Kamulaştırmasız El Atma Nedir?

Kamulaştırmasız El Atma Nedir?

Kamulaştırmasız el atma, kamulaştırma yetkisine sahip olan kurum ve kuruluşların kamulaştırma işlemi yapmaksızın başka şahıslara ait taşınmazları işgal etmesine, kullanmasına denir.

Anayasanın 35. maddesine göre mülkiyetin bedelini o mülkiyetin malikine ödemeden böyle bir işlem yapılması hukuka aykırıdır. Kamulaştırmasız el atma; alelade kamulaştırmasız el atma ve bayındırlık eserleri inşası nedeyle kamulaştırmasız el atma olarak ikiye ayrılmaktadır. Bunların farkını bilmek herhangi bir kamulaştırmasız el atma durumunda neler yapılabileceğini anlama açısından önemlidir.

Kamulaştırmasız El Atma Koşulları

Alelade kamulaştırmasız el atma, el atılan taşınmaz üzerinde yol, demiryolu gibi bir bayındırlık eseri inşa etmeden yapılan her türlü el atmaları kapsamaktadır. Özel bir şahısın mülkiyetinde bulunan arazinin idare tarafından kendi arazisine katılması bu duruma örnektir. Bu durumda madur kişi kendi arazisini almak isterse haksız el atmanın önlenmesi davası ( men-i müdahale davası ) ya da el atma sonucu oluşan zararın ödenmesi için tazminat davasıaçabilmektedir.

Bayındırlık eserleri inşası nedeniyle kamulaştırmasız el atma, el atılan taşınmaz üzerinde demiryolu, altgeçit, metro, karayolu, köprü gibi bir bayındırlık eseri insa edilerek yapılan el atmaları kapsamaktadır.
Bu durumlarda madur kişi kendi taşınmazına tekrar sahip olabilmek için söz konusu bayındırlık eserini yıktıramamaktadr, yalnızca kendi taşınmazının bedeli olarak tazminat isteyebilmektedir.

Kamulaştırmasız El Atma Davasını Kimler Açabilmektedir?

Kamulaştırmasız el atma üzerine bir bedel davası açılabilmesi için taşınmazın tapuda kayıtlı olması gereklidir, davayı yalnızca tapu sahibi ya da tapu sahibinin yasal vekili açabilmektedir.

Taşınmazın tapuya kayıtlı olmadığı durumlarda, madur kişinin başvurabileceği yasal yollar oldukça sınırlıdır.

İmar Mevzuatı'na aykırı şekilde inşa edilmiş yapılar ve gecekondulara 2981 sayılı yasa gereğince bazı yükümlülüklerin yerine getirilmesi şartıyla kullanma izni ve hak sahipliği verilmiştir. Bu kullanma izni ve hak sahipliğini gösteren belgeye Tapu Tahsis Belgesi denilmektedir. 

Tapu Tahsis Belgesi tek başına kamulaştırmasız el atma davası açabilmek için yeterli değildir. 2981 sayılı İmar Affı Kanunu'yla bulundukları yerde korunamayan ve tapu tahsis belgesine sahip olan gecekondu sahiplerine ıslah bölgesinden yer gösterilir ve yine aynı kanunla kurulan fondan enkaz bedeli ödemesi yapılır.

Ne tapu ne de tapu tahsis belgesinin olmadığı durumlarda enkaz bedelinin ödeneceğine dair hiçbir yasa bulunmamaktadır. Ancak her gecekondunun kendine özel durumları düşünülerek dava başvurusu yapılıp yapılmayacağı belirlenmelidir.