Belediye Kanunu

Belediye Kanunu
Kanun NO: 1580 Resmi Gazete Tarihi:14/04/1930
TARİHİ :03/04/1930 Resmi Gazete Sayısı:1471
BİRİNCİ FASIL
Belediyelerin İdaresi
Belediye
Madde 1 - Belediye, beldenin ve belde sakinlerinin mahalli mahiyette müşterek ve medeni ihtiyaçlarını tanzim ve tesviye ile mükellef hükmi bir şahsiyettir.
Belediye teşkilatı mecburi olan yerler
Madde 2 - (Mülga: 4/5/1960 - 7469 / 2 md.)
Belediye idaresinin mevdu olduğu makam ve heyetler
Madde 3 - Belediye idaresi, belediye meclisi ile belediye encümeni ve belediye reisi ve muavinlerine, belediye şubeleri mevcut ise şube müdürlerine ve şube heyetlerine mevdudur.
Belediye sınırlarının tahdidi
Madde 4 - Bu kanunun hükümleri başlar başlamaz şimdiye kadar sınırı tahdit edilmemiş olan beldelerin sınırı aşağıda tarif edildiği şekilde çizilir:
A: Ötedenberi belediye ait sayılan bütün tarla, bağ, bahçe, çayır, mer'a zeytinlik, palamutluk, baltalık, otlak gibi yerler sınır içinde kalır.
B: Bir beldenin sınırını derelerden, tepelerden, yollardan veya diğer değişmeyen işaretli yerlerden geçirmek kabil değilse büyük taşlar dikilerek gösterilir.
C: Belde ahalisinden bazı kimselerin başka bir köy veya belde arazisi içinde kalan emlak ve arazisi, sahiplerinin bulunduğu beldenin değil bu emlak ve arazinin bulunduğu belde veya köy sınırı içinde gösterilir.
D: Ötedenberi müştereken intifa edilen çayır, yayla ve korulardan mer'a ve menba ve tepelerden taamülü veçhile alakadarların istifade hakları bakidir. Bu süretle belediye sınırı dahilinde kalıp başkalarının hakkı intifaları bulunan bu kabil yerler hakkında sınır kağıdına şerh verilir.
E: Yukarıdaki tariflere göre çizilen sınırın geçtiği yerlerin isimleri bu kağıda yazılmakla beraber sınırın nerelerden geçtiğini gösterir bir harita tanzim ettirilir.
F: Komşu köyler ve beldeler ile nizalı olan yerler sınır kağıdında ve haritasında ayrıca gösterilir.
G: Sınır nizaları, meclis mukarreratının tebliği tarihinden itibaren 31 gün zarfında alakadar tarafın ihtiyar ve belediye meclislerinin müracaatları dinlenmek şartiyle beldenin sınırını kati ve nihai surette tasdika salahiyettar olan makam tarafından halledilir.
H: Sınır kağıdı ile haritaları, beşinci madde ahkamı icra edilmek üzere belediyelerce dörder nüsha olarak tanzim ve salahiyettar mercilere irsal olunup tasdik edildikten ve iktisabı katiyet eyledikten sonra bir nüshası belediyeye tevdi, ikinci nüshası tasdika salahiyettar makamca muhafaza, üçüncü nüshası Dahiliye Vekaletindeki dosya meyanına vazı ve dördüncü nüshası mahalli tapu dairesine teslim edilir.
Sınırların tasdiki şekli
Madde 5 - Belediye sınırları:
A- Seksen binden az nüfuslu olan beldelerde belediye meclislerinin kararı ve mahalli idare heyetinin mütalaası alındıktan sonra vilayet idare heyetinin tasdiki ile,
B- (Değişik: 4/7/1988 - KHK - 336/1 md.; Aynen kabul: 7/2/1990 - 3612/10 md.) Seksen binden fazla nüfuslu belediyelerde belediye meclisinin kararı, idare heyetinin muvafakatı, Valiliğin teklifi ve İçişleri Bakanlığının tasdiki ile kesinleşir.
Tasdik edilmeyen sınır kağıtları esbabı mucibesiyle mahallerine iade edilir. Sınırın değiştirilmesine ihtiyaç olursa yeni sınırın çizilmesi aynı usule tabidir.
Sınır ihtilaflarının halli
Madde 6 - Beldeler veya köyler arasında sınır ihtilafı çıkarsa aşağıda tarif olduğu şekilde hallolunur:
İhtilaf bir kaza dahilindeki belde ve köyler arasında ise kendilerine mahalli en büyük mülkiyet memuru tarafından tahriren vaki olacak tebligat üzerine alakadar ihtiyar veya belediye meclislerinin en çok otuz bir gün zarfında bildirecekleri mütalâaları tetkik olunmak şartiyle kaza idare heyetinin esbabı mucibeli kararı ve vilâyet idare heyetinin aynen veya tadilen tasdiki ile;
İhtilaf bir vilayete merbut ve muhtelif kazalar dahilindeki belediye ve köyler arasında ise kezalık kendilerine mahalli en büyük mülkiye memuru tarafından yapılacak tahriri tebligat üzerine alakadar ihtiyar veya belediye meclislerinin en çok otuzbir gün zarfında bildirecekleri mütalaaları tetkik olunmak şartıyle vilayet idare heyetlerinin kararı ve vilayet umumi meclisinin tastiki ile kati surette hallolunur.
Belde veya belde aksamının ayrılması veya başka parçaların belde ile birleşmesi.
Madde 7 - (Değişik: 4 / 5 / l960- 7469 / md.)
A) Bir köy veya meskün sahaları arasında merkez ittihaz edilecek yere azami 500 metre mesafesi bulunan birkaç köyün veya köylerle köy kısımlarının veyahut muhtelif köy kısımlarının birleşerek belediye kurabilmeleri için nüfusları tutarının son nüfus sayımına göre 2.000 den fazla olması, köy ihtiyar meclisinin bir mazbata ile veya seçmenlerin en az yarısında fazlasının yazılı olarak mahallin en büyük mülkiye memuruna müracaat etmesi veya valinin re'sen bu işe lüzum göstermesi lazımdır.
Bu takdirde valinin ilgili seçmenlerin reylerinin alınması hususundaki vaki işarı üzerine mahalli seçim kurulları en az onbeş gün içinde tâyin ve ilan olunacak gün ve mahalde seçmenleri rey vermeye davet ederek belediye meclisi azaları seçimindeki usul ve şartlar dairesinde köy veya kısımlarının ayrı ayrı reylerini alır ve neticeyi bir tutanakla valiliğe bildirir.
Valilikçe muamele vilayet umumi meclisine intikal ettirilir. Vilayet umumi meclisince kurulacak belediyenin gelirlerinin kanunlarda yazılı hizmetlerin ifasına yetip yetmiyeceğine ve teklifin faydalı olup olmıyacağına dair ittihaz olunacak karar valiliğin mütalâasiyle birlikte Dahiliye Vekâletine gönderilir. Devlet Şûrasının karar ve Reisicumhurun tasdiki ile o yerde belediye kurulur.
B) Bir beldenin bazı kısımlarının ayrılarak ayrı bir belde haline gelmesi,
C) Bir beldenin tamamının diğer bir belde ile birleşmesi,
Ç) Bir beldenin bazı kısımlarının komşu bir beldenin içine girmesi,
D) Köylerin veya köy kısımlarının bir belde sınırı içine girmesi hallerinde (A) fıkrasındaki şekil ve şartlara riayet edilmekle beraber (B) ve (Ç) fıkralarındaki hallerde esas belde nüfusunun 2.000 den aşağı düşmemesi şarttır.
(C), (Ç) ve (D) fıkralarındaki hallerde nüfus şartı aranmıyacağı gibi hizmetlerin layıkı veçhile ifası imkanları nazarı itibara alınarak mesafe 2.500 metreye çıkarılabilir.
(B), (C) ve (Ç) fıkralarındaki hallerde köy ihtiyar meclisleri yerine belediye meclisleri kaim olur.
(Ç) ve (D) fıkralarındaki hallerde ayrıca iltihak olunacak belediye sakinlerinin reylerine müracaat olunmayıp birleşmek istiyen köy veya belediye kısmında yapılan rey verme neticisiyle diğer muameleli evrak valilikçe iltihak olunacak belediyeye gönderilir. Belediye evrakın tevdiinden itibaren onbeş gün içerisinde istek hakkındaki kararını verir. Bu kararın talep sahibine tebliğinden itibaren onbeş gün zarfında itiraz edilirse meclisi umuminin ve valiliğin mütalaasiyle muameleli evrek Devlet Şûrasına gönderilir. Evrak Devlet Şûrası keyfiyeti tetkik ve iltihaka karar verdiği takdirde (A) fıkrası gereğince muamele tekemmül ettirilir.
(C) fıkrasındaki halde sadece ilgili belediye meclislerinin kararları alınır.Muayyen bir arazi üzerinde Hükümetçe yeinden kurulan ve nüfusları 2.000 den fazla olan yerlerde hudutları gösterilmek suretiyle Dahiliye Vekaletinin teklifi ve Reisicumhurun tasdiki ile belediye kurulur.
Vilayet ve kaza merkezlerinde nüfusları ne olursa olsun belediye kurulması mecburidir.
Bir vilayet merkez belediyesi sınırları içinde kurulan kazaların merkezlerinde belediye teşkil edilmelip bu gibi yerlerde belediye şubesi ihdas olunur.
Mahalleler ihdası, ilgası isimleriyle hudutlarının tâyini
Madde 8 - Bir belediye sınırı içinde mahalleler ihdası, ilgası, birleştirilmesi, isimleriyle hudutların değiştirilmesi belediye meclisinin ve mahalli idare heyetinin kararı ve valinin tasdiki ile icra edilir.
Belde isimlerinin değiştirilmesi
Madde 9 - Bir beldenin isminin değiştirilmesi belediye meclisinin ve vilâyet idare heyetinin kararı üzerine Şûrayı Devletin mütalâası alınarak İcra Vekilleri Heyetinin tasdiki ile yapılır.
Belediye şubeleri teşkili
Madde 10 - Nüfusunun arazi üzerinde tekâsüfü itibariyle muhtelif kümelerden müteşekkil olan beledelerle nüfusu seksen bini geçen beldelerde belediye şubeleri teşkili caizdir. Belediye şubelerinin teşkili veya ilgası, hudutlarının tesbit ve tadili aşağıda tarif edilen şekilde olur:
Belde dahilinde şube haline geçmesi istenilen belde kısmında sakin belediye müntehiplerinin en az yarısından fazlasının imzalı bir talebi veya belediye meclisinin müracatı ve teklifi üzerine en büyük mahalli mülkiye memuru o dairede intihap hakkını haiz halkın reyine müracaat edilmesini kaza idare heyetnce icra ettirir. İdare heyeti on beş gün evvelinden tayin ve ilan edeceği günde şube haline geçecek belde kısmı müntehitleriyle mütebaki müntehipleri beldenin muayyen bir mahallinde rey vermeğe davet eder. (Reyler belediye intihabatındaki usul ve şarta tevfikan alınır.) İdare heyeti reylerin neticesini mazbata ile tespit eder ve doğrudan doğruya valiye gönderir. İdare heyetinin mazbatası üzerine vilayet idare heyetinin vereceği karar, Şûrayı Devletin mütalâsı ve İcra Vekilleri Heyetinin tasvibi üzerine, Reisicumhurun tasdiki ile icra edilir.
Bir veya birkaç köy veya mahallenin birleşerek belediye idaresi tesis etmesi
Madde 11 - (Mülga: 14/2/1958 - 7078/2 md.)
4, 5, 6, 7 ve 10 uncu maddelerdeki kararların tatbiki
Madde 12 - 4 üncü, 5 inci, 6 ıncı, 7 inci ve 10 uncu maddelerde bildirilen kararlar, katileşme tarihini takip eden mali senenin başlangıcından itibaren tatbik olunur. Tatbikından en az bir ay evvel mahalli en büyük mülkiye memuru tarafından gazetelerle ve diğer vasıtalarla ilan olunur.
Hemşeri hukuku
Madde 13 - Her Türk, nüfus kütüğüne yerli olarak yazıldığı beldenin hemşerisidir. Hemşerinin belediye işlerinde reye, intihaba, belediye idaresien iştirake ve belde idaresinin devamlı yardımlarından istifadeye hakları vardır.
Belde sınırı dahilindeki şahısların vazifeleri
Madde 14 - Belediye sınırı içinde oturan, bulunan, ilişiği olan her şahıs belediyenin kanununa, nizam ve talimatına müstenit emirlerini, hükümlerini tutmak, yapmak, resim ve harç, ücret ve aidatlarını vermekle mükelleftir.
İKİNCİ FASIL
Belediyenin Vazifeleri
Madde 15 - Belediyelerin kanunlar ve nizamnamelerle muayyen hukuki, buna mukabil beldenin ve belde halkının sıhhat, selamet ve refuahını temin, intizamını halelden vikaye maksadiyle yapacağı vazifeleri vardır.
Bu vazifeler aşağıda yazılanlarla, ayrıca kanun ve nizamname ve talimatnamelerle muayyen hususlardır
1 - Umuma açık olan yererin teimzliğine, intizamına bakmak,
2 - Yenilecek, içilecek ve umumun sıhhatine mütaallik kullanılacak şeyleriyle yerlerinin, mahsus kanun, nizamname veya talimatnamesine tevfikan murakabesi;
3) (Değişik: 2/12/1960 - 150/1 md.) Umumun yiyip içmesine, yatıp kalkmasına, taranıp temizlenmesine, eğlenmesine mahsus lokanta, birahane, gazino, kahvehane, kıraathane, meyhane, han, otel, hamam, sinema, tiyatro, bar, dansing ve emsali yerlerin ve bu mahallerde satılan ve kullanılan şeylerin temizliğine, sıhhiliğine ve sağlamlığına dikkat etmek ve kanun ve talimatname mucibinde bu gibi yerlerin işletilmeleri için gece ve gündüz açık kalmalarına ve inzibati sebeplere nazaran zabıtaca verilecek ruhsat üzerine sınıflarına ve tarifelerine göre bunlar için ruhsatname vermek ve açık ve kapalı bulunacağı saatleri mahalli en büyük mülkiye amirinin de muvafakatı alındıktan sonra tayin eylemek, ücret tariflerine tanzim ve tasdik etmek ve bu gibi yerlerde işi çeviren ve çalışanların ehliyet ve sıhhatleri müsait olup olmadığına göre işlemlerine izin vermek veya menetmek,
Ütücüler, kolacılar, lekeciler, giyim ve ev eşyası temizleyici ve boyacılar, ayakkabı tamirci ve boyacıları ve emsallerine ait ücret tarifelerini mesleki teşekküllerin de mütalâasını almak suretiyle tanzim ve tasdik etmek;
4 - Salgın ve bulaşıcı insan ve hayvan hastalıklarının önüne geçmek ve yayılmasına mani olmak için mahsus kanun, nizamname veya talimatnameleri mucibince tatbik edilen tedbirler hakkında hükümet teşkilatiyle birlikte çalışmak;
5 - Ölenleri muayene etmek ve gömülmesine ruhsat vermek ve belediyelerce gösterilen mezarlıklardan başka yerlere ölü gömdürmek, ücretli ücretsiz olan cenazeleri fenni şartlar dairesinde teçhiz tekfin ve nakletmek, gömmek ve belediye mezarlıkları ve fenni cenaze yıkama yerleri tesis ve idare etmek ve hayvan ölülerini yaktırmak veya gömdürmek;
6 - Sıhhi şartları cami belediye salhanesinden başka yerlerde kasaplık hayvan kestirmemek;
7 - Belediye depolarından başka yerlerde kanun ve nizam ve talimat ile muayyen miktar haricinde kabili iştial ve infilak maddeler bulundurmamak, buna riayet etmeyenlerin mallarını belediye deposuna kaldırmak ve nısıf bedelini ceza olarak belediyeye almak;
8 - Mürebbiye, sütnine, hizmetçi, aşçı, çamaşırcı, uşak, hamal, şoför, arabacı, kayıkçı, berber, mevaddı gıdaiye satıcısı, süthanelerde hizmet edenlerle süt satanlar ve emsali ve halk ile temas eden hizmet erbabı işçilerin sıhhi ve fenni muayenelerini yaptırmak, ehliyet ve sıhhat vesikaları alanların işlemlerine izin vermek ve bunları daima tescil ederek müseccel olmayanları menetmek (kayıtçıların ehliyetini tayinde mahalli liman reislerinin mütalâası alınacaktır);
9 - Belediye sınırı dahilindeki deniz, göl ve nehirlerde belde sınırı dahiline munhasır olmak üzere, seyrüsefer eden istimbot, motörbot ve her nevi kayık, mavuna ve salapurya gibi denizdeki ufak nakliye vasıtalariyle hususi sandal ve kayıklar ve karada belediye sınırı dahilinde umuma mahsus mahallerde seyrüsefer eden yük ve binek araba ve hayvanları ve otobüs, otomobil ve emsali (şimendiferlerden maada) nakliye vasıtalarının sağlamlığına, te-mizliğine dikkat ederek bunların azami haddi istiabisini ve tahammül derecelerini ve sınıflarını ve numaralarını tayin ve işletenlerin eheliyet ve sıhhatlerini murakabe ve ücret tarifelerine riayetlerini temin edecek tedbirler ittihaz etmek ve icabında bunları bizzat temin ve idare eylemek ve mevzu kanunlar mucubince salahiyettar dairelerden verilen vesikalara müsteniden işlemelerini ruhsata bağlamak.
