Kefalet Sözlemesi Nedir?

Kefalet Sözlemesi Nedir?

Kefalet sözleşmesi, borçlu olan kişinin borcunu ödememesi halinde üçüncü kişinin borcu şahsen üstlendiğini alacaklıya taahüt ettiği sözleşmedir.
Borçlu kişinin borcunu ödememesi durumunda borcu üstlenen üçüncü kişiye kefil denilmektedir. Kefil olacak kişinin alacaklı veya borçlu dışında bir şahıs olması gereklidir.
Kefalet sözleşmesi sonucu borçlu, alacaklı ve kefil kişinin oluşturduğu üçlü bir ilişki ortaya çıkmaktadır. Asıl borçlu kefalet sözleşmesinde açıkça gösterilir ancak kefalet sözleşmesinin taraflarından biri değildir.

Kefalet Sözleşmesinin Özellikleri

Kefalet sözleşmesi, geçerli bir borca bağlı olarak oluşturulmaktadır ve bu kefalet bağlı olduğu borcun dışında herhangi bir şekilde başka bir borç ya da sözleşme için kullanılamamaktadır. Bu özelliği sonucu kefaletin bağlı olduğu asıl borç sona erdiğinde sözleşme de geçerliliğini yitirmektedir.

Kefalet sözleşmesi hukuken kendine ait içeriği olan tamamen bağımsız bir sözleşmedir. Buna bağlı olarak kefil kişi ödeme yaparken asıl borcu değil, kendi borcunu öder ve kefilin yaptığı ödemeyle asıl borç değil yalnızca kefalet borcu ödenmiş olur.

Kefalet sözleşmesinde kefilin sorumlu olduğu borç miktarı açıkça bellidir bu miktar borcun yerine getirilmemesinden doğan zararı telafi etme amacı taşımaktadır.

Kefalet Çeşitleri

1-Adi Kefalet

Adi kefalette alacaklı kişi borcu temin etmek için öncelikle asıl borçluyu takip etmeli ve alacağını ondan almak zorundadır. Ancak asıl borçlunun ödeme güçsüzlüğü ( aczi ) anlaşıldıktan sonra kefil takip edebilir.

Alacaklı, borcu tahsil etmek ( almak ) için asıl borçluyu takip etmeden kefile başvurursa kefil ilk önce borçlunun takip edilmesini isteyebilir. Bu duruma kefilin tartışma def’i denilmektedir.

2-Müteselsil Kefalet

Bu kefalet türü, adi kefaletin aksine, alacaklının önce borçluyu takip etmek yerine doğrudan kefile başvurabileceği kefalet türüdür. Özellikle ticari işlerde ve bankalarda müteselsil kefalet uygulanmaktadır. 

Müteselsil kefaletin söz konusu olması için, kefil olan kişinin müteselsil olarak borçluyla beraber borç altına girdiğinin kefalet senedinden açıkça anlaşılması gereklidir. Ancak bunun anlaşılması kefalet senedinde “müteselsil kefil” ibaresinin kullanılmış olmasına bağlı değildir.

Bu noktada önemli olan kefalet sözleşmesindeki ibarelerden bu sonucun çıkarılabilmesidir. Borçlar Kanunu'nun 487. maddesinde bulunan “kefil, borçlu ile beraber müteselsil kefil ve müşterek müteselsil borçlu sıfatıyla veya bu gibi diğer sıfatla borcun ifasını deruhte etmişse (üstlenmişse). . . . ” bölümü bu konuda örnek olacak bazı ibarelere değinmiştir. 

Kefalet sözleşmesinde kefaletin müteselsil olduğunu açıkça belirtecek ibareler yoksa kefaletin adi kefalet olduğu kabul edilir; çünkü asıl olan müteselsil kefalet değil adi kefalettir.

3-Birlikte Kefalet

Aynı borca birden çok kişinin kefil olduğunu gösteren kefalet çeşidine birlikte kefalet denilmektedir. 

4-Adi Birlikte Kefalet

Adi birlikte kefalet, birden fazla kişinin bölünebilen bir borca kefil olmalarına denilmektedir. Asıl borç bölünebilen bir borç değilse, adi birlikte kefalet söz konusu değildir.

5-Müteselsil Birlikte Kefalet

Müteselsil birlikte kefalet, birden fazla kefilin borcun sorumluluğunu borçlu kişi gibi üstlendikleri kefalet türüdür. Aynı müteselsil kefalette olduğu gibi bu kefalet türünde de borcun üstlenildiğinin kefalet senedinden açıkça anlaşılması gerekir. Böyle bir durum kefalet sözleşmesinden açıkça anlaşılmıyorsa, kefaletin adi birlikte kefalet olduğu kabul edilir.

6-Kefile Kefalet

Kefile kefil denilen kişi, kefil olan kişinin kefili olarak tanımlanabilir. Yani bu kefalet türünde alacaklı kişi borcun ödemesini öncelikle asıl borçludan, sonra kefilden, en son ise kefile kefilden isteyebilmektedir.

7-Rücua Kefalet

Rücua kefil ilk kefili teşvik amacıyla yapılır. Bu kefalet sözleşmesinde taraflar asıl kefil ile rücua kefildir.

Rücua kefalette asıl borçlunun ödeme yapmaması halinde ödemede bulunan kefil; zararını öncelikle asıl borçludan talep eder, asıl borçludan bir şey elde edemediyse zararını rücua kefilden talep eder.