde kalması nedeniyle kamulaştırılması gereken ya da tapu sicilinde şerh verilmesine gerek duyulan parsellere ilişkin bildirimler ilgili idarelerince tapu sicil müdürlüklerine yapılır.
Bu madde hükümlerine aykırı edinilen veya kanuni zorunluluk dışında edinim amacına aykırı kullanıldığı tespit edilen taşınmazlar ile sınırlı ayni haklar, Maliye Bakanlığınca verilecek süre içerisinde maliki tarafından tasfiye edilmediği takdirde tasfiye edilerek bedele çevrilir ve bedeli hak sahibine ödenir.”
“Geçici Madde 2: Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte mevcut olan askeri yasak bölgeler, askeri ve özel güvenlik bölgeleri ile stratejik bölgelere ilişkin kararlara ait harita ve koordinat değerlerinin tamamı, Milli Savunma Bakanlığı tarafından en geç 3 ay içerisinde Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakanlığa gönderilir.
Yukarıda belirtilen bölgelere ilişkin kararlara ait harita ve koordinat değerlerinin, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüne gönderilmesi ve sayısal ortama aktarılarak taşra birimlerine intikal ettirilmesine kadar geçecek sürede yetkili askeri makamlardan sorulmak suretiyle, belirtilen işlemler tamamlandıktan sonra gönderilen belge ve bilgilere göre tapu işlemleri yürütülür.”
YABANCI TÜZEL KİŞİLİĞE SAHİP TİCARET ŞİRKETLERİNİN TÜRKİYE’DE TAŞINMAZ EDİNİMLERİ
Tapu Kanununun 35′inci Maddesinde yapılan değişiklikle, yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri, ancak özel kanun hükümleri çerçevesinde taşınmaz mülkiyeti ve taşınmazlar üzerinde sınırlı ayni hak edinebilirler.
İlgili özel kanunlar;
—2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu
—6326 sayılı Petrol Kanunu
—4737 sayılı Endüstri Bölgeleri Kanunu
Yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri lehine Türkiye’de taşınmaz rehni tesisinde birinci ve ikinci fıkralarda yer alan kayıt ve sınırlamalar aranmaz.
Yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri dışındakiler Türkiye’de taşınmaz edinemez ve lehlerine sınırlı ayni hak tesis edilemez.
KARŞILIKLILIK
Karşılıklılığın tespitinde hukuki ve fiili durum esas alınır. Karşılıklılığın kanuni ve fiili olmasının yanında yeni düzenlemede karşılıklılık ilkesinin birebir uygulanması yerine, yabancı devletin kendi vatandaşlarına tanıdığı hakların, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına da tanınması esası getirilmiştir.
Bu ilkenin kişilere toprak mülkiyeti hakkının tanınmadığı, ülke uyruklarına uygulanmasında, yabancı devletin taşınmaz ediniminde kendi vatandaşlarına tanıdığı hakların, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına da tanınması esastır.
Bakanlar Kurulu 29.05.1940 tarih ve 2/13394 sayılı Kararında, karşılıklılık ilkesinden ne anlaşılması gerektiğini açıklamıştır. Karara göre karşılıklılık ilkesinin varlığı için kanuni düzenlemenin yanında bunun fiilen uygulanabilir olması da gerekmektedir. Kanuni karşılıklılığın fiili durumu göstermeyeceği göz önüne alınan kararda, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının başvurusu halinde, yabancı ülkede karşılaşacakları sınırlamaların karşılıklılık uygulamasına esas alınması istenmiştir. Dolayısıyla Ülkemiz ile yabancı bir devlet arasında taşınmaz edinimi konusunda karşılıklılığın varlığından söz edebilmek için karşılıklılığın kanuni ve fiili olması gerekmektedir. Buna göre, bir yabancı ülke vatandaşının ülkemizde taşınmaz edinmesi, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının da o ülkede taşınmaz l edinmesine, kanun ile hak tanınmış olmasına ve bu hakkın da fiilen uygulanabilmesine bağlıdır.
KARŞILIKLIK İLKESİNİN İSTİSNALARI
Yabancı gerçek kişilerin ülkemizde taşınmaz edinmelerinin birinci koşulu karşılıklılık olmakla birlikte, karşılıklılık ilkesine gerçek kişiler açısından getirilen bazı istisnalar bulunmaktadır. Bu istisnalar şunlardır:
a. Vatansızlar hiçbir devlet uyruğu taşımadıkları için karşılıklılık şartının belirleneceği muhatap bir devlet bulunmamaktadır. Bu nedenle, vatansızlar karşılıklılık şartından muaftırlar.
b. Türkiye tarafından 26.08.1961 tarih ve 359 Sayılı Kanunla onaylanan 28.07.1951 tarihli “Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme”nin m. 7/2 hükmüne göre, mülteciler, sığındıkları ülkede üç yıl ikamet ettikten sonra karşılıklılık şartından muaf olurlar. Türkiye’de bulunan mülteciler de aynı hükme tabidir. Muafiyet için mültecilerin bu durumlarını resmi belge ile kanıtlamaları yeterlidir.
c. Yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri lehine Türkiye’de taşınmaz rehni tesisinde birinci ve ikinci fıkralarda yer alan kayıt ve sınırlamalar aranmaz.
KANUNİ KISITLAYICI HÜKÜMLERE UYMAK
Yabancı gerçek kişilerin ülkemizde taşınmaz edinmelerinin ikinci koşulu kanunla getirilmiş olan kısıtlayıcı hükümlere uymaktır. Yabancıların taşınmaz edinmelerine ilişkin olarak kanunlarımızda bazı kısıtlamalar yer almış bulunmaktadır. Bu kısıtlayıcı hükümler şunlardır:
a. Yabancıların ülkemizde taşınmaz edinmelerini coğrafi açıdan sınırlayan 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanununda yer alan düzenlemelere göre; askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgelerindeki taşınmazların yabancı gerçek ve tüzel kişilere satılması, devredilmesi ve kiralanması mümkün bulunmamaktadır.
b. 2644 sayılı Tapu Kanununun 35′inci Maddesine göre, yabancı uyruklu bir gerçek kişinin ülke genelinde edinebileceği taşınmazlar ile bağımsız ve sürekli nitelikteki sınırlı ayni hakların toplam yüz ölçümü 2,5 hektarı geçemez. Yüz ölçüm miktarını 30 hektara kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Kanuni miras bu hükmün dışındadır.
c. Yabancı uyruklu gerçek kişiler, Türkiye’de işyeri veya mesken olarak kullanmak üzere, uygulama imar planı veya mevzii imar planı içinde bu amaçlarla ayrılıp tescil edilen taşınmazların dışındaki taşınmazları edinemezler. Sınırlı ayni hak tesis edilmesinde de aynı koşullar aranır. Yabancı uyruklu gerçek kişilerin il bazında edinebilecekleri taşınmazların, illere ve il yüzölçümüne göre binde beşi geçmemek üzere oranını tespite Bakanlar Kurulu yetkilidir.
4112 SAYILI KANUNUN UYGULANMASI
4112 sayılı Kanunla 1995 yılında 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununda yapılan değişiklik ile, doğumla Türk vatandaşlığını kazanmış olup da, sonradan Bakanlar Kurulu’ndan çıkma izni almak suretiyle yabancı bir devlet vatandaşlığını kazanan kişiler ve bunların kanuni mirasçılarına Türkiye Cumhuriyeti’nin milli güvenliği ve kamu düzenine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla ülkede ikamet, seyahat, çalışma, miras, taşınır ve taşınmaz mal iktisabı ile ferağı gibi konularda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanma imkanı sağlanmıştır; yabancılara uygulanan kanuni kısıtlayıcı hükümlerin (2644 Sayılı Tapu Kanununun 35′inci maddesi ve 2565 Sayılı Askeri Yasak Bölge ve Güvenlik Bölgeleri Kanununda yer alan kısıtlamalar) uygulanmaması gerekmektedir. Bu kapsamdaki kişilere, belirtilen konulara ilişkin işlemler sırasında gösterilmesi zorunlu olan “4112 Sayılı Kanunla Saklı Tutulan Hakların Kullanılmasına İlişkin Belge” verilmektedir. Ancak, bu belge bir kimlik veya hüviyet belgesi olmayıp hak sahipliği belgesidir.
YABANCI SERMAYELİ ŞİRKETLERİN TAŞINMAZ MAL EDİNMELERİ
Yabancı sermayeli şirket ifadesi çoğu zaman yabancı şirket ifadesi ile karıştırılmaktadır. Öncelikle belirtmek gerekir ki, yabancı sermayeli şirketler Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre Türkiye’de kurulurlar ve Türk Ticaret Siciline kaydedilirler. Yani, bu şirketler Türkiye Cumhuriyeti hukuk kurallarına tabi şirketlerdir. Sadece sermayelerinin tamamı veya bir kısmı yabancı gerçek veya tüzel kişilere aittir. Hissedarlarının yabancı kişiler olması şirketi yabancı tüzel kişi statüsüne sokmaz; çünkü şirketin uyruğu ile hissedarlarının uyrukları farklı hususlardır.
17 Haziran 2003 tarih ve 25141 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5 Haziran 2003 tarih ve 4875 sayılı “Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu” ile, 18.01.1954 tarih ve 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu yürürlükten kaldırılarak; doğrudan yabancı yatırımların özendirilmesi ve artırılması, yabancı yatırımcının haklarının korunması, yabancı yatırımların gerçekleşmesinde izin ve onay sisteminin bilgilendirme sistemine dönüştürülmesi amaçlarıyla yeni esaslar getirilmiştir.
4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ile, yabancı yatırımcılar yerli yatırımcılarla eşit muameleye tabi tutulmuş; yatırım izni, şirket kuruluş izni gibi izin ve onaylar kaldırılmış; yabancı yatırımcıların Ülkemizde kurdukları veya iştirak ettikleri tüzel kişiliğe sahip şirketlerin, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının edinimine açık olan bölgelerde taşınmaz mülkiyeti veya sınırlı ayni hak edinmeleri serbest bırakılmıştır.
Yabancı sermayeli şirketlerin Ülkemizde faaliyetlerine ilişkin 4875 sayılı Kanuna göre faaliyet gösterecek veya mülga 6224 sayılı Kanuna göre kurulmuş şirketler, kuruluş yeri ve idare merkezi esasına göre yabancı sermayeli Türkiye Cumhuriyeti şirketleri sayılmaktadır. Bu sebeple, gerek mülga 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanununa göre faaliyet izni almış, gerekse 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanununa göre faaliyet gösterecek yabancı sermayeli şirketlerin taşınmaz mal edinimleri ve tapu siciline yönelik diğer talepleri, Türk Ticaret Kanununa göre kurulan şirketler ile aynı usul ve esaslara tabi olarak ticaret sicil memurlukları tarafından verilen ve şirketin taşınmaz mal edinme yetkisini ve yetkilisini gösterir yetki belgeleri değerlendirilmek suretiyle ilgili Tapu Sicil Müdürlüklerince sonuçlandırılmaktadır.
TRANSFER
Yabancıların gerek döviz bozdurmak suretiyle satın aldıkları gerekse döviz bozdurmaksızın sahip oldukları taşınmaz mal ve ayni hakların gelirleri ve satış bedellerinin bankalar ve özel finans kurumları yolu ile transfer ettirilmesi serbesttir.
BAŞVURULARIN YAPILACAĞI MERCİİ
2644 sayılı Tapu Kanununun 26′ncı Maddesi ile; mülkiyete, mülkiyetten ayrı ayni haklara ilişkin sözleşmeleri düzenleme görev ve yetkisi Tapu Sicil Müdürlüklerine verilmiştir.
Taşınmaz mal edinmek isteyen veya mülkiyetten ayrı ayni haklardan yararlanmak isteyen yabancı kişiler, başvurularını, taşınmaz malın bulunduğu yerin Tapu Sicil Müdürlüğüne yapacaklardır.
BAŞVURULAR İÇİN GEREKLİ BELGELER
Başvurular için gerekli belgeler bakımından yabancılarla Türk vatandaşları arasında herhangi bir fark bulunmamaktadır.
GERÇEK KİŞİLER AÇISINDAN
1- Taşınmaz mala ait varsa tapu senedi, yoksa taşınmaz malın ada ve parsel numarasını belirtir belge veya malikin sözlü beyanı,
2- Uyruğunda bulunduğu ülkenin kimlik belgesi veya pasaportu ile iki adet vesikalık fotoğraf,
3- İstemde bulunan kişi vekil ise, temsile ilişkin vekaletname ile temsilcinin fotoğraflı kimlik belgesi ve vesikalık fotoğraf, alıcılar açısından bizzat işleme katılmayanlar var ise, onları temsil eden temsilcilerin fotoğraflı kimlik belgeleri, vesikalık fotoğrafları ve temsilciliklerine ilişkin belgeler.