(Deniz vasıtalarının haddi istiabisini ve sağlamlığını tayinde mahalli liman dairesiyle ticaret müdürlüklerinin mütalaası alınır.)
Beldeler veya beldelerle köyler arasında seyrüsefer eden yük ve binek araba ve hayvanları ile otomobil, otobüs ve kamyonların sağlamlığına, temizliğine dikkat ederek bunların azami haddi istiabisi ve tahammül derecelerini tesbit ve sınıflarını, numaralarını tayin ve işletenlerin ehliyet ve sıhhatlerini murakabe etmek bu vesait sahiplerinin daimi ikametgahlarının mensup olduğu kaza belediye idaresine aittir;
10 - Uumma ait yerlerde gelip geçmeğe, nakliye vasıtalarının işlemesine engel olacak geçenlere zarar veya rahatsızlık verecek veya kaza çıkaracak ve beldenin umumi temizliğini bozacak şeyleri kaldırmak, nakliye vasıtarının nevi ve cinsine göre belde dahilinde azami ve asgari süratini ve işleyeceği ve işlemeyeceği, duracağı, yavaş gideceği yerleri tayin ve seyrüsefer tarifelerini tanzim ve ilan ve umumi intizamı temin etmek, beynelmilel otomobil seyrüseferlerinin talimatnamei mahsusuna tevikan belediye sınırı dahilinde seyrüseferlerine muktazi işaretlerin vaz'ı ile bu otomobille şoförlerin haiz olmaları lazım gelen evsafı tetkik etmek;
Denizlere ait yerler için mahalli liman idaresinin mütalaası alınır.
11 - Yol, meydan, pazar, iskele, köprü ve nehirler gibi umuma ait yerlerden ve denizlerden bir kısmını mürur ve ubur ihtiyacını tazyik etmeyecek suratte ve muvakkaten her hangi bir ameliye için işgal veya istimal edeceklere izin vermek ve ruhsatsız işgalleri menetmek;
12 - Alelumum inşaat tamir ve ilaveler için kanun mucibince ruhsat vermek, kanunsuz veya ruhsatsız başlayan ve yapılmakta olan inşaat men ile hususi kanunların hükümlerini tatbik ve kazalı binaları ve baca ve duvarları yıktırmak, arsalarla yangın yerlerindeki kuyu ve çukurları kapattırmak veya tehlikelerini refetmek;
13 - Gıda maddeleri üreten işyerleri hariç umumun selamet, sıhhat ve huzur ve istirahatine tesiri melhuz olan imalat, istihsalat, müddehherat ve tesisatın yerlerini; harman, kabristan, pazar, gaz depoları, kömür depoları ve süprüntülük mevkilerini ve şartlarını evvelden tesbit ve ilan etmek ve ona göre ruhsata bağlamak (Belediye yeniden yapılacak umumi ahır ve samanlıkların yerini tayin ve mevcut olanları sıhhi takyitlere tabi tutar);
14 - Kanun ahkamına tevfikan başı boş hayvanları tutmak, muhafaza etmek, belde dahilinden geçecek hayvan sürülerinin gelip geçeceği yolları ve yaylıma gidecek hayvanların toplanacağı yerleri tayin ve tahdit etmek;
15 - Aleni müzayedeli gayriresmi satışları murakabe etmek, umumi yerlerde toptan satılan ve tartılacak, ölçülecek şeyleri kanun ahkamına tevfikan tartmak ve ölçmek ve bilcümle tartı ve ölçüler alet ve edevatını ayarlamak damgalamak;
16 - (Değişik: 2/12/1990 - 150/1 md.) Tesbit edilen toptan ve perakende azami satış fi-yatlarına veya kâr hadlerini ve ücret tarifelerine ve alınan kararlar veya yapılan ilanlar hükümlerine riayeti temin ve kontrol etmek,
Azami satış fiyatları ve kar hadleri tesbit edilen maddelerin satışa arzedilmemesini veya satışdan imtina edilmesini, açırılmasını, saklanmalarını veya satılmadığı halde satılmış gibi gösterilmesini menetmek;
17 - Dilencileri dilenmekten menedecek tedbirler almak;
18 - Bırakılmış ve bulunmuş çocukları, delileri, dalanmış ve kudurmuşları, sokakta bayılanları, kazaya ve afete uğrayanları koruyup gözetmek;
19 - Belediye kanun, nizam ve yasaklarına uymayan, kanunen ruhsata tabi iken ruhsatsız yapılan, beldenin selamet, intizam, sıhhat ve huzurunu ihlal eden şeylere meydan vermemek ve bunları menetmek;
20 - Hafta Tatili Kanunundan istifade etmek istiyenlere izin vermek;
21 - Belediye hududu dahilinde orman, tarla, harman, bağ, bahçe, koru, çayır ve mer'aları ve alelumum araziyi hasardan muhafaza etmek;
22 - Yangın vukuun menedecek tedbirleri almak, ateşe karşı ihtiyaç için umuma açık yerlerde imalathane ve fabrikalarda ve her dükkanda bulundurulacak t ertibatı ve vesaiti tayin ve ilan ile ihzar ve ifa ettirmek, yangını tarassut, ihbar ve istihbar için lazım gelen tesisat ve teşkilatı yapmak, itfaiye tulumba takımlarını ve tekerlekli itfaiye vesaitini her an ihtiyaca yarar halde bulundurmak, beldeyi tehdit edecek orman yangınlarına karşı kazma, kürek, balta ve saire gibi vasaiti itfaiye bulundurmak, beldenin icap eden mahallerinde itaiye havuzları, sarnıçları yaptırmak;
23 - Sokak, meydan, iskele, köprü, pazar, panayır yerleri gibi umumi mahalleri daima temiz tutmak, yıkamak, temiz sularla sulatmak, kışın çamur ve karları ve buzları kaldırtmak ve geçenlerin kaymamasını temin eylemek;
24 - Umumi ve hususi yerlerin süprüntülerini muntazam ve fenni asıtalarla toplatmak, kaldırtmak ve infa etmek;
25 - 28 Nisan 1928 tarih ve 831 numaralı Sular Kanunu mucibince su getirtmek, usları sıhhi ve temiz tutmak;
26 - Belediye hudutu dahilindeki müşterek bağ, bahçe, tarla ve bostanların müşterek su kanallarını temizlettirmek, bozulan yollarını tamir ve bu husustaki masrafları alakadarlardan tahsil etmek;
Bahçe, tarla, bostanların ve umumi yerlerin su birikintilerini kurutmak ve kurutturmak, umumi ve hususi havuzların sularını şartlara uygun surette vakit vakit değiştirtmek ve tazelettirmek;
27 - İhtiyaca göre umuma mahsus ücretli ücretsiz helalar yaptırmak;
Umumi ve hususi binalarda yapılması mecburi olan helaların sıhhı şartlara uygun olmasını temin ettirmek;
28 - Umumun (....) kullanacağı şeylerin satıldığı ve muhafaza olunduğu mahallerin, umumun içinde yatıp kalkacağı, barınacağı veya bineceği, çalışıp işliyeceği veya hayvanlarını koyacağı yerlerin sıhhi şartlara uygun olmasını temin etmek;
29 - Kanun ve belediye kararlarının mecburi tuttuğu ahvalde veya ihtiyari olarak müracaat vaki olduğu takdirde insan, hayvan, eşya ve emlak hakkında haçlı harçsız, tıbbi, baytari, fenni muayeneler, kimyevi ve bakteriyolojik tahliller yapmak ve şeraiti sıhhiye raporu vermek;
30 - (Mülga : 9/7/1956 - 6785/60 md.)
31 - Beldenin sokak ve meydanlarını plana ve programa uygun olaraka tanzim ve ıslah etmek, sınıflarını, isimlerini, numaralarını tayin etmek, buna göre ağaçlamak, döşemek, aydınlatmak, süslemek, duracak, sığınacak, dinlenecek yerler yapmak ve iyi bir halde bulundurmak;
32 - Beldenin plana ve programa uygun, 13 Mayıs 1926 tarih ve 839 numaralı kanuna ve diğer hususi ahkama tevfikan lağım ve çukurlarını inşa ve tamir etmek ve etirmek;
33 - Halk için kütüphane ve okuma salonları açmak, belediye bahçeleri, fidanlıkları, çocuk bahçeleri, oyun ve spor yerleri yapmak, belediye koruları yetiştirmek, bunları korumak ve işletmek (Bu işler için kafi mütehassıs bulunamayan belediyelere alâkadar mahali daireleri yardım eder);
34 - Fakir ailelerin ikiz çocuklarına, alelumum öksüz, fakir, kimsesiz çocuklara para, hekim, ilaç, yeme, içme, giyinme, barınma, tasil, terbiye cihetlerinden yardım etmek, fakir hastalara meccanen bakmak, ilaç vermek, fakir cenazelerini meccanen kaldırmak, alil, işten aciz olupta bakacak kimsesi olmıyanlara bakmak;
35 - Alelumum belediyelere ait suları, çeşmeleri, sebilleri, arkları, havuzları, su takim yerlerini, hazinelerini, kaynaklarını tanzim ve idame etmek;
36 - Belediye sınırı dahilinde umuma mahsus iskele, rıhtım ve köprüleri plana göre inşa ve idame etmek;
37 - Yangın yerlerini ve mahalle haline getirilecek yerleri kanun dairesinde tanzim ve imar etmek ve alelumum inşaat, tamirat ve ilavet planlarıın kanuna tevfikan tetkik ve tatbik etmek;
38 - Alelumum sınai müessese ve fabrikaların, elektrik, tenvirat ve tesisatının, makine ve motör ve intibaklerinin kazan, ocak ve bacalarının gerek ilk önce ve gerek sonradan muttariden ve muntazaman fenni muayenelerini icra etmek, etrafındakilerin sıhattları huzur, rahat ve malları üzerine fena icra edip etmediklerini tetkik etmek, zararlarına mani olmak;
39 - Kanunun mecburi tuttuğu ahvalda veya ihtiyari olarak müracaat vuku bulduğu takdirde her nevi inşaat ve tesisat için muayenei fenniye raporları ve şahadednameleri vermek ve yahut mezkur tetkikatı yapacak müesseseye malik değilse en yakın bir müessese vasıtasiyle bu işleri temin etmek
40 - Kanuna tevfikan fenni ve sıhhi mezbaha ve teferruatından madut olan barsakhane ve saire yapmak ve işletmek;
41- (Değişik: 24/5/1957 - 6975/1 md.) Petrol Kanunana göre petrol hakkı sahipleri tarafından yapılan ve petrol ameliyatından madut bulunanları hariç olmak üzere gaz veher nevi müştail maddeler depoları yapmak ve işletmek;
42 - Meydan ve pazar yerleri yapmak.
43) (Değişik: 2/12/1960 - 150/1 md.) Ete, ekmeğe, yaş meyve ve yaş sebze ile odun ve mangal kömürüne doğrudan doğruya ve kati lüzum halinde mahalli idare kurullarınca tasdik edilmek şartiyle diğer gıda ve zaruri ihtiyaç maddelerine toptan ve perakende azami satış fi-yatları ve yaş meyve ve sebzeye mahasır olmak üzere kar hadleri tesbit etmek ve icabında 2490 ve 1050 sayılı kanunlar hükümlerine bağlı olmaksızın bu maddeleri satın almak, satmak, stok etmek veya belirli bir kar haddi dahilinde satın aldırmak sattırmak ve ihtiyacı olanlara maksada göre dağıtmak üzere bir fon tesis ederek tanzim satış mağazaları kurmak ve hayatı ucuzlatacak sair tedbirleri almak;
44 - Meydan, cadde ve sokak gibi umuma ait yerlerde ilan işlerini idare etmek;
45 - Yetimhane, acezehane, doğum ve emzirme ve mecburi olarak meccani doğum evleri tesisat ve teşkilat ve mahalleri Sıhhat Vekaletince tayin ve tasdik edilmek şartiyle tımarhane, fenni tedbirhane ve tathir istasyonları vücuda getirmek ve işletmek;
46 - Yarış yerleri yapmak ve işletmek;
47 - Kanuna göre doğrudan doğruya veya alakadar tarafından müracaat üzerine gaz, su, elektirk sarfiyatını müş'ir saat ve aletleri veya taksimetreleri teftiş etmek. 48 - Yersiz, yurtsuz olanları iş bulma, bunlardan garip olup çalışamayanları memleketine göndermek, kimsesiz kadın ve çocukları korumak; 49 - Belediye varidatını tahsil etmek, 50 - Belediye hizmetleri için iktiza eden masrafları tesviye etmek;
51 - Belediye emval ve akarlarının idare etmek;
52 - Sıhhi muavenet ve imdat merkezleri yapmak ve işletmek;
53 - A: Plan ve tesisatı ve mahalleri Sıhhat ve İçtiami Muavenet Vekaletince tasdik edilmek şartiyle beldenin ihtiyaciyle mütenasip ücretli, ücretsiz belediye hastanesi;
B: Ehli hayvan hastalıklarının tedavisi için hayvan hastanesi tesis etmek ve işletmek;
54 - Gençler için mahallin ihtiyaciyle mütenasip stadyumlar tesis etmek ve işletmek;
55- Belediyeye ait eğlence yerleri tesis etmek ve işletmek;
56- Belediyeye ait ılıcaları işletmek, deniz hamamları ve her nevi yıkanma müesseseleri açmak, açılmasına ruhsat verilenlere nezaret etmek;
(Ek: 12/6/1984 - 3019/1 md.) Yeteri kadar parasız halk plajları da açmak.
57 - Eczanesi olmayan yerlerde hususi kanuna tevfikan eczane açmak, fakirlere parasız veya ucuz ilaç vermek, ücretli ücretsiz muayenehane, dispanser vücuda getirmek, fakirler için meccani doğum yardımını temin etmek üzere ebe istihdam etmek;
58 - Her nevi et, yağ, balık zeytinyağı, peynir ve sebze ve meyva,turşu, tuzlu balık gibi muhafazası ve satılması sıhhi ve baytari şeriate tabi yenilecek şeylerin müzayedeli, müzayedesiz toptan alım ve satımının muayen mahallerde ve belediye nezareti altında icrasını temin için haller tesis ve idare etmek (Borsa muamelatı cereyen eden mahalerde borsaya tabi mevat hakkında hususi kanun ahkamı tatbik olunur.)
(Ek fıkralar: 28/6/1984 - 30333/1 1 md.)
Belediyelerce, gerçek veya tüzelkişilerin belediye hudutları içinde yaş meyve ve sebzelerin toptan alımı ve satımı için haller açmalarına izin verilebilir.
Nüfusu 250.000 ve daha yukarı olan belediyelerde açılacak toptancı hallerinin kuruluş, yönetim ve işleyişlerine ait usul ve esaslar, belediye meclislerince tespit olunur.
