ntvmsnbc
Güncelleme: 09:15
TSİ 25 Mayıs. 2012 Cuma
7.2'lik Van Depremi sonrasında
gündeme gelen ve 6 aylık sıkı bir çalışma sonrasında hazırlanıp geçtiğimiz hafta
Meclis'ten geçen, kentsel dönüşüm olarak bilinen 'Afet Riski Altındaki Alanların
Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun Tasarısı' ile birlikte Türkiye genelinde 20
yılda 14 milyon konutun elden geçirilmesi planlanıyor.
Dönüşüm öncelikli olarak riskli
alanlar olarak görülen Avcılar, Zeytinburnu, Ümraniye ve Pendik ilçelerinden
başlayarak ülke geneline dalga dalga yayılacak. Dönüşümün Türkiye'ye maliyetinin
350- 400 milyar dolar olması beklenirken, bu rakamın 100 milyar dolarlık bir
bölümü ise İstanbul'a ait olacak.
Yasanın detaylarını ve akılları
kurcalayan 25 sorunun cevabını Gayrimenkul Uzmanı Hatice Kolçak, haber7'ye
açıkladı.
1-)Binamız yıkılacak mı
nasıl anlayabiliriz?"Binanız 'riskli yapı, riskli alan, rezerv
alanı' grubuna giriyorsa evet yıkılacak. Binanızın masrafları size ait olmak
üzere kat malikleri, Bakanlık tarafından yetkili kurum ve kuruluşlara risk
tespit işlemi yaptırılarak sonuç belediyeye bildirilecek. Bu tespit işlemi için
bina maliklerine bir süre verilecek ve bu süre için de tespiti kat malikleri
yapacak."
2-)Kat malikleri
binalarına 'riskli yapı' tespiti için başvuru yapmazlar ise ne
olur?"Binanızın riskli yapı olup olmadığını anlamak için size
verilen süre içinde siz bir başvuru yapmaz iseniz; bu süre içinde tespit
Bakanlıkça yada Belediyelerce yapılacak yada yaptırılacak."
3-)Binamızın
yıkılmasını istemiyoruz itiraz hakkımız var mı?"Evet itiraz
hakkınız var. Yapılan çalışmalarda binanız riskli yapı olarak tespit edilmişse,
kat malikleri bu duruma 15 gün içinde itiraz edebilir. Bu itirazlar; Bakanlıkça,
üniversitelerde görevli inşaat, jeoloji veya jeofizik mühendisliği ile hukuk
öğrenimi görmüş öğretim üyeleri arasından seçilecek üç ve Bakanlıkta görevli iki
kişiden teşkil edilen teknik heyetler tarafından incelenip karara
bağlanacak."
4-)İtiraz edilmesi
durumunda yapılan masrafları kim karşılayacak?"İtiraz işlemini
takip eden süre içersinde bakanlık ve belediyenin yaptığı tespit çalışmalarının
tüm masrafları kat malikleri tarafından karşılanacak karşılanamadığı durumda
ilgili tapu müdürlüğüne bildirilecek. Tapu müdürlüğü, binanın paydaşlarının tapu
kaydındaki arsa payları üzerine, masraf tutarında müşterek ipotek belirtmesinde
bulunarak hak sahiplerine de bilgi verecek."
5-)Binamız riskli yapı
olarak tespit edildikten sonra ne olacak?"Binanız riskli yapı
olarak tespit edilmişse, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde belirtilmek üzere,
tespit tarihinden itibaren en geç 10 iş günü içinde Bakanlık, TOKİ veya Belediye
tarafından ilgili tapu müdürlüğüne bildirilecek."
6-)Binamızın
yıkılmasını istemeyen kat malikleri var bu durumda başvuru yapamayacak
mıyız?"Binanızı ister kendiniz ister yetkili kurum tespit etmiş
olsun eğer riskli yapı olarak değerlendirmişse çoğunluk aranmayacak ve
yıkılacak. Dolayısıyla itiraz eden varsa bile başvuru yapabilirsiniz."
7-)Binaların
yıktırılması nasıl olacak?"Riskli yapıların yıktırılması için,
bu yapıların kat mâliklerine 30 günden az olmamak üzere süre verilir. Bu süre
içinde bina, kat mâlikleri tarafından yıktırılmadığı takdirde, belediye
tarafından yıktırılacağı belirtilir ve tekrar ek süre verilir. Verilen bu süre
içinde de kat mâliklerince yıktırma yoluna gidilmediği takdirde, bu yapılar
tahliye ettirilerek yıktırılacak."
8-)Yıktırma
masraflarını kim karşılayacak?"Binanızın dönüşümü için eğer
müteahhit ile özel bir anlaşma yapıldıysa yıkımı müteahhit firma yapabilir.
Yıktırma işlemi Bakanlık veya Belediye tarafından yapılırsa, yıktırmanın
masrafları, ilgili tapu müdürlüğüne bildirilicek. Tapu müdürlüğü, yıkılan
binanın paydaşlarının hakları oranında ipotek koyacak ve bunu hak sahiplerine
bildirecek."
