Yabancıların Türkiye'de gayrimenkul edinmelerine olanak sağlayan yasa
AR& GE BÜLTEN
ARAŞTIRMA VE MESLEKLERİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ
AĞUSTOS
11
4916 sayılı Kanunla Tapu
Kanunu’nun 35. maddesinde
değişiklik yapılarak, 19
Temmuz 2003 tarihli Resmi
Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren yabancı uyruklu
gerçek kişiler ile yabancı
ülkelerde bu ülkelerin
kanunlarına göre kurulan tüzel
kişiliğe sahip ticaret
şirketlerinin Türkiye
Cumhuriyeti sınırları içerisinde
taşınmaz edinmelerine olanak
tanınmıştır.
Yabancıların Türkiye'de gayrimenkul edinmelerine olanak sağlayan yasa, Avrupa
Birliği'ne uyum çerçevesinde çıkartılmıştır.
Yabancı gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde bulunan tüzel kişilerin Türkiye’de
taşınmaz edinebilmeleri için, bu kişilerin ikamet ettikleri ülkelerin de Türk
vatandaşlarına aynı olanağı tanımış olması gerekmektedir.
“Karşılıklılık prensibi” olarak adlandırılan bu uygulama ile Türk vatandaşlarının
taşınmaz edinebilmelerine ilişkin yasal düzenlemenin ilgili yabancı ülke mevzuatında
mevcut olması ve ayrıca fiilen uygulanabilir olması şartı aranmaktadır.
Yasanın çıktığı 19 Temmuz 2003 tarihinden bu yana iki yılda yabancıların ülkemizde
mülk edinmesi sonucu 2.3 milyar dolar gelir elde edildiği belirtilmiştir.
Yabancılar, ülkemizde yeni yasanın ardından 2 yılda 15 bin 842 adet mülk satın
almıştır.
Türkiye'de gayrimenkul alan
yabancıların gayrimenkul tercihi
İstanbul ve Antalya'da
yoğunlaşmaktadır.
Antalya'da bugüne kadar 44 ülkeden
13 bin 249 yabancı, 10 bin 79
gayrimenkul satın almıştır.
S E K T Ö R E L
Yabancılara Gayrimenkul Satışı
Nurel KILIÇ
AR& GE BÜLTEN
ARAŞTIRMA VE MESLEKLERİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ
AĞUSTOS
12
Bölgede toplam 3 milyon 159 bin 269 metrekare arazi-arsa, bina meskenli arsa ve
daire alanı, yabancıların mülkiyetine geçerken, bunların 1 milyon 491 bin 445
metrekaresine Almanlar sahip olmuştur.
2001'de 455, 2002'de 783, 2003'te 1.066 yabancının mülk satın aldığı Antalya'da,
geçen yıl sayı 1.802 olarak gerçekleşmiştir. Bu yılın ilk 6 ayında ise 700 yabancıya
satış gerçekleşirken, bunların 450'si Alanya'yı tercih etmiştir.
Yabancılar, bölgede en çok Alanya, Manavgat ile Antalya ve Kaş'tan mülk edinmiştir.
Gayrimenkullerin yarısının mülkiyetine ise Almanlar sahip olmuştur.
Anayasa Mahkemesi tarafından; yabancılara gayrimenkul satışına izin veren
yasa, 15 Mart 2005 tarihinde iptal edilmiştir.
Anayasa Mahkemesi, yabancılara taşınmaz satışını düzenleyen yasayı “getirilen
yasal güvenceler ve sınırlamaları'” yeterli görmediği için iptal ettiğini açıklamıştır.
İptal kararı, gerekçeli kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından üç ay sonra
yürürlüğe girmiştir
İptal kararı; yasanın çıkmasından bu yana
yapılan satışları etkilemeyecektir.
Hatta Anayasa Mahkemesi'nin
“yürütmenin durdurulması kararı
vermemesi” nedeniyle iptal kararı
yürürlüğe girene kadar satışlar yapılmıştır.
Bu süre içinde TBMM, iptal gerekçeleri
doğrultusunda, yabancılara taşınmaz mal
şansının koşullarını belirleyecek yeni bir yasa
çıkararak yabancılara taşınmaz satışının
devam etmesini sağlayabilecektir.
Ancak Anayasa Mahkemesi'nin bir daha iptal
etmemesi için yeni yasada yabancılara
taşınmaz satışının zorlaştırılması ve yeni
sınırlar getirilmesi beklenmekte.