Nüfusu 250.000'den az olan belediyelerde açılacak toptancı hallerinin kuruluş, yönetim ve işleyişlerine ait usul ve esaslar, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle tespit olunur.
Bu yönetmeliklerle belirlenecek esaslara aykırı hareket edenler hakkında 1580 sayılı Belediye Kanunu ile 80 sayılı Kanunun ceza hükümleri uygulanır. Toptancı hali kuracak olan gerçek ve tüzel kişilere lüzumlu krediler T.C. Ziraat Bankasınca sağlanabilir.
59 - Belediye tiyatrosu, sineması, belediye oteli ve gazinosu, halk müzeleri ve hayvanat ve nebatat bahçeleri yapmak ve idame etmek ve yaptırıp işletmek;
60 - Borsa bulunmıyan yerlerde zahire pazarları ve ardiyeler yapmak ve işletmek;
61) (Değişik: 2/12/1960 - 150/1 md.) Buz fabrikaları, sıhhi kar kuyuları, her çeşit gıda ve zaruri ihtiyaç maddelerinin muhafazasına mahsus soğuk hava mahzen veya depoları, umumi su depoları ve süthaneler, süt toplama merkezleriyle süt dağıtma teşkilatı tesis etmek ve bunları işletmek.
62 - Mahrukat pazarları ve ardiyeleri yapıp idare etmek;
63 - İktisat Vekaletinin müsaadesi alındıktan sonra mahsulat ve masnuat sergi ve panayir yerleri ve müzeleri kurmak ve işletmek;
64 - Mezat salonları açmak ve işletmek;
65 - Belediye un ve inşaat malzemesi fabrikaları vücuda getirmek ve idare etmek;
66 - Belediye fırınları yapmak ve işletmek;
67 - Belediye müessesatının muhafazası altında bulunan emtia üzerine itibar ve ikraz muamelesi yapacak müessesat vücude getirmek;
68 - Ucuz belediye meskenleri yapmak ve belediye namına inşaat yaparak icar etmek, belediyenin inkişaf ve tevessüe müsait mahallerinde arazi alarak yeni plana göre tanzim etmek ve yeniden inşaat yapmak isteyenlere satarak ihtikara mani olmak.
69 - Fakirler için yatı evleri yapmak ve idare etmek;
70 - Şefkat, tasarruf, memurin ve müstahdemini belediye tekaüt sandıkları tesis ve idare etmek ve şehir bankaları açmak;
71 - Muhtacın için iane sandıklar tesis ve idare etmek ve emali menkule terhin sandıkları tesis etmek;
72 - Zabıtai belediye memuru belediye fen memuru, yapı kalfası ve yapıcı ve muhtelif meslek ustaları gibi beldenin ve belediye idaresinin muhtaç olduğu meslekler erbabı yetiştirmek üzere kurslar, dersler, gece ve hafta tatili günü dershaneleri ve ikmal ve çırak, ev kadını mektepleri açmak ve idare etmek;
73 - İşçiler, sanat ve mesai erbabı ve alelumum ve müstahdemler için iş kalemleri ve idarehaneleri tesis ve idare etmek, edeceklere de ruhsat vermek;
74 - Seyrüseferleri tanzim için talimatnameler yapmak;
75 - Fenni ve sıhhi umumi çamaşırhaneler yapmak ve yahut yapılmasına izin vermek ve bunları murakabe etek;
76 - Fabrika ve iş evlerinin, amele ve meskenlerinin sıhhi teftişlerini yapmak (Bu teftiş, Devlet Demiryolları için idarenin müfettişleri ve imtiyazlı şirketler için de Hükümet tarafından mansup komiserler marifetiyle yapılır.)
77) (Ek: 10/6/1982 - 2678/1 md.; Mülga: 24/6/1995 - KHK - 560/21 md.)
Belediye vazifelerinin varidata göre belediyelere tevdi:
Madde 16 - 1- 15 inci maddenin 1 - 39,41, 44, 47, 52, 56, 57, 74, 76 ncı fıkralarında sayılan vazifeler her belediye için;
2 - 15 inci meddenin 40 ve 58 inci fıkralarında izah olunan vazife, varidatı elli bin liradan fazla belediyeler için;
3 - 15 inci maddenin 45 ve 53 üncü fıkralarında izah olunan vazifeler, varidatı iki yüz bin liradan fazla belediyeler için;
4 - 15 inci maddenin 46, 54 ve 55 inci fıkralarında izah olunan vazifeler, varidatı beş yüz bin liradan fazla belediyeler için mecburidir.
İhtiyari vazifeler
Madde 17 - 15 inci maddenin 59 - 73 üncü fıkralarında tadat edilen vazifeler belediye-ler için ihtiyarıdır.
Mecburi vazifelerin ifası için tasarruf
Madde 18 - 16 ncı maddenin birinci fıkrasının 5, 22 ve 25 inci numaralarında yazılı olanlarla bu maddenin 2, 3 ve 4 üncü fıkralarında yazılan mecburi vazifeleri ifa için vazife-ler olan belediyenin varidatının en az yüzde onu tahsis ve tasarruf edilmek şartiyle en çok on beş sene zarfında muktazi tesisat vücude getirilir.
Belediyelerin hakları, selahiyetleri ve imtiyazları
Madde 19 - Belediyelerin hakları, selahayitleri ve imtiyazları şunlardır:
1 - Belediye idareleri kanununun kendilerine tahmil ettiği vazife ve hizmetleri ifa ettikten sonra belde sakinerinin müşterek ve medeni ihtiyaçlarını tesviye edecek her türlü teşebbüsatı icra ederler.
2 - Beldenin ve belde halkının sıhhat, selamet ve refahını temin ve intizamı belediye halelden vikaye maksadiyle kanunların bahşettiği salahiyete müsteniden emirler vermek ve belediye yasakları koymak ve infaz ettirmek, hilafında hareketleri görülenleri cezalandırmak;
3 - Kavanini mahsusa mucibince belediye vergi ve resimlerini tarh ve Tahsili Emval Kanunana tevfikan cibayet etmek;
4 - Müktesep haklara halel gelmemek üzere belediye sınırı dahilinde;
A) Doğrudan doğruya yapılmak ve işletmek şartiyle su, havagazı, elektrik, tramvay tesisatı kurmak ve işletmek, göl, nehir, körfez ve sevahili mütecavire vapurları nakliyatını deruhde ve ifa etmek belediyelerin hakkıdır. (Ancak belediyeler bu işlerin tesis veya işletilmesi için müddeti kırk seneyi tecavüz etmemek ve şeriaiti Devletçe müttehaz kaidelere muvafık olmak üzere imtiyaz da verebilirler
B) Teştithane tesisatı ve çöpleri parçavra ve kemikleri toplamak teşkilatını idare etmek ve ettirmek;
5-Değişik: 5/7/1939 - 3666/1 md.)ediye hudutları dahilinde muayyen mıntakalar arasında yolcu nakil vasıtası olarak otobüs, omnibüs, otokar, tünel, troley, foniküler işletmek ve mezbahalarda kesilen etleri Belediye Meclisince tayin ve Dahiliye Vekaletince tasdik edilecek ücret mukabilinde satış yerlerine nakletmek münhasıran Belediyelerin hakkıdır.
(Değişik: 4/7/1988 - KHK - 336/1 md.; Aynen kabul: 7/2/1990 - 3612/11/ md) Bunların, belediyelerin de iştirak edecekleri şirketler vasıtasıyla yapılması ve işletilmesi veya icare verilmesi veyahut imtiyazın devri içişleri Bakanlığının kararına bağlıdır. Belediyeler di-lerse inhisarı tazammun etmemek şartıyla bunların işletilmesine ruhsat dahi verebilir.
Hususi mahiyette elektrik tesisatı gibi işlerin yapılmasına ve umuma ait suların ihtiyaçtan fazlasının hususi istihsalatta kullanılmasına ve beldenin muayyen mevkileri arasında yük başına ücret alan nakil vasıtalarının işletilmesine, inhisarı tazammun etmemek üzere, ruhsat vermek de belediyelere aittir.
(Ek : 10/6/1982 - 2678/2 md.) 15 nci maddenin 77 nci fıkrasında belirtilen faaliyetleri yapmak üzere kurulan kombinalar için, bu fıkrada yer alan hükümler uygulanmaz.
6 - Belediyeye ait hizmetlerin ifası zımnında şahsı hükmi sıfatiyle sınır dahil ve haricinde menkul ve gayrimenkul mallara tasarrufa, bey' ve şiraya icar ve isticar, ikraz ve istikraza, teberruatın kabulüne, emsali nukut ve tahhüdatı medeniyeyi ifaya ve davaya ve sulh ve ibraya ehil olmak;
7- Belediye daire ve şubeleri bahçeleri, umuma ait akar olmıyan açık ve kapalı mahalleri emlak vergisinden müstesna olmak, belediye vergi ve resimleri ile hidematı ammeye muhtas ve akar olmayan emval ve eşyası üzerine haciz konulmamak;
8 - Belediye emvalini zimmetine geçirenler, Devlet emvalini zimmetine geçirmiş olanlar hakkındaki ahkama tabi olmak;
9 - Belediyece alınacak, verilecek menkul ve gayrimenkul emvalin mubayaası, füruhtu, mübadelesi, icarı, imarı, müzeyade, münakasa ve ihalesi, usulü mühasebesi, tanzim edilecek nizamnameleri tabi olmak.
Belediye bu haklarını ve salahiyetlerini kanunların vaz ettiği kuyut ve şeriat dahilinde kullanır.
10 - (Ek: 9/7)1953 - 6124/1 md. ) Hasılı,
a) Tasdikli imar planlarının tatbiki dolayısiyle yapılacak istimlak bedeilerinin tediyesine,
b) İstimlakin gayesine veya imar planına uygun olarak yapılacak tesislerin meydana eti-rilmesine,
Tahsis olunmak üzere belediyelerce en çok (20) yılda itfa olunmak kaydiyle ve Türkiye Emlak Kredi Bankası kefaletiyle aşağıdaki esaslar dairesinde tahvil çıkarılabilir:
A) İhraç muameleleri Türkiye Emlak Kredi Bankası tarafından yapılacak olan bu tahvillerin hasılı mezkur Banka nezrinde alakalı belediyeler namına açılacak hesaplarda toplanır ve belediyelerin ödeme emirleriyle munhasıran bu fıkrada gösterilen istihkak ve ödemelerde kullanılır. B) Bir veya mütaaddit tertiplerde ihraç edilebilecek olan bu tahvillerin itibari resülmali son çıkarılmış Devlet tahvilleri faizinden yukarı olmamak üzere tesbit edilecek faiz miktarı, itfa süresi, ihraç fiyatı ve diğer hususları, kefalet mukabili olarak Türkiye Emlak Kredi Bankasına gösterilecek maddi teminatın mahiyeti ve kıymet ve miktarı ve bu Bankanın ifa edeceği hizmetler mukabili alacağı ücret adı geçen Banka ile belediyeler arasında aktedilecek mukaveleler ile tayin ve tesbit olunur.
C) (Değişik: 7/2/1990 - 3612/11 md.7) Yukarıda (B) bendine göre tahvil çıkarılması hakkında belediye meclislerince alınacak kararlar vali tarafından mütalaasıyla birlikte İçişleri Bakanlığına gönderilir ve Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının da mütalaası alındıktan sonra İçişleri Bakanlığının teklif üzerine Başbakanın onayı ile kesinleşir.
D) İmar planının tatbiki için yapılmış istimlak neticesinde belediyenin eline geçecek gayrimenkuller ile bunlar üzerine kurulacak tesislerin gelir ve satış bedelleri ve bu gayrimenkullere ait şerefiyeler tahvillerin yıllık mürettebatına karşılık olmak üzere Türkiye Emlak Kredi Bankasına yatırılır.
E) Belediyelerin yapacakları istikrazlar ile ivaz mukabili yapılacak bağışlar ve asker aileleri gelirleriyle borçlar karşılığı ve kanuni hisseler hariç olmak üzere ihraç edilecek tahviller ikramiye, faiz, itfa ve komüsyon taksitleri olarak Bankaya ödeyecekleri senelik miktardan aşağı olmamak ve belediye bütçelerinin yüzde onunu geçmemek üzere belediye bütçelerinden ayrılacak tahsisat belediye hesabına Bankaya yatırılır.
Yukarıdaki fıkra gereğince ayrılacak tahsisat bütçelerine mevzu olmadığı takdirde alakalı vekaletler bu bütçeleri tasdik etmez.
F) Bu tahvillerin ihracına mütaallik her türlü ilanlar ve muvakkat kati tahviller ve bunların kuponları ile tediyelerine mütaallik evrak ve senetler, faiz ve itfa bedelleri ve kefalet ve diğer muameleler istikrazın tamamen itfasına kadar her nevi vergi ve resim ve harç bakımından her tertibin ihracına takaddüm eden en son Devlet iç istikraz tahvillerinin tabi olduğu muafiyet hükümlerine tabidir.
G) Tahillerin bedelleri tediyeleri lazım geldiği tarihten itibaren (10) ve ikramiye ve faiz-leri (5) sene sonra zamanaşımına uğrar?
H) Bu tahviller, tahvili çıkaran belediyenin yapacağı gayrimenkul satışlarında satış bedeline, mahsuben verilebileceği gibi o belediyenin artırma ve eksiltmelerinde geçici ve kati teminat olarak kabul edilir.
İ) Bu tahviller hasılatı muhtelif kanunlarla belediye gelirlerinden ayrılan hisselerin hesabında nazara itibara alınmaz.
ÜÇÜNCÜ FASIL
Belediye Meclisi
A - Teşkilatı
Meclisin müddeti
Madde 20 - Belediye meclisleri intihap devreleri dört sene olmak üzere intihap hakkını haiz hemşeriler tarafından doğrudan doğruya intihap olunur.
Meclis azasının adedi
Madde 21 - Umum nüfusu (3000) e kadar olan beldelerde belediye meclislerine 12. umum nüfusu (3000) den (5000) e kadar olan beldelerde belediye meclislerine (3000) den yukarı her beş yüz nüfus için zamimeten bir aza umum nüfusu (5000) den (10000) ne kadar olan beldelerde belediye meclislerine (5000) den yukarı her bin nüfus için zamimeten bir aza, umum nüfusu (10000) den (25000) ne kadar olan beldelerde belediye meclislerine (10000) den yukarı her (3000) nüfus için zamimeten bir aza, umum nüfusu (25000) den (500000) e kadar olan beldelerde belediye meclislerine (25000) den yukarı her (5000) nüfus için zamimeten bir aza, umum nüfusu (50000) den (100000) ne kadar olan beldelerde belediye meclislerine (50000) den yukarı her (10000) nüfus için zamimeten bir aza, umum nüfusu (100000) den yukarı olan beldelerde (100000) den yukarı her (250000) nüfus için zamimeten bir aza intihap olunur.
(Ek fıkra - Ek: 19/7/1963 - 307/2 md; mülga : 18/1/1984 - 2972/37 md.)
Madde 22 - (Mülga : 18/1/1984 - 2972/37 md.)
B - Belediye intihabı hakları
Madde 23 - (Mülga: 19/7/1963 - 307/4 md.)
Madde 24 - A) (Mülga: 18/1/1984 - 2972/27 md.)
B) (Mülga: 18/1/1984 - 2972/37 md.)
Belediye başkanları bu görevlerinin devamı süresince siyasi partilerin genel merkezlerinde vazife alamıyacakları gibi il ve ilçe idare kurulu başkan ve üyeliklerinde de bulunamazlar.
Madde 25 - (Mülga: 19/7/1963 - 307/4 md.)
Mebusluk, encümeni daimi vilayet ve belediye azalğı
Madde 26 - (Değişik: 19/7/1963 - 307/3 md.)
Cumhuriyet Senatosu üyeliği, milletvekilliği, il genel meclisi üyeliği, köy muhtarlığı ile belediye meclisi üyeliği veya belediye başkanlığı bir şahıs uhdesinde birleşemez. Bu niteliği haiz bir kimse belediye başkanlığına veya belediye meclisi üyeliğine seçildiği taktirde, seçim sonucu kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün zarfında tercih hakkını kullanmazsa belediye başkanlığını veya belediye meclisi üyeliğini reddetmiş sayılır.