TÜZEL KİŞİLER AÇISINDAN
1- 4875 Sayılı Doğrudan yabancı Yatırımlar Kanununa göre kurulan şirketler Ticaret Sicil Memurluğundan alacakları yetki belgelerini, imza sirkülerini ve buna dayanılarak yetkili kılınan kişiye verilen vekaletnameyi,
2- Yabancı ülkelerde kendi kanunlarına göre kurulan yabancı ticaret şirketleri için kuruldukları ülkenin kendi mevzuatınca ilgili makamlarından alacakları yetki belgesi yerine geçen bir belgeyi ibraz etmeleri gerekmektedir.
Tapu işlemleri sırasında ödenmesi gereken harç ve vergiler açısından yabancı uyruklu kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları arasında hiçbir fark yoktur.
Ancak, ülkemizde taşınmaz mal edinmek isteyen yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin edinmek istedikleri taşınmaz malların Askeri Yasak Bölge ve Güvenlik Bölgeleri dışında kalıp kalmadığının tespit edilebilmesini teminen yetkili askeri makama sorulurken, taşınmazın bulunduğu yerin 1/25000 ölçekli haritada işaretlenmesi için araziye gidilmesi gerekiyorsa “parselin yerinde gösterilmesi” işlemine göre döner sermaye hizmet bedeli alınmaktadır.
YABANCI UYRUKLU GERÇEK KİŞİLERİN TÜRKİYE’DE TAŞINMAZ EDİNİMLERİ
Yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin,Türkiye’de taşınmaz edinmeleri, 07.01.2006 tarih ve 26046 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 29.12.2005 tarih ve 5444 sayılı Kanunla 2644 sayılı Tapu Kanununun 35′inci Maddesinde düzenlenmiştir. Yapılan değişiklikle, yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde bu ülkelerin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketlerinin Ülkemizde taşınmaz edinimlerine ilişkin yeni esaslar getirilmiştir.
Tapu Kanununun 35′inci Maddesinin yeni haline göre aşağıdaki şekildedir:
Yabancı uyruklu gerçek kişiler, karşılıklı olmak ve kanuni sınırlamalara uyulmak kaydıyla, Türkiye’de işyeri veya mesken olarak kullanmak üzere, uygulama imar planı veya mevzii imar planı içinde bu amaçlarla ayrılıp tescil edilen taşınmazları edinebilirler. Sınırlı ayni hak tesis edilmesinde de aynı koşullar aranır. Yabancı uyruklu bir gerçek kişinin ülke genelinde edinebileceği taşınmazlar ile bağımsız ve sürekli nitelikte sınırlı ayni hakların toplam yüzölçümü iki buçuk hektarı geçemez. Bu fıkrada belirtilen koşullarla, yüzölçümü miktarını otuz hektara kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri, ancak özel kanun hükümleri çerçevesinde taşınmaz mülkiyeti ve taşınmazlar üzerinde sınırlı ayni hak edinebilirler.
Yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri lehine Türkiye’de taşınmaz rehni tesisinde birinci ve ikinci fıkralarda yer alan kayıt ve sınırlamalar aranmaz.
Yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri dışındakiler Türkiye’de taşınmaz edinemez ve lehlerine sınırlı ayni hak tesis edilemez.
Türkiye Cumhuriyeti ile arasında karşılıklılık olan devlet vatandaşlarının kanuni miras yoluyla intikal eden taşınmazları için birinci fıkrada belirtilen kayıt ve sınırlamalar uygulanmaz. Ölüme bağlı tasarruflarda yukarıdaki fıkralarda belirtilen kayıt ve sınırlamalar uygulanır. Türkiye Cumhuriyeti ile arasında karşılıklılık olmayan devlet vatandaşlarının kanuni miras yoluyla edindikleri taşınmaz ve sınırlı ayni hakların intikal işlemleri yapılarak tasfiye edilir.
Karşılıklılığın tespitinde hukuki ve fiili durum esas alınır. Bu ilkenin kişilere toprak mülkiyeti hakkının tanınmadığı, ülke uyruklarına uygulanmasında, yabancı devletin taşınmaz ediniminde kendi vatandaşlarına tanıdığı hakların, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına da tanınması esastır.
Yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketlerinin; sulama, enerji, tarım, maden, sit, inanç ve kültürel özellikleri nedeniyle korunması gereken alanlar, özel koruma alanları ile flora ve fauna özelliği nedeniyle korunması gereken hassas alanlarda ve stratejik yerlerde kamu yararı ve ülke güvenliği bakımından taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinemeyecekleri alanları, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının tescile esas koordinatlı harita ve planları içeren teklifi üzerine belirlemeye ve yabancı uyruklu gerçek kişilerin il bazında edinebilecekleri taşınmazların, illere ve il yüzölçümüne göre binde beşi geçmemek üzere oranını tespite Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakanlık bünyesinde ilgili idare temsilcilerinden oluşan komisyon tarafından, bu madde uyarınca Bakanlar Kuruluna verilen yetkiler dahilinde çalışmalar yapılmak suretiyle kamu kurum ve kuruluşlarının bu kapsamdaki teklifleri incelenip değerlendirilerek Bakanlar Kuruluna sunulur.
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra belirlenecek askeri yasak bölgeler, askeri ve özel güvenlik bölgeleri ile stratejik bölgelere ve değişiklik kararlarına ait harita ve koordinat değerleri Milli Savunma Bakanlığınca geciktirilmeksizin Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakanlığa verilir.
Yukarıdaki fıkralarda belirtilen bölgeler içerisinde kalması nedeniyle kamulaştırılması gereken ya da tapu sicilinde şerh verilmesine gerek duyulan parsellere ilişkin bildirimler ilgili idarelerince tapu sicil müdürlüklerine yapılır.
Bu madde hükümlerine aykırı edinilen veya kanuni zorunluluk dışında edinim amacına aykırı kullanıldığı tespit edilen taşınmazlar ile sınırlı ayni haklar, Maliye Bakanlığınca verilecek süre içerisinde maliki tarafından tasfiye edilmediği takdirde tasfiye edilerek bedele çevrilir ve bedeli hak sahibine ödenir.”
“Geçici Madde 2: Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte mevcut olan askeri yasak bölgeler, askeri ve özel güvenlik bölgeleri ile stratejik bölgelere ilişkin kararlara ait harita ve koordinat değerlerinin tamamı, Milli Savunma Bakanlığı tarafından en geç 3 ay içerisinde Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakanlığa gönderilir.
Yukarıda belirtilen bölgelere ilişkin kararlara ait harita ve koordinat değerlerinin, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüne gönderilmesi ve sayısal ortama aktarılarak taşra birimlerine intikal ettirilmesine kadar geçecek sürede yetkili askeri makamlardan sorulmak suretiyle, belirtilen işlemler tamamlandıktan sonra gönderilen belge ve bilgilere göre tapu işlemleri yürütülür.”
YABANCI TÜZEL KİŞİLİĞE SAHİP TİCARET ŞİRKETLERİNİN TÜRKİYE’DE TAŞINMAZ EDİNİMLERİ
Tapu Kanununun 35′inci Maddesinde yapılan değişiklikle, yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri, ancak özel kanun hükümleri çerçevesinde taşınmaz mülkiyeti ve taşınmazlar üzerinde sınırlı ayni hak edinebilirler.
İlgili özel kanunlar;
—2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu
—6326 sayılı Petrol Kanunu
—4737 sayılı Endüstri Bölgeleri Kanunu
Yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri lehine Türkiye’de taşınmaz rehni tesisinde birinci ve ikinci fıkralarda yer alan kayıt ve sınırlamalar aranmaz.
Yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri dışındakiler Türkiye’de taşınmaz edinemez ve lehlerine sınırlı ayni hak tesis edilemez.
KARŞILIKLILIK
Karşılıklılığın tespitinde hukuki ve fiili durum esas alınır. Karşılıklılığın kanuni ve fiili olmasının yanında yeni düzenlemede karşılıklılık ilkesinin birebir uygulanması yerine, yabancı devletin kendi vatandaşlarına tanıdığı hakların, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına da tanınması esası getirilmiştir.
Bu ilkenin kişilere toprak mülkiyeti hakkının tanınmadığı, ülke uyruklarına uygulanmasında, yabancı devletin taşınmaz ediniminde kendi vatandaşlarına tanıdığı hakların, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına da tanınması esastır.
Bakanlar Kurulu 29.05.1940 tarih ve 2/13394 sayılı Kararında, karşılıklılık ilkesinden ne anlaşılması gerektiğini açıklamıştır. Karara göre karşılıklılık ilkesinin varlığı için kanuni düzenlemenin yanında bunun fiilen uygulanabilir olması da gerekmektedir. Kanuni karşılıklılığın fiili durumu göstermeyeceği göz önüne alınan kararda, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının başvurusu halinde, yabancı ülkede karşılaşacakları sınırlamaların karşılıklılık uygulamasına esas alınması istenmiştir. Dolayısıyla Ülkemiz ile yabancı bir devlet arasında taşınmaz edinimi konusunda karşılıklılığın varlığından söz edebilmek için karşılıklılığın kanuni ve fiili olması gerekmektedir. Buna göre, bir yabancı ülke vatandaşının ülkemizde taşınmaz edinmesi, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının da o ülkede taşınmaz l edinmesine, kanun ile hak tanınmış olmasına ve bu hakkın da fiilen uygulanabilmesine bağlıdır.
KARŞILIKLIK İLKESİNİN İSTİSNALARI
Yabancı gerçek kişilerin ülkemizde taşınmaz edinmelerinin birinci koşulu karşılıklılık olmakla birlikte, karşılıklılık ilkesine gerçek kişiler açısından getirilen bazı istisnalar bulunmaktadır. Bu istisnalar şunlardır:
a. Vatansızlar hiçbir devlet uyruğu taşımadıkları için karşılıklılık şartının belirleneceği muhatap bir devlet bulunmamaktadır. Bu nedenle, vatansızlar karşılıklılık şartından muaftırlar.
b. Türkiye tarafından 26.08.1961 tarih ve 359 Sayılı Kanunla onaylanan 28.07.1951 tarihli “Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme”nin m. 7/2 hükmüne göre, mülteciler, sığındıkları ülkede üç yıl ikamet ettikten sonra karşılıklılık şartından muaf olurlar. Türkiye’de bulunan mülteciler de aynı hükme tabidir. Muafiyet için mültecilerin bu durumlarını resmi belge ile kanıtlamaları yeterlidir.
c. Yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri lehine Türkiye’de taşınmaz rehni tesisinde birinci ve ikinci fıkralarda yer alan kayıt ve sınırlamalar aranmaz.
KANUNİ KISITLAYICI HÜKÜMLERE UYMAK
Yabancı gerçek kişilerin ülkemizde taşınmaz edinmelerinin ikinci koşulu kanunla getirilmiş olan kısıtlayıcı hükümlere uymaktır. Yabancıların taşınmaz edinmelerine ilişkin olarak kanunlarımızda bazı kısıtlamalar yer almış bulunmaktadır. Bu kısıtlayıcı hükümler şunlardır:
a. Yabancıların ülkemizde taşınmaz edinmelerini coğrafi açıdan sınırlayan 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanununda yer alan düzenlemelere göre; askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgelerindeki taşınmazların yabancı gerçek ve tüzel kişilere satılması, devredilmesi ve kiralanması mümkün bulunmamaktadır.
b. 2644 sayılı Tapu Kanununun 35′inci Maddesine göre, yabancı uyruklu bir gerçek kişinin ülke genelinde edinebileceği taşınmazlar ile bağımsız ve sürekli nitelikteki sınırlı ayni hakların toplam yüz ölçümü 2,5 hektarı geçemez. Yüz ölçüm miktarını 30 hektara kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Kanuni miras bu hükmün dışındadır.
c. Yabancı uyruklu gerçek kişiler, Türkiye’de işyeri veya mesken olarak kullanmak üzere, uygulama imar planı veya mevzii imar planı içinde bu amaçlarla ayrılıp tescil edilen taşınmazların dışındaki taşınmazları edinemezler. Sınırlı ayni hak tesis edilmesinde de aynı koşullar aranır. Yabancı uyruklu gerçek kişilerin il bazında edinebilecekleri taşınmazların, illere ve il yüzölçümüne göre binde beşi geçmemek üzere oranını tespite Bakanlar Kurulu yetkilidir.