9-) Yıkım aşamasında
müteahhitle anlaşma nasıl sağlanacak?"Öncelikli olarak malikler
ile anlaşma yoluna gidilecek. Bina sahipleri yıkım aşamasında müteahhitler ile
anlaşma yapabilecek ve şartları aralarında özel bir anlaşma ile
sağlayabilecek."
10-)Binamız yeni
yapıldı ama riskli alan içinde kalıyor yine de yıkılacak mı?"Bu
Kanunun uygulanması için belirlenen alanlar; riskli alan, rezerv alanı sınırları
içinde olup riskli yapılar dışında kalan diğer yapılar (yeni yapılmış olan bina,
riskli olmayan bina) uygulama bütünlüğü bakımından birlikte değerlendirileceği
için gerekirse yıkılacak."
11-) İmar ve yapılaşma
sürecinde durdurma yetkisi TOKİ ve Belediye'nin mi
olacak?"Bakanlık veya uygulamayı yürütmesi hâlinde TOKİ veya
İdare (belediye), riskli alanlarda, riskli yapıların bulunduğu taşınmazlarda ve
rezerv yapı alanlarında bu Kanun kapsamındaki proje ve uygulamalar süresince her
türlü imar ve yapılaşma işlemlerini geçici olarak durdurma yetkisine sahip
olacak."
12-) Elektrik su ve
doğalgaz hizmeti verilmeyecek mi?"Uygulama sırasında, Bakanlık,
TOKİ veya Belediye tarafından talep edilmesi hâlinde, riskli alanlardaki yapılar
ile riskli yapılara elektrik, su ve doğalgaz hizmetleri verilmeyecek ve verilen
hizmetler ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından durdurulucak."
13-)Kiracı olanlara
yardım edilecek mi?"Anlaşma ile tahliye edilen yapılarda ki
kiracı veya ayni hak sahibi olanlara da geçici kira ve konut yardımı
yapılabilecek."
14-)Bina yıkıldıktan
sonra nasıl değerlendirilecek?"Üzerindeki bina yıkıldıktan
sonra arsa hâline gelen taşınmazlarda daha önce kurulmuş olan kat irtifakı veya
kat mülkiyeti, ilgililerine sorulmadan, tapu müdürlüğünce re'sen terkin edilecek
ve önceki vasfı ile değerlendirilecek.
Eğer kat mâlikleri ile yapılan
anlaşma var ise şartları tapu kütüğünde belirtilerek kat mâlikleri adına payları
oranında tescil edilecek. Bu taşınmazların sicilinde bulunan her türlü şerh
hisseler üzerinde devam edecek. Bu şekilde belirlenen uygulama alanında cins
değişikliği, tevhit ve ifraz işlemleri Bakanlık, TOKİ veya İdare(belediye)
tarafından re'sen yapılır veya yaptırılır."
15-)Yıkımdan sonra
nasıl anlaşma sağlanacak, çoğunluk aranacak mı?"Yeniden bina
yaptırılmasına, payların satışına, kat karşılığı veya hâsılat paylaşımı ve diğer
usûller ile yeniden değerlendirilmesine, sahip oldukları hisseleri oranında
paydaşların en az üçte iki çoğunluğu ile karar verilecek."
16-)Anlaşmaya
yanaşmayan malikler ne olucak?"Çoğunluk 2/3 ye katılmayanların,
bağımsız bölümlerine ilişkin arsa payları, rayiç değeri tespit ettirilerek bu
değerden az olmamak üzere anlaşma sağlayan diğer paydaşlara açık artırma usûlü
ile satılır. Bu şekilde diğer paydaşların almaması durumunda, bu paylar,
Bakanlığın talebi üzerine, tespit edilen rayiç bedeli de Bakanlıkça ödenmek
kaydı ile tapuda Hazine adına re'sen tescil edilir ve yapılan anlaşma
çerçevesinde değerlendirilmek üzere Bakanlığa tahsis edilmiş sayılır veya
Bakanlıkça uygun görülenler TOKİ'ye veya Belediyeye devredilir."
17-) Üzerindeki bina
yıkılmış olan kat malikleri aralarında anlaşma sağlayamazlar ise kamulaştırma
yoluna gidilecek mi?"Üzerindeki bina yıkılmış olan arsanın
mâliklerine yapılan tebligatı takip eden 30 gün içinde en az üçte iki çoğunluk
ile anlaşma sağlanamaması hâlinde, Bakanlık, TOKİ veya Belediye (İdare)
tarafından acele kamulaştırma yoluna da gidilebilecek. Bu Kanun uyarınca
yapılacak olan kamulaştırmalar, ilgili tapu müdürlüğüne gönderilerek
kamulaştırmanın re'sen tapu siciline işlenmesi sağlanacak."