Belediye meclisinde üye veya belediye başkanı iken Cumhuriyet Senatosu üyeliğine, Milletvekilliğine veya il genel meclisi üyeliğine seçilen kimse seçim sonucunun bildiriminden itibaren 15 gün içinde tercih hakkını kullanmazsa belediye meclisi üyeliğinden veya belediye başkanlığından istifa etmiş sayılır.
Bir mecliste birleşemiyenler
Madde 27 - (Değişik: 26/1/1944 - 4520/1 md.)
Ana, baba, büyük ana, büyük baba, evlat, torun ve kardeş, karı, koca ve bu derecedeki sihri hısımlar bir mecliste birleşemezler.
Bir mecliste birleşmesi caiz olamıyanlar intihap edilmiş oldukları takdirde en ziyade rey kazanmış olan, bu da müsavi ise evli olan ve evli olanlardan da çocuğu çok olan azalık sıfatını alır.
Çocuk adedinin de müsavatı halinde kur'a çekilir. İntihaptan sonra sıhriyet peyda edenler de aynı hükümlere tabidir.
Azalığı kabul etmeyenlerin cezası
Madde 28 - Belediye meclisi azalığına intihap edilipte sıhhi esbap veya beldeden müfarekata mecburiyet gibi bir mazereti olmaksızın son dört sene zarfında bir senelik meclis azalığını ifaden imtina edenler meclis karariyle dört sene için aza intihap olunmak hakkından mahrum olurlar. Belediye meclisinin bu husustaki kararına razı olmayan alakadarının, kararın usulen tebliği tarihinden itibaren bir ay zarfında mahalli mahkemei asliyesine, bulunmayan yerlerde sulh hakimine müracaatla meclis kararına itiraza hakları vardır. Mahkemenin veya sulh hakiminin kararı katidir.
Sabık reis ve azanın riayete mecbur olduğu hususlar
Madde 29 - Belediye reisleri veya belediye azası riyaset veya meclis azalığından çe-kilip üzerinden bir sene geçmedikçe mensup olduğu belediye aleyhine münferiden veya müştereken dava vekaleti deruhde edemez, mensup olduğu belediye bütçesinden maaşlı veya ücretli bir vazifeye tayin edilemez. münferiden veya müşareket suretiyle mensup olduğu belidiyeye ait bir iş taahhüt eyleyemez. Belediye reisi ve belediye azası, Avukatlık Kanununun 9 uncu maddesi mucubince reislik ve azalık müddeti esnasında vaziyed etmiş bulundukları veya itayı rey eyledikeri mevadda mütealik deaviye kabulden mumnudur.
Azalık şartları zail olursa
Madde 30 - Aza olmak için lazım gelen şartlardan her hangi birine halel geldiği takdirde azalık zail olur. Ancak azalık sıfatının hangi bir surette zevaline, azadan birinin müstafi addine veya istifasının kabulüne meclis karar verir.
C - İntihap Muamelatı
Seçim süresi ve bitimi
Madde 31 - (Değişik: 29/4/1946 - 4878/1 md.)
Belediye Meclisi seçimi Eylül ayında yapılır. Fesih ve iptal ve istifa suretiyle Meclis vaktinden evvel dağılırsa yeni meclisin seçimine bunların bildirildiği tarihten itibaren bir ay içinde başlar ve bu takdirde seçim işlerine ait süreler seçimin başladığı günden hesaplanarak Belediyece ilan olunur.
Madde 32 - 44 - (Mülga: 7/7/1950 - 5669/2 md.)
Meclis vazifesinin encümen tarafından ifası
Madde 45 - (Değişik: 19/7/1963 - 307/3 md.)
Meclis üyeliklerinden herhangi bir sebeple boşalma olduğu takdirde belediye başkanı meclise katılacak olan yedek üyenin adını ilçe seçim kurulu başkanlığından yazılı olarak sorar ve alınacak cevaba göre sırası gelmiş olanı üyeliğe davet eder. Bunlar geri kalan süreyi tamamlarlar.
Boşalan asıl üyelik bir siyasi partiye aitse, davet edilecek yedek üye de o siyasi partiden olur.
Madde 46 - 52 - (Mülga: 7/7/1950 - 5669/2 md.
E- Belediye Meclisinin Feshi
Meclisin feshi
Madde 53 - (Değişik: 19/7/1963 - 307/3 md.)
Belediye meclisi;
1. Kanunen belirli olağan ve olağan üstü toplantılar dışında toplanırsa,
2. Kanunen belirli olan yerlerde başka bir yerde toplanırsa,
3. Kanunen kendisine verilen görevleri süresi içinde yapmaktan çekinir ve bu hal belediye meclisine ait işleri sekteye veya gecikmeye uğratırsa,
4. Siyasi meseleleri müzakere eder veya siyasi teminnilerde bulunursa,
İçişleri Bakanlığının bildirisi üzerine Danıştay'ın kararı ile fesholunur. Bu takdirde yeni belediye meclisi seçimine gidilir. Seçilen meclisler eskisinden geri kalan süreyi ikmal ederler.
İçişleri Bakanlığı lüzum gördüğü takdirde meclisin feshine dair bildiri ile birlikte karar verilinceye kadar meclis toplantılarının tehirini de ister. Danıştay'ca bu husus en geç iki ay içinde karara bağlanır.
Yukarıdaki bentlerde açıklanan fiil ve işlemlere katılan belediye başkanlarının da Danıştay kararı ile görevine son verilir.
F - İçtimalar, Müzakereler, Kararlar
Meclisin adi ve olağanüstü toplantısı
Madde 54 - (Değişik: 29/4/1946 - 4878/13 md.)
Meclisin adi toplantısı Ekim, Şubat ve Haziran ayları başlarında olmak üzere yılda üç defadır.
Bütçe görüşmesine rastlıyan toplantı süresi en çok 30 gün olup, diğer toplantıların süresi en çok 15 gündür. Bu sürelerden önce iş bitmezse vali 15 günü aşmamak üzere görüşme sürelerini uzatarak sebeplerini İçişleri Bakanlığına bildirir. Önemli ve acele bir iş çıkarsa belediye başkanının yazılı çağrısı veya üyeden üçte birinin gerekçeli teklifi veyahut valinin doğrudan doğruya çağırması üzerine meclisler olağanüstü toplanırlar. Olağanüstü toplantılarda çağrıyı gerektiren konudan başka bir iş görüşülemez.
Ruzname
Madde 55 - Adi ve fevkalade içtimaların ruznamesi belediye reisi tarafından en az bir hafta evvel umum belediye azasının beldedeki adreslerine gönderilir ve mahalli gazeteler ve sair münasip vasıtalarla ilan edilir. Müstacel hallerde bu müddet üç güne indirilebilir.
Açık ve gizli toplanmalar
Madde 56 - Meclis müzakeresi açıktır. Reis veya aza tarafından teklif vukuunda meclisin ekseriyetle vereceği karar üzerine gizli celse yapılabilir. Açık ve gizli celselerdeki karar hulasalarının mahalli en büyük mülkiye memuruna verilmesi ve kararların verildiği ta-rihten itibaren kırk sekiz saat zarfında hulasalarının belediye kapısına asılmak suretiyle neşir ve ilanı meşruttur. Yapılacak gizli celseden ve ruznamesinden en büyük mülkiye memuruna malumat verilir. Bunlar, gizli celselere bizzat girebilecekleri gibi bir memur da gönderilebilir.
Müzakere edilecek maddelerin reis tarafından meclise verilmesi azanın teklif hakkı
Madde 57 - Belediye meclisinde müzakere olunacak maddeler reis tarafından meclise tevdi olunur.
Azadan her biri dahi belediyeye ait vazaif cümlesinden bulunan maddelere dair tekliflerde bulunabilir. Teklif, meclisce kabul edilirse ruznameye alınır.
Meclise reis riyaset eder, reis vekilleri
Madde 58 - Belediye meclisine belediye reisi riyaset eder. Reis meclisi miadı kanunisinde küşat, müzakereleri idare, kararları istihsal ve ilan ve tebliğ ve hitamı mesaiyi beyan eyler.
Meclis her Teşrinisani içtimaında içlerinden iki reis vekili ve lüzumu kadar katip intihap eder. Reis bulunmazsa birinci reis vekili, bu da bulunmazsa ikinci reis vekili reislik va-zifesini yapar.
Müzakere için yarıdan fazla aza bulunması
Madde 59 - Meclis, azayı mürettep adedinin yarısından fazla aza hazır bulunmadıkça müzakere icra edemez. Kararlar mevcut azanın ekseriyetiyle ittihaz olunur. Reylerde müsavat vukuunda reisin bulunduğu taraf tercih olunur. Azadan her biri bizzat reyini verir. Bütçe müzakeratında esami tayini ile rey verilir. Meclisin çalışma usulü Dahiliye Vekaletince bir talimatname ile tesbit olunur.
Reis ne zaman yerini reis vekiline bırakır
Madde 60 - Belediye reisinin bir senelik icraatına dair meclise vereceği raporun müzakeresi esnasında meclise müntahap reis vekili tarafından riyaset olunur.
İstizah
Madde 61 - (Değişik: 19/7/1963 - 307/3 md.)
Belediye meclisi üyelerinin her biri belediye işleriyle ilgili herhangi bir husus hakkında meclis başkanlığına önerge vererek gensoruda bulunabilir Gensoru önergesi münderecatı meclis üye tamsayısının çoğunluğunca varit görüldüğü takdirde gündeme alınır ve üzerinden 3 tam gün geçtikten sonra belediye başkanları veya memur edecekleri kişiler gensoruya meclis önünde cevap verirler.
Cevap meclis üye tamsayısının 2/3 çoğunluğunca yeter görülmediği takdirde 76 ncı madde uyarınca işlem yapılır.
Encümenler
Madde 62 - Belediye meclisi her içtima müddeti için ruznamelerdeki meseleleri tetkik etmek üzere encümenler teşkil edebilir. Encümenler mütalaalarını o içtima müddeti içinde meclise bildirirler.
Hesapların teftişi için seçilen azanın vazifesi
Madde 63 - Meclis lüzum görürse içlerinden bir kaç azayı hesabat ve muamelatı teftişe memur edebilir. Bu teftiş heyeti hariçteki mütehassıslardanda istifade edebilir. Neticei teftişat nihayet ertesi içtimaın bidayetinde belediye reisinin demütalaası alındıktan sonra meclise arzolunur.
Reisin sorulan suallere cevap vermek mecburiyeti
Madde 64 - Belediye reisi belediyeye ait işlerden meclise lazımgelen izahatı ve sorulan suallerin cevaplarını vermeğe mecburdur. Reis bu suallerin cevaplarını vermeğe encümen aza ve devair rüesasını da memur edebilir. Verilen izahlar ve cevaplar kafi görülmediği takdirde meclis re'sen encümen azasından sual sorabilir.
Meclisin nizam ve intizamı
Madde 65 - Meclis reisi meclisin nizam ve intizamını temin ile mükelleftir. Dahili nizamname hükümlerini bozan aza hakkında bu nizamnameye göre muamele yapar. Müzakereyi dinlemeğe gelenlerden nümayiş ve gürültü yapanlar içtima salonundan çıkarılır. Reis bu hususta belediye zabıtasını istihdam eder.
Azanın karara iştirak edemiyeceği meselelerini müzakereleri
Madde 66 - Meclis azası mukavelename ile alakadar olduğu hususta kendisinin veya (27) inci madde mucibince kendisiyle bir mecliste içtimaı caiz olmayan akrabasının tahtı tasarrufunda bulunan emlakin, istimlak, isticar ve mubayaasında müzakerata iştirak edemez.
Zaptın imzası
Madde 67 - Belediye meclisinin müzakeratını kayda mahsus olan zabıtnamesi her müzakereyi mütaakıp meclis reisi ve meclisçe azalar arasından müntehap katipler tarafından imza olunur.
Meclis müzakeresinde ekseriyet olmazsa
Madde 68 - Belediye meclisinin içtimaında mürettep azanın ekseriyeti hazır değilse meclis reisi meclisi tatil ve enaz üç gün sonra içtima etmek üzere günü tesbit ve mahalli vasıtalarla ilan eder. İkinci içtimada kaç aza olursa olsun mevcut aza ile müzakere yapılır ve karar verilir.
Mazeretsiz devam etmeyen aza
Madde 69 - Birbirini mütaakıp üç içtima gününde bilamazeret içtimalarda hazır bulunmayan aza meclis karariyle istifa etmiş addolunur.
Meclisin müzakere edeceği ve karar vereceği işler
Madde 70 - Meclis aşağıda gösterilen işleri müzakere eder bunlar hakkında karar verir :
1- Bütçe,
2 - Kati hesap,
3 - On beşinci maddenin 30, 31, 32 inci fıkralardaki mesai programı,
4 - Tahsisatı munzamma veya bütçede tadilat veya fasıldan fasıla münakale,
5 - İkrazlar, istikrazlar,
6 - Senesi içinde ödemek şartiyle avanslar,
7 - Kanunlarla vazedilmiş olan belediye vergi ve resimlerine ait tarifeler,
8 - Belediye vergi ve resimlerinin taalluk ettiği hususat haricinde belediye dairesi tarafından ifa olunacak hizmetlere mukabil alınacak ücret terifeleri,
9 - Beldenin müstakbel şekli, umumi imar programları, mecari, hava gazı, su, elektrik, tenvirat tesisatı mesaili
10 - Üç seneden fazla müddetle veya onbin liradan fazla bedeli senevi ile akdedilecek icar ve isticar mukaveleleri,
11 - Menafii umuma mahsus belediye gayrimenkul emvalinin bir hizmete tahsisi, ciheti tahsisinin tebdil veya akar haline ifrağı,
12 - İvaz mukabilinde vukubulacak teberruatın kabulü,
13 - Müddeabihi bin liradan fazla olan davaların sulhan tesviyesi,
14 - Menafii umuma ait olmak üzere belediye namına verilecek imtiyazat mukaveleleri,
15 - Belediye zabıtası talimatnamelerinin tetkik ve tasdiki,
16 - Kanunen belediyeye mürettep vazife ve salahiyetler dahilinde olmak şartiyle reis tarafından tevdi ve azadan bir veya bir kaçı tarafından teklif edilen mevaddı saire.
Meclis kararlarının tasvip ve tasdiki
Madde 71 - Yetmişinci maddenin 1, 2, 3, 4, 5, 8, 9, 13, üncü fıkralarında gösterilen işler ve 15 inci fıkrada mezkur belediye zabıtasına mütaallık talimatnameye ait olan belediye meclisleri mukarreratı, mahalli en büyük mülkiye memurunun tasvibiyle mer'iyet kesbeder. Bu memurlar mezkur kararları bir hafta zarfında tasdik etmedikleri takdirde belediye meclisinin tetkik talebi üzerine Şurayı Devlet tarafından bir ay zarfında verilecek kararlar katidir.
25 seneden fazla ikraz ve istikraz kararları
Madde 72 - 25 seneden fazla bir müddet için yapılacak ikraz veya istikraz kararları vilayet idare heyetinin mütalaası üzerine valinin tasvibi ve Şürayı Devletin karariyle mer'iyet kesbeder.
Meclisce kati olarak verilen kararlara itiraz
Madde 73 - Belediye meclisleri tarafından ittihaz edilen mukarrerattan 71. 72 inci maddelerde yazılı olan hususattan gayri mevadda mütaallik meclis mukarreratı katidir. Ancak bu kabil mukarrerata usulen ilan tarihinden itibaren on gün zarfında vilayet merkezi olmayan beldelerde belediye reisi veya alakadarlar tarafından vilayete; vilayet merkezi olan beldelerde belediye reisi veya alakadarlar tarafından Dahiliye Vekaletine müracaatla itiraz olunabilir. Vilayete işar olunan itirazlar kaymakamın mütalaası alındıktan sonra vilayet idare heyetince nihayet on beş gün zarfında vilayet merkezi olan beldelerde Vekalete yapılan itirazlar valinin mütalaası alındıktan sonra nihayet bir ay zarfında Şûrayı Devletçe tetkik ve bir karara rap-tolunur. Yapılan itiraz ve müracaatların yukarıda yazılı alakadar makamlarca tetkiki neticesine kadar vali meclis kararlarının tatbik ve icrasını tehir ettirebilir.