Özellikle askeri bölgelere yakın yerlerde ve sınır illerinde yabancılara mülk satışında
son dönemde çıkan tartışmalar nedeniyle bu bölgeler için mülk satışına yeni
kısıtlamalar gelmesi muhtemeldir.
Çünkü, Anayasa Mahkemesi tarafından; iptal kararının yabancılara "hiç mal
satılamaz" anlamında olmadığı belirtilmiş, bu konuda getirilen yasal güvence ve
sınırlamaların yeterli görülmediği ifade edilmiştir.
İptal edilen düzenleme, karşılıklı olmak, yani aynı hakkın Türkiye'de taşınmaz satın
almak isteyen yabancının vatandaşı olduğu ülkenin de Türk vatandaşlarına bu hakkı
S E K T Ö R E L
AR& GE BÜLTEN
ARAŞTIRMA VE MESLEKLERİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ
AĞUSTOS
13
tanıması şartıyla yabancı gerçek kişilerin ve tüzel kişiliğe sahip ticari şirketlerin
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde taşınmaz edinebileceklerini öngörmektedir.
Düzenleme, 30 hektardan fazla taşınmaz edinilebilmesini ise Bakanlar Kurulu'nun
iznine tabi kılmaktadır.
İptal edilen madde neleri değiştirmişti?
Yabancılara taşınmaz satışını düzenleyen 2003 tarihli yasayla getirilen yenilikler
şöyleydi:
F Eski yasaya göre yabancılar 30 hektardan fazla taşınmaz mal edinemiyordu.
İptal edilen yeni yasa hükmü ile Bakanlar Kurulu'nun izniyle bu miktarın
üzerindeki taşınmaz satışı mümkün hale gelmişti.
F Önceki düzenlemeye göre tüzel kişiler hiçbir şekilde taşınmaz mal
edinemiyorlardı. İptal edilen düzenleme ise gerçek kişilerin yanısıra ticari
nitelikteki yabancı tüzel kişilere, yani şirketlere de Türkiye'de taşınmaz edinme
hakkı vermişti.
F Önceki düzenlemeye göre köylerde ve meralarda yabancılar hiçbir şekilde
taşınmaz mal edinemezken iptal edilen yasa, köylerde ve meralarda da
yabancıların taşınmaz mal edinmesine olanak sağlamıştı.
F Ayrıca, yeni düzenlemede miras kalan taşınmazların bedellerinin kanuni
mirasçılara verilebilmesi sağlanmıştı.
Yabancıların mülk edinmesi ile ilgili bazı ülkelere yönelik sınırlamalar ise hâlâ devam
etmektedir.
Dubai, Kuveyt, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri vatandaşlarının Türkiye'de
mülk edinmesine izin
verilmemektedir.
Anayasa Mahkemesinin
iptal kararından sonra 3
ay içinde yabancıya mülk
satışını düzenleyen yeni
bir yasa hazırlanamayınca Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı yürürlüğe
girmiştir.
Tapu dairelerinde yabancılara mülk satışı ile birlikte yabancılara mülk satış
işlemleri de durdurulmuştur.
Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararının yürürlüğe girmesiyle birlikte Türkiye'de mülk
edinme imkanı ortadan kalkan yabancılar, yeni yasayı beklemektedir.
S E K T Ö R E L
Türkiye'de mülk edinme olanağı ortadan kalkan
yabancılar, yeni yasayı bekliyor. Bakanlar Kurulu'nda
imzada bulunan tasarı, yabancıların edinebileceği
taşınmaz büyüklüğünü 10 bin metrekareyle
sınırlandırıyor.
AR& GE BÜLTEN
ARAŞTIRMA VE MESLEKLERİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ
AĞUSTOS
14
Anayasa Mahkemesi'nin 14 Mart 2005 tarihinde Tapu Kanunu'nun yabancılara mülk
satışının önündeki engelleri kaldıran hükmünü iptal etmesinin ardından hazırlanan
kanun taslağı, Bakanlar Kurulu'nda imzaya sunulmuştur.
Tasarıya göre;
Ö Yabancı uyruklu gerçek kişiler, karşılıklı olmak ve kanuni sınırlamalara uyulmak
kaydıyla, Türkiye'de işyeri veya mesken olarak kullanmak üzere, uygulama imar
planı veya mevzii imar planı içinde bu amaçlarla ayrılan taşınmazları
alabileceklerdir.