4112 SAYILI KANUNUN UYGULANMASI
4112 sayılı Kanunla 1995 yılında 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununda yapılan değişiklik ile, doğumla Türk vatandaşlığını kazanmış olup da, sonradan Bakanlar Kurulu’ndan çıkma izni almak suretiyle yabancı bir devlet vatandaşlığını kazanan kişiler ve bunların kanuni mirasçılarına Türkiye Cumhuriyeti’nin milli güvenliği ve kamu düzenine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla ülkede ikamet, seyahat, çalışma, miras, taşınır ve taşınmaz mal iktisabı ile ferağı gibi konularda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanma imkanı sağlanmıştır; yabancılara uygulanan kanuni kısıtlayıcı hükümlerin (2644 Sayılı Tapu Kanununun 35′inci maddesi ve 2565 Sayılı Askeri Yasak Bölge ve Güvenlik Bölgeleri Kanununda yer alan kısıtlamalar) uygulanmaması gerekmektedir. Bu kapsamdaki kişilere, belirtilen konulara ilişkin işlemler sırasında gösterilmesi zorunlu olan “4112 Sayılı Kanunla Saklı Tutulan Hakların Kullanılmasına İlişkin Belge” verilmektedir. Ancak, bu belge bir kimlik veya hüviyet belgesi olmayıp hak sahipliği belgesidir.
YABANCI SERMAYELİ ŞİRKETLERİN TAŞINMAZ MAL EDİNMELERİ
Yabancı sermayeli şirket ifadesi çoğu zaman yabancı şirket ifadesi ile karıştırılmaktadır. Öncelikle belirtmek gerekir ki, yabancı sermayeli şirketler Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre Türkiye’de kurulurlar ve Türk Ticaret Siciline kaydedilirler. Yani, bu şirketler Türkiye Cumhuriyeti hukuk kurallarına tabi şirketlerdir. Sadece sermayelerinin tamamı veya bir kısmı yabancı gerçek veya tüzel kişilere aittir. Hissedarlarının yabancı kişiler olması şirketi yabancı tüzel kişi statüsüne sokmaz; çünkü şirketin uyruğu ile hissedarlarının uyrukları farklı hususlardır.
17 Haziran 2003 tarih ve 25141 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5 Haziran 2003 tarih ve 4875 sayılı “Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu” ile, 18.01.1954 tarih ve 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu yürürlükten kaldırılarak; doğrudan yabancı yatırımların özendirilmesi ve artırılması, yabancı yatırımcının haklarının korunması, yabancı yatırımların gerçekleşmesinde izin ve onay sisteminin bilgilendirme sistemine dönüştürülmesi amaçlarıyla yeni esaslar getirilmiştir.
4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ile, yabancı yatırımcılar yerli yatırımcılarla eşit muameleye tabi tutulmuş; yatırım izni, şirket kuruluş izni gibi izin ve onaylar kaldırılmış; yabancı yatırımcıların Ülkemizde kurdukları veya iştirak ettikleri tüzel kişiliğe sahip şirketlerin, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının edinimine açık olan bölgelerde taşınmaz mülkiyeti veya sınırlı ayni hak edinmeleri serbest bırakılmıştır.
Yabancı sermayeli şirketlerin Ülkemizde faaliyetlerine ilişkin 4875 sayılı Kanuna göre faaliyet gösterecek veya mülga 6224 sayılı Kanuna göre kurulmuş şirketler, kuruluş yeri ve idare merkezi esasına göre yabancı sermayeli Türkiye Cumhuriyeti şirketleri sayılmaktadır. Bu sebeple, gerek mülga 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanununa göre faaliyet izni almış, gerekse 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanununa göre faaliyet gösterecek yabancı sermayeli şirketlerin taşınmaz mal edinimleri ve tapu siciline yönelik diğer talepleri, Türk Ticaret Kanununa göre kurulan şirketler ile aynı usul ve esaslara tabi olarak ticaret sicil memurlukları tarafından verilen ve şirketin taşınmaz mal edinme yetkisini ve yetkilisini gösterir yetki belgeleri değerlendirilmek suretiyle ilgili Tapu Sicil Müdürlüklerince sonuçlandırılmaktadır.
TRANSFER
Yabancıların gerek döviz bozdurmak suretiyle satın aldıkları gerekse döviz bozdurmaksızın sahip oldukları taşınmaz mal ve ayni hakların gelirleri ve satış bedellerinin bankalar ve özel finans kurumları yolu ile transfer ettirilmesi serbesttir.
BAŞVURULARIN YAPILACAĞI MERCİİ
2644 sayılı Tapu Kanununun 26′ncı Maddesi ile; mülkiyete, mülkiyetten ayrı ayni haklara ilişkin sözleşmeleri düzenleme görev ve yetkisi Tapu Sicil Müdürlüklerine verilmiştir.
Taşınmaz mal edinmek isteyen veya mülkiyetten ayrı ayni haklardan yararlanmak isteyen yabancı kişiler, başvurularını, taşınmaz malın bulunduğu yerin Tapu Sicil Müdürlüğüne yapacaklardır.
BAŞVURULAR İÇİN GEREKLİ BELGELER
Başvurular için gerekli belgeler bakımından yabancılarla Türk vatandaşları arasında herhangi bir fark bulunmamaktadır.
GERÇEK KİŞİLER AÇISINDAN
1- Taşınmaz mala ait varsa tapu senedi, yoksa taşınmaz malın ada ve parsel numarasını belirtir belge veya malikin sözlü beyanı,
2- Uyruğunda bulunduğu ülkenin kimlik belgesi veya pasaportu ile iki adet vesikalık fotoğraf,
3- İstemde bulunan kişi vekil ise, temsile ilişkin vekaletname ile temsilcinin fotoğraflı kimlik belgesi ve vesikalık fotoğraf, alıcılar açısından bizzat işleme katılmayanlar var ise, onları temsil eden temsilcilerin fotoğraflı kimlik belgeleri, vesikalık fotoğrafları ve temsilciliklerine ilişkin belgeler.
TÜZEL KİŞİLER AÇISINDAN
1- 4875 Sayılı Doğrudan yabancı Yatırımlar Kanununa göre kurulan şirketler Ticaret Sicil Memurluğundan alacakları yetki belgelerini, imza sirkülerini ve buna dayanılarak yetkili kılınan kişiye verilen vekaletnameyi,
2- Yabancı ülkelerde kendi kanunlarına göre kurulan yabancı ticaret şirketleri için kuruldukları ülkenin kendi mevzuatınca ilgili makamlarından alacakları yetki belgesi yerine geçen bir belgeyi ibraz etmeleri gerekmektedir.
Tapu işlemleri sırasında ödenmesi gereken harç ve vergiler açısından yabancı uyruklu kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları arasında hiçbir fark yoktur.
Ancak, ülkemizde taşınmaz mal edinmek isteyen yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin edinmek istedikleri taşınmaz malların Askeri Yasak Bölge ve Güvenlik Bölgeleri dışında kalıp kalmadığının tespit edilebilmesini teminen yetkili askeri makama sorulurken, taşınmazın bulunduğu yerin 1/25000 ölçekli haritada işaretlenmesi için araziye gidilmesi gerekiyorsa “parselin yerinde gösterilmesi” işlemine göre döner sermaye hizmet bedeli alınmaktadır.
Yabancı sermayeli şirket ana sözleşmesi
Yabancı sermayeli şirket ana sözleşmesi
Yabancı sermayeli şirket ana sözleşmesi danışmanlık yabancı sermayeli şirket kuruluşu işlemleri yabancı sermayeli şirket kurmak
17.6.2003 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu uyarınca; Uluslararası anlaşmalar ve özel kanun hükümleri tarafından aksi öngörülmedikçe,
1. Yabancı yatırımcılar tarafından Türkiye’de doğrudan yabancı yatırım yapılması serbesttir.
2. Yabancı yatırımcılar yerli yatırımcılarla eşit muameleye tabidirler.
3. Yurt dışında ikamet ettiğini çalışma veya ikamet izniyle belgeleyen Türk vatandaşları kanunun uygulanması bakımından yabancı yatırımcı sayılırlar.
Bu kanun ile 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu yürürlükten kaldırılmış;
a. Yeni bir şirket veya şube kurmak, mevcut bir şirkete doğrudan veya dolaylı iştirak etmek, yatırım yapmak, sermaye artışında bulunmak ve hisse devirleri için Hazine Müsteşarlığından alınması gerekli ön izinler,
b. Her bir yabancı ortak başına asgari 50.000 ABD doları getirilmesi zorunluluğu kaldırılmıştır.
Diğer taraftan eski yabancı sermaye mevzuatında öngörülen “yabancı yatırımcıların Türkiye’de sadece anonim veya limited şirket kurmak veya şube açmak suretiyle ticari faaliyette bulunabilecekleri” hususu da yeni kanun ile kaldırılmıştır. Dolayısıyla,yabancı yatırımcılar artık tüzel kişiliği olup olmadığına bakılmaksızın, anonim ve limited şirketlerin yanı sıra her türlü şirket kurabileceklerdir.
Yabancı devlet kanunlarına göre kurulan şirketlerin Türkiye’de ticari faaliyette bulunmamak kaydıyla irtibat bürosu açmalarına izin vermeye Hazine Müsteşarlığı yetkilidir.
YABANCI SERMAYELİ ŞİRKET KURULUŞUNDA YABANCI UYRUKLU GERÇEK KİŞİ TACİRİN KAYDINDA İSTENİLEN EVRAK
1. Dilekçe(Tacir tarafından imzalanmış olmalı)
2. Noterden düzenlenen ticari unvan tasdiknamesi (ev adresi, iş adresi, iş konusu, işe başlama tarihi, uyruğu, ticari unvanı ve unvan altında tacirin 3 imzasını içerir)
3. Pasaport sureti (tercüme edilmiş noter onaylı) (2 adet) ve vergi numarası dökümü
4. Oda kayıt beyannamesi (yetkililer tarafından imzalanmalı ortakların resimleri bulunmalıdır)
5. Taahhütname (tacir tarafından imzalanmış olmalı)
• Tacir yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ise; çalışma veya ikamet izni eklenmelidir.(onaylı)
• Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişi için ikamet izni ibraz edilmelidir.(onaylı)
YABANCI UYRUKLU ORTAĞI OLAN KOLLEKTİF ŞİRKETİN KURULUŞUNDA İSTENİLEN EVRAK;
1. Dilekçe (yetkili tarafından veya vekaleten imzalanmalı, vekaletin aslı veya onaylı sureti eklenmelidir)
2. 3 sayfadan oluşan Kuruluş bildirim formu (5 nüsha)
3. Tüm ortaklarca imzalanmış ve imzaları noter onaylı ana sözleşme (4 nüsha)
4. Şirket yetkililerinin şirket unvanı altında düzenlenmiş imza beyannamesi (2 nüsha)
Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı
5. Ortakların fotoğraflı nüfus suretleri (noter veya muhtar onaylı 2 nüsha). Nüfus suretlerinde T.C. Kimlik numarası belirtilmiyor ise T.C. Kimlik dökümü
6. Yabancı uyruklu ortağın pasaport sureti (tercüme edilmiş – noter onaylı) (2 nüsha) ve vergi numarası dökümü
1. Oda kayıt beyannamesi (yetkililer tarafından imzalanmalı ortakların resimleri bulunmalıdır)
2. Taahhütname (yetkililer tarafından imzalanmış olmalı.)
• Ortak yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ise çalışma veya ikamet izni eklenmelidir.(onaylı)
• Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişi için ikamet izni ibraz edilmelidir.(onaylı)
YABANCI UYRUKLU ORTAĞI OLAN KOMANDİT ŞİRKET KURULUŞUNDA İSTENİLEN EVRAK
Kollektif şirket kuruluşunda istenilen evrak komandit şirketler içinde geçerlidir.
Komanditer ortağın tüzel kişi olması halinde ise; Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı şirketin kayıtlı bulunduğu sanayi veya ticaret odasınca veya yetkili mahkemelerce tanzim edilmiş faaliyet belgesi ve sicil özeti noter onaylı tercümesi, kuruluş işlemlerini yürütecek gerçek kişiye verilen noter onaylı tercüme edilmiş vekaletname.
YABANCI UYRUKLU ORTAĞI OLAN KOOPERATİF KURULUŞUNDA İSTENİLEN EVRAK
1. Dilekçe (yetkili tarafından veya vekaleten imzalanmalı vekaletin aslı veya onaylı sureti eklenmelidir)
2. İlgili Bakanlık tarafından onaylanmış ana sözleşme kitapçığı (2 nüsha)
3. Bakanlık izin yazısı
4. Kurucuların fotoğraflı nüfus suretleri(noter veya muhtar onaylı – 2 nüsha) . Nüfus suretlerinde T.C. Kimlik numarası belirtilmiyor ise T.C. Kimlik dökümü
5. Yabancı uyruklu ortağın pasaport sureti (tercüme edilmiş-noter onaylı) (2 nüsha) ve vergi numarası dökümü
6. Yönetim kurulu üyelerinin kooperatif unvanı altında imza beyannamesi (1 nüsha)
Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı
7. Noter onaylı ana sözleşme özeti (2 nüsha)
8. Taahhütname (yetkililer tarafından imzalanmış olmalı.)
9. Oda Kayıt beyannamesi (yetkililer tarafından imzalanmalı ortakların resimleri bulunmalıdır)
• Ortak yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ise çalışma veya ikamet izni eklenmelidir.(onaylı)
• Kooperatifler kanununun 56. maddesine göre yönetim kurulu üyeleri Türk vatandaşı olmalıdır.
• Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişi için ikamet izni ibraz edilmelidir.(onaylı)
YABANCI UYRUKLU ORTAĞI OLAN LİMİTED ŞİRKET KURULUŞUNDA İSTENİLEN EVRAK
1. Dilekçe (yetkili tarafından veya vekaleten imzalanmalı, vekaletin aslı veya onaylı sureti eklenmelidir)
2. 3 sayfadan oluşan Kuruluş bildirim formu (ilgili yerler doldurularak yetkili tarafından imzalanmalıdır 5 nüsha)
3. Noter tasdikli ana sözleşme (4 nüsha)
4. Kurucular ve müdürlerin fotoğraflı nüfus sureti (noter veya muhtar onaylı – 2 nüsha) . Nüfus suretlerinde T.C. Kimlik numarası belirtilmiyor ise T.C. Kimlik dökümü
5. Tercüme edilmiş pasaport sureti (noter onaylı – 2 nüsha) ve vergi numarası dökümü
6. Müdürlerin şirket unvanı altında imza beyannamesi (2 nüsha)
Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı
7. Tahsil edildi kaşeli ve imzalı banka dekontları (sermayenin onbinde dördünün rekabet kurumunun Ziraat Bankası Bilkent Plaza Şubesinde bulunan 5383761-5016 nolu hesaba yatırıldığını gösteren banka dekontu veya bankadan onaylı EFT makbuzu)
8. Oda kayıt beyannamesi (yetkililer tarafından imzalanmalı ortakların resimleri bulunmalıdır)
9. Taahhütname (yetkililer tarafından imzalanmış olmalı.)
Yabancı uyruklu ortak gerçek kişi ise tercüme edilmiş noter onaylı pasaport sureti ve vergi numarası dökümü, yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı için çalışma veya ikamet izni, yabancı ortağın tüzel kişi olması halinde ise; Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı şirketin kayıtlı bulunduğu sanayi veya ticaret odasınca veya yetkili mahkemelerce tanzim edilmiş faaliyet belgesi ve sicil özeti noter onaylı tercümesi, kuruluş işlemlerini yürütecek gerçek kişiye verilen noter onaylı tercüme edilmiş vekaletname.
• Kurulacak şirkete yabancı ortaklarca yabancı ülkelerde kurulu bulunan şirketlerin menkul kıymetlerinin sermaye olarak konulması halinde; menşe ülke mevzuatına göre değer tespitine yetkili makamların veya menşe ülke mahkemelerince tespit edilecek bilirkişilerin yada uluslar arası değerlendirme kuruluşlarınca düzenlenecek,Türk Konsolosluğundan veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı Çerçevesinde hazırlanan “Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi” hükümlerine göre tasdik edilmiş(apostil şerhini içeren) belgenin noter onaylı tercümesi
• Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişi için ikamet izni ibraz edilmelidir.
• Ortak yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ise; çalışma veya ikamet izni eklenmelidir.
BAKANLIK İZNİNE TABİ OLMAYAN YABANCI ORTAKLI ANONİM ŞİRKETİN KURULUŞU SIRASINDA İSTENİLEN EVRAK;
1. Dilekçe (yetkili tarafından veya vekaleten imzalanmalı, vekaletin aslı veya onaylı sureti eklenmelidir)
2. 3 sayfadan oluşan Kuruluş bildirim formu (ilgili yerler doldurularak yetkili tarafından imzalanmalıdır – 5 nüsha)
3. Noter tasdikli ana sözleşme (4 nüsha)
4. Kurucuların ve yetkililerin fotoğraflı nüfus sureti (noter veya muhtar onaylı-2 nüsha) . Nüfus suretlerinde T.C. Kimlik numarası belirtilmiyor ise T.C. Kimlik dökümü
Yabancı ortak gerçek kişi ise tercüme edilmiş noter onaylı pasaport sureti (2 nüsha) ve vergi numarası dökümü, yurt dışında ikamet eden Türk Vatandaşı için çalışma veya ikamet izni yabancı ortağın tüzel kişi olması halinde ise; Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı şirketin kayıtlı bulunduğu sanayi veya ticaret odasınca veya yetkili mahkemelerce tanzim edilmiş faaliyet belgesi ve sicil özeti noter onaylı tercümesi, kuruluş işlemlerini yürütecek gerçek kişiye verilen noter onaylı tercüme edilmiş vekaletname.
5. Yetkililerinin şirket unvanı altında imza beyannamesi (2 nüsha)
6. Tahsil edildi kaşeli ve imzalı banka dekontları (sermayenin onbinde dördünün rekabet kurumunun Ziraat Bankası Bilkent Plaza Şubesinde bulunan 5383761-5016 nolu hesaba yatırıldığını gösteren banka dekontu veya bankadan onaylı EFT makbuzu)
7. Oda kayıt beyannamesi (daktilo ile doldurulmalı, ortakların resimleri bulunmalıdır)
8. Taahhütname (yetkili tarafından imzalanmış olmalı)
• Kurulacak şirkete yabancı ortaklarca yabancı ülkelerde kurulu bulunan şirketlerin menkul kıymetlerinin sermaye olarak konulması halinde menşe ülke mevzuatına göre değer tespitine yetkili makamların veya menşe ülke mahkemelerince tespit edilecek bilirkişilerin yada uluslar arası değerlendirme kuruluşlarınca düzenlenecek,Türk Konsolosluğundan veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı Çerçevesinde hazırlanan “Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi” hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren)belgenin noter onaylı tercümesi
• Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişi için ikamet izni ibraz edilmelidir.(onaylı)
• Ortak yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ise; çalışma veya ikamet izni eklenmelidir.(onaylı)
BAKANLIK İZNİNE TABİ YABANCI ORTAKLI ANONİM ŞİRKETİN KURULUŞU SIRASINDA İSTENİLEN EVRAK
Bankalar,Katılım bankaları,Finanssal kiralama şirketleri,Faktoring şirketleri,Tüketici finansmanı ve kart hizmetleri şirketleri,Varlık yönetim şirketleri,Sigorta şirketleri,Holdingler,Döviz büfesi işleten şirketler,Umumi mağazacılıkla uğraşan şirketler,Lisanslı depoculukla uğraşan şirketler,Tarım ürünleri lisanslı depoculuk şirketleri,Ürün ihtisas borsası şirketleri, SPK’ na tabi ola ve işleticisi şirketlerin kuruluş ve ana sözleşme değişiklikleri Bakanlık iznine tabidir.
1. Dilekçe (yetkili tarafından veya vekaleten imzalanmalı, vekaletin aslı veya onaylı sureti eklenmelidir)
2. 3 sayfadan oluşan Kuruluş bildirim formu (ilgili yerler doldurulup yetkili tarafından imzalanmalıdır – 5 nüsha)
3. Noter tasdikli Ana Sözleşme (4 nüsha)
4. Kurucu ve yetkililerin fotoğraflı nüfus sureti(noter veya muhtar onaylı-2 nüsha) . Nüfus suretlerinde T.C. Kimlik numarası belirtilmiyor ise T.C. Kimlik dökümü
Yabancı ortak gerçek kişi ise tercüme edilmiş noter onaylı pasaport sureti (2 nüsha) ve vergi numarası dökümü, yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ortak için çalışma ve ikamet izni yabancı ortağın tüzel kişi olması halinde ise; Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı şirketin kayıtlı bulunduğu sanayi veya ticaret odasınca veya yetkili mahkemelerce tanzim edilmiş faaliyet belgesi ve sicil özeti noter onaylı tercümesi, kuruluş işlemlerini yürütecek gerçek kişiye verilen noter onaylı tercüme edilmiş vekaletname.
5. Yetkililerin unvan altında imza beyannamesi (2 adet)
Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı
6. Bakanlık izin yazısı
7. Tahsil edildi kaşeli ve imzalı banka dekontları (sermayenin onbinde dördünün rekabet kurumunun Ziraat Bankası Bilkent Plaza Şubesinde bulunan 5383761-5016 nolu hesaba yatırıldığını gösteren banka dekontu veya bankadan onaylı EFT makbuzu)
8. Oda kayıt beyannamesi (daktilo ile doldurulmalı, ortakların resimleri bulunmalıdır)
9. Taahhütname (yetkili tarafından imzalanmış olmalı)
• Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişi için ikamet izni ibraz edilmelidir.(onaylı)
• Ortak yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ise; çalışma veya ikamet izni eklenmelidir.(onaylı)
HİSSE DEVRİ YOLU İLE YABANCI UYRUKLU GERÇEK VEYA TÜZEL KİŞİNİN ŞİRKETE ORTAK OLMASI DURUMUNDA İSTENİLEN EVRAK
Dilekçe (yetkili tarafından veya vekaleten imzalanmalı, vekaletin aslı veya onaylı nşirketler ile serbest bölge kurucusu
sureti eklenmelidir)
2. Limited şirkette noter onaylı ortaklar kurulu kararı (kararda ortakların adres ve uyruğu belirtilmelidir – 2 nüsha) kolektif ve komandit şirkette ana sözleşmenin ilgili maddelerinde değişikliğe ilişkin imzaları noter onaylı tadil tasarısı (2 nüsha)
3. Noterde düzenlenen hisse devir sözleşmesi (1 nüsha)
Yabancı ortak gerçek kişi ise tercüme edilmiş noter onaylı pasaport sureti (2 nüsha) ve vergi numarası dökümü, yurt dışında ikamet eden T.C uyruklu ortak için çalışma ve ikamet izni yabancı ortağın tüzel kişi olması halinde ise; Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı şirketin kayıtlı bulunduğu sanayi veya ticaret odasınca veya yetkili mahkemelerce tanzim edilmiş faaliyet belgesi ve sicil özeti noter onaylı tercümesi, kuruluş işlemlerini yürütecek gerçek kişiye verilen noter onaylı tercüme edilmiş vekaletname.
4. Yeni ortağın fotoğraflı nüfus sureti (noter veya muhtar onaylı 1 nüsha) . Nüfus suretlerinde T.C. Kimlik numarası belirtilmiyor ise T.C. Kimlik dökümü
• Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişi için ikamet izni ibraz edilmelidir.(onaylı)
• Ortak yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ise; çalışma veya ikamet izni eklenmelidir.(onaylı)
• Hisse devir kararlarında sermayenin kısmen veya tamamen ödendiğinin beyan edilmesi zorunlu değildir; ancak kararda belirtilmesi durumunda sermayenin ödendiğinin ve öz varlık içinde sermayenin korunduğunun tespit edildiği SMMM/YMM raporunun ve müşavire ait faaliyet belgesinin ibrazı gerekmektedir.
YABANCI UYRUKLU BİR ŞİRKETİN TÜRKİYE İSTANBUL ŞUBESİNİN TESCİLİ
30 Kasım 1330 tarihli Ecnebi Anonim ve Sermayesi Eshama Münkasim Şirketler Kanununa göre yabancı uyruklu bir şirketin Türkiye İstanbul şubesinin kuruluşu için Sanayi ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel müdürlüğünden izin alınması gerekmektedir.
1. Dilekçe (yetkili tarafından veya vekaleten imzalanmalı, vekaletin aslı veya onaylı sureti eklenmelidir)
2. 3 sayfadan oluşan Kuruluş bildirim formu. (İlgili yerler doldurulup yetkili tarafından imzalanmalıdır – 5 nüsha)
3. Türkiye vekili için düzenlenen noter onaylı 3 nüsha vekaletname sureti.
4. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı izin yazısı.
5. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı onaylı 2 nüsha müzeyyel beyanname ve 3 nüsha ilanı.
6. Şube yetkilisi TC uyruklu ise fotoğraflı nüfus cüzdanı sureti (Nüfus suretlerinde T.C.
Kimlik numarası belirtilmiyor ise T.C. Kimlik dökümü) yabancı uyruklu ise tercüme edilmiş noter onaylı pasaport sureti. (2 adet ) ve vergi numarası dökümü
7. Şube temsilcisinin şube unvanı ile düzenlenen imza beyannamesi . (2 adet)
Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı
8. Taahhütname (yetkili tarafından imzalanmış olmalı)
9. Oda kayıt beyannamesi (Daktilo ile doldurulmalı, şube temsilcilerinin resimleri bulunmalıdır)
ŞUBE AÇILIŞI İZNİ MÜRACATINDA ARANAN EVRAK www.sanayi.gov.tr ADRESİNDEN ÖĞRENİLEBİLİR.