Hükümsüz bırakılacak maddeler
Madde 74 - Adi ve fevkalade içtimalar haricinde veya vazife ve salahiyeti kanuniye hilafında veya Devlet kanun ve nizamnamelerine muğayir olarak itihaz edilen mülhakat meclisi kararları valinin talebi üzerine vilayet idare heyeti tarafından, vilayet merkezi olan mahallerde Dahiliye Vekaletinin talebi üzerine Devlet Şürasınca tetkik olunarak tasdik veya iptal olunur.
Meclisin, mütalaa beyanına, karar vermeğe mecbur olduğu hususlar ve temenni kararları
Madde 75 - Belediye meclislerinin rey ve mütalaa beyanına mecburiyetleri kanun ve nizamlarla edilmeyen hususatta mahali en büyük mülkiye memurunun vaki olan müracaatı üzerine belediye meclisleri rey ve mütalaalarını beyana mecburdurlar. Beldenin menafiine mütallik işler için belediye meclisleri mahalli en büyük mülkiye memurları vesatatiyle talep ve temennilerini alakadar Devlet dairelerine iblağ edebilirler.
Reisin senelik raporu
Madde 76 - (Değişik: 19/7/1963 - 307 md.)
Belediye başkanı belediye meclisine her toplantı dönemi başında meclis kararlarının uygulanmasına, belediyenin mali durumuna, akdedilmiş ve mevcut taahhütlerin ifa şekline dair senelik bir çalışma raporu verir.
Meclis, rapordaki izahatı meclis üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile yeter görmezse, yetersizlik kararı ile müzakereleri kapsıyan tutanak aynen meclis birinci başkanvekili onun bulunmaması halinde ikinci başkanvekili tarafından mahalli en büyük mülkiye amirine gönderilir.
Vali, bu dosyayı il merkezi olmıyan yerlerde kaymakamın, il merkezi olan yerlerde kendisinin gerekçeli ve kanaatli mütalaasiyle bir ay zarfında karar verilmek üzere Danıştay'a sunar.
Danıştay'ca yetersiz kararı verildiği takdirde belediye başkanı düşer.
DÖRDÜNCÜ FASIL
Belediye Encümeni
Encümende bulunanlar
Madde 77 - Belediye encümeni, belediye reisi ile müntehap encümen azasından ve 88 inci maddede yazılı daire reiislerinden teşekkül eder. Belediye encümenine mahsup azanın nısfını tecavüz etmemek ve ikiden aşağı olmamak şartiyle belediye meclis'eri tarafından kendi azası arasından lüzumu kadar fahri aza intihap olunur. Müntehap fahri encümen azasının müddeti bir senedir. Meclisçe lüzum görülürse fahri encümen azalarına hakkı huzur verilir. Hakkı huzurun miktarını meclis tayin eder.
Belediye zabıta amiri ve belediye müfettişleri encümene dahil değildirler.
Reislik, ekseriyet, içtima gününü tayin, gelen işleri bir hafta içinde müzakere
Madde 78 - Encümen belediye reisinin veya tevkil edeceği zatın riyasetinde adedi mürettibin yarıdan fazlasının huzuriyle toplanır ve ekseriyetle ittihazı karar eder. Encümen içtima günlerini kendisi evvelce tesbit eyler ve muayyen günlerde muntazaman içtima eder. Encümene havale edilmiş olan evrakın nihayet bir hafta içinde müzakere edilmesi mecburidir.
Hesapların tetkiki
Madde 79 - Encümen heyeti her üç ay için müntehap azası arasından ikisini muhasebe, kayıt ve hesaplarını laakal on beş günde bir teftiş ve murakabeye memur eder. Bu murakıplar teftiş ve tetkikleri neticesini raporla encümene bildirirler.
Azanın karara iştirak edemiyeceği meselelerin müzakeresi:
Madde 80 - Encümen azaları hususi surette alakadar oldukları meselelerin müza-keresinde bulunamazlar.
Reis ve encümen azasının mesuliyetleri
Madde 81 - Belediye reisi beldenin umumi muamelat ve idaresinden, encümen azası vazifelerinden dolayı meclise karşı mesuldürler.
Ercümenlerin teşkil edeceği tetkik heyetleri
Madde 82 - Belediye encümeni ait tetkikleri kolaylaştırmak üzere encümen azası arasında tetkik heyetleri teşkil edebilir.
Encümen vazifeleri
Madde 83 - 1 - Belediye reisi tarafından hazırlanan bütçenin ilk tetkiki.
2- Aylık icmallerin tetkik ve murakabesi, müzayede, münakaşa şartnamelerinin ve ihalelerin ve pazarlık kararlarının tetkik ve tasdiki kati hesap hakkında meclise mütalaa beyanı ve muhasebe hesaplarını tetkik ile zimmet ve beraet hakkında mazbata tanzimi.
3 - İstimlak edilecek erler hakkında hususi kanuna tevfikan karar itası.
4 - Gayrimelhus masarife ait tahsisatın sarf mahallerinin tayini.
5 - Bütçede bir fasıl dahilindeki maddeler arasında münakale icrası
6 - Belediyeye verilen vazifelerin ifasını temin için belediye tenbihleri isdarı.
7 - Nakliye vesaitine mahsus ücret ve tarifelerle, zaruri havayice mahsus narhların tesbiti.
8 - Belediye menkul emvalinden icap edenlerin müzayede kaimeleriyle satışa çıkarılması.
9 - Belediye cezaları hakkındaki kanunlara tevfikan ceza takdiri.
10 - Belediye memurarının intihap, terfi, idareten tecziye ve taltifleri ve azil ve tekaüde sevklerii hakkında belediye riyasetinden vaki olacak teklifleri tetkike ve karara raptı.
(Ek: 5/3/1932 - 1929/1 md.) İşbu vazifelerden maada Belediye Kanununda musarrah olmayıp da muhtelif hususi kanunlarla belediye meclislerine verilen vazifeler meclisler toplu bulunmadığı zaman, belediye encümenleri tarafından tetkik ve karara raptolunur.
Encümene reis tarafından verilmeyen işler için encümen karar veremez.
Madde 84 - Reis tarafından havale ve tevdi edilmeyen hususat hakkında encümen karar veremez.
Encümen azasının müstafa addi
Madde 85 - Mazeretsiz sıra ile üç içtima günü içtimada bulunmayan encümen azası istifa etmiş sayılır.
Kati hesap cetvelleri
Madde 86 - Belediyenin kati hesap cetvelleri ait olduğu senenin hitamundan itibaren altı ay içinde belediye encümeni karariyle belediye reisi tarafından tetkik ve tasdik olunmak üzere meclise verilir.
Reisin encümen kararlarına itirazı
Madde 87 - Belediye reisi encümen mukarraratını kanuna ve menafii umumiyeye muhalif gördüğü takdirde kararın icrasını tehir ile evrakı idare heyetlerince tetkik olunmak üzere mahalli en büyük mülkiye memuruna tevdi eder.
İdare heyeti kararların karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün zarfında belediye reisi veya encümen tarafından yapılan itirazlar, vilayet merkezi olmayan beldeler için vilayet idare heyetince; vilayet mekezi olan beldeler için de evrakın geldiği günden itibaren bir ay içinde Şurayı Devletçe tetkikat yapılarak karara raptolunur.
BEŞİNCİ FASIL
Belediyelerde İcrai Vazifeler
A- Belediye heyetleri, memur ve müstahdemleri
Belediye baş amirleri, memur ve müstahdemleri
Madde 88 - Belediyelerde reis ve lüzumu kadar muavinden sonra daire baş amirleri şunlardır.
Yazı işleri müdürü veya başkatip,
Hesap işleri müdürü veya muhasebeci,
Sıhhat işleri müdürü baş tabip veya tabip,
Baytar müdürü, baş baytar veya baytar,
Fen işleri müdürü, baş mühendis veya mühendis,
Teftiş heyeti müdürü baş müfettiş veya müfettiş,
Lüzumu halinde zat ve hukuk işleri müdürleri veya müşavir avukat.
Belediye şubelerinde baş amirler şunlardır:
Başkatip, muhasebeci, baş tabip veya tabip baş baytar veya baytar, baş mühendis, veya mühendis,
Bunların emri altında lüzumu kadar yazı ve hesap, fen sıhhat, baytariye, idare, teftiş, belediye zabıtası ve itfaiye memurları ile ketebe, müstahdemler ve amele bulunur.
Bunların aded, maaş ve kadroları bütçe ile tesbit ve tasdik olunur.
Reis intihabı
de 89 - (Mülga: 19/7/1963 - 307/4 md.) Meclis ekseriyeti kalmadığı ve reis bulunmadığı takdirde yapılacak muamele
Madde 90 - (Değişik: 19/7/1963 - 307/3 md.)
Belediye meclislerinin dönem sonundan önce herhangi bir sebeple boşalması veya belediye meclisi üye sayısının yedeklerin de getirilmesinden sonra meclis üye tamsayısının yarısına düşmesi hallerinde yeni seçim yapılıncaya kadar belediye meclisinin görevlerini tabii üyelerden müteşekkil belediye encümeni ifa eder.
26 Nisan 1961 tarih ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri hakkındaki Kanunun 46 ncı maddesinin son fıkrasındaki 20 günluk süre bu seçimler için uygulanmaz.
53 üncü maddeye göre belediye meclisi toplantılarının Danıştay'ca tehirine karar verilmesi halinde dahi belediye meclislerinin görevlerini belediye encümeni ifa eder.
Reislerin vazifeden çıkarılmaları
Madde 91 - (İptal: Ana. Mah. 'nin 8/2/1989 tarih ve E. 1988 /38, K. 1989/7 sayılı kararı ile)
Madde 92 - (Mülga : 19/7/1963 - 307/4 md.; Yeniden düzenleme: 4/7/1988 - KHK - 335/4 md.; İptal: Ana. Mah. nin 8/2/1989 t arih ve E. 1988 / 38, K. 1989/7 sayılı kararı ile)
Başkanvekili ve geçici görevlendirme
Madde 93 - (Değişik: 20/6/1987 - 3394/1 md.)
(Birinci fıkra iptal: Ana. Mah.'nin 8/2/1989 tarih ve E. 1988/38, K. 1989/7 sayılı Kararı ile; yeniden düzenlem: 24/2/1993 - 3866/2 md.) Belediye başkanının izin, hastalık veya görevle görev yerinden ayrılması hallerinde, başkan kendisine bu süre içinde vekalet etmek üzere bir meclis üyesi başkanvekili olarak görevlendirir. Belediye başkanlığının boşaldığı veya başkanın görevden uzaklaştırıldığı hallerde, belediye meclisinin on gün içinde toplanması vali tarafından sağlanır. Bu toplantıda meclis, katılanların salt çoğunluğunun gizli oyuyla bir başkanvekili seçer. Başkanvekili yeni başkan seçilinceye veya görevden uzak-laştırılmış olan başkan görevine dönünceye kadar görev yapar.
(İkinci fıkra iptal: Ana. MAh.'nin 8/2/1989 tarih ve E. 1988/38. K. 1989/7 sayılı kararı ile)
Belediyelerin seçilmiş organları veya bu organların üyeleri hakkında görevleri ile ilgili bir suç sebebi ile soruşturma veya kovuşturma açılması halinde, İçişleri Bakanı geçici bir tedbir olarak, kesin hükme kadar bu organları veya organların üyelerini görevden uzaklaştırabilir.
(Dördüncü fıkra iptal: Ana. Mah.nin 13/6/1988 tarih ve E.: 1987/22, K.: 1988/19 sayılı kararıyla; Yeniden düzenleme: 4/7/1988 - KHK - 335/5 md., İptal; Ana. Mah. nin 8/2/1989 tarih ve E. 1988/38, K. 1989/7 sayılı kararı ile)
Belediye başkanının, görevini mazeretsiz ve kesintisiz olarak 20 günden fazla terk etmesi ve bu durumun mahallin en büyük mülki amirince tespit edilmesi ve İçişleri Bakanlığına bildirmesi üzerine idari yargı tarafından 1 ay içinde verilecek kararla belediye başkanı başkanlıktan düşürülür.
Mansup reisler
Madde 94 - A - (Mülga: 4/2/1948 - 5168/1 md.)
B - İcra Vekilleri Heyetince görülecek lüzum üzerine tesbit edilecek bazı beldelerden vilayet merkezi olanların belediye reisleri Dahiliye Vekaletince
C - Vilayet merkezi olmayan yerlerin belediye reisleri mensup oldukları vilayet valileri tarafından nasbolunur ve reislikten çıkarılabilirler.
D-Bu gibi belediyelerde ve Ankarada reislik Dahiliye Vekaletinin inhası ve Reisicumurun tasdikiyle vali veya kaymakamların uhdesine de tevdi olunabilir. Bu takdirde 61, 76 ncı maddeler ahkamı bunlar hakkında tatbik olunmaz.
Kanun ve nizamnamelere göre belediye reislerinin reis veya aza olarak bulunmaları icap eder heyet veya komisyonlara bu gibi belediyelerde vali veya kaymakamlar azadan birini ekil olarak gönderebilirler.
E - Yukardaki fıkralarda gösterilen kaza belediye meclislerinin, 70 inci maddenin 1, 2, 3, 4, 5, 8, 9, ve 13 üncü fıkralarında sayılan işler hakkında verdikleri kararlar valinin ve vilayet merkezindeki belediye meclisleri tarafından mezkur fıkralardan işler hakkında verilen kararlar da Dahiliye Vekilinin tasdiki ile katileşir.
Ankara ve İstanbul reis muavinleri
Madde 95 - Ankara ve İstanbul belediye reis muavinleri belediye reislerinin inhaları üzerine Dahiliye Vekaletince tayin olunur.
Belediye memurlarının tayini
Madde 96 -
A - Ankara ve İstanbul belediyeleri erkanı ile belediye şube müdürleri belediye reisinin intıhabı ve Dahiliye Vekilinin tasvibiyle ve bu yerlerdeki belediye şubeleri erkanı ve kalemler ve müesseseler müdür ve reisleri belediye reisi tarafından ve meclis emrindeki kalem memurları belediye encümeninin karariyle belediye reisi tarafından,
B - 94 üncü maddenin (B) fıkrasındaki belediyelerin memurları valiler ve (C) fıkrasındaki belediyelerin memurları da kaymakamlar tarafından nasp ve azlonurlar.
İstanbul ve Ankara ile 94 üncü maddenin (B) ve (C) fıkralarında yazılı olanlardan maada belediyelerde reis muavinleri ile daire ve şube reisleri ve bilumum belediye memurları ilk içtimaında belediye meclisince tasdik olunmak şartiyle belediye reisi tarafından intihap ve itayin olunurlar.
Lüzum görülen belediyelerde reis muavinlerinin meclis azası arasından intihabı caizdir. Bu takdirde muavinlerin memuriyetleri meclisin devamı ile mukayyettir.
(Yalnız bilümum belediye memurini sıhhiyesinin nasp ve vekalet emrine alınmaları, tebdil ve terfileri, tecziyeleri 1 Nisan 1926 tarihli ve 790 numaralı kanun ahkamına tabidir.)
Reis, encümen ve meclis arasındaki ihtilafların kati karara raptı
Madde 97 - Belediye reisi ile belediye encümeni arasında ihtilaf vukuunda belediye meclisi ihtilafatı tetkik eder ve bir karar verir. Verilen karar hakkında encümen veya belediye reisinin valiye müracat üzerine kaza belediyeleri için vilayet idare heyetince ve vilayet merkezi belediyeleri için vilayet idare heyetinin mütalaası alındıktan sonra Şurayı Devlet tarafından verilen karar katidir.
Belediye reisi veya belediye encümeni ile belediye meclisi arasında ihtilaf vukunda belediye reisinin valiye müracaatı üzerine kaza belediyeleri için vilayet idare heyetince ve vilayet merkezi belediyeleri için vilayet idare heyetinin mütalaâsı alındıktan sonra Şûrayı Devlet tarafından verilen karar katidir.