Ö Sınırlı aynı hak tesis edilmesinde de aynı koşullar aranacaktır. Yabancı uyruklu
bir gerçek kişinin ülke genelinde edinebileceği taşınmazların ve sınırlı ayni
hakların toplam yüzölçümü, 10 bin metrekareyi geçemeyecektir.
Ö Bakanlar Kurulu, bu miktarı üç
katına kadar artırabilecektir.
Yabancı ülkelerde kendi
ülkelerinin kanunlarına göre
kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret
şirketleri ise karşılıklı olmak ve
kanuni sınırlamalara uymak
koşulunun yanısıra, ilgili kamu
kurum ve kuruluşlarının uygun görüşü alınarak, Türkiye'de en fazla 50 bin
metrekare yüzölçümlü taşınmaz sahibi olabilecektir.
Yabancılara gayrimenkul satışına izin veren yasa ile yabancı uyruklu kişilerin
gayrimenkul taleplerinde gözle görülür bir artış gözlenmişti.
Ancak iptal kararı ile yabancı sermayenin ülkemizi tercih etmesinin önünün kesildiği
kanaatini taşıyoruz.
Çünkü, inşaat sektörü, ülkemizde yan sanayileri desteklemesi ve başta ticaret
sektörü ve imalat sanayi olmak üzere diğer birçok sektörler ile girdi-çıktı ilişkisi olması
nedeniyle sosyal ve ekonomik kalkınmanın önemli
unsurlarından biridir.
İnşaat sektöründeki büyüme iç talepteki canlanmayı
gösteren en önemli göstergelerden biridir.
Bu nedenle iptal edilen maddenin daha kapsamlı
düzenlenmesi gerektiği düşüncesindeyiz.
Son zamanlarda mülk edinen yabancıların yaş profili incelendiğinde büyük ölçüde 50
yaşın üzerindeki kişilerin gayrimenkul aldıkları görülebilecektir.
Yeni düzenleme yapılmazsa yabancıların illegal yöntemlerle mal sahibi olmaya
çalışacağı da unutulmamalıdır.
S E K T Ö R E L
Geçen yıl 15.5 milyar dolar olan cari
işlemler açığının finansman kalemlerinden
birini oluşturan, yurtdışındaki yerleşiklerin
Türkiye'deki gayrimenkul alımları 1.343
milyar dolar olarak gerçekleşti.
ARAŞTIRMA VE MESLEKLERİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ
AĞUSTOS
11
4916 sayılı Kanunla Tapu
Kanunu’nun 35. maddesinde
değişiklik yapılarak, 19
Temmuz 2003 tarihli Resmi
Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren yabancı uyruklu
gerçek kişiler ile yabancı
ülkelerde bu ülkelerin
kanunlarına göre kurulan tüzel
kişiliğe sahip ticaret
şirketlerinin Türkiye
Cumhuriyeti sınırları içerisinde
taşınmaz edinmelerine olanak
tanınmıştır.
Yabancıların Türkiye'de gayrimenkul edinmelerine olanak sağlayan yasa, Avrupa
Birliği'ne uyum çerçevesinde çıkartılmıştır.
Yabancı gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde bulunan tüzel kişilerin Türkiye’de
taşınmaz edinebilmeleri için, bu kişilerin ikamet ettikleri ülkelerin de Türk
vatandaşlarına aynı olanağı tanımış olması gerekmektedir.
“Karşılıklılık prensibi” olarak adlandırılan bu uygulama ile Türk vatandaşlarının
taşınmaz edinebilmelerine ilişkin yasal düzenlemenin ilgili yabancı ülke mevzuatında
mevcut olması ve ayrıca fiilen uygulanabilir olması şartı aranmaktadır.
Yasanın çıktığı 19 Temmuz 2003 tarihinden bu yana iki yılda yabancıların ülkemizde
mülk edinmesi sonucu 2.3 milyar dolar gelir elde edildiği belirtilmiştir.
Yabancılar, ülkemizde yeni yasanın ardından 2 yılda 15 bin 842 adet mülk satın
almıştır.
Türkiye'de gayrimenkul alan
yabancıların gayrimenkul tercihi
İstanbul ve Antalya'da
yoğunlaşmaktadır.
Antalya'da bugüne kadar 44 ülkeden
13 bin 249 yabancı, 10 bin 79
gayrimenkul satın almıştır.