18-)Anlaşma ile tahliye
edilen binalardaki kat maliklerine yardım yapılacak mı?"Anlaşma
ile tahliye edilen, yıktırılan veya kamulaştırılan yapıların mâliklerine ve
mâlik olmasalar bile bu yapılarda kiracı olarak en az bir yıldır ikamet ettiği
veya bunlarda işyeri bulunduğu tespit edilenlere konut, işyeri, arsa veya
dönüşüm projeleri özel hesabından kredi veya konut sertifikası verilebilir."
19-)Bina sahibi yıkılan
binasını kendisi yapmak isteyebilir mi?"Konutunu ve işyerini
kendi imkânları ile yapmak veya edinmek isteyenlere de kredi verilebilecek. Dar
gelirli olarak kabul edilenlere verilecek olan konut veya işyerleri; Bakanlık,
TOKİ veya Belediye tarafından, borçlandırma suretiyle de verilebilicek."
20-)
Güçlendirilebilecek binaların güçlendirme maliyetlerini kim
karşılayacak?"Riskli alan ve rezerv yapı alanı dışında olup da
bu Kanunun öngördüğü amaçlar bakımından güçlendirilebileceği teknik olarak
tespit edilen yapılar için, Bakanlıkça dönüşüm projeleri özel hesabından
güçlendirme kredisi verilebilecek."
21-)Açılan davalarda
yürütmeyi durdurma kararı verilmeyecek."Yapılan tespitler
sonrası, idarî işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde dava
açılabilir. Ancak bu davalarda yürütmenin durdurulmasına karar verilemez."
22-)Yıkılacak binaların
ve alanların yeni imar çalışmasını kim nasıl yapacak?"Bakanlık,
TOKİ ve Belediye (İdare); danışmanlık, yazılım, araştırma, her tür ve ölçekte
harita, etüt, proje, kadastro, kamulaştırma, mikro bölgeleme, risk yönetimi ve
sakınım plânı çalışmalarını, her tür ve ölçekte plân yapımı ve imar uygulaması
işlerini ve dönüşüm uygulamalarını birlikte gerçekleştirecekler."
23-) Yıktırma ve
tahliye işlerini engelleyen kişi ve kamu görevlileri hakkında Cumhuriyet
Başsavcılığı'na suç duyurusu yapılabilecek mi?"Riskli yapıların
tespiti, tahliyesi ve yıktırma iş ve işlemleri ile değerleme işlemlerini
engelleyenler hakkında, işlenen fiil ve hâlin durumuna göre Türk Ceza Kanunu'nun
ilgili hükümleri uyarınca Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda
bulunulacak. Riskli yapıların tespiti, bu yapıların tahliyesi ve yıktırılması iş
ve işlemlerine dair görevlerinin gereklerini yerine getirmeyen kamu görevlileri
hakkında, tâbi oldukları ceza ve disiplin hükümleri uygulanacak."
24-)Gecekondu
sahiplerine yardım yapılacak mı?"Gecekondunun sahibine,
gecekondusuna karşılık gelecek şekilde, borçlanma suretiyle veya konut
verilinceye veya nakde dönüştürülüp ödeninceye veya konut yapmak üzere arsa
tahsis edilip lüzumu halinde kredisi sağlanmak suretiyle, konutunu yapıncaya
kadar, nakdi yardım yapılabilecek."
25-)Tarafların
anlaşamadıkları durumlarda mahkemelerde bilirkişi olarak kimler görev
alacak?"Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği'ne bağlı meslek
odalarının her biri tarafından, üyelerinin oturdukları yer gözönünde
bulundurularak; taşınmaz mal sahipleri veya kiracılar arasından nüfusa göre
belirlenen bilirkişi sayılarının en az üçte biri kadar bilirkişi, her yıl Ocak
ayının ilk haftasında seçilerek isim ve adreslerini belirten listeler
valiliklere verilecek.
Taraflar, mahkemelere bildirilen
listelerde yazılı olanlar ve yukarıdaki fıkrada belirtilen kimseler arasından
bilirkişi seçmekte anlaşamadıkları takdirde; bilirkişiler, hâkimin kararı ile
tayin edilen gün ve saatte, valilikçe, tarafların huzurunda ve gelmeyenin
gıyabında kura yolu ile seçilir. Valilik, kuranın âdil olarak yapılabilmesi için
gerekli tedbirleri alır. Kuraya ilişkin itirazlar, davanın görüldüğü mahkemece
karara bağlanır.
Sermaye Piyasası Kuruluna kayıtlı
olarak faaliyet gösteren lisanslı değerleme kuruluşlarının isim ve adreslerini
belirten listeler, her yıl Ocak ayı içinde, mahkemelere bildirilmek üzere
Sermaye Piyasası Kurulunca valiliklere gönderilir. Yeterli sayıda değerleme
uzmanı bulunan yerlerde, değer tespitleri, bilirkişi sıfatıyla öncelikle Sermaye
Piyasası Kurulundan lisanslı değerleme uzmanlarına, taşınmaz geliştirme
konusunda yüksek lisans veya doktora yapmış olan uzmanlara veya belediyenin
(idare) belirleyeceği uzmanlara yaptırılacak."