B - Belediye heyetinin vazife ve selahiyetleri
Kanun ve nizamları neşir ve ilan hükümlerinin tatbik ve icra
Madde 98 - Belediye reisi mahalli en büyük mülkiye memuru tarafından tebliğ edilecek bilumum kavanin, nizamat ve talimatı neşir, ilan ve işbu kavanin ve nizamat ile kendisine muhavel hususatı ifa ile mükelleftir.
En büyük belediye amiri sıfatiyle reisin vazifesi
Madde 99 - Belediye idaresinin en büyük amiri sıfatiyle belediye reisi:
A- Belediye zabıtası vezaifinin ifasını temin edecek talimat ve yasakları tatbik,
B- Meclis ve encümenin ve mafevk mercilerin kararlarını infaz,
C- Bu mercilerin tasvibine mütevakkıf olmayan belediye vezaifini salahiyeti dairesinde ve mes'uliyeti altında ifa,
D - Belediyenin mahalli mahiyeti haiz selamet, sıhhat, umran, iktisat ve intimazına ait hususatı takip ve ifa eder.
Belediye mümessili sıfatiyle reisin vazifesi
Madde 100 - Belediye idaresinin şahsiyeti hükmiyesinin mümessili sıfatiyle belediye reisi:
A- Belediye emvalini idareye,
B- Varidat ve matlubatını takip ve tahsile,
C- Salahiyettar makam ve heyetin tasdikine iktiran etmek şartiyle akdi mukaveleye, sulh ve ibraya, teberruatı kabule, belediye hesabına umum medeni akitleri icraya,
D - Devair ve mehakim nezdinde müddei veya müddeialeyh sıfatiyle belediyeyi temsile veya bir başkasına tevkile,
E- Belediye bütçesinin amiri itası sıfatiyle sarf evrakını ve masarif tahakkukatını tasdik ve sarf emirlerini imzaya salahiyettardır.
Muavinlere vazife tevdii
Madde 101 - Belediye reisi kendi mes'uliyet ve nezareti altında kendisine ait vezaiften bir kısmını namına tedvir ve intaç etmek üzere muavinlerine tevdi eylemek salahiyetini haizdir.
Bilumum belediye memurları hakkında muhakeme usulü
Madde 102 - Belediye reisi ile bilumum belediye memurları (.....) vazifelerinden münbais veya vazifelerinin ifası esnasında hadis olan cürümlerinden dolayı memurin muhakematı kanunundaki ahkama tabidir.
Memurlar için yapılacak nizamname
Madde 103 - Belediye memur ve müstahdemlerinin, intihap ve istihdam, idareten tecziye, terfi ve taltifleri, vazifeden çıktıktan sonra kendilerine verilecek tekaüt maaşı ve tazminat ve irae edecekleri kefaletleri ve bunlara mütallik hususat alakadar vekaletlerce müştereken yapılacak bir nizamname ile tayin olunur. İşbu kanunun mer'iyeti tarihinde müstahdem ve hakkı tekaütten müstefit memurların tekaütleri Mülkiye Tekaüt Kanunu ahkamına tabidir.
C- Belediye zabıtası
Belediye zabıtası vezaifi
Madde 104 - Belediye zabıtası belediye sınırı içinde beldenin intizam, sıhhat ve hududunun temin ve muhafazası ile mükellef olup bu sıfatla belediye kanununun ve nizam ve yasaklarının ve bunlara müsteniden verilen emirlerin ve mahkumünbih cezaların 16 Nisan 1340 tarih ve 486 numaralı umuru belediyeye ait ahkamı cezaiye hakkındaki kanuna ve zeyil-lerine tevfika infazı, on beş ve on dokuzuncu maddelerinde muharrer vazifelerin ifası ve ceraimi belediyenin takiip ve taharisi ile mükelleftir.
Belediye zabıtası kadrosu
Madde - 105 Belediye zabıtası kadrosu; belediye zabıta müdürü, lüzumu kadar muavinleri merkez memuru, komiser ve ikinci komiser ve komiser muavinleri ile memurlardan mürekkeptir. En büyük belediye zabıtası Amiri Belediye zabıtası müdürüdür. Şu abata münkasim belediye şubelerinde en büyük belediye zabıtası zabıtai belediye merkez memurudur. Belediyelerde nüfuslarına ve bütçelerine göre en büyük belediye zabıtası amiri; belediye zabıtası müdürü, merkez memuru, serkomiser veya ikinci komiserdir.
Belediye zabıtası talimatnamesi
Madde 106 - 103 üncü maddede yazılı nizamnameye tevfikan belediye zabıtası memurlarının meslek, evsaf, talim ve terbiye, terfi ve rekakki, nasp ve azilleri Dahiliye Vekaletince yapılacak bir talimatname ile tayin olunur.
Belediye zabıtasının mercii
Madde 107 - Belediye zabıtası teşkilatı doğrudan doğruya belediye reisinin ve belediye şubelerine ayrılan yerlerde şubelere merbut teşkilat, belediye müdürlerinin emri altında bulunur
Belediye zabıtasına karşı gelenler
Madde 108 - Belediye zabıtasına karşı gelenler Devlet zabıtasına karşı koyanlar gibi ceza görürler.
Belediye zabıtası vezaifinin Devlet zabıtasına verilmesi
Madde 109 - Devletçe lüzum görülen beldelerde belediye zabıtası vezaifi İcra Vekilleri Heyeti kararı ve Reisicumhurun tasdiki ile Devlet zabıtasına tevdi olunabilir. Bu takdirde belediye idaresi zabıta masrafına her binbeşyüz nüfusa bir zabıta memuru masrafı isabet edecek surette iştirak eder.
ALTINCI FASIL
Belediye Bütçesi
A- Varidat
Belediyelerin varidatı
Madde 110 - Belediye varidatı şunlardır
1 - Miktarı kanunlarla gösterilen belediye vergi ve resimleriyle hisse ve kesri munzam-ları,
2 - Bu kanun mucibince belediyenin ruhsata mütevakkıf olan işler için meclisçe tanzim ve 70 inci maddenin 8 inci fıkrası delaletiyle 71 inci maddeye tevfikan tasdik edilen tarife ve talimat dairesinde alınacak ruhsat harçları,
3 - Kanunen istihsali mecburi veya ihtiyari olup belediye devair ve müessesatı tarafından tanzim ve ita kılınacak sıhhi, fenni, sınai ve zirai tetkikata, imtihan ve tecrübelere ait raporlar, şehadetnameler ve ehliyetnameler için taliplerinden 70 'inci maddenin 8 inci fıkrası delaletiyle 71 inci maddede muharer tarifat dairesinde musaddak tarifeye tevfikan alınacak harçlar,
4 - Tenvirat, nakliyat, su, kudreti elektriye, buz, soğuk hava mahzenleri, mezbaha, barsak imalatı baca tathiratı gibi hususta tanzifatı umumiye ve saireye ait imtiyaz eya ruhsatı mutazammın musaddak mukaveleler mucibince alınacak belediye hisseleri,
5 - 114, 115, 157, 160, 161 inci maddeler mucibince belediyelere devredilen hizmetler mukabili varidat,
6 - Avarız ve hasılatı,
7 - 116 ıncı madde mucibince tarhedilen tesisat ve tamiratı müştereke masraflarına mukabil iştirak hisseleri,
8 - Belediye devair ve müessesatı kayıtlarının emlak ve arazi ile arsaların harita, plan ve krokilerinin suretlerini talep edenlerden 70 inci maddede muharrer tarifata göre tanzim edilen tarife mucibince alınacak haçlar,
9 - Belediye vergi ve resimlerin taksitini miadı hulülünde ve bunların tahakkuku tahsiline tabi olmayanların talep vukuunda ödemiyenlerden 112 inci madde mucibince alınacak % 10 nisbetindeki cezalar.
10 - Belediye vergi ve resimleri ile alelmum ruhsatiye harçları mektumatından alınacak cezalar,
11 - Gerek belediye ve encümenlerince hükmolunan, gerek belediye işlerinden dolayı Türk Ceza Kanununun ve kavanini hususiyesine veya işbu kanuna tevfikan mehakimi umumiyece hükmedilen para cezaları,
12 - Zaptolunan eşya bedeli,
13 - Belediye teşebbüsleri hasılatı,
14 - Müessesat hasılatı,
15 - Belediyeye ait ve işbu kanun ile kavanini muhtelife ahkamında belediyelere devredimiş ve edilecek menkul ve gayrimenkul emvalin her nevi hasılatı veya esmanı,
16 - Belediyelerin akteyledikleri mukavelat ve taahhütattan mütevellit her nevi hasılat ve kavanini Devlet muvafık olarak elde edilmiş ve edilecek her nevi varidat,
17 - Hafta Tatili Kanununda muharrer istisnalardan istifade edecek olanlardan senevi beş liradan elli liraya kadar yetmişinci maddenin 7 inci fıkrasına tevfikan tanzim olunacak tarife dairesinde alınacak olan ruhsatiye harcı.
18 - (Ek: 18/6/1947 - 5116/1 md; Mülga: 25/2/1952 - 5889 / 8 md.)
19 - (Ek: 18/6/1947 - 5116/1 md.) Yukarıki fıkrada yazılı gelirlerle masraflarının karşılanması mümkün olmıyan su, elektrik, mezbaha tesisleriyle harita ve imar planı işlerini yapak veya bu tesislerden mevcut olanları islah etmek veya genişletmek maksadiyle belediye meclisleri; bütçeyi tasdika yetkili makamca onanmak şartiyle ihtiyacın derecesine göre ve belirli sıra ile, asker ailelerinden muhtaç olanlara yardım hakkındaki 4109 saylı kanunda yazılı gelirlerin (6 ve 7 nci maddelerindekiler hariç) tahsiline karar verebilirler.
Asker ailelerine yardım işleri için 4109 sayılı kanunun 7 nci maddesindeki gelirleri tahsil etmekte ve 8 inci maddede yazılı bulunan umumi hesaptaki fondan yardım görmekte olan belediyeler sözü geçen kanunda belirtilen gelirleri asker ailelerine yardım işlerine başka bir maksada harcıyamazlar.
Nüfusu elli binden az olan beldelerin su, elektrik, mezbaha, harita, imar planı işlerien yukarda sayılan gelirlerin de yetmemesi halinde, 4109 sayılı kanunun 8 inci maddesinde yazılı olup İçişleri Bakanlığı emrindeki fondan bu belediyelere sırasiyle harita, imar planı, su, elektrik, mezbaha, kanalizasyon işleri için yardımda bulunulur. Yardım işinin sıralanışında yukarda sayılı hizmet nevileri dahilinde tesbit edilen masrafları en az ve masrafları müsavir olanlar arasında nüfusu en çok olan şehir ve kasabalar öne alınır.
Belediyelerde iltizam usulünün ilgası
Madde 111 - Belediyelerde mültezilik usulü mülgadır. Her nevi belediye vergi, resim ve harçları vesaiti tahsiliye marifetiyle idare ve cibayet olunur.
Vergi ve resimleri müddetlerinde ödemiyenlerden alınacak ceza
Madde 112 - Tahakkuk muamelesi tahsilattan evvel ve ikmal edilmek lazımgelen belediye vergi ve resimlerinin taksit müddetlerini tertip ve tesbite ve tesbite belediye meclisleri salahiyettardır.
Tayin ve ilan edilen taksit müddetleri zarfında tahriri ve resmi ihtira rağmen her taksit müddetinin son gününden itibaren azami on gün zarfında belediye kasalarına veya belediyenin irae ettiği bankalara ve müessesata tediye edilmeyen belediye vergi ve resimleri miktarı üzerine yüzde on zam ile mükelleflerden Tahsili Emval Kanununun tevfikan tahsil olunur. Tahakkuku tahsiline tabi olan belediye vergi ve resimlerinin belediyeye muayyen miktar teminat akçesi aytıran şirketler, müesseseler ve sair mükelleflerden işbu vergi ve re-simleri cari suretiyle mükellefleri namına kredi açılarak belediye encümeninin tayin ve tesbit edeceği kati hesap devrelerinin mebdelerinde tahsile karar vermeğe belediye meclisleri salahiyettardır. Muayyen miadında bu kabil vergi ve resimleri tahriri ihtara rağmen her taksit müddetinin son gününden itibaren tediye etmeyenlerin teminat akçelerinden tevkifatı muktaziye icra kılınmakla beraber hesabı carihleri katolunur. Vergi borçları teminat miktarlarından fazla ise % 10 nisbetinde cezasiyle birlikte Tahsili Emsal Kanununa tevfikan istifa edilir.
Belediyenin ruhsat, resim ve vergilerine tabi işleri ruhsat almadan görenlerin cezası,
Madde 113 - Kanunen belediyenin ruhsatını ve resim veya vergilerine tabi iken ruhsatname almaksızın ve belediyeye resim ve vergi veya ruhsatiye harcı vermeksizin yapılan işler, muameleler, işleyen ve işleten kimseler, satılan veya kullanılan şeyler belediyece tutulduğu vakit bunların yapılmasında, işletilmesinde, işlemelerinde veya satılıp kullanılmalarında kanunen ve nizamen ve emaviri belediyece veya hıfzıssıhhaca veya fennen mahzur varsa derhal menedilerek zabıt varakası tanzim ve muktazi muamelei kanuniye icra ve kanunun tayin eylediği para cezası hüküm ve istifa edilir. Mahzur yoksa kanunun tayin ve tarih eylediği yerlerde kanun ve tarifesi mucibince tabi olduğu resim veya vergiden veya ruhsat harcından maada bunların kanunda tasrih edilen miktarları üzerinden ve kanunun tasrih etmediği yerlerde tabi olduğu resim veya vergi veya ruhsat harcından maada bir kat daha para cezası mükelleften alınarak usulen ruhsatnameye rapdolunur.
Madde 114 - (Mülga: 1/7/1948 - 5237/51 md.)
Kapalı çarşı ve bedesten gibi müşterek ve mürtabıt emlakin tamiri
Madde 115 - Kapalı çarşı, bedesten, arasta, pasaj, cesim han ve emsali gibi örtüleri ve duvarlar ve çevreleri veya işletme muktazi su mecraları veya aksamı sairelerini müşterek ve mürtabıt olup her parçası veya odası veya her gözü veya tahtani veya fevkani tarafları başka başka mutasarrıfları uhdelerinde bulunan ve bedeli ve mimari kıymeti veya beldenin iktisat veya istihsal hayatınca ehemmiyeti mahsusa olan saraçhane, tabakhane, imalathane ve sanathane gibi emlaki müçtemia ve mürtabıtayı havi vakıf olsun mülk olsun her nevi büyük binaların çatı, örtü, kubbe, kemer, sayvan, sütun, cümle kapıları, methal ve mahreçleri geçitleri, su hazineleri ve çeşmeleri ve su yollar, dahili mecraları ve sokak kaldırımları ile emsali müşterek tesisat aksamınan inşa tanzim, tamir ve termimi için ashabına tebligat icra edildikten sonra yapılmadığı takdirde bunların ifası belediyelere ait ve müterettiptir.
İnşaat ve ameliyatı lazıme kablelicra salahiyettar merciin kararına iktiran ve karar kespi katiyet eyledite musaddak evrakı keşfiyede gösterilen ameliyat masari belediye meclisince tertip ve 70 inci maddeye tevfikan tasdik edilecek tarife mucibince her mülk için tesbit edilen iştirak hisseleri her mülkün sırasiyle mutassarıfından veya bedeli icradan deyni nisbetinde müstecirinden meclisçe tensip edilecek taksitler rapten ve Tahsili Emval Kanununa tevfikan belediye vergi ve resimleri gibi istifa olunur.
Müstecirlerin mutasarrıflara rucu hakkı ahkamı umumiyeye tabidir. Bu kabil emlaki müçtemia ve mürtabıtadan kabili tamir ve ıslah olmayacak derecede harap veya kısmen veyahut tamamen mühhedim olup mutasarrıf veya hissedarları tarafından münferiden veya müştereken tamir ve ıslahı cihetine gidilmiyerek olduğu gibi bırakılmış olanlar belediyece usulen biilistimlak yerlerinde kasaba veya şehirleri tezyin edecek müesseseler ve akarlar vücuda getirilir.