S E K T Ö R E L
Yabancılara Gayrimenkul Satışı
Nurel KILIÇ
AR& GE BÜLTEN
ARAŞTIRMA VE MESLEKLERİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ
AĞUSTOS
12
Bölgede toplam 3 milyon 159 bin 269 metrekare arazi-arsa, bina meskenli arsa ve
daire alanı, yabancıların mülkiyetine geçerken, bunların 1 milyon 491 bin 445
metrekaresine Almanlar sahip olmuştur.
2001'de 455, 2002'de 783, 2003'te 1.066 yabancının mülk satın aldığı Antalya'da,
geçen yıl sayı 1.802 olarak gerçekleşmiştir. Bu yılın ilk 6 ayında ise 700 yabancıya
satış gerçekleşirken, bunların 450'si Alanya'yı tercih etmiştir.
Yabancılar, bölgede en çok Alanya, Manavgat ile Antalya ve Kaş'tan mülk edinmiştir.
Gayrimenkullerin yarısının mülkiyetine ise Almanlar sahip olmuştur.
Anayasa Mahkemesi tarafından; yabancılara gayrimenkul satışına izin veren
yasa, 15 Mart 2005 tarihinde iptal edilmiştir.
Anayasa Mahkemesi, yabancılara taşınmaz satışını düzenleyen yasayı “getirilen
yasal güvenceler ve sınırlamaları'” yeterli görmediği için iptal ettiğini açıklamıştır.
İptal kararı, gerekçeli kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından üç ay sonra
yürürlüğe girmiştir
İptal kararı; yasanın çıkmasından bu yana
yapılan satışları etkilemeyecektir.
Hatta Anayasa Mahkemesi'nin
“yürütmenin durdurulması kararı
vermemesi” nedeniyle iptal kararı
yürürlüğe girene kadar satışlar yapılmıştır.
Bu süre içinde TBMM, iptal gerekçeleri
doğrultusunda, yabancılara taşınmaz mal
şansının koşullarını belirleyecek yeni bir yasa
çıkararak yabancılara taşınmaz satışının
devam etmesini sağlayabilecektir.
Ancak Anayasa Mahkemesi'nin bir daha iptal
etmemesi için yeni yasada yabancılara
taşınmaz satışının zorlaştırılması ve yeni
sınırlar getirilmesi beklenmekte.
Özellikle askeri bölgelere yakın yerlerde ve sınır illerinde yabancılara mülk satışında
son dönemde çıkan tartışmalar nedeniyle bu bölgeler için mülk satışına yeni
kısıtlamalar gelmesi muhtemeldir.
Çünkü, Anayasa Mahkemesi tarafından; iptal kararının yabancılara "hiç mal
satılamaz" anlamında olmadığı belirtilmiş, bu konuda getirilen yasal güvence ve
sınırlamaların yeterli görülmediği ifade edilmiştir.
İptal edilen düzenleme, karşılıklı olmak, yani aynı hakkın Türkiye'de taşınmaz satın
almak isteyen yabancının vatandaşı olduğu ülkenin de Türk vatandaşlarına bu hakkı
S E K T Ö R E L
AR& GE BÜLTEN
ARAŞTIRMA VE MESLEKLERİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ
AĞUSTOS
13
tanıması şartıyla yabancı gerçek kişilerin ve tüzel kişiliğe sahip ticari şirketlerin
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde taşınmaz edinebileceklerini öngörmektedir.
Düzenleme, 30 hektardan fazla taşınmaz edinilebilmesini ise Bakanlar Kurulu'nun
iznine tabi kılmaktadır.
İptal edilen madde neleri değiştirmişti?
Yabancılara taşınmaz satışını düzenleyen 2003 tarihli yasayla getirilen yenilikler
şöyleydi:
F Eski yasaya göre yabancılar 30 hektardan fazla taşınmaz mal edinemiyordu.
İptal edilen yeni yasa hükmü ile Bakanlar Kurulu'nun izniyle bu miktarın
üzerindeki taşınmaz satışı mümkün hale gelmişti.
F Önceki düzenlemeye göre tüzel kişiler hiçbir şekilde taşınmaz mal
edinemiyorlardı. İptal edilen düzenleme ise gerçek kişilerin yanısıra ticari
nitelikteki yabancı tüzel kişilere, yani şirketlere de Türkiye'de taşınmaz edinme
hakkı vermişti.
F Önceki düzenlemeye göre köylerde ve meralarda yabancılar hiçbir şekilde
taşınmaz mal edinemezken iptal edilen yasa, köylerde ve meralarda da
yabancıların taşınmaz mal edinmesine olanak sağlamıştı.