Ankara Kurumsal Danışmanlık Yabancıların Türkiyede şirket kurması mevzuatları yabancıların çalışma izni ve yabancılar şubesi mevzuatları yabancıların oturma izni işlemlerinde danışmanlık hizmetleri vermektedir
Saygılarımızla
ANKARA KURUMSAL DANIŞMANLIK
Turgay Turan
Yabancı sermayeli şirket ana sözleşmesi danışmanlık yabancı sermayeli şirket kuruluşu işlemleri yabancı sermayeli şirket kurmak
17.6.2003 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu uyarınca; Uluslararası anlaşmalar ve özel kanun hükümleri tarafından aksi öngörülmedikçe,
1. Yabancı yatırımcılar tarafından Türkiye’de doğrudan yabancı yatırım yapılması serbesttir.
2. Yabancı yatırımcılar yerli yatırımcılarla eşit muameleye tabidirler.
3. Yurt dışında ikamet ettiğini çalışma veya ikamet izniyle belgeleyen Türk vatandaşları kanunun uygulanması bakımından yabancı yatırımcı sayılırlar.
Bu kanun ile 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu yürürlükten kaldırılmış;
a. Yeni bir şirket veya şube kurmak, mevcut bir şirkete doğrudan veya dolaylı iştirak etmek, yatırım yapmak, sermaye artışında bulunmak ve hisse devirleri için Hazine Müsteşarlığından alınması gerekli ön izinler,
b. Her bir yabancı ortak başına asgari 50.000 ABD doları getirilmesi zorunluluğu kaldırılmıştır.
Diğer taraftan eski yabancı sermaye mevzuatında öngörülen “yabancı yatırımcıların Türkiye’de sadece anonim veya limited şirket kurmak veya şube açmak suretiyle ticari faaliyette bulunabilecekleri” hususu da yeni kanun ile kaldırılmıştır. Dolayısıyla,yabancı yatırımcılar artık tüzel kişiliği olup olmadığına bakılmaksızın, anonim ve limited şirketlerin yanı sıra her türlü şirket kurabileceklerdir.
Yabancı devlet kanunlarına göre kurulan şirketlerin Türkiye’de ticari faaliyette bulunmamak kaydıyla irtibat bürosu açmalarına izin vermeye Hazine Müsteşarlığı yetkilidir.
YABANCI SERMAYELİ ŞİRKET KURULUŞUNDA YABANCI UYRUKLU GERÇEK KİŞİ TACİRİN KAYDINDA İSTENİLEN EVRAK
1. Dilekçe(Tacir tarafından imzalanmış olmalı)
2. Noterden düzenlenen ticari unvan tasdiknamesi (ev adresi, iş adresi, iş konusu, işe başlama tarihi, uyruğu, ticari unvanı ve unvan altında tacirin 3 imzasını içerir)
3. Pasaport sureti (tercüme edilmiş noter onaylı) (2 adet) ve vergi numarası dökümü
4. Oda kayıt beyannamesi (yetkililer tarafından imzalanmalı ortakların resimleri bulunmalıdır)
5. Taahhütname (tacir tarafından imzalanmış olmalı)
• Tacir yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ise; çalışma veya ikamet izni eklenmelidir.(onaylı)
• Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişi için ikamet izni ibraz edilmelidir.(onaylı)
YABANCI UYRUKLU ORTAĞI OLAN KOLLEKTİF ŞİRKETİN KURULUŞUNDA İSTENİLEN EVRAK;
1. Dilekçe (yetkili tarafından veya vekaleten imzalanmalı, vekaletin aslı veya onaylı sureti eklenmelidir)
2. 3 sayfadan oluşan Kuruluş bildirim formu (5 nüsha)
3. Tüm ortaklarca imzalanmış ve imzaları noter onaylı ana sözleşme (4 nüsha)
4. Şirket yetkililerinin şirket unvanı altında düzenlenmiş imza beyannamesi (2 nüsha)
Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı
5. Ortakların fotoğraflı nüfus suretleri (noter veya muhtar onaylı 2 nüsha). Nüfus suretlerinde T.C. Kimlik numarası belirtilmiyor ise T.C. Kimlik dökümü
6. Yabancı uyruklu ortağın pasaport sureti (tercüme edilmiş – noter onaylı) (2 nüsha) ve vergi numarası dökümü
1. Oda kayıt beyannamesi (yetkililer tarafından imzalanmalı ortakların resimleri bulunmalıdır)
2. Taahhütname (yetkililer tarafından imzalanmış olmalı.)
• Ortak yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ise çalışma veya ikamet izni eklenmelidir.(onaylı)
• Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişi için ikamet izni ibraz edilmelidir.(onaylı)
YABANCI UYRUKLU ORTAĞI OLAN KOMANDİT ŞİRKET KURULUŞUNDA İSTENİLEN EVRAK
Kollektif şirket kuruluşunda istenilen evrak komandit şirketler içinde geçerlidir.
Komanditer ortağın tüzel kişi olması halinde ise; Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı şirketin kayıtlı bulunduğu sanayi veya ticaret odasınca veya yetkili mahkemelerce tanzim edilmiş faaliyet belgesi ve sicil özeti noter onaylı tercümesi, kuruluş işlemlerini yürütecek gerçek kişiye verilen noter onaylı tercüme edilmiş vekaletname.
YABANCI UYRUKLU ORTAĞI OLAN KOOPERATİF KURULUŞUNDA İSTENİLEN EVRAK
1. Dilekçe (yetkili tarafından veya vekaleten imzalanmalı vekaletin aslı veya onaylı sureti eklenmelidir)
2. İlgili Bakanlık tarafından onaylanmış ana sözleşme kitapçığı (2 nüsha)
3. Bakanlık izin yazısı
4. Kurucuların fotoğraflı nüfus suretleri(noter veya muhtar onaylı – 2 nüsha) . Nüfus suretlerinde T.C. Kimlik numarası belirtilmiyor ise T.C. Kimlik dökümü
5. Yabancı uyruklu ortağın pasaport sureti (tercüme edilmiş-noter onaylı) (2 nüsha) ve vergi numarası dökümü
6. Yönetim kurulu üyelerinin kooperatif unvanı altında imza beyannamesi (1 nüsha)
Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı
7. Noter onaylı ana sözleşme özeti (2 nüsha)
8. Taahhütname (yetkililer tarafından imzalanmış olmalı.)
9. Oda Kayıt beyannamesi (yetkililer tarafından imzalanmalı ortakların resimleri bulunmalıdır)
• Ortak yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ise çalışma veya ikamet izni eklenmelidir.(onaylı)
• Kooperatifler kanununun 56. maddesine göre yönetim kurulu üyeleri Türk vatandaşı olmalıdır.
• Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişi için ikamet izni ibraz edilmelidir.(onaylı)
YABANCI UYRUKLU ORTAĞI OLAN LİMİTED ŞİRKET KURULUŞUNDA İSTENİLEN EVRAK
1. Dilekçe (yetkili tarafından veya vekaleten imzalanmalı, vekaletin aslı veya onaylı sureti eklenmelidir)
2. 3 sayfadan oluşan Kuruluş bildirim formu (ilgili yerler doldurularak yetkili tarafından imzalanmalıdır 5 nüsha)
3. Noter tasdikli ana sözleşme (4 nüsha)
4. Kurucular ve müdürlerin fotoğraflı nüfus sureti (noter veya muhtar onaylı – 2 nüsha) . Nüfus suretlerinde T.C. Kimlik numarası belirtilmiyor ise T.C. Kimlik dökümü
5. Tercüme edilmiş pasaport sureti (noter onaylı – 2 nüsha) ve vergi numarası dökümü
6. Müdürlerin şirket unvanı altında imza beyannamesi (2 nüsha)
Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı
7. Tahsil edildi kaşeli ve imzalı banka dekontları (sermayenin onbinde dördünün rekabet kurumunun Ziraat Bankası Bilkent Plaza Şubesinde bulunan 5383761-5016 nolu hesaba yatırıldığını gösteren banka dekontu veya bankadan onaylı EFT makbuzu)
8. Oda kayıt beyannamesi (yetkililer tarafından imzalanmalı ortakların resimleri bulunmalıdır)
9. Taahhütname (yetkililer tarafından imzalanmış olmalı.)
Yabancı uyruklu ortak gerçek kişi ise tercüme edilmiş noter onaylı pasaport sureti ve vergi numarası dökümü, yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı için çalışma veya ikamet izni, yabancı ortağın tüzel kişi olması halinde ise; Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı şirketin kayıtlı bulunduğu sanayi veya ticaret odasınca veya yetkili mahkemelerce tanzim edilmiş faaliyet belgesi ve sicil özeti noter onaylı tercümesi, kuruluş işlemlerini yürütecek gerçek kişiye verilen noter onaylı tercüme edilmiş vekaletname.
• Kurulacak şirkete yabancı ortaklarca yabancı ülkelerde kurulu bulunan şirketlerin menkul kıymetlerinin sermaye olarak konulması halinde; menşe ülke mevzuatına göre değer tespitine yetkili makamların veya menşe ülke mahkemelerince tespit edilecek bilirkişilerin yada uluslar arası değerlendirme kuruluşlarınca düzenlenecek,Türk Konsolosluğundan veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı Çerçevesinde hazırlanan “Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi” hükümlerine göre tasdik edilmiş(apostil şerhini içeren) belgenin noter onaylı tercümesi
• Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişi için ikamet izni ibraz edilmelidir.
• Ortak yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ise; çalışma veya ikamet izni eklenmelidir.
BAKANLIK İZNİNE TABİ OLMAYAN YABANCI ORTAKLI ANONİM ŞİRKETİN KURULUŞU SIRASINDA İSTENİLEN EVRAK;
1. Dilekçe (yetkili tarafından veya vekaleten imzalanmalı, vekaletin aslı veya onaylı sureti eklenmelidir)
2. 3 sayfadan oluşan Kuruluş bildirim formu (ilgili yerler doldurularak yetkili tarafından imzalanmalıdır – 5 nüsha)
3. Noter tasdikli ana sözleşme (4 nüsha)
4. Kurucuların ve yetkililerin fotoğraflı nüfus sureti (noter veya muhtar onaylı-2 nüsha) . Nüfus suretlerinde T.C. Kimlik numarası belirtilmiyor ise T.C. Kimlik dökümü
Yabancı ortak gerçek kişi ise tercüme edilmiş noter onaylı pasaport sureti (2 nüsha) ve vergi numarası dökümü, yurt dışında ikamet eden Türk Vatandaşı için çalışma veya ikamet izni yabancı ortağın tüzel kişi olması halinde ise; Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı şirketin kayıtlı bulunduğu sanayi veya ticaret odasınca veya yetkili mahkemelerce tanzim edilmiş faaliyet belgesi ve sicil özeti noter onaylı tercümesi, kuruluş işlemlerini yürütecek gerçek kişiye verilen noter onaylı tercüme edilmiş vekaletname.
5. Yetkililerinin şirket unvanı altında imza beyannamesi (2 nüsha)
6. Tahsil edildi kaşeli ve imzalı banka dekontları (sermayenin onbinde dördünün rekabet kurumunun Ziraat Bankası Bilkent Plaza Şubesinde bulunan 5383761-5016 nolu hesaba yatırıldığını gösteren banka dekontu veya bankadan onaylı EFT makbuzu)
7. Oda kayıt beyannamesi (daktilo ile doldurulmalı, ortakların resimleri bulunmalıdır)
8. Taahhütname (yetkili tarafından imzalanmış olmalı)
• Kurulacak şirkete yabancı ortaklarca yabancı ülkelerde kurulu bulunan şirketlerin menkul kıymetlerinin sermaye olarak konulması halinde menşe ülke mevzuatına göre değer tespitine yetkili makamların veya menşe ülke mahkemelerince tespit edilecek bilirkişilerin yada uluslar arası değerlendirme kuruluşlarınca düzenlenecek,Türk Konsolosluğundan veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı Çerçevesinde hazırlanan “Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi” hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren)belgenin noter onaylı tercümesi
• Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişi için ikamet izni ibraz edilmelidir.(onaylı)
• Ortak yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ise; çalışma veya ikamet izni eklenmelidir.(onaylı)
BAKANLIK İZNİNE TABİ YABANCI ORTAKLI ANONİM ŞİRKETİN KURULUŞU SIRASINDA İSTENİLEN EVRAK
Bankalar,Katılım bankaları,Finanssal kiralama şirketleri,Faktoring şirketleri,Tüketici finansmanı ve kart hizmetleri şirketleri,Varlık yönetim şirketleri,Sigorta şirketleri,Holdingler,Döviz büfesi işleten şirketler,Umumi mağazacılıkla uğraşan şirketler,Lisanslı depoculukla uğraşan şirketler,Tarım ürünleri lisanslı depoculuk şirketleri,Ürün ihtisas borsası şirketleri, SPK’ na tabi ola ve işleticisi şirketlerin kuruluş ve ana sözleşme değişiklikleri Bakanlık iznine tabidir.