Belediye hududu dahilindeki mülk sahiplerinin taahhüt ettikleri masraf nispetindebelediye hizmetlerinden istifadeleri
Madde 116 - Belediye sınırı içinde bir veya bir kaç sokak veya mahalle veya sayfiyedeki emlak sahipleri üçte ikiden fazlasının imzasiyle tahriren belediyeye müracaatla semterinde şose veya kaldırım veya tenvirat veya mecari veya su hatlarının mücaddeden tesisini veya belediye hizmetleriden olan sair tesisatın teşmil veya temdidini talep etmek hakkını haizdirler. Keyfiyet belediye encümen ve meclislerince tezekkür edilerek muvafık görüldüğü ve muktazi masarif mecmuu bilhasap işbu tesisattan müstefit olan sokak ve mahallelerdeki her mülkün müsakkafat veya arazi vergisi nisbetinde meclis karariyle 70 inci maddesinin 8 inci fıkrası mucibince iştirak hisseleri tesbit ve tevzi ve tevziat 71 inci madde mucibince tasdik edilerek tesbit edilen tesisat masarifinin yarısına defaten veya taksitlere rapten tediyesini taliplerin temin veya taahhüt eylediği takdirde, kararlaşan tesisat icra edilmekle beraber her mülke isabet eden iştirak hisseleri sırasiyle sahiplerinden veya icar bedelinden deyni nispetinde ödenmek üzere müstecirlerinden meclis kararı veçhile defaten veya taksitlere raptan belediye vergi ve resimleri gibi Tahsili Emval Kanununa tevfikan istifa edilir.
Müstecirlerin mutasarrıflara rücu hakları ahkamı umumiyeye tabidir. Bu madde ahkamının belediye faaliyeti hududu haricine şamil olan müessesatta tatbiki için mezkur müessesenin evvelce muvafakatinin istihsali şarttır.
B - Belediye masrafları
Belediye masrafları
Madde 117 - 1 -
Belediye binası tedarik ve idamesi ve döşeme ve bakım masarifi,
2 - Belediye heyetleri memur ve müstahdemleri tahsisat, maaşat, ücurat ve mütefe-rrikaları,
3 - Belediye zabıtası ve itfaiye masrafları,
4 - Belediye varidatının tahsil masrafları,
5 - Yol, meydan, sokak, iskele ve köprülerin inşa, tamir ve idamesi masrafları,
6 - Su ve lağım tesisatı ve işletme masrafları, (işbu masraflar azami on senelik bir prog-rama tevfikan bütçeye vazolunacaktır.)
7 - Tenvirat masrafları,
8 - Mezarlıkların tesis ve muhafazası masrafları,
9 - Bir daire veya müessese veya hayır ashabı tarafından belediye vezaifine dair işler için muaveneten veya nakten vukubulacak teberruat ile muayyen hizmetler karşılığı,
10 - Kanunlarla muayyer vazifelerin ifası için icap eden masarif,
11 - Vadesi gelen borçlar, istikraz taksitleri ve faizleri ve mahkumunbih vacibüttediye belediye borçları,
12- Belediyenin harita, kadastro ve müstakbel şekil planının tanzimi ve yukarıdaki maddeye tevfikan mezbaha tesisi masrafları (İşbu masraflar azami on senelik bir programa tevfikan varidatın müsaadesi nispetinde bütçeye vazolunur.)
13 - Belediye emlak ve emvalinin tamir ve sigorta masafları, belediyenin kanunen tesviyesine mecbur olduğu vergiler,
5, 6, ve 12 inci fıkralarda gösterilen tesisatın kabul edilen programa göre her seneye isabet edecek miktarı için muktazi tahsisat, (İstikraz suretiyle defaten veya tedricen vücude getirilmesi mümkün olmayan ahvalda belediyeler mezkur tesisatın istilzam edeceği masrafı hersene bütçelerine vaz'ı ve mukabili olan mebaliği bir bankada muhafaza ile mükelleftirler.)
14 - Beldenin imarına ait tesisat ve inşaatın bakım ve işletilmesi masraflarının temini için muktazi masraflar,
15 - İşbu kanunun 16 ncı maddesinde muharrer mecburi vazifelerin icrasının temini için muktezi masraflar,
16 - Beldiye bütçesinden tediye edilecek olan maaş ve ücretler yekunu senevi varidatın azami % 30 unu tecavüz edemez. Görülen ihtiyaca göre ve Dahiliye Vekaletinin müsaadesiyle bu miktar arttırılabilir.
Belediyelerin ihtiyari masrafları
Madde 118 - Belediyelerin ihtiyari masrafları:
Belediyenin ihtiyari olarak deruhde eylediği hidemat ve tesisatın ifa ve idamesi masraflarıdır.
Mecburi vazifeler ifa ve ikmal edilmedikçe ihtiyari vazifeler için bütçeye tahsisat vazo-lunamaz.
Belediyelerin ihtiyari vazifelerine ait olup bir sene bütçesine konulan tahsisatın onu takip eden senelerde tenzili veya tamamen bütçeden ihracı Dahiliye Vekaletinin tasdikına muhtaçtır.
C - Bütçenin ihzarı, tasdiki, tasvibi, tatbiki ve murakebesi
Belediyelerde bütçe yılı
Madde 119 - (Değişik: 26/3/1945 - 4705/2 md.)
Belediye bütçesi, belediyenin her ılın Ocak ayı başından ertesi yılın Aralık ayı sonuna kadar bir yıla ait gelir ve giderleri gösterir, belediye gelirlerinin toplanmasına, hizmetlerinin yapılmasına ve harcamalarına izin verir
Bütçenin hazırlanması
Madde 120 - (Değişik: 26/3/1945 - 4705/3 md.)
Belediye bütçesi, belediye başkanı tarafından hazırlanacak ilgili yılın Eylül ayı başında encümene verilir. Encümen bütçeyi iki ay içinde incelemekle ödevlidir. Hazırlanan bütçe gerekçesiyle birlikte başkan tarafından Kasım ayının 1 inci günü meclise verilir.
Mecliste bütçe müzakaresi
Madde 121 - Meclis bütçe kararnamesi metnini madde madde, varidat ve masraf cetvellerini fasıl fasıl müzakere ve bütçeyi aynen veya fasıl ve maddelerini tadilen kabul eder.
Tasdik edilen bütçenin Vekalete gönderilmesi
Madde 122 - Mahalli en büyük mülkiye memurunun tasdiki ile katiyet kespeden bütçenin bir nüshası berayı malumat valiler tarafından Dahiliye Vekaletine gönderilir.
Bütçenin tasdiki
Madde 123 - Bütçeyi tasdika salahiyattar makamlar, vürudu tarihinden itibaren en geç bir hafta zarfında tetkik ve tasdik ederler.
1 - Bütçe kararnamesi, metninde kanun ve nizamnamelerle kabili telif olamayan madde ve ibareleri tashih,
2 - Belediyenin tahsile salahiyettar olmadığı varidatı tay, veya tarife ve salahiyeti kanuniye fevkinde konulan muhammenatı haddi kanuniye tenzil,
3 - İfası belediye vazifesi cümlesinden olmayan hidematı ve bunlara ait masarifi ihraç,
4 - Bütçeye konulmayan mecburi masarife ait tahsilatı ilave,
5 - Bütçeye mevzu varidat mecburi masrafları temine kafi değilse kanunen muayyen haddi azamiden dun olan belediye hisse, vergi ve resimlerini azami haddi kanuniye kadar usulen iblağ veya bu da kafi olmazsa ihtiyari masraflardan mecburi masraflara tahsisat nakleder.
Bu suretle aynen veya tadilen tasvip edilen bütçe katileşir. Mahalli en büyük mükkiye memuru tarafından yapılan tadilata karşı belediye meclisleri Şurayı Devlete müracaat edebilirler. Bir hafta zarfında tasvip edilmeyen belediye bütçeleri doğrudan doğruya katileşmiş addolunur.
123 üncü madde haricinde bütçenin değiştirilmemesi
Madde 124 - Belediye bütçelerini tasvibe salahiyettar makamlar 123 üncü maddede gösterilen sebep ve suretlerden gayri bir şekilde bütçeyi tağyir edemezler.
Bütçe harici sarfiyat
Madde 125 - Katileşen bütçe haricinde nispet ve miktarı kanuna uygun olmayan varidat tahsil olunursa Türk Ceza Kanununun 247 inci maddesi ahkamı tatbik olunur. Bütçe haricinde sarfiyat tazmini müstelzim olmakla beraber faili hakkında ayrıca kanuni takibat yapılır.
Bütçenin amiri itası
Madde 126 - Belediye reisleri, belediye bütçesinin amiri itasıdır. Muavinlerini de kendi mesuliyetleri altında amiri ita vazifesini ifaya mezun kılabilirler. Şubelere ayrılan belediye-lerde reisler şube müdürlerine ikinci derece amiri ita salahiyeti verebilir.
Muhasibi mesuller
Madde 127 - Belediye muhasebecileri, hesap işleri müdürleri belediye bütçesinin muhasibi mesulleridir. Belediye muhasibi mesulleri zimmetindeki matlubatın takip ve tahsili hususunda ifa olunacak muamelat Devletin ba kabil muhasipleri hakkındaki muamelenin aynıdır.
(Ek fıkralar - Ek: 12/7/1994 - 4617/1 md; Mülga: 10/3/1954 - 6349/5 md.)
İdare hesabı ve kesinhesap
Madde 128 - (Değişik: 26/3/1954 - 4705/4 md.)
Her yıl bütçesinin kesinhesabı, hesap döneminin bitiminden sonra gelen Nisan ayı içinde sorumlu muhasibin idare hesabı ile birlikte encümene verilir. İdare hesabı vekesinhesap 70 inci ve 88 nci maddelere göre onanır.
Muhasebe usulü
Madde 129 - Belediyelerin muhasebelerine mütaallik usul ve nizamname ile tesbit olunur.
Eski sene bütçesinin devamı
Madde 130 - Her hangi bir sebeple yeni bütçe katileşmemiş ise bu muamele ikmal olununcaya kadar eski sene bütçesi tatbik olunur.
İhtiyat akçesi
Madde 131 - Her sene belediye bütçelerine mevzu varidatın safi miktarı hesap edilerek bu safi varidatın yüzde beşi işbu kanunun neşri tarihini takip eden mali sene iptidasından itibaren yirmi sene müddetle aynii bütçeye ihtiyat akçesi olarak vazolunacak ve belediyelere mahsus bir banka teessüs edinceye kadar hükümetin irae edeceği bir bankaya aynı mali senenin nihayetinden evvel tediye edilecektir.
İhtiyat akçesi mukabilinde avans
Madde 132 - Belediye idareleri bankaya tevdi edilecek işbu meblağdan teraküm edecek miktarın yüzde yetmiş beşine kadar icap eden miktarını her sene bütçesine tevfikan, ihtiyar edilecek imarat ve inşaat masrafları için sarfedilmek ve yine senesi içindeki belediye varidatı ile ödenmek üzere avans olarak bankadan istikraz edebilirler. Bu avansların behemehal senesi içinde bankaya iadeten tesviyesine belediye reisleri ve muhasebe amirleri ve bu hususta sıkı bir murakabe icrasına en büyük mülkiye memurları mecburdurlar.
YEDİNCİ FASIL
Birlik Tesisi
Belediye, köy ve vilayet mahalli idarelerinin birlik kurmaları
Madde 133 - Belde ve köyler, vilayet idari hususiyeleri kendilerine kanunlarla verilen mecburi veya ihtiyari vazifelerin bir veya bir kaçını müşterek tesisat ve idare ile ifa için birlik tesis edebilirler.
Birlik nizamnamesinin katileşmesi
Madde 134 - Birlik tesisi için belde, köy, idarei hususiye meclislerinin (Belediye meclisi, köy meclisi, meclisi umumi) müttefika kabul ettikleri birlik esas nizamnamesi valinin ve birliğe dahil olanlar başka vilayetlere mensup iselerDahiliye Vekilinin tasdiki ile katileşir. Birliğe diğer belde ve köylerin ve idarei hususiyelerin iltihakı birlik meclisinin tasvibi, valinin tasdiki ile ve başka vilayetlere mensup iseler Dahiliye Vekilinin tasdiki ile olur.
Nizamnameye yazılacak maddeler
Madde 135 - Her birliğin bir esas nizamnamesi olacaktır. Nizamname atideki mevaddı ihtiva eder:
1 - Birliğin unvanı,
2 - İdare merkezi,
3 - Arazi itibariyle faaliyet sahasının hududu,
4 - Daimi olup olmadığı, muvakkat ise kaç sene için olduğu,
5 - Birliğe dahil olan mahalli idarelerin isimleri,
6 - Birlik azası olan mahalli idarelerin hukuki, vezaif ve selahiyetlerinden hangisi birliğe ve birlik icra heyetine devir ve tevdi olunduğu,
7 - Birliğe dahil olan mahalli idarelerin her birinin birlik meclisi için intihap edeceği aza miktarı ve bu aza miktarının tesbitine esas olan şeraitin kaç sene de bir birlik meclisi tarafından tetkik olunacağı,
8 - Birliğe dahil olan mahalli idarelerin birliğin tesis ve idame masrafına ne nispette iştirak edecekleri,
9 - Birliğin varidatı
10 - Birliğe dahil olan mahalli idarelerin ve bu mahalli idarelere tabi ahalinin birlik müessesatından ne suretle istifade edebilecekleri,
11 - Birlik meclisinin senede kaç defa toplanacağı,
12 - Birliğin teessüsüne ve faaliyetine esas olacak diğer şartlar,
Nizamnamenin değiştirilmesi, birliğin ilgası
Madde 136 - Biriğin nizamnamesinin tadili veya birliğin ilgası 135 inci maddede ahkamına tabidir.
Müddetin bitmesi, birliğin ilgası halinde yapılacak muamele
Madde 137 - Birlik müddetinin bitmesi veya birliğin ilgası halinde esas nizamnamesindeki şartlara göre alakadarların sermayelerinin de birlik hukuk ve vecaibinden hisselerinin tefrik ve tayini birliğe dahil heyetlerin mütalaası alındıktan sonra birlik merkezinin tabi olduğu vilayet idare heyetine aittir.
Birlikler hükmi şahsiyeti haiz amme müesseseleridir
Madde 138 - Birlikler hükmi şahsiyeti haiz amme müesseseleridir. Vazfelerini ifa ettikleri mahalli idarelerin bu vezaifi ifa hususunda haiz oldukları hukuk ve salahiyeti haizdirler. İşbu hukuk ve salahiyeti istimal hususunda alakadar mahalli id arelerle aralarında zuhur eden ihtilafat, vilayet idare heyetince ve birlik muhtelif vilayetlere mensup mahalli idarelerden müteşekkil ise Şûrayı Devlet tarafından tetkik ve hallolunur.
Birlik meclisi
Madde 139 - Birlik umur ve muamelatını senede en az iki defa toplanarak teftiş, murakabe etmek üzere birliğin bir meclisi olur.
Meclisin intihabı aza adedi
Madde 140 - Birlik meclisi azası birliğe dahil olan mahalli idarelerin meclisleri tarafından belediye meclisi azalığı için muktazi evsafı haiz kimselerden olmak üzere azami dört sene için intihap olunur. Bu meclise birlik azası olarak mahalli idarelerin her birinden enaz iki aza intihap olunur.
Yedek aza
Madde 141 - Birlik azası olan mahalli idarelerin meclisleri, birlik meclisleri için nizamnamede mürettep miktar azanın yarısı kadar yedek aza intihap ederler.
Meclisin çalışması ve riayet edeceği maddeler
Madde 142 - Birlik meclislerinin adi ve fevkalade içtimaa daveti ve meclis reis ve katipilerinin intihabı meclis ruznamesinin tanzimi ve müzakeretanın idaresi, inzibatının te-mini, birlik meclisinin salahiyetleri ve meclis mukarreratına birlik reis veya alakadarlar tarafından vakı olacak itiraz üzerine işbu mukarreratın birinci ve ikinci derecede tatbik ve intacı hususlarında bu kanunun 53 - 61 inci maddeleriyle 63 -76 ncı maddeleri ahkamı caridir.