F Ayrıca, yeni düzenlemede miras kalan taşınmazların bedellerinin kanuni
mirasçılara verilebilmesi sağlanmıştı.
Yabancıların mülk edinmesi ile ilgili bazı ülkelere yönelik sınırlamalar ise hâlâ devam
etmektedir.
Dubai, Kuveyt, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri vatandaşlarının Türkiye'de
mülk edinmesine izin
verilmemektedir.
Anayasa Mahkemesinin
iptal kararından sonra 3
ay içinde yabancıya mülk
satışını düzenleyen yeni
bir yasa hazırlanamayınca Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı yürürlüğe
girmiştir.
Tapu dairelerinde yabancılara mülk satışı ile birlikte yabancılara mülk satış
işlemleri de durdurulmuştur.
Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararının yürürlüğe girmesiyle birlikte Türkiye'de mülk
edinme imkanı ortadan kalkan yabancılar, yeni yasayı beklemektedir.
S E K T Ö R E L
Türkiye'de mülk edinme olanağı ortadan kalkan
yabancılar, yeni yasayı bekliyor. Bakanlar Kurulu'nda
imzada bulunan tasarı, yabancıların edinebileceği
taşınmaz büyüklüğünü 10 bin metrekareyle
sınırlandırıyor.
AR& GE BÜLTEN
ARAŞTIRMA VE MESLEKLERİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ
AĞUSTOS
14
Anayasa Mahkemesi'nin 14 Mart 2005 tarihinde Tapu Kanunu'nun yabancılara mülk
satışının önündeki engelleri kaldıran hükmünü iptal etmesinin ardından hazırlanan
kanun taslağı, Bakanlar Kurulu'nda imzaya sunulmuştur.
Tasarıya göre;
Ö Yabancı uyruklu gerçek kişiler, karşılıklı olmak ve kanuni sınırlamalara uyulmak
kaydıyla, Türkiye'de işyeri veya mesken olarak kullanmak üzere, uygulama imar
planı veya mevzii imar planı içinde bu amaçlarla ayrılan taşınmazları
alabileceklerdir.
Ö Sınırlı aynı hak tesis edilmesinde de aynı koşullar aranacaktır. Yabancı uyruklu
bir gerçek kişinin ülke genelinde edinebileceği taşınmazların ve sınırlı ayni
hakların toplam yüzölçümü, 10 bin metrekareyi geçemeyecektir.
Ö Bakanlar Kurulu, bu miktarı üç
katına kadar artırabilecektir.
Yabancı ülkelerde kendi
ülkelerinin kanunlarına göre
kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret
şirketleri ise karşılıklı olmak ve
kanuni sınırlamalara uymak
koşulunun yanısıra, ilgili kamu
kurum ve kuruluşlarının uygun görüşü alınarak, Türkiye'de en fazla 50 bin
metrekare yüzölçümlü taşınmaz sahibi olabilecektir.
Yabancılara gayrimenkul satışına izin veren yasa ile yabancı uyruklu kişilerin
gayrimenkul taleplerinde gözle görülür bir artış gözlenmişti.
Ancak iptal kararı ile yabancı sermayenin ülkemizi tercih etmesinin önünün kesildiği
kanaatini taşıyoruz.
Çünkü, inşaat sektörü, ülkemizde yan sanayileri desteklemesi ve başta ticaret
sektörü ve imalat sanayi olmak üzere diğer birçok sektörler ile girdi-çıktı ilişkisi olması
nedeniyle sosyal ve ekonomik kalkınmanın önemli
unsurlarından biridir.
İnşaat sektöründeki büyüme iç talepteki canlanmayı
gösteren en önemli göstergelerden biridir.
Bu nedenle iptal edilen maddenin daha kapsamlı
düzenlenmesi gerektiği düşüncesindeyiz.
Son zamanlarda mülk edinen yabancıların yaş profili incelendiğinde büyük ölçüde 50
yaşın üzerindeki kişilerin gayrimenkul aldıkları görülebilecektir.
Yeni düzenleme yapılmazsa yabancıların illegal yöntemlerle mal sahibi olmaya
çalışacağı da unutulmamalıdır.
S E K T Ö R E L
Geçen yıl 15.5 milyar dolar olan cari
işlemler açığının finansman kalemlerinden
birini oluşturan, yurtdışındaki yerleşiklerin
Türkiye'deki gayrimenkul alımları 1.343
milyar dolar olarak gerçekleşti.
Yorumlar