1. Dilekçe (yetkili tarafından veya vekaleten imzalanmalı, vekaletin aslı veya onaylı sureti eklenmelidir)
2. 3 sayfadan oluşan Kuruluş bildirim formu (ilgili yerler doldurulup yetkili tarafından imzalanmalıdır – 5 nüsha)
3. Noter tasdikli Ana Sözleşme (4 nüsha)
4. Kurucu ve yetkililerin fotoğraflı nüfus sureti(noter veya muhtar onaylı-2 nüsha) . Nüfus suretlerinde T.C. Kimlik numarası belirtilmiyor ise T.C. Kimlik dökümü
Yabancı ortak gerçek kişi ise tercüme edilmiş noter onaylı pasaport sureti (2 nüsha) ve vergi numarası dökümü, yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ortak için çalışma ve ikamet izni yabancı ortağın tüzel kişi olması halinde ise; Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı şirketin kayıtlı bulunduğu sanayi veya ticaret odasınca veya yetkili mahkemelerce tanzim edilmiş faaliyet belgesi ve sicil özeti noter onaylı tercümesi, kuruluş işlemlerini yürütecek gerçek kişiye verilen noter onaylı tercüme edilmiş vekaletname.
5. Yetkililerin unvan altında imza beyannamesi (2 adet)
Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı
6. Bakanlık izin yazısı
7. Tahsil edildi kaşeli ve imzalı banka dekontları (sermayenin onbinde dördünün rekabet kurumunun Ziraat Bankası Bilkent Plaza Şubesinde bulunan 5383761-5016 nolu hesaba yatırıldığını gösteren banka dekontu veya bankadan onaylı EFT makbuzu)
8. Oda kayıt beyannamesi (daktilo ile doldurulmalı, ortakların resimleri bulunmalıdır)
9. Taahhütname (yetkili tarafından imzalanmış olmalı)
• Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişi için ikamet izni ibraz edilmelidir.(onaylı)
• Ortak yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ise; çalışma veya ikamet izni eklenmelidir.(onaylı)
HİSSE DEVRİ YOLU İLE YABANCI UYRUKLU GERÇEK VEYA TÜZEL KİŞİNİN ŞİRKETE ORTAK OLMASI DURUMUNDA İSTENİLEN EVRAK
Dilekçe (yetkili tarafından veya vekaleten imzalanmalı, vekaletin aslı veya onaylı nşirketler ile serbest bölge kurucusu
sureti eklenmelidir)
2. Limited şirkette noter onaylı ortaklar kurulu kararı (kararda ortakların adres ve uyruğu belirtilmelidir – 2 nüsha) kolektif ve komandit şirkette ana sözleşmenin ilgili maddelerinde değişikliğe ilişkin imzaları noter onaylı tadil tasarısı (2 nüsha)
3. Noterde düzenlenen hisse devir sözleşmesi (1 nüsha)
Yabancı ortak gerçek kişi ise tercüme edilmiş noter onaylı pasaport sureti (2 nüsha) ve vergi numarası dökümü, yurt dışında ikamet eden T.C uyruklu ortak için çalışma ve ikamet izni yabancı ortağın tüzel kişi olması halinde ise; Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı şirketin kayıtlı bulunduğu sanayi veya ticaret odasınca veya yetkili mahkemelerce tanzim edilmiş faaliyet belgesi ve sicil özeti noter onaylı tercümesi, kuruluş işlemlerini yürütecek gerçek kişiye verilen noter onaylı tercüme edilmiş vekaletname.
4. Yeni ortağın fotoğraflı nüfus sureti (noter veya muhtar onaylı 1 nüsha) . Nüfus suretlerinde T.C. Kimlik numarası belirtilmiyor ise T.C. Kimlik dökümü
• Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu kişi için ikamet izni ibraz edilmelidir.(onaylı)
• Ortak yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ise; çalışma veya ikamet izni eklenmelidir.(onaylı)
• Hisse devir kararlarında sermayenin kısmen veya tamamen ödendiğinin beyan edilmesi zorunlu değildir; ancak kararda belirtilmesi durumunda sermayenin ödendiğinin ve öz varlık içinde sermayenin korunduğunun tespit edildiği SMMM/YMM raporunun ve müşavire ait faaliyet belgesinin ibrazı gerekmektedir.
YABANCI UYRUKLU BİR ŞİRKETİN TÜRKİYE İSTANBUL ŞUBESİNİN TESCİLİ
30 Kasım 1330 tarihli Ecnebi Anonim ve Sermayesi Eshama Münkasim Şirketler Kanununa göre yabancı uyruklu bir şirketin Türkiye İstanbul şubesinin kuruluşu için Sanayi ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel müdürlüğünden izin alınması gerekmektedir.
1. Dilekçe (yetkili tarafından veya vekaleten imzalanmalı, vekaletin aslı veya onaylı sureti eklenmelidir)
2. 3 sayfadan oluşan Kuruluş bildirim formu. (İlgili yerler doldurulup yetkili tarafından imzalanmalıdır – 5 nüsha)
3. Türkiye vekili için düzenlenen noter onaylı 3 nüsha vekaletname sureti.
4. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı izin yazısı.
5. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı onaylı 2 nüsha müzeyyel beyanname ve 3 nüsha ilanı.
6. Şube yetkilisi TC uyruklu ise fotoğraflı nüfus cüzdanı sureti (Nüfus suretlerinde T.C.
Kimlik numarası belirtilmiyor ise T.C. Kimlik dökümü) yabancı uyruklu ise tercüme edilmiş noter onaylı pasaport sureti. (2 adet ) ve vergi numarası dökümü
7. Şube temsilcisinin şube unvanı ile düzenlenen imza beyannamesi . (2 adet)
Lahey devletler özel hukuku konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhini içeren) veya Türk konsolosluğundan onaylı
8. Taahhütname (yetkili tarafından imzalanmış olmalı)
9. Oda kayıt beyannamesi (Daktilo ile doldurulmalı, şube temsilcilerinin resimleri bulunmalıdır)
ŞUBE AÇILIŞI İZNİ MÜRACATINDA ARANAN EVRAK www.sanayi.gov.tr ADRESİNDEN ÖĞRENİLEBİLİR.
Ankara Kurumsal Danışmanlık Yabancıların Türkiyede şirket kurması mevzuatları yabancıların çalışma izni ve yabancılar şubesi mevzuatları yabancıların oturma izni işlemlerinde danışmanlık hizmetleri vermektedir
Saygılarımızla
ANKARA KURUMSAL DANIŞMANLIK
Turgay Turan
TÜRKİYE’DE YABANCI SERMAYELİ ŞİRKET KURULUŞU İŞLEMLERİ
TÜRKİYE’DE YABANCI SERMAYELİ ŞİRKET KURULUŞU İŞLEMLERİ
ve
MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
Volkan Demir
Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F.
Araştırma Görevlisi
0.GİRİŞ
Dünyada artık sınırların kalkması gereğinin tartışılması, teknolojinin sınır tanımaması ve uluslar arası rekabetin artması neticesinde işletmeler sermaye yapılarını güçlendirmek zorunda bulunmaktadırlar. Bu zorunluluk bilgi ve teknoloji ihtiyacını da beraberinde getirince işletmeler sermaye-bilgi-teknoloji transferleri konusunda uluslar arası ortaklık kurma yoluna gitmektedirler. Bu gelişmelerle birlikte ülkemizde de yabancı sermayenin yurda getirilmesi teşvik edilmeye çalışılmıştır. Yapılan bu çalışmaların günümüzde etkisini hızla göstermeye başlamış olması nedeniyle artan yabancı sermayeli şirket kuruluşları karşısında bilgi gereksinimi olanlara;hem yabancı sermayeli şirket kurma işlemlerini hem de bu işlemlere ilişkin muhasebe kayıtlarına ilişkin bilgileri aktarabilmektir.
1. YABANCI SERMAYELİ ŞİRKETLERİN TABİ OLDUKLARI YASAL
DÜZENLEMELER
Yabancı ülkelerin vatandaşlığına sahip olan gerçek kişiler ile bu ülkelerde yerleşik tüzel kişilerin Türkiye’de kurulacak olan bir tüzel kişiliğe veya kurulu tüzel kişi ortaklığa, yabancı sermaye getirmek suretiyle ortak olarak katılmaları mevzuatımızda;6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu, Yabancı Sermaye Çerçeve Kararı, Yabancı Sermaye Çerçeve Kararı Hakkında 1-2-3 Sayılı Tebliğ ve Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararı hükümlerine tabi bulunmaktadır.
Şirket kuruluşlarında yurt dışında yerleşik herbir kişi veya kuruluşun asgari 50.000 Amerikan Doları (USD) tutarında yabancı sermaye getirmesi gerekmektedir. Yabancı ortak sayısı birden fazla olması durumunda getirilmesi gereken asgari toplam yabancı sermaye miktarı 50.000 Amerikan Doları (USD) yabancı ortak sayısı kadardır. Belirtilen asgari toplam yabancı sermaye içinde yabancı ortakların iştirak oranları serbestçe belirlenir.
Ayrıca şirket sermayesi ve ortak paylarının belirlenmesinde Türk Ticaret Kanunu’nda belirtilen asgari sermaye ve hisse tutarına da uyulması zorunludur. Dışarıda yerleşik kişi ve kuruluşlar Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü izni çerçevesinde sermaye paylarının ayni veya nakdi olarak ödeyebilirler.
2. YABANCI SERMAYELİ ŞİRKETLERİN FAALİYET KONULARI
Yurt dışında yerleşik kişi ve kuruluşlar Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nce verilen izin belgelerinde yazılı olan ve buna uygun olarak Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilen ana sözleşmede (= esas sözleşme) belirtilen konularla sınırlı olmak kaydıyla her türlü mal ve hizmet üretimine yönelik sanayi, ticari, zirai ve diğer konularda faaliyet gösterebilirler.
Bankalar ve ana faaliyet konuları para ve sermaye piyasaları ile sigortacılık olan mali kurumların kuruluş ve faaliyet izinlerine ve özel düzenleme konusu yapılan her nev’i işlemlerine ilişkin konularda ilgili mevzuat hükümleri saklıdır. Bu hususlar ile ilgili başvurular Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü ile birlikte özel mevzuatlarda gösterilen mercilere yapılır.
Bu konuda Yabancı Sermaye Teşvik Kanunu’nun 10.maddesinde; “Yerli sermaye ve teşebbüslere tanınan haklar, muafiyetler ve kolaylıklardan aynı sahalarda çalışan YABANCI SERMAYE ve TEŞEBBÜSLER de aynı şartlar dahilinde istifade ederler.” denmektedir.
3. YABANCI SERMAYELİ ŞİRKET KURULUŞ AŞAMALARI
Yabancı Sermayeli bir şirketin kuruluşlarını aşağıdaki ana başlıklar altında toplayabiliriz:
Fizibilite etüdünün hazırlanması, gerekli ön iznin alınması.
Ana sözleşmenin hazırlanması.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na kuruluş için Müracaat edilmesi.
Ticaret siciline müracaat ve tescil ve ilan işleminin gerçekleşmesi.
Vergi Dairesine müracaat edilmesi.
Kanunen kullanılması zorunlu olan defterlerin tasdiki.
Şirket kuruluş izin belgesinin tarihini müteakip en geç 3 ay içerisinde 5. Maddede belirtilen şekilde bir şirket kurulacak ve şirket kuruluşunun ilan edildiği Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi ve Yabancı Ortak sermaye payının (her bir yabancı ortak için 50.000 USD) döviz olarak getirildiğine ve karşılığının şirkete ödendiğine dair Döviz Alım Belgesi ve ilgili banka dekontu veya Döviz hesabında tutulduğuna dair (Yabancı Sermaye Çerçeve kararı hakkında 2 sayılı tebliğin 10.maddesinin b fıkrasında belirtilen bilgileri ihtiva eden) banka dekontu Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne ibraz edilerek belgenin vize ettirilmesi gerekmektedir.
Hazine Müsteşarlığı’nın vermiş olduğu izin belgesinde belirtilen 3 aylık sürenin mücbir sebepler dolayısıyla geçmesi halinde tekrar süre uzatımı için müracaat edilir. Süre uzatımı dolayısıyla yapılan müracaatta daha önce alınan izin belgesinin aslı ve bir dilekçe ile başvurulur.
3.0.Fizibilite Raporunun Hazırlanması ve Gerekli Ön İznin Alınması
Yurt dışında yerleşik kişi ve kuruluşlar Türkiye’de yatırım yapmak ve ticari faaliyette bulunmak üzere Türk Ticaret Kanunu’na göre Anonim veya Limited Şirket kurmak için yabancı sermaye getirilmesi taahhüdüyle, ana sözleşmenin hazırlanmasını takiben Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne müracaatla izin belgesi almaları gerekmektedir. Söz konusu belgenin alınabilmesi için FİZİBİLİTE RAPORU hazırlanması şarttır.
Alınacak izin belgesi için aşağıdaki evraklarla Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne müracaat edilmesi gerekir.
Yurt dışında yerleşik kuruluşlara ait;
Şirket ana sözleşmesi
Yatırım kararı
Son iki yıla ait bilanço
Faaliyet belgesi.