Meclisin açılması , reisin seçilmesi
Madde 143 - Birlik meclisi, birlik esas nizamnamesinin kanunen katileşmesi tarihinden itaberen nihayet iki ay zarfında birlik merkezinin tabi oluğu vilayet valisi tarafından birlik merkezinde tayin olunan günde içtima davet ve ilk içtima vali tarafından küşat edilerek meclisin reis ve katipleri intihap olunur.
Birlik meclisi tarafından kabul edilen bütçenin ve ittihaz olunan mukarreratın tatbik ve infazı ve birlik işlerinin sevk ve idaresiyle meşgul olmak üzere birlik meclisi en çok dört sene için birlik reisini ve reis vekilini intihap olunur.
Bu intihap valinin ve birlik muhtelif vilayet dahilinde ise Dahiliye Vekilinin tasdiki ile tamam olur.
Valiler ne zaman birlik reisi olurlar
Madde 144 - Birliğe idarei hususiyeler de iştarak etmiş ise, reis vekili birlik merkezinin bulunduğu yerin valisi tarafından ve birlik bir kaç vilayet dahilinde ise Dahiliye Vekili tarafından tayin olunur.
Birliklere dahil olan belediyelerden birinde reislik kanunen valiye verilmiş ise birlik reisliği vali tarafından ifa olunur. Birlik azası olan belde ve köylerin ve idarei hususiyelerin belediye reisleri, köy muhtarları ve encümen reisleri birlik meclisinin tabii azasındandırlar.
Birlik encümeni intihabı
Madde 145 - Vazifeleri birlik meclisinin intihap devresi nihayetinde bitmek üzere her yeni meclis tarafından ilk içtimada meclis azası arasından dördü birlik encümen azalığına intihap olunur. Birlik reisi, encümenin tabii reisidir.
Birlik meclisinin vazife ve salahiyetleri
Madde 146 - Belediye meclislerinin selahayiti ve vezaifi hakkındaki ahkam birlik nizamnamesi ile birliği verilen vazife ve hukuk ve salahiyetleri tecüvüz etmemek üzere birlik meclisleri hakkında caridir.
Birlik reisinin vazife vesalahiyeti
Madde 147 - Belediye reislerinin salahiyet ve vezaifi hakkındaki ahkam birlik nizamnamesi ile verilen vazife ve hukuk ve salahiyetleri tecavüz etmemek üzere birlik reisleri hakkında caridir.
Birlik encümeninin vazife ve salahiyeti
Madde 148 - Belediye encümenlerinin salahiyet ve vezaifi hakkındaki ahkam birlik nizamnamesiyle verilen vazife ve hukuk ve salahiyetleri tecavüz etmemek üzere birlik encümenleri hakkında caridir.
(Ek: 2/6/1934 - 2493 /1 md.) Birlik merkezi, umumi müfettişlik mıntıkasında bulunursa birliğin merkezi olan vilayet valisine ait salahiyetler, umumi müfettişe initikal eder.
SEKİZİNCİ FASIL
İstanbul'da Vilayet ve Belediyenin Birleşmesi
Madde 149 - 153 - (Mülga: 10/3/1954 - 6349/5 md.)
DOKUZUNCU FASIL
Müteferrik Maddeler
Belediye teşkilatı kaldırılacak yerler, belediye imtihaplarıdaki nüfus esasları
Madde 154 - İkinci maddenin hükmü haricinde kalan yerlerde 1 Haziran 1930 tarihinden itibaren belediye teşkilatı mülgadır. Buralarda Köy Kanunu tatbik olunur. Belediye mıntakasındaki nüfus miktarının her hangi bir arıza ile artıp eksilmesi belediye intihaplarına tesir yapmaz. İntihabat için her umumi tahrir neticesinde tahakkuk eden nüfus mutaberdir.
Belediye intihaplarının bu kanuna göre yapılması
Madde 155 - Bu kanunun mer'iyet kespettiği sene Eylülünden itaberen bilümum belediye intihabatı tespit olunarak belediye meclisleri ve encümenleri bu kanuna göre teşkil ve belediye reisleri yeniden intihap olunur.
Nüfusu 70 binden fazla belediyelerde meclis azasına huzur hakkı verilmesi
Madde 156 - Nüfusu 70 binden yukarı belediyelerde lüzum görüldüğü takdirde Meclis azasına huzur hakkı verilir.
Bu huzur hakkının miktarını takip eden meclis kararları Dahiliye Vekaletinin tasvibi ile kat'ileşir.
(Ek fıkra - Ek: 2/6/1930 - 1676/2 md; Mülga: 3/6/1130 - 1683/72 md.)
İmtiyazlı şirketler için belediyelere verilen mübayaa hakkı
Madde 157 - Su, elektrik, havagazı, tramvay ve emsali belediye sınırı dahilinde bulunan imtiyazlı şirketler mukavelenamesinde tayin olunan müddetin hitamında mukavelenameleri mucibince Devlete intikal edecek olan bilcümle tesisat ve emval bilabedel belediyelere devrolunur. İşbu şirketlerin imtiyazıl mukavelenamelerinde hükümet tarafından mubayaa hakkı için kabul edilen müddetin duhulünden itibaren beeldiyelerin müracaat ve talebi üzerine mubayaa bedeli belediye tarafından temin edilmek şartiyle hükümet vasıtasiyle mubayaa edilerek şirket tesisat ve emvali belediyelere devrolunur.
Belediyenin müşterek ve sıhhi işleri için mahalli idarelerle birleşmek hususunda hükümetin salahiyeti
Madde 158 - Bir beldeye civar olan yerler ile beldenin müşterek menfaatlarına taalluk eden hususatta, işin derecesine göre belediyeler idarei hususiyeler masarifi vakıayı işbu hususatta edilecek istifadeye göre aralarında taksim ederler. Sıhhati umumiyeyi tehdit eden ahvalde idarei hususiye ve belediyelerin yalnız başlarına yapamadıkları mecburi va-zifelerinden tarafeyni icbara hükümet salahiyattardır. Belediye hududu dahilinde belediyelere ait mallar
Madde 159 - Belediye sınırı içinde sahipsiz arazi mahiyetindeki seyrangah, harman yeri, çayır, mer'a, koruluk, ve bataklıkların ve belediye marifetiyle deniz, nehir ve gölden doldurulmuş olan yerlerin ve yıkılmış kale ve kulelerin metruk arsaları ve enkazının tasarruf, idare ve nezareti kaffei hukuk ve vecaibi ve varidatı ile beraber belediyelere devrolunur.
Mezarlıklar belediyelere aittir
Madde 160 - Metruk ve kimsesiz mezarlıklarla vakfa ait olan umumi mezarlıklar bilumum hukuk ve vecaibi ile belediyelere devrolunmuştur. Bu kanunun neşrinden sonra belediyeler devren alıncıya kadar satılması memnudur.
Bu kanunun neşrinden evvel Efkafça taksitle satılan mezarlıkların henüz istifa edilmeyen taksit bedelleri dahi belediyelere aittir.
Belediyeler bu kanun mucibince yapılacak nizamnameye göre en çok on seneye kadar mezarlıklara ait tesisatı ikmal ederler.
Su için belediyelerce yapılacak istikrazlara maliye vekaletinin kefaleti
Madde 161 - Belediye vergi ve resimlerinden Devlet varidatı ile birlikte cibayet olunanların on senelik tutarı karşılık gösterilerek beldelere fenni şartları haiz su getirmek için bu kanun hükümlerine göre Dahiliye Vekaletinin muvafakatiyle aktolunacak itikrazlara (Veya mütaahitlerle aktolunan mukavelenamelerin mali ahkamına karşı) Maliye Vekaleti kefalet eder.
Mülga kanunlar
Madde 162 - 23 Eylül 1293 tarihli Dersaadet ve vilayet belediye kanunları 3 Teşrinievvel 1302 ve 3 Eylül 1306 ve 2 Teşrinievvel 1336 ve 30 Teşrinievvel 1338 tarihli ze-yilleri ve 17 Kanunuevvel 1328 tarihli Dersaadet teşkilatı belediyesi hakkındaki kanunu muvakkat ve 16 Şubat 1340 tarihli Ankara Şehremaneti kanunu ve bunların tadilatı ve işbu kanuna muhalif bilcümle ahkam mülgadır. 1351 numaralı kanun hükmü bakidir.
Nizamname yapılması
Madde 163 - Bu kanunun tatbiki suretleri nizamnamelerle tayin olunur.
Ek Madde 1 - (14/4/1941 - 3998 sayılı ek kanunun 1 nci maddesi hükmü olup, ek madde haline getirilmiştir.)
Merkezleri Türkiye Cumhuriyeti hudutları haricinde olupta şubeleri vasıtasiyle Türkiye dahilinde icrayı ticaret eden müessese ve teşekkülerin aylıklı veya ücretli işi ile belediye reisliği birleşemez.
Ek Madde 2 - (24/3/1950 - 5656/1 md. ile gelen ek 1 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir?)
Belediye meclisleri lüzum ve ihtiaç gördükleri tatkirde belediye meskenleri yapmak ve bu meskenleri belde sakinlerine kiraya vermek veya atmak işlerini mecburi belediye hizmetleri arasına koyabilirler.
Belediyeler bu maksadı sağlamak üzere bütçelerinde gerekli paralar ayırmak suretiyle döner sermaye tesisine ve kurulmuş veya kurulacak yapı ortaklarına katılmaya yetkilidirler.
Belediyeler bu kanuna göre yapacakları işlerde Artırma, Ekiltme ve İhale-Kanunu hükümlerine bağlı değildirler.
Ek Madde 3 - (24/3/1950 - 5656/1 md. ile gelen ek 2 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.
Belediyelerce yaptırılacak evlerin tipleri, satış ve kira şartları ve kendilerine temlik yapılacak kimselerin vasıf ve tevcih sıralarına belediye meclisince düzenlenecek bir yönetmelikle tespit olunur.
Durumları 5218 sayılı kanun hükümlerine uyan kimselere de bu kanun hükümleri dairesinde mesken sağlanabilir.
Ek Madde 4 - (24/3/1950 - 5656/1 md. ile gelen ek 3 üncü md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
Belediye meclisleri, 1580 saylı Belediye Kanununun 5116 sayılı kanunla değiştirilen 110 uncu maddesinin 19 uncu fıkrasında yazılı gelir kaynağı hasılatından; muhtaç asker ailelerinin yıllık ihtiyacı karşılandıktan sonra arta kalmış ve kalacak kısmın dörtte üçünü bu kanunda yazılı işlere tahsis etmeye yetkilidirler.
Ek Madde 5 - (2/12/1960 - 150/2 md. ile gelen ek 1 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.
Ekmek ve francala imal eden fırın ve fabrikalarla, un istihsal eden değirmen ve fabrikalar, belediyenin vaki ihtarına rağmen, inandırıcı ve kesin sebepler olmada istihsal ve imalden kaçınırlar ise, belediyeler, mahalli en büyük mülkiye amirinin tasvibi ile bu iş yerlerini re'sen veya bilvasıta işletebilir.
Her iki halde de sadece belediye encümenlerince takdir edilecek aylık kira ile, işletmede mevcut ham ve yardımcı maddelerin ve bunların mamulerinin ve imalatta kullanılan sair maddelerin maliyet bedeli işletme sahibine ödenir.
Her çeşit gıda ve ihtiyaç maddelerinin muhafazasına mahsus soğuk hava depoları da yukarıdaki hükümlere tabidir.
Re'sen veya bilvasıta işletme müddeti bir aydan fazla olamaz ve aleyhine adli ve idari kaza mercilerine başvurulamaz.
Ek Madde 6 - (2/12/1960 - 150/2 md ile gelen ek 2 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.
Şehir ve kasaba merkezlerinde oturan halkın ekmek ve francala ihiyacı için gerekli belediyelerce serbest piyasadan temin edilecek gerek valiliklerin talebi üzerine Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü taraƒından tahsis edilecek hububatın imal olunacak unların fabrika ve değirmenlerde beher çuvalının satış fiyatına 10 kuruş zam yapılır.
Fabrika ve değirmenler bu zamdan elde ettikleri meblağı aylık olarak ve ertesi ayın 15 inci günü akşamına kadar ilgili belediye namına Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankasında açılacak bir hesaba yatırır. Yatırmıyanlar hakkında 6183 sayılı Kanun hükümleri tatbik olunur.
Bu fondan toplanacak paralar münhasıran belediyelerin ihtiyacına tekabül edecek ve belediyelerin mülkiyetinde çaştırılacak olan sıhhi ve modern ekmek fırını ve fabrikalariyle un fabrikalarının tesis ve işletilmesinde kullanılır.
Ek Madde 7 - (19/7/1963 - 307/1 md. ile gelen ek 16 ncı mad. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir?)
Memur iken veya evvelce memuriyette bulunmuş olanlardan belediye başkanlarına seçilenlerin, belediye başkanlığında geçen hizmet süreleri (Her türlü özlük ve emeklilik haklarını hesabında nazarı itibare alınmak suretiyle memuriyette geçmiş sayılır.
Emekli iken belediye başkanlığına seçilenlerin emekli maaşları kesilmez.
Sigorta işçi iken belediye başkanlığına seçilenler sigorta prim ve aidatlarını ödediklerinde sigortalı olmaktan doğan bütün hakları devam eder.
Ek Madde 8 - (19/3/1969 - 1136 md. ile gelen ek madde hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
Bir kadroya bağlı olarak aylık veya ücreti belediye bütçesinden yahut belediyenin yönetim ve denetimi altındaki daire, müessese veya şirketlerden verilen müşavir ve avukatların takibettikleri dava ve işlerde, mahkame ve icra daireleri tarafından müvekkilleri, belediye, daire, müessese veya şirket lehine avukatlık ücret tarifesine göre takdir edilen avukatlık ücretinin tahsil olunan kısmı belediye veya onun yönetim ve denetimi altındaki daire, müessese veya şirketin hukuk işleri müdürlüğü yahut hukuk müşavirliği personeline, belediye meclisi tarafından tespit edilecek esaslara göre ve 7244 sayılı Kanundaki hadler dahilinde tevzi ve tediye olunur.
Geçici Madde 1 - (1580 sayılı Kanunun kendi numarasız muvakkat maddesi olup teselsül için numaralandırılmıştır.)
Bu kanunun neşrinden sonra yeni meclis ve reisi intihabı yapılıncaya kadar mevcut meclis ve reisleri vazifelerine devam ederler.
Geçici Madde 2 - (9/7/1953 - 6124/1. md ile gelen muvakkat madde hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.
Bu kanunun neşrinden evvel yapılmış istimlak sahalarında istimlak gayesine veya imar planına uygun olarak kurulacak tesisler için de bu kanun hükümlerinden faydalanılır.
Geçici Madde 3 - (2/12/1960 - 150 sayılı Kanunun numarasız geçici maddesi olup teselsül için numaralandırılmıştır.)
14 Haziran 1954 tarih ve K/940 sayılı kararın 5 inci maddesinin verdiği yetkiye dayanarak Ticaret Bakanlığının 16/7/1954 tarihinde kabul ettiği esaslar dairesinde teşkil edilen fonda birikmiş paralar işbu kanunun 2 nci maddesi ile tesis edilen fona aktarılır.
Ancak aktarılacak meblağ Ticaret Bakanlığı ile ilgili belediye arasında tesbit edilirler.
a) Nezdinde fon hesabı bulunan bankanın masrafları,
b) 30 Kasım 1960 tarihine kadar fondan kendisine tesis ettiği fırını veya ekmeek fabrikası için, tahsiste bulunulması isteğinde bulunmuş kimselere ilgili belediye ve Ticaret Bakanlığınca müştereken ödenmei kararlaştırılacak meblağ, fondan ödenir.
Bu Kanun 1 Eylül 1930 dan başlar
Madde 164 - Bu Kanun hükümleri 1 Eylül 1930 tarihinden başlar.
Madde 165 - Bu Kanun hükümlerini İcra Vekilleri Heyeti memurdur.