Yurt dışında yerleşik kişilere ait;
Pasaport örneği
Ticari ve Sanayi özgeçmişi ile ayrıntılı bilgi ve bunları tevsik edici belgeler.
Yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşun Türkiye’de faaliyette bulunmak istediği konu için gerekli sermayeyi getireceğine dair niyet mektubu.
Müracaat formu.
Kurulacak şirketin ana sözleşme taslağı.
Yatırım için ithali düşünülen makine, teçhizat ve demirbaşların proforma faturaları, prospektüs ve katalogları ile bunların FOB (Menşei ülke döviz), FOB ($), CIF (TL) ve Gümrük vergi ve resimlerin belirlendiği üç nüsha global liste.
Yatırım teşvik araçlarından istifade edilmek isteniyorsa gümrüklü toplam yatırım tutarının % 0,1 ‘inin teminat olarak T.C. Merkez bankası nezdindeki İhracatı Teşvik Fonu’na yatırıldığına dair makbuz.
İzin alma işlemlerini yürütecek kişiye kurucular tarafından verilecek vekaletname.
Eklenmesinde yarar görülen diğer bilgi ve belgeler;
Fizibilite raporu ve diğer istenen belgeler bir dilekçe ekinde Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne başvurularak izin talep edilir. Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü yatırımları ülkenin ekonomik politikası ve plan çeçevesinde inceledikten sonra gerekli izni verir veya reddeder. Gerekli izin Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nden alındıktan sonra şirket kuruluşu için Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na müracaat edilir.
3.1. Ana Sözleşmenin Hazırlanması
Yabancı sermayeli şirketler için ana sözleşme hazırlanması ile % 100 yerli sermayeli şirketler için hazırlanan ana sözleşme arasındaki tek farklılık Amaç ve Konu maddesinde ortaya çıkmaktadır.Yabancı sermayeli şirketin amaç ve konu maddesinin başlangıcına;
Şirketin Amaç ve Konusu T.C. Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nün .../.../....... tarih ve .............sayılı izin belgesi çerçevesi içeresinde yürülükteki ithalat-ihracat rejimleri ve diğer mevzuata riayet etmek kaydıyla........................................şeklinde olmak kaydıyla;
............................................
İbaresi düşülmelidir.
3.2. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Yapılacak İşlemler
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na yapılack başvuruda eklenmesi gereken belgeler aşağıda sunulmuştur:
Şirket ana sözleşmesi (6 suret eklenmesi gerekir.)
Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nden alınan izin belgesi.
Yabancı ortağın nakdi sermayesinin Türkiye’ye geldiğine dair Döviz Alım Belgesi (DAB).
Yabancı ortak sermaye taahhüdünü ayni olarak karşılıyorsa; ayni sermayenin tamamının ülkemize getirilip, tescilinin yapıldığına dair Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nün yazısı.
Kurucu yabancı uyruklu şahıs Türkiye’de yerleşik ise döviz getirmesine gerek bulunmadığına dair Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’nın yazısı ile oturma izni belgesinin aslı veya Noter tasdikli sureti.
3.3. Diğer İşlemler
Yukarıda sıraladığımız belgelerle ve müracaatla gerekli izin belgesinin alınmasının ardından, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na yukarıda sayılan belgeler ile başvurularak şirket kuruluş izni alınr. Kuruluş izni için Ankara’daki Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na müracaat edilir.
Gerekli kuruluş izni alındıktan sonra şirket ana sözleşmesi ve diğer belgeler Ticaret siciline tescil, ilan ve kayıt ettirilerek kuruluş işlemi tamamlanmış olur.
Ticaret siciline verilecek evraklar Türk Sermayeli bir şirkette verilmesi gereken evraklar ile aynıdır.
Tescil tarihi itibariyle şirket adresinin bulunduğu yerin Vergi Dairesi’ne başvurularak Vergi Sicil Numarası alınır ve Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen tutulması zorunlu olan defterler tasdik ettirilir.
4. KURULUŞ İŞLEMLERİNE AİT MUHASEBE KAYITLARI
Yabancı sermayeli bir şirketin kuruluşuna ilişkin muhasebe işlemleri Anonim şirketlerin ani kuruluş ve Limited şirketlerin kuruluş işlemlerinde gerçekleştiği gibidir. Bu muhasebe kayıtları aşağıdaki iş olgularında sunulmuştur:
Örnek:
Yabancı uyruklu bir şahıs Türkiye’de kurulacak olan bir Anonim Şirkete’e %30 oranında ortak olmak için gerekli girişimleri başlatmıştır ve Hazine’den izni almıştır. %30 ortaklık payına karşılık Türkiye’ye 80.000 USD getirmiş ve bu dövizi bir bankada 622.500.-TL’sından Döviz Alım Belgesi (DAB) düzenleterek Türk Lirasına çevirmiş ve bu para şirket tescil edilene kadar bloke edilmiştir. Şirketin tescilini takiben bloke olan bu para serbest hesaba alınmıştır.
Şirket yukarıda sayılan tüm yasal prosedürleri yerine getirmiş ve bu işlemler sonucunda da 1.850.000.000.-TL’lık kuruluş gideri ve bu giderlere ait 350.000.000.-TL’da KDV’yi Türk Ortak K ödemiştir. Şirket daha sonra bu parayı Türk ortak K’ya bankadan ödemiştir.Bu kuruluş işlemlerine ait kayıtlar aşağıdaki şekilde olacaktır.
Yabancı uyruklu ortağın yaptığı sermaye taahhüdü;
¬¬¬¬¬¬_____________ / ___________________
501.ÖDENMEMİŞ SERMAYE 49.800.000.000.-TL
501.10 Yabancı Uyruklu Ortak
500.SERMAYE 49.800.000.000.-TL
( 622.500 TL x 80.000 USD)
____________________________________
Yabancı uyruklu ortağın getirdiği yabancı sermayenin şirketin tesciline kadar bloke edilmesi;
¬¬¬¬¬¬_____________ / ___________________
102.BANKALAR Hs 49.800.000.000.-TL
102.11 X Bankası Bloke Hesap
501.ÖDENMEMİŞ SERMAYE 49.800.000.000.-TL
501.10 Yabancı Uyruklu Ortak
( 622.500 TL x 80.000 USD)
____________________________________
Yabancı sermayeli şirketin tescilini takiben yabancı uyruklu ortağa ait blokajın çözülmesi;
_____________ / ___________________
102.BANKALAR Hs. 49.800.000.000.-TL
102.01 X Bankası .......nolu Hesap
102.BANKALAR Hs. 49.800.000.000.-TL 102.11 X Bankası Bloke Hesap
( 622.500 TL x 80.000 USD)
____________________________________
Yabancı sermayeli şirketin kuruluşu esnasındaki giderlerin ve KDV’nin kaydı; (Kuruluş giderlerinin aktifleştirilmesine karar verilmiştir.)
_____________ / ___________________
262.KURULUŞ ve ÖRGÜTLENME GİDERLERİ Hs. 1.850.000.000.-TL
191.İNDİRİLECEK KDV Hs. 350.000.000.-TL
331. ORTAKLARA BORÇLAR 2.200.000.000.-TL
331.03. Ortak K
____________________________________
Şirketin banka hesabından Ortak K’nın ödediği kuruluş giderlerinin kendisine ödenmesi;
______________ / ___________________
331. ORTAKLARA BORÇLAR 2.200.000.000.-TL
331.03. Ortak K
102.BANKALAR Hs. 2.200.000.000.-TL 102.01 X Bankası .......nolu Hesap
_____________________________________
5.SONUÇ
Yukarıdaki açıklamalar ışığında dikkat edilmesi gerekn noktalardan biri YABANCI SERMAYELİ ŞİRKET ve YABANCI UYRUKLU ŞİRKET kavramlarıdır. Yabancı uyruklu şirket yurt dışında kendi ülke mevzuatına göre kurulmuş şirkettir. Bizim de çalışmamızın konusunu oluşturan yabancı sermayeli şirkette ise yabancı uyruklu kişilerin (gerçek ya da tüzel kişi) Türk mevzuatına göre Türkiye’de şirket kurmaları ve faaliyet göstermeleri anlaşılmalıdır. Yabancı sermayeli şirket kuruluşlarında ilgili mevzuat dikkatlice incelenmeli ve bu mevzuata aykırı işlemler yapılmamalıdır. Aksi halde verilen izin belgelerinin iptaline kadar varan sonuçlarla karşılaşılabilir. Yabancı sermayeli şirket kuruluş işlemlerinin muhasebe kayıtlarında Türk sermayeli şirketlerde olmayan blokasyon işlemi vardır. Yapılacak muhasebe uygulamalarında bu işleme dikkat edilmelidir.
6. YARARLANILAN KAYNAKLAR
ATAMAN, Ümit:Şirketler Muhasebesi, Türkmen Kitabevi 4. Baskı, İstanbul 2000
HACIRÜSTEMOĞLU,Rüstem; PEKDEMİR, Recep; TÜRKER, Masum; ASLAN, Erdoğan: Tekdüzen Hesap Planı Açıklamaları ve Mali Tablolar, Türmob Yayınları, No:24, Ankara 1996
KUMKALE, Ruknettin: Yabancı Sermaye Mevzuatı ve Şirket İşlemlerine Uygulanışı, TÜRMOB Yayınları, Sirküler Rapor No:72, Ankara 1999
T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı: YABANCI SERMAYE MEVZUATI; Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü; Ankara 1996
Yabancı Sermaye Çerçeve Kararı Hakkında 1-2-3 nolu Tebliğ; ; 24 Ağustos 1995 tarihli ve 22384 sayılı Resmi Gazete
Yabancı Sermaye Çerçeve Kararı; 23 Temmuz 1995 tarihli ve 22352 sayılı Resmi Gazete
ve
MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
Volkan Demir
Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F.
Araştırma Görevlisi
0.GİRİŞ
Dünyada artık sınırların kalkması gereğinin tartışılması, teknolojinin sınır tanımaması ve uluslar arası rekabetin artması neticesinde işletmeler sermaye yapılarını güçlendirmek zorunda bulunmaktadırlar. Bu zorunluluk bilgi ve teknoloji ihtiyacını da beraberinde getirince işletmeler sermaye-bilgi-teknoloji transferleri konusunda uluslar arası ortaklık kurma yoluna gitmektedirler. Bu gelişmelerle birlikte ülkemizde de yabancı sermayenin yurda getirilmesi teşvik edilmeye çalışılmıştır. Yapılan bu çalışmaların günümüzde etkisini hızla göstermeye başlamış olması nedeniyle artan yabancı sermayeli şirket kuruluşları karşısında bilgi gereksinimi olanlara;hem yabancı sermayeli şirket kurma işlemlerini hem de bu işlemlere ilişkin muhasebe kayıtlarına ilişkin bilgileri aktarabilmektir.
1. YABANCI SERMAYELİ ŞİRKETLERİN TABİ OLDUKLARI YASAL
DÜZENLEMELER
Yabancı ülkelerin vatandaşlığına sahip olan gerçek kişiler ile bu ülkelerde yerleşik tüzel kişilerin Türkiye’de kurulacak olan bir tüzel kişiliğe veya kurulu tüzel kişi ortaklığa, yabancı sermaye getirmek suretiyle ortak olarak katılmaları mevzuatımızda;6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu, Yabancı Sermaye Çerçeve Kararı, Yabancı Sermaye Çerçeve Kararı Hakkında 1-2-3 Sayılı Tebliğ ve Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararı hükümlerine tabi bulunmaktadır.
Şirket kuruluşlarında yurt dışında yerleşik herbir kişi veya kuruluşun asgari 50.000 Amerikan Doları (USD) tutarında yabancı sermaye getirmesi gerekmektedir. Yabancı ortak sayısı birden fazla olması durumunda getirilmesi gereken asgari toplam yabancı sermaye miktarı 50.000 Amerikan Doları (USD) yabancı ortak sayısı kadardır. Belirtilen asgari toplam yabancı sermaye içinde yabancı ortakların iştirak oranları serbestçe belirlenir.
Ayrıca şirket sermayesi ve ortak paylarının belirlenmesinde Türk Ticaret Kanunu’nda belirtilen asgari sermaye ve hisse tutarına da uyulması zorunludur. Dışarıda yerleşik kişi ve kuruluşlar Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü izni çerçevesinde sermaye paylarının ayni veya nakdi olarak ödeyebilirler.
2. YABANCI SERMAYELİ ŞİRKETLERİN FAALİYET KONULARI
Yurt dışında yerleşik kişi ve kuruluşlar Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nce verilen izin belgelerinde yazılı olan ve buna uygun olarak Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilen ana sözleşmede (= esas sözleşme) belirtilen konularla sınırlı olmak kaydıyla her türlü mal ve hizmet üretimine yönelik sanayi, ticari, zirai ve diğer konularda faaliyet gösterebilirler.
Bankalar ve ana faaliyet konuları para ve sermaye piyasaları ile sigortacılık olan mali kurumların kuruluş ve faaliyet izinlerine ve özel düzenleme konusu yapılan her nev’i işlemlerine ilişkin konularda ilgili mevzuat hükümleri saklıdır. Bu hususlar ile ilgili başvurular Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü ile birlikte özel mevzuatlarda gösterilen mercilere yapılır.
Bu konuda Yabancı Sermaye Teşvik Kanunu’nun 10.maddesinde; “Yerli sermaye ve teşebbüslere tanınan haklar, muafiyetler ve kolaylıklardan aynı sahalarda çalışan YABANCI SERMAYE ve TEŞEBBÜSLER de aynı şartlar dahilinde istifade ederler.” denmektedir.
3. YABANCI SERMAYELİ ŞİRKET KURULUŞ AŞAMALARI
Yabancı Sermayeli bir şirketin kuruluşlarını aşağıdaki ana başlıklar altında toplayabiliriz:
Fizibilite etüdünün hazırlanması, gerekli ön iznin alınması.
Ana sözleşmenin hazırlanması.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na kuruluş için Müracaat edilmesi.
Ticaret siciline müracaat ve tescil ve ilan işleminin gerçekleşmesi.
Vergi Dairesine müracaat edilmesi.
Kanunen kullanılması zorunlu olan defterlerin tasdiki.
Şirket kuruluş izin belgesinin tarihini müteakip en geç 3 ay içerisinde 5. Maddede belirtilen şekilde bir şirket kurulacak ve şirket kuruluşunun ilan edildiği Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi ve Yabancı Ortak sermaye payının (her bir yabancı ortak için 50.000 USD) döviz olarak getirildiğine ve karşılığının şirkete ödendiğine dair Döviz Alım Belgesi ve ilgili banka dekontu veya Döviz hesabında tutulduğuna dair (Yabancı Sermaye Çerçeve kararı hakkında 2 sayılı tebliğin 10.maddesinin b fıkrasında belirtilen bilgileri ihtiva eden) banka dekontu Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne ibraz edilerek belgenin vize ettirilmesi gerekmektedir.
Hazine Müsteşarlığı’nın vermiş olduğu izin belgesinde belirtilen 3 aylık sürenin mücbir sebepler dolayısıyla geçmesi halinde tekrar süre uzatımı için müracaat edilir. Süre uzatımı dolayısıyla yapılan müracaatta daha önce alınan izin belgesinin aslı ve bir dilekçe ile başvurulur.
3.0.Fizibilite Raporunun Hazırlanması ve Gerekli Ön İznin Alınması
Yurt dışında yerleşik kişi ve kuruluşlar Türkiye’de yatırım yapmak ve ticari faaliyette bulunmak üzere Türk Ticaret Kanunu’na göre Anonim veya Limited Şirket kurmak için yabancı sermaye getirilmesi taahhüdüyle, ana sözleşmenin hazırlanmasını takiben Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne müracaatla izin belgesi almaları gerekmektedir. Söz konusu belgenin alınabilmesi için FİZİBİLİTE RAPORU hazırlanması şarttır.
Alınacak izin belgesi için aşağıdaki evraklarla Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne müracaat edilmesi gerekir.
Yurt dışında yerleşik kuruluşlara ait;
Şirket ana sözleşmesi
Yatırım kararı
Son iki yıla ait bilanço
Faaliyet belgesi.
Yurt dışında yerleşik kişilere ait;
Pasaport örneği
Ticari ve Sanayi özgeçmişi ile ayrıntılı bilgi ve bunları tevsik edici belgeler.
Yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşun Türkiye’de faaliyette bulunmak istediği konu için gerekli sermayeyi getireceğine dair niyet mektubu.
Müracaat formu.
Kurulacak şirketin ana sözleşme taslağı.
Yatırım için ithali düşünülen makine, teçhizat ve demirbaşların proforma faturaları, prospektüs ve katalogları ile bunların FOB (Menşei ülke döviz), FOB ($), CIF (TL) ve Gümrük vergi ve resimlerin belirlendiği üç nüsha global liste.
Yatırım teşvik araçlarından istifade edilmek isteniyorsa gümrüklü toplam yatırım tutarının % 0,1 ‘inin teminat olarak T.C. Merkez bankası nezdindeki İhracatı Teşvik Fonu’na yatırıldığına dair makbuz.
İzin alma işlemlerini yürütecek kişiye kurucular tarafından verilecek vekaletname.
Eklenmesinde yarar görülen diğer bilgi ve belgeler;
Fizibilite raporu ve diğer istenen belgeler bir dilekçe ekinde Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne başvurularak izin talep edilir. Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü yatırımları ülkenin ekonomik politikası ve plan çeçevesinde inceledikten sonra gerekli izni verir veya reddeder. Gerekli izin Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nden alındıktan sonra şirket kuruluşu için Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na müracaat edilir.
3.1. Ana Sözleşmenin Hazırlanması
Yabancı sermayeli şirketler için ana sözleşme hazırlanması ile % 100 yerli sermayeli şirketler için hazırlanan ana sözleşme arasındaki tek farklılık Amaç ve Konu maddesinde ortaya çıkmaktadır.Yabancı sermayeli şirketin amaç ve konu maddesinin başlangıcına;
Şirketin Amaç ve Konusu T.C. Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nün .../.../....... tarih ve .............sayılı izin belgesi çerçevesi içeresinde yürülükteki ithalat-ihracat rejimleri ve diğer mevzuata riayet etmek kaydıyla........................................şeklinde olmak kaydıyla;
............................................
İbaresi düşülmelidir.
3.2. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Yapılacak İşlemler
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na yapılack başvuruda eklenmesi gereken belgeler aşağıda sunulmuştur:
Şirket ana sözleşmesi (6 suret eklenmesi gerekir.)
Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nden alınan izin belgesi.
Yabancı ortağın nakdi sermayesinin Türkiye’ye geldiğine dair Döviz Alım Belgesi (DAB).
Yabancı ortak sermaye taahhüdünü ayni olarak karşılıyorsa; ayni sermayenin tamamının ülkemize getirilip, tescilinin yapıldığına dair Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nün yazısı.
Kurucu yabancı uyruklu şahıs Türkiye’de yerleşik ise döviz getirmesine gerek bulunmadığına dair Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’nın yazısı ile oturma izni belgesinin aslı veya Noter tasdikli sureti.
3.3. Diğer İşlemler
Yukarıda sıraladığımız belgelerle ve müracaatla gerekli izin belgesinin alınmasının ardından, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na yukarıda sayılan belgeler ile başvurularak şirket kuruluş izni alınr. Kuruluş izni için Ankara’daki Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na müracaat edilir.
Gerekli kuruluş izni alındıktan sonra şirket ana sözleşmesi ve diğer belgeler Ticaret siciline tescil, ilan ve kayıt ettirilerek kuruluş işlemi tamamlanmış olur.
Ticaret siciline verilecek evraklar Türk Sermayeli bir şirkette verilmesi gereken evraklar ile aynıdır.
Tescil tarihi itibariyle şirket adresinin bulunduğu yerin Vergi Dairesi’ne başvurularak Vergi Sicil Numarası alınır ve Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen tutulması zorunlu olan defterler tasdik ettirilir.
4. KURULUŞ İŞLEMLERİNE AİT MUHASEBE KAYITLARI
Yabancı sermayeli bir şirketin kuruluşuna ilişkin muhasebe işlemleri Anonim şirketlerin ani kuruluş ve Limited şirketlerin kuruluş işlemlerinde gerçekleştiği gibidir. Bu muhasebe kayıtları aşağıdaki iş olgularında sunulmuştur:
Örnek:
Yabancı uyruklu bir şahıs Türkiye’de kurulacak olan bir Anonim Şirkete’e %30 oranında ortak olmak için gerekli girişimleri başlatmıştır ve Hazine’den izni almıştır. %30 ortaklık payına karşılık Türkiye’ye 80.000 USD getirmiş ve bu dövizi bir bankada 622.500.-TL’sından Döviz Alım Belgesi (DAB) düzenleterek Türk Lirasına çevirmiş ve bu para şirket tescil edilene kadar bloke edilmiştir. Şirketin tescilini takiben bloke olan bu para serbest hesaba alınmıştır.
Şirket yukarıda sayılan tüm yasal prosedürleri yerine getirmiş ve bu işlemler sonucunda da 1.850.000.000.-TL’lık kuruluş gideri ve bu giderlere ait 350.000.000.-TL’da KDV’yi Türk Ortak K ödemiştir. Şirket daha sonra bu parayı Türk ortak K’ya bankadan ödemiştir.Bu kuruluş işlemlerine ait kayıtlar aşağıdaki şekilde olacaktır.
Yabancı uyruklu ortağın yaptığı sermaye taahhüdü;
¬¬¬¬¬¬_____________ / ___________________
501.ÖDENMEMİŞ SERMAYE 49.800.000.000.-TL
501.10 Yabancı Uyruklu Ortak
500.SERMAYE 49.800.000.000.-TL
( 622.500 TL x 80.000 USD)
____________________________________
Yabancı uyruklu ortağın getirdiği yabancı sermayenin şirketin tesciline kadar bloke edilmesi;
¬¬¬¬¬¬_____________ / ___________________
102.BANKALAR Hs 49.800.000.000.-TL
102.11 X Bankası Bloke Hesap
501.ÖDENMEMİŞ SERMAYE 49.800.000.000.-TL
501.10 Yabancı Uyruklu Ortak
( 622.500 TL x 80.000 USD)
____________________________________
Yabancı sermayeli şirketin tescilini takiben yabancı uyruklu ortağa ait blokajın çözülmesi;
_____________ / ___________________
102.BANKALAR Hs. 49.800.000.000.-TL
102.01 X Bankası .......nolu Hesap
102.BANKALAR Hs. 49.800.000.000.-TL 102.11 X Bankası Bloke Hesap
( 622.500 TL x 80.000 USD)
____________________________________
Yabancı sermayeli şirketin kuruluşu esnasındaki giderlerin ve KDV’nin kaydı; (Kuruluş giderlerinin aktifleştirilmesine karar verilmiştir.)
_____________ / ___________________
262.KURULUŞ ve ÖRGÜTLENME GİDERLERİ Hs. 1.850.000.000.-TL
191.İNDİRİLECEK KDV Hs. 350.000.000.-TL
331. ORTAKLARA BORÇLAR 2.200.000.000.-TL
331.03. Ortak K
____________________________________
Şirketin banka hesabından Ortak K’nın ödediği kuruluş giderlerinin kendisine ödenmesi;
______________ / ___________________
331. ORTAKLARA BORÇLAR 2.200.000.000.-TL
331.03. Ortak K
102.BANKALAR Hs. 2.200.000.000.-TL 102.01 X Bankası .......nolu Hesap
_____________________________________
5.SONUÇ
Yukarıdaki açıklamalar ışığında dikkat edilmesi gerekn noktalardan biri YABANCI SERMAYELİ ŞİRKET ve YABANCI UYRUKLU ŞİRKET kavramlarıdır. Yabancı uyruklu şirket yurt dışında kendi ülke mevzuatına göre kurulmuş şirkettir. Bizim de çalışmamızın konusunu oluşturan yabancı sermayeli şirkette ise yabancı uyruklu kişilerin (gerçek ya da tüzel kişi) Türk mevzuatına göre Türkiye’de şirket kurmaları ve faaliyet göstermeleri anlaşılmalıdır. Yabancı sermayeli şirket kuruluşlarında ilgili mevzuat dikkatlice incelenmeli ve bu mevzuata aykırı işlemler yapılmamalıdır. Aksi halde verilen izin belgelerinin iptaline kadar varan sonuçlarla karşılaşılabilir. Yabancı sermayeli şirket kuruluş işlemlerinin muhasebe kayıtlarında Türk sermayeli şirketlerde olmayan blokasyon işlemi vardır. Yapılacak muhasebe uygulamalarında bu işleme dikkat edilmelidir.
6. YARARLANILAN KAYNAKLAR
ATAMAN, Ümit:Şirketler Muhasebesi, Türkmen Kitabevi 4. Baskı, İstanbul 2000
HACIRÜSTEMOĞLU,Rüstem; PEKDEMİR, Recep; TÜRKER, Masum; ASLAN, Erdoğan: Tekdüzen Hesap Planı Açıklamaları ve Mali Tablolar, Türmob Yayınları, No:24, Ankara 1996
KUMKALE, Ruknettin: Yabancı Sermaye Mevzuatı ve Şirket İşlemlerine Uygulanışı, TÜRMOB Yayınları, Sirküler Rapor No:72, Ankara 1999
T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı: YABANCI SERMAYE MEVZUATI; Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü; Ankara 1996
Yabancı Sermaye Çerçeve Kararı Hakkında 1-2-3 nolu Tebliğ; ; 24 Ağustos 1995 tarihli ve 22384 sayılı Resmi Gazete
Yabancı Sermaye Çerçeve Kararı; 23 Temmuz 1995 tarihli ve 22352 sayılı Resmi Gazete
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